SadrLai

Osnove
5... 52

Sastavn
i d ijelovi
53... 78

EIektr*iEn
i srroievi
79. . . 116

Postroienia
117...190

Energetskaelek€no;,r.l[*

M j e * " ,q upravljanje,regulacija
211. ..242

Ma€er iiali
243...272

TehniEkocn'tanje
273...317

Kazalopoimova
319...336
Nas lo v o r i g i n a l a

G. Brechmann, W. Dzieia,E. Hiirnemann,

Elektrotechnik H. Hilbscher,D. Jagla,J. Klaue

Tabellen
GerhaldBrechmann, Cremlingen
WernerDzieia,Rodgau
ErnstH6rnemann, Heiden
Westermqnnov
HeinrichHUbscher,L0neburg
DieterJagla,Neuwied
JUrgenKlaue,Roxheim

westermann
1IIGKI
ETEKTRt|TEH ,v

PRIRUGlIIK
Znak: 9110 P
lzdanje:
, . D z l E l A,E. Hd n r u e va u u ,
c . aril c H [ a n N N w
H. HoB s c H E RJ,. J A G L A J. , KL AUE S njemadkogpreveli:
Westermannov
ELEKTROTEHNICK t PRIRUCNIK Dalibor Soitarii, Sre6koSirStarii,
S njemaCkog preveli: JaroslavVistrieka i ZvonimirVistridka
DALIBOR SOSTARIC
s R Ec Ko S o S T A R l c-
J AR O S L A V V IS T RI-CK A
Z V O NIMIR V IS T RIC K A
Redaktori prijevoda:
Pr o f. d r. V L A DIMIR N 4 UL JEVIC }\ ]t
M r - 2 EL JK O H ORV A T IC qr'y:ir
Redaktor normi i uskladivanie s JUSam: - ".t11l{r\'t\
z D E N K A S l L D -K o sA R rri
lzda@a: h$rl$trn';'l ';tr;-l 1,u;
lzdavadkotrgovadko PoduzeCe
T E H N IE K A K NJIGA
--
Zagreb,Juriaideva10 sPtl"t "n i r"s
Za izdavaca: | ( ) ( ;,..1
l 4 t"/ |
i ttc "
I n g . Z VON IMIR V IS T RIC K A '
Likovno rielenje kori6 :
MlLrcA PEKoC
Tisak:
BI R O GB A F IK A - S u b o ti ca
Tiskano u 8000 Primjeraka
Tink dov6en:
U S T UD E NOM 1 9 9 1 .
O originala WestermannSchulbuchverlag GmbH, Braunschweig,1985'
1991' '
o p r i i e vo d a :o . S o S ra n tC , s. SoSr nntC, J. vlsr RlCKA, z. vtsr RlcK A.

Y U t s B N 8 6 -7 0 5 9 -1 5 3 -7 TEHNTCKAKNJTGA
ZAGREB
Ovo je djelo izdano uz novdanu potporu Ministarstvaznanosti,tehnologijei informatike
RepublikeHrvatskekao druitveno uijedna znanstvenaknjiga
 Osnove

Matematika Kemija
Predgovor O p t i m a t e m a t ii ki zn a ko vi i p o j - Osn o vn e ke m i j e ....... 28
movi 6 l zl u Ei va n l etva r i e l e ktr o l i zo m ( g a l -
Nag li ra zvitak t ehnologiie it ehnik e, a pos ebn o e l e k r o t e h n i k e p o s t a v l j a Z n a k o v i i p o j m ovi te o r i j e sku p o va va n i za ci i a ) JU
pred struin jake sve vet e z aht jev e. Podr uiie elek t r ot e h n i k e t o l i k o i e o p s e i n o B r o j e v i i b r o j e v n i su sta vi N a p o n ski r e d e l e m e n a ta 31
da ga p oje din acp rakt iik i ne m oie c iielog obuhv at it i i u s v o i i t i. Z a t o s e s v e v i i e Diepno raiunalo 9 Za 5 ti tn e m j e r e p r o ti v ko r o zi j e . . . 31
traie p reg led ni i saiet i pr ir udnic i k oji s us t av no i s r e d e n o p r u i a j u o s n o v n e L o g a r i t mi r a n j e 9
infor macileiz o dre tlenog t ehniik og i z nans t v enogpo d r u i i a . Logiika algebra 10
Priruin ik ko li s e nalaz ipr ed Vam a iedan je od t a k v i h t e m e l i n i h p r i r u d n i ' F u n k c i j e i p o u i c i ....... :. : :. 11 Elektrotehnika
ka u n izu kn jiga iz elek t r ot ehnik e. lm a v iSes t r uk u n a m i e n u . T b o g m n o i t v a G e o m e t r i i a u r a vn i n i 12
tabliin ih p od ata ka , pr eglednih c r t eia i diiagr am a t e s a i e t o g , a l i d o v o l l n o G e o m e t r i j a u p r o sto r u 13 Osn o vn e ve l i i i n e i fo r m u l e u e l e k-
infor ma tivn og ,te ksta k oii ih pr at i, pr ir uinik ie k or i s n o p o s l u i i t i i n i e n i e r i m a tr o te h n i ci 32
svih stru ka kao i stru injac im a u pr ak s i z a pot r ebe pr o j e k t i r a n i a , p r o i z v o d n j e i N a zi vn i n a p o n i i n a zi vn e str u j e . . 33
odriava nja . Priruin ik je i k or is no pom agalos t udent i m a i c l a c i m au s v l a d a v a n j u Fizika El e ktr i i n i o tp o r 34
grad iva i izra di zad at ak a. M l e r e n j e e l e ktr i n i h o tp o r a 34
Vrlo p reg led ni i djelom iino v iSeboinipr ik az i, b o g a t as u v r e m e n ae l e k t r o - F i z i k a l n e v e l i i i ne 14 Sp o j e vi s o tp o r i m a 35
tehn iika te rmino log ila i s us t av napodjela po poglav lj i m ao l a k i a v a i u b r z o s n a l a - O z n a k e i j e d i n i ce t) Sp o j e vi s n a p o n ski m i zvo r i m a 5t
ienje p ri up otre bi k niige. Lis t alu€i pr ir uinik lak o s e i e m o g u t e u v j e r i t i d a j e F i z i k a l n e k o n s t a n te 17 El e ktr i 6 n o p o l l e , ko n d e n za to r 38
kod sastavljanjagradiva posebna Pozornost obratena na preglednost. To ie O z n a k e u i n d e ksi m a 18 Magnetsko polje 39
ostvareno odnosom teksta i slika kroz naglaiavanlevainiieg od manie vainog, Masa i sila 19 N a p o n i n d u kci j e . al

te pre gle dn oi6 u in for m ac ija. M e h a n i i k i r a d , s n a g ai za kr e tn i m o - Prijelazne pojave k od k ondenz ato-

'
Su sta vn ou pu c iv anjenaJ US pr opis e, a gdie oni n e p o s t o i e n a D I N i V D E ment lv ra i svitaka 42
norm e , pro iiruje po dr uiie inf or m ac iia. Sam o po s e b i l e r a z u m l j i v o d a s u u Korisnost 20 l zm l e n r cn rnaD
n a Po onn I tz
r zm l e n r na
mtentc cn asstr u-
tru-
priruin iku primije ni eni s t andar di, pr opis i inor m e k o j i s u a k t u a l n i i k o j i s e M e h a n i i k a e n e r gi l a 21 1 4 .... 43
primjen iuju u pra ksi. T r e nj e 21 Str u j n i su sta vi . 44
Teh niiki p od ac i u pr ir uinik u t ak o s u iz nes enid a s e z a s v a i z r a i u n a v a n j a P o l u g ei k o l o t u r i 72 Pr i j e n o s tr o fa zn e str u j e . 45
mogu primije niti die pna r aEunala,Pa z at o ops eg k ni i g e n e o p t e r e 6 u i u s u v i S n e Pogoni - zagoni . 23 Spojevizvijezda,trokut u mreii tro-
mat ema tiakeformu le. G i b a nj a 24 fazne struje 46
Gd je g od ie to bilo opr av danou pr ir uinik u s u u z i m a n e u o b z i r t e n d e n c i j e Jednoliko kruZno gibanje 25 Otp o r i u kr u g u i zm j e n i En estr u j e 47
razvitka u p od ruijim a k ojim a s e pr ir uinik bav i. Tako i e n a p r i m j e r o b r a t l e n o G u s t o i a , s p e c i f ii n i vo l u m e n . . . . . 25 Fi l ta r ski sp o j e vi 49
mikro raiu na lo, a na odr et lenim m jes t im a nav edenesu v e z e s t e h n i k o m o b r a d e Sila uzgona 25 Titrajni krugovi 50
i prijenosom informacila.Energetskoielektronici ie posvecenoposebnopoglav- Tlak . . 1A Pr i g u i e n l e , p r i j e n o s i r a zi n a .. . . . )l

liL, a u po gla vljima o t ehnic i upr av ljania i r egulaci i s k o jt e h n i c i n a v e d e n i s u T o p li n a 27 Fr e kve n ci j ai va l n a p o d r u i j a . . . . 52

programi za up ravlianie-
Na da mo se d a le s uv r em eno k onc ipir anim pr i r u E n i k o m P o s t i g n u t o r a z -
dvajanie aktualne problematike od one koja ostaie iza nas.
' (o lektiv
a uio r a k ao i pr ev odit elii nas t olali s u d a t i t e h n i E k o j j a v n o s t i
prijeko p otre bn o po m agalo. Kolik o le u t om e pos t i g n u t o r a d o 6 e m o E u t i u
bliskoj b ud u6 no sti.
Zagreb, u proliete 1991. Prevoditelji
Opci matematiEki znakovi i pojmovi DrN1ro2/8.80 JUsA.A1.033 Znakovi i pojmovi teoriie skupova DrNs473i6.75
Znak P r i mje n a lzgovor (tumaienia) Znak P ri mj ena l z g o v o r (t u ma i e n j a )

Pragmatitki znakovi (nisu matematifki u uiem smislu;znaienie toEno odrediti od sluiala do sluiala) S kupovi
x= )' x ie pr ibliino jednak y e xe M x j e el ements k upa M
x4/ x ie malen u odnosu na,y xtM x ni i e el ements k upa M
x>y x je velik u odnosu na y
x1,.. . , Xn€A x t, . . . , X ns u el ementis k upaA
x odgovara y
i tako dalje do, i tako dal i e ( neogr ani i eno) , toi k a, toi k a, toi k a
/l I
{'le} s k up (k l as a)s v i h x s g
1'...'] ix1' .' x"j s k up s el ementi max 1,..., x n
()pee aritmetilke relaciie i povezivanla c ili AC B ili A i e pods k ups k upa B
jednako 1
c AcB A i e prav i pods k ups k upa I
x
x r uliiito od 7
c AcB A i e potpunos adri an u I
x< )/ x m anje od y A ;B pres j ek s k upov aA i B
x</ x m anje ili jednako y AwB uni j as k upov aA i E
; x>y x vece od ), \ iti A \8 i ri A 6ez B
xZ/ x vece ili jednako y, x na i m anj e i ednak o y L rll c AB i l i rel ati v nik ompl ementod B po z nak uA
+ x+y x plus y, zbroj od x i y A -B s k up raz l i k eA odnos noI
x-y x minus y, razlika od x i y 0ilil-} P raz ans K U P
x y ili xy x putz f, umnoiak od x i y
, iri / - rt x/y x kroz y, kvocijent od x i y
v" Aropvi i broievnisustavi
: Ix' zbr oj pr eko x, od I jednak o 1 do n Skupovi brojeva
f-g f ie r azmier an s g
N skup p ri rodni h broj ev a l .r r tr
Posebni znaci i povezivania
01234

n pi (3,1 41se26. . .) '-|"-"**1^*. r.--'".-{- - I - -l I I

Z skup c i j el i h broi ev a
e e ( 2, 7182281
...) -4-3-2-101 2 3 4
x na n, n-ta potencija od x
{--l-*--t---1---1* I --t . I I t.l'. i il
./ x kor ijen ( kvadr atni kor ijen) i z x skup rac i onal ni h broj ev a
"i -4 -3 -2-t -1 o+1lz 3+4
l/ iix n- ti kor iien iz x
I'
iznos ( apsolutna vr iiednos t) od x --1 * --t * ' * * ' 1 -" -" 1 * ' t -" ' l : 1 --l -' l t I I .e| IIn II
IL lxl R s k up r e a l n i h b ro j e v a
a) DesKonacno -4 -3 - z*- t - t / Loit , ziz 3f 4
E l e m e n t a r n a g e o m e tr ija Vektori DtN 1303/8.
59
8+! g i fi su m edusobno okom i ti
A, B,.
t l 8ln g le par alelno s h N ati n pi s anj a a, b,.,.
i a: c 7 . '
TT 8 1 ih g i h su par alelni s istim s m i s l om A,B. Mnoi enj e s a
11 cI! h g i h su par alelni s obr nu ti m s m i s l om s k al arom . i' r' .

{ < G,h ) ( niie or iientir an) kut izmei l u g i h b raltcK I I Fz"-'

nr'
L".'
+ G,h ) or ijentir an kut iz g pr em a h ( utv r den s m j er br oj enj a) pri kaz : ../
PQ a,,:i^-
uuA|||d v^ g
A
D A^
, uv v
^
+{_
d de,a) r a zm a k( u d a lje n o st)o d Pdo Q
A A6Bq tr o ku t ABC
Kom ponente
Z braj anl e
M=N M je su kla d a ns N v ek tora
vektora
Eksponencijalne funkcije i logaritmi
EX P e x p z ili e ' eksponencijalna funkcija od z i l i e na z ll'..
tn ln x pr ir odni logar itam od x
xnaz tz nos O d u z i ma n j e
i -:..
-B
r og l o 8 vx fogaritam od x za 6azu y vektora vektora . ;--. -'___-a
r8 lEx logar itam od x za bazu 10 A*B=C
"€
T r i g o n o m e t r i i s k e fu n kciie i n jih o ve in ve r ziie
N ati n pi sanj a dec i mal ni h broj ev a P ri mj er: 8172,32 J U S A .A 1.060
s rn s t nz sin u so d z Znamenka I I 7 2 3 2
cos cosz ko sin u so d z B roj no mj esto ? z. 1. . tza zarez . iz za(ezl
tgz ta n g e n so d z Opi s mj esta ti s uai c a stoti ca des eti c a j edi n^i c a desetinka stoti nka
ko ta n g e n so d z V ri j ednostmj e s taB ' 103 102 101 10" 1 o -1 102
arcstn a r c sinx a r ku s- sin u os d x V ri j ednostpotenc i j e 8.103 1 .102 7 .101 2.100 3 . 1 0 --1 2.10 2
arccos arccosx a r ku s- ko sin uos d x
arctg a r ku s- ta n g e nosd x 8172,32:8.10 3I 102+ 7.101+ 2.10o+ 3.10-1 + 2 10-2
Brojevi i brojevni sustavi Diepno raiunalo
T i pk a Zn a c e n j e Ti p k a Zn a i e n j e
Nai i n p i s a n j a b i n a r nih b r o je va P ri mi er:1101.11

Z n ame n ka 1 1 0 1 1 1 @@t l Ukliuaiti

mr@ l n v e rz n a v rrl e d n o s t

Br o j n o mj e sto
O p i s mj e sta osm ica aetv r t i ca
2.
d voi ka
1.
i edi ni ca
'20
tza Lareza 2. iza zareza
pol ov i na aetvrti na E@E l sk l j u i i t i
E K v a d ri ra n j e

Vr i j e d n o st mj e sta B '
Vr i j e d n o st p o te n ci i e
23
r 13 1.72
71
02t 1.20
71
1.2 I
Z-2
1.2- 2
B B ri s a n j e s v e S a @ K v a d ra t n r l < o rrl e n

: f . 2 3 + 1 . 2 2+ 0 .2 1 + 1 .2 o + 1 .2 - 1+ 1 2 - 2
110 1 . 1 1
BT
B ri s a n j e z a d n j e g
p o k a z a n o g b ro j a
@@@ D e k a d s k i l o g a r i t a rn

P ra v i l a r a E u n a n j a z a b in a r n e b r o ie ve r@B P ri ro d n i l o g a ri t a m

Od u zim a n ie M n o ie n je D i j el i eni e
r! a ri r" n 1 " . " o n 1 " g
P O K a z a n O gD rO l a
rD z a l ra o e

r
Zbr a l a n j e
0+0 : o
1+0 : 1
0- 0: 0 0. 0: 0
1 0: 0 1.1 1
E
.--_-.
B ri s a n j e s v e g a
I
Postotal<

0+ 1: 1
1+1 :10
10- 1: 1 n.t - n
r.J D e c i ma l n a t o i l < a
@@r S t u p n ; e v r u ra d r; a n e
i o b rn u t o

Pretvorbe z,B,E@ P ro mj e n a p re d z n a k a
ffi_@
Bi n a rn o u d e ci ma l n o Decim alno u bi nar no r Zb ra j a n j e
E@ @ O d re d i v a n j e v ri i e d n o s t
f u n l . c rl e l . u rr

r
(J d re d rv f , n l e l . u t r rz
Bin a r n i b r o l 10 1 0 1 De cim a l nibrol : 25 O d u z rrn a n j e @ @ E@ v rrj e d n o s t i f u n k c i j e
2 5:2 :1 2 ostaj e1
[-
Vri j e d n . p o t e n c i i e :1 . 2 o O' 2 3 1 ' 7 2 O' 7 1 1 ' 2 0
De c i m a l n ib r o j : 16 + 0 + 4 + 0 + 1
1 2 :2 : 5 ostaj e0
6 :2 : 3 ostaj e0 E Mn o i e n j e
J P re ma n l e u me n ro TrJ U
21 3 :2 : 1 ostai e1
1 :2 : 0 ostaj e1 r Diyelienje

-rrf
@@
11001 r Rezultat
i@@@
@B
i
P o z i v a n j e i z I n e rro rj e

d e c i- d eci- d eci- d ecr- r@ U pisivanie el<sponenta

b rn a rn o
ma tnc
b in a r n o
nalnc
Dr na r no
natno
br nar no
nal n<
@ I n v e rz i j a f u n k c i j e l E g@ B ri s a n j e me rn o ri j e

t^
0
I
10
0
1
1
1001
1010 10
q
10001
10010
17
18
1 1001
11010
75
10
BgDB P o t e n c i ra n j e
fr
t-- --. - ['a1""'l "l o''"
11
100
3
4
101'r
1 'l 00
11
1a
10011
10't 00
19
70
11011
11100
27
28 @ K o ri j e n o v a n j e
t:lj gU I B ri s a n j e e l < s p o n e n t a

101 1101 13 '10101 21 11101 to

110 6 'l 110 14 10110 22 111 10 30
111 7 1 111 '15 1011 'l 23 11111 31
1000 6 10000 16 1 t 000 24 100000 B azni b roj e_vil ogari tama Zak oni l ogari tama
I

Ri m s k i b r o l e v i 2 D ual n i I o g a ri t mi o losGb) : r osal losb

l, . r , o lo I
lo8; log r log b
| -1 XI LX :60 cx:110 DC : 600 Pr i r od n i l o g a ri t mi top. b In b
U _a XX LXX : 70 DCC : 700 2,718.
I loga':n loga
lll :3 V l l l :8 XXX L XXX: 80 DCCC: 800 I
xc :90 C D :400 av _ qnn

V :5
l X :9
x :10 I' c :100 D :500 M :1000 10 D ek a d s k i l o g a ri t mi logleb lg b
tog( b,_ tog bi
-a
n
tog b

Grtka slova a h- l og.,b 11

roglob:x In b-i
Acr alfa It iota Pp ro l g 6 : 0,778' 15 6
l n 6: 1.7917
Bp oeta Kx kapa Io s r gm a
T--.-.:.::-
Tt -
fy
A6
g a ma
d e l ta
A) .
Mpr
lam bda
mi Yu
orp
tau
i ps i l on lf I
l ogrri tmand
|I n u me ru s b
p ri ro d n a l o g a n t a m
Ee
u-
e p si l on
zeta
Nv ni
ksi X1
fi
hi
f.----f
I
r oq I
dekrdsl.l
b rz r a : 1 0
logarrram
F-t b a z a a -e ; e : 2 , 7 ' 1 8
eta Oo omtKr on v!/
@9 teta IIn Pl Oo
Ps i
om ega
I i I l !_!
l .t |J
ro g a rrra m x
i .ti I l o g a rrt a m x

9
 LogiEka algebra F u n k c ije i p o u E c i
K o n j u n k c i j a ( l - f u n k cija ) Disju n kcija ( lL l- fu n kcija) N egac i j a ( N E- oper ac i j a) Funkci j e kuta (prav ok u i t ro k u t )
X:Aa0:0 X:A v0 :A x-A x:A:e n a s u p ro t n a k a t e t a
X:An1:A X:Av1 :1 ^.uf -' I g sin t-
c n rp o t e n u z a
sin( t
X:ANA:A X:A v A= A (.qd",..t- lr; '[ '" . '
X :A =A X :A :A te 'ieo"
X:A a A:0 X:AvA:1 4 ., /'t = l- ,
. .
't00"u
- \* o /.1 E
Ra i u n s k o , p w i l o Pr imjer sklopa kateta uz kut
_
b kateta uz kut cos
P r a v i l o k o m u t a t i y n o sti COSl:- K O SI n U S: --
c n rP o re n u z a
X:A r B - B r A lB0o rb0o

X:A v B : B v A B ']-

" 'lt,'
Pr a v i l o a s o c i j a t i y n osti n a s u p ro t n a k a t e t
tA
_Dr: - ra n g e n s :
X-ArBnC:Ar(BaC) kateta uz kut
: B a ( A a C ) : C n ( A nB)

ft*--"
B
X:A, B C = A . ( B . C) | t
B (A.C) C r ( A .8 ) |
b kateta uz kut

P r a v i l o d i s t r i b u t i v n o sti -a n a s u P ro t n ak a t e t a

X-A r B v A r C : A n ( B v C )
I
X = ( A v B ) n ( A v C ) : Av( Br C)
] XA
P redznaci fun k c i j a k uta u E eti ri k v adranta
R
K v a d ra n t K ut sin c os
t I

_i I 0..90 f

tl 90 ., .180 a
De M o r g a n o v i z a k o n i ill 180 ...270
X: A n B : A v B IV 270 ...360

X-A v B : A I B I
P i tagori n pou tak (prav ok utni ro k u t )
X:enA-ArB I L2
K v a d ra t n a d h i p o t e n u z o m c j e d n a k j e -2- -2
X :A"B=A"e z b ro j u o b a k v a d ra t a n a d k a t e t a ma
I
-i
Po je d n o s t a v n j i v a n i e
X: A r ( A v B ) :A
X: A v A r B:A
i A
I
B

l
X:A r ( A v B ) - A aB
I
X-A v ( A r B ) : A v B
TIf i)
A Zakon sl i tnos ti l s l i i ni
I
l B
,f,
U s l i i n i m t ro k u t i ma s t ra n i c e
"t -
t?

i t ro k u t a (A B 1 C 1 ) o d n o s e s e j e d n a k o D1 D2

A
1i k a o i s t o l e i e c e s t ra n i c e t ro k u t a
(A B 2 C r)
ar
-1?

lll u '
X -A v A n B - A r B I c1 c2
A
X:A v A r . B : A v t
I o ?,_o,
X: A v A r B : A v B Ct Cz

10
 Geometrij
ij a u ravn I ni i, ,
rf : i
.

--T- ;;- ':;

Kvad rat K rug

/771
\zlr
,r^

i r _l
i

L
)".',€h
d.2';
Y))
'. 12

tr:d2

:d
o
I4
oPcenlto:

4 -, ,

A
a2: b2
Y.A

2 (a b ' a h
2
h

bhJ
i

ir"r"r.ra. ir. Kr uini pr s ten

2/\
(r--= ((fR ' ,,'l
t-r lr"ru,,u,/A A:x 'l
t^ l
d'a2b2 :

\Z l- u
-
+l
-l
tt

ry
A:ft, (1D2
t t2,
421
v :n
4
h(D "
d2l

- --
R"-b

./-F
l*'r
ou'oo,
Kr u in i isj ei ak

br

7,1 2
2

<44
i,_l
J
@
-:
,- ft
'r 't.
" - tgo
'
80 v-!G, t,'", b2

+\ a1 b1 a2 b2)
P a r al e l o g ra m Kr uini od s j ei ak

ou-"rrrn"t
"/Y
, r ,s (sr ( r
br p)
vr o.r',EZF) 7
P)

lL ./ l'
(-J U2tar, ,
o:
ft 'rr'^J
180
'
v:",!ro' ,12,D 4
l"_ Itl
1}?1-1_ h 2 1 (R ,l '
T r a pe z Elip sa
A n..' rt 1D , dy
trD d
^
n.t{ D .
d) .\rD ' - d' )
1a
at c D .d
,r - ..
2 7 Kugl a
U:a + b + c+ d
U --nr21n'rr'7
,- " r t( , :l
P r a vi l n i n -te ro ku t

ch
7
Pr avilni r ter ok ut 1a

^7
.zsrn
"@ \ iy
A : x 2 rh

t . =\ {" + +n')
z
U=n a
-
U - e+ b- c
. ,a2 a
A= crgl P|aio
, ^,-*;,e
n. br oj kut ev a Ao: Ukupno oPloij€

12 13
 Fizikalne veliEine Znakovi i iedinice t% A.A1 02s,
023, 027,
o2e
BiNl33itl! JUs
Ve l i i i n e ()b i a S njenia "^,,r.L,*"
fP i mret Znak Oznaka
N a z i v j e d i n i c e , p ri mj e d b a
Skalari Z a , j e d noznacno odr etlenje potr ebno je navod en;e; Znai enj e
m as a, vel i i i ne S l -j e di n i c e
o o ro l cane vfllednostt I v fl J em e,
r i e d i nice rao Kut
Vektori Z a , j e d noznaino odr edenje potr ebni su:
s i l a F, a,9, v ravni ns k ik ut rad radi i an,1 rad:1 m/m
a o ro Jcana vr tlednost 1 puni k ut:2 n rad
. j e d i nica brzinai. gon: gon:(n/200) rad
a sml e r u pr osr or u ili u r avnini j akost el ektri i - s tupanj :1' ': (r/180 rad)
. smj e r ( smjer vr r nie) nog pol j a 6 mi nuta.1,: (.1/60).
s ek unda:1' : (1 160)'

I kut faznog pomaka rao

O, to pr o s t o rn i k u t sr s t e ra d i j a n , 1 s r: 1 m2 l m2

D ul i i ne i nj i ho v e potenc i j e
d ul j i na m metar. 1 mors k a mi l i a:1852 m
D i i ri na m
h vi s i na,dubi na m
5 nadmors k av i s i na m
pol umi er,radi i us m
pro mj er m
s dul l i na puta i k ri v ul j e m
I va l nadul j i na m
- dc pl oha,pov ri i na, pl oS ti na m2 k v a d ra t n i me t a r 1 a : 1 0 2 m2 ,
\\ poprei ni pres i ek ,pov ri i na
hvatiite
popreinog presjeka mt t ha:104 rn 2
V,t vo l umen,obuj am m- k u b n i me t a r 1 | (l i t a r): 1 d m3
O s n o v n e v e l i € i n e i osn o vn e je d in ice I' 11 relati v napromi enav ol umena 1 s: Lv/ v
O sn o vn a ve l i i i n a ] Znak Naziv i edi ni c e Z nak i edi ni c a V ri j eme i pro s tor

duljina t v r ij e me , v re me n s k i ra z ma k , t ra j a n j e s s ek unda,mi n, h (s at),d (dan)

ll m etar m
m a sa n I tr a j a n j e p e ri o d e s
I ki logr am kg
v r i j e me r v r e me n s K a K o n s t a n t a
] seku nda
fr e k v e n c i j a , f re k v e n c i j a p e ri o d a Hz herc , 1 H z :1 s -1, f:1 l T
i a ko st e l e ktri a n e srru j e I I am Per
t e rmo d i n a mi tka te mp er atur a f o k r u i n a f re k v e n c i j a , k u t n a f re k v e n c i j a o:2 Tf
I kel vi n K
k o li i i n a tva ri n n br z i n a v rt n j e , f re k v e n c i j a o k re t a i a l mi n-1:(1/60)s -1
I mol mol to, o k ut n a b rz i n a rao/s
i a ko st svj e tl a I t, t kand el a cd k ut n o u b rz a n j e rzd ls2
b rzi na m/s I k m/h :1/3,5 (m/s )
De c i m a l n i v i S e k r a t n ici je d in ica br z i n a ra s p ro s t i ra n j a v a l a m/s
m n o ti re l j p re d metak znak pr edmetka m noiiteli pr edm etak u brz a n j e m/s 2
I z nak pr edm etk ; mi s 2
m j e s n o u b rz a n j e s i l e t e i e
1 0 -1 8 ato 101 d ek a oa
1 0 -rs femto f 102 h ek to n Mehani ka
1 0 -1 2 p i ko P 103 k ilo
-e K
10 nano n 106 M
10 0 mi kro T eta m masa KE k i l ogram,1 t (ton{ :1 Mg ^
-3 1oe gr Sa p, p. gus t o i a , n a v o l u me n s v e d e n a ma s a kE/.' 1 g/c m' :1 k g/dm' :1 Mg/m'
10 mi l i m 1012
-2 T si l a N nj utn. 1N :1k g m/s '
10 ce n tl 10 1 5 P
Per a G' Fe tei i n a N
10-1 d e ci d 1018 ek s a E
f,G gravitacijska konstanta N . m2/k g2
z akre t n i mo me n t N .m
J ed i n i c a m a s l i t n i n a zivi i o zn a ke
P, I k ol i i i n a g i b a n l a , i mp u l s KS m/S
Ve li i i n e Naziv iedinice Znak iedinice Pr i m i edba L m o me n t k o l . g i b a n i a , mo me n t i mp u l s : t!.m2l s
P tl a k Pa prk al , 1 P a:1 N /m2, 1 bar:10s P a
R a zi n e i ml e re n e Pe r NP 1 N p:(20/l n 2) dB :8,69 dB o no rma l n o n a p re z a n l e N /r'
d o ja vn o j te h n i c B
i a ku sti ci
Del
deci bel dB
€ rrtezanje, relativna promlena duljine 1 x : Ll l
1dB =(l n 10/20)N p:0,115 N p E modul elastiinosti N /-' E :c l t
R a zi n a g l a sn o ce fon fon D IN 45630;di o 1. IU S A .A 1.029 1t, f k oe f i c i j e n t t re n j a 1 It: Fn/Fp, Fq: s i l a trenj a
W, A rao ) di ul , 1J :1 N m:1 W s
G l a sn o ca son so n D IN 45630;di o 1. JU SA .A 1.029 E,W en e rg i i a t 1 W h:3,6 k H , eV (el ek tronv ol t)
E^, W^ PO re n c rl a rn ae n e rS rJ a )
b i n a rn a o d l u ka , sa d ri a j
o d l uke , sa d ri a j i n fo rma-
b ir b ir D IN 44300;JU SA .F0.001 Ei, Wi k i n e t i i k a e n e rg i j a J
b yte Dyte D IN 65205;di o 3. JU S A .F0.001 P snaSa v at, 1 W :1 l /s
c i i e , re d u n d a n ci j a , ka p a-
c i t e t sp re mn i ka p o d a taka
n korisnost 1

14 15
 Znakovii iedinice BlNli|iilg:l! x,r^""* Znakovii iedinice li3i1l!:13rusA.A1.02s
BIN
il,"j"" lznatenie lfJl*"" N az i v j edi ni c e, pr i m j edba Znak
vel i i i ne
Zn aE enj e Znak
N a z i v i edi ni c e,pri mi edba
v el i ti ne
E l e k t r i c i t e t i m a g n e tiza m
Termodinamika i priienos topline

E l e ktri ini naboj, koliiina elektr icicer a c kul on,1C :1A s, 1A .h:3,5kC 7i @ tem p e ra t u ra , t e rmo d i n a mi i k a t e mp . K k el v i n
e tl e me ntar ni naboj AI:At:AS r az l i k a t e mp ra t u re K
ii
I
Gustoca elektriinog toka.
d i e l ektr iini pom ak
Cl*' t,$ c el z i j e v a t e mP e ra t u ra 'c s tupanjC el z i i us at: f* To,
To:273' 15 K
Elektriina polarizacija cl^' d, dl koefici jent toplinskog rastezanja K -l

ii a
U
c
E l e ktri ini potenciial
Elektriini napon, razlika potencijala
Ja ko st elekr r iinog polia
vol t, 1V :1Jl C

1V /mm:1kV /m
ctv, T k oe f i c i i e n t p ro s t o rn o g t o p l i n s k o g
rastezania
top l i n a , mn o i i n a t o p l i n e
K -1
I di u I
C E l e ktri ani kapaciGi F farad,1F:1 C l V , C :Q/U o,Q top l i n s k i t l a k
€ Permitivnost (dielektriinost) F/m U zagradil:i nearnidi el ektri k R,r top l i n s k i o t p o r K/w
t6 A p so l u tna dielektr iinost I F/. di el ektri i nakonstantavakuuma top l i n s k a v o d l j i v o s t w/K
€, Re l a ti vna per mitivnosr I 1 U zagradil:i nearnidi el ektri k Ptr s pe c i f i i n i t o p l i n s k i o t p o r K. m / w
(relativna dielektriinost) I top l i n s k a v o d Ij i v o s t (k o e f i c i j e n t

li , Ja ko st elektr iine str uie

Gu sto ca elektr iine str uje
I
I A/.'
amP er
1 A/mm2:1 trlAlm2,I : I/A d., h
t o p l i n s k e v o d Ij i v o s t i )
top l i n s k a p ri i e l a z n o s t (k o e f i c i j e n t
wi( m . K)

le E l e ktri i no pr otjecanje
Ma g n e ski napon
I
I k
p ri j e l a z a t o p l i n e )
top l i n s k a p ro h o d n o s c (k o e f i c i j e n t
wi( m '?. K)

ll Bf Ja ko st magnetskog polja, uzbuda

Magnetski tok
Ma g n e t. indukcila, gustoca magn. toka I T
] A/m
I
1 A /mm:1 kA /m
veber,1Wb:1V .s
tesl a,1 T:1 W6l m2, B :O/A C
p ro l a z a t o p l i n e )
tem P e ra t u rn a P ro v o d n o s t
top l i n s k i k a p a c i t e t
w /(M2.K )
.'ls
J/K
I r 'r . " In d u kti vnost, sam oinduktivnost
P e rme abilnost
l H henri ,1 H :1Wb/A
Ho
s pe c i f i i n i t o p l i n s k i k a p a c i t e t Ji(tgr)
s pe c i f i i n a o g rj e v n a mo i JIke
l [" A p so l u tna per m eabilnost
I H/M
i J/m
v: B/H
permeabi l nost
vakuuma H. s pe c i f i i n a o g rj e v n a v ri j e d n o s t ) lke
lp. R e l a ti vna per meabilnosc I 1 p, : p/tro
I M ' H' Ja ko st magnetizacije I A/M 1 A /mm:1 kA l m, M : B /S t.s-H SYietlost
{- Ma g n e tski otpor , r eluktanciia i H- r
Ma g n e tska vodljivosr , per meanciia I H
R I, I, svi etl os naj ak os t cd k andel a
D j e l a tn i elektr iini otpor , r ezistenciii o om, 1O:1V l A o, o" svietlosnitok lm l umen, 1l m:1 c d.s r
D l e l a tn a el. vodljiva vr ijednost. I 5 si mens,1 S :1Q t, G:1/R
ko n d uktancija I n svi etl os noi s k ori i 6eni e l m/w
E l e ktri i naor por nosr ,specifiini I Q.n 'l pO.cm:10 -8O. m.mm2/m a, a" svi etl os namnoi i na lm s 1 l m h:3600 l m s
e l e ktr iini otpor L, L" svi etl os nagus toi a c d/m2
I :10-6O.m
T' o. x
FF rasviI etl lenost lx l uk s , 1l x :1 l m/m2
E l e ktri i na vodljivost I s/m y:1 p
X H, H, os v etl
j l enj e lx s
Ja l o vi o tpor , r eaktancija I c) brz i nas v j etl os tiu v ak uumu
B CO m/s
Ja l o va vodljivost,susceptancija I 5 B :1/X
z l mp e n d ancija ( kom pl. im pendanciia) I O E l ektrotehni ka:P ri vi dniotpor
€ kut z rai enj a rad
' f i ari i na dal j i na m
Y A d mi ta ncija lkom pl. adm itanciia) I O- 1 E l ektrotehni ka:P ri vi dnavddl l i vost
z, f V a l n i o tpor c) n i nd ek sl oma
w E n e rg i j a, r ad
I
])
D vri i ednos tl oma l efe m-t di optri j a,l dpt:1 m
P Snaga t fakk tor emi s i j e I
I p
P, P Dj e l a tn a ( aktivna) snaga faktor refleksiie 1
l faktor absorpcije 1
C, D Ja ro va snaga I E nergetska
tehni ka:var (var)
p
P ri vi d n a snaga I E nergetska
tehni ka:V A (vol i amper)
(p K u t fa znog pom aka I rad
6 K u t g u bitaka I rao
I F a kto r snage I I l .:P /.9, E l ektrotehni ka:i :cos g
F a kto r gubir ka Konstanta Znak B roi i anav ri i ednos ti j edi ni c a
I
k F a kto r distor zije I 1
-
D B ro j p a ri polova I 1 Per m i ti v nos t v aku u ma t6 8,85.10 12A s /v m
w Broj zavoia -o
I 1 Per m eabi l nos t v a k u u ma FO 1,257 10 V s /A m
El em entar ni el ek t ri i n i n a b o j e 1,6021.10-teA s
Akustika Br z i na s v j etl os ti u v a k u u mu CO 2,99792.108 ml s
M as a m i r ov an j a e l e k t ro n a me 0,9109 10-27 e
Z v u i n i tla k Masa mirovanja protona m" 1,6725.10 24;
Pa Pascal
v T i t r a j n a b r zin azvu ka m /s M ua m i r ov ani a n e u t ro n a 1,6748.10 24;
-23
B r z i n azvu ka m /s Stefan- Bol tz m an n o v a k o n s t a n t a k 1,380 10 W s /K
pp
Zvuina snaga Planckova konstanta h 6,625.10-34l s
R a z i n azvu tn o g tla ka navodise u dB G r av i tac i j s k a k on s t a n t a f 6,67 10 1L.t/(s s ' )
-
R Z v u i n a i zo l. m o i, zvu in a m ie r a izo l. navodise u U br z anj e s l obod n o g p a d a 9,80565m/s 2
dB
Lr , L , R a z i n ag lu n o ie navodi se u fonu Aps ol utna nul a t e rmo d i n a mi t k e t e mp e ra t u re To -273,1s ' C
-
N, 5 Glasnoca navodise u sonu Los c hm i dtov a k o n s t a n t a L 5,025 10 l e mol ek ul a/mol

16
17
 Oznake, indeksi f,j|;.Ti.'3;dtt Masa i sila
Oznaka Z n a i e n ie Pr imj eri m i t . , r i t . i t e Zi n a D IN 1 3 0 5 /5 .7 7 JU I i 1 1 9 3 s

0 n u l a , va ku u m ,p r a za nh o d < ps:n ul ti faz ni k ut, ,o: br z i na v r tnj e

Ma s a Sila j .".I:
u or az nom hodu to'
,| l e d a n ,p r im a r , u la z U1: pr i m ar ni napon, Pl : ul az na s nga
Z nak v el i c i ne m F.
"
1
__l _
d v a , s e ku n d a r ,izla z U2: s ek undar ni napon, P2: i z l az na s naga Z nak j edi ni c e kg N (N ew ton), 1N -1k g m/s 2_ N , t t' t:l tg
v a n j s ki D".' v ani s k i pr om i er i i ,{
aPs a p s oul tni u,e.: aps ol utna per m eabi l nos t
D efi n i c i i a Fi z i k a l n a ma s a m l e Fi z i k a l n a s i l a Fmo i e s e o p i s a - I t u i i n " G 1 e p ro d u k t
a mD a m b i j en tn i,o ko ln i p"- s: ok ol ni tl ak
svojstvo tiyela kole se t i k a o p ro d u k t ma s e m t i i e l a i I ma s e m t i i e l a i (z e ml i i -
an a n o dn i U"": anodni napon o a i t u j e u p ru i a n j u o t - u b rz a n j a a , k o i e j e o s t v a re n o n o g ) u b rz a n i a s l o b o d -
asinkroni n".: as i nk r ona br z i na v r tnj e p o ra p ro mj e n i s t a n j a g i - d i e l o v a i e m s i l e F: nog Pada.
zalet .I,: zal etna s tr uj a b a n j a (i l i mi ro v a n j a ) u I
d guienie tr 6:vl as ti ta fr ek v enc i j a k od gui enj a kojem se tiielo nalazi F= m a t
din d i n a miiki p61": di nam i - k i tl ak \ "=,
k a o i u p ri v l a i e n i u d ru -
ef efektivni 8"1: e fek ti v na v r i j ednos t m agnets k e
ind u k c i j e
g i h t i i e l a (g ra v i t a c i i a ). lI
el e le k t r id ni W .1: el ek tr i i ni r ad
Ma s a n i j e ovisna o j TeZi na ov i s i o mi es tu
en e n e r g e tsk i L"": g us tota z r ai eni a mi e s t u na kojem se j na k ol em s e ti i €l o na-
z Z e m l j a, u ze m lie n ie 1.: str uj a uz em l j eni a tiielo nalazi. l az i .
P p o l j e , uzb u d a 1o: uz budna s tr uj a
fin k r a i ( f in is)

gl
generator
glavni
c1;": potpuni otk l on
P6: snaga generatora
Or r : gl av ni m agnetni tok
P ri mi eri :
-1-
-._ m
hid
H
id
h i d r a u liiki
histereza
i d e a l no
pr ,a: hi dr aul i Ek i tl ak
Ps: g ubi c i z bog hi s ter ez e
61;: ideal ni z r ai ni pr os tor
Mj esto

Ek v ator ( Z em l )
r11r-100
U b rz a n j e s l o b o d n o g p a d a u

e,78 |
Te i i n a u N

e78
ind induciran U1"1 : i nduc i r ani napon Pol ( Z em l j a) 100 9,84 984
K k r a t k i sp o j 11: st r uj a k r atk og s poj a M ond 100 1,62 162
katodn i 100 ls.ee 2see
Kat 11..: k atodna s tr ui a J uPr r er i
ki n k i n e t i ik i E11.: k i neti i na ener gi j a
lim g r a n i i n a vr ije d n o st( lim e s) I 1,,: gr ani i na tem per atur a S astavl l ani e s i l a
zf zraK 8,.: i nduk c i j a z r ai nog r upor a
mag m a g n etski W- ..: m agnets k a ener gi l a n",ut,"n,n",itur^
ma ks m a k s i m a ln i cr m.k3:m ak s i m al ni otk l on @-f
me h m e h a niiki E- "6: m ehani i k a ener gi i a t5t r
mi n m i n i ma ln i a.;": m i ni m al ni otk l on Ft Ft Fz
++
n o p i i b ro i, n o r m ir a n avr ije d n o st on: k r ui na fr ek v enc i j a n- te har m oni i ne Fa - Fr I Fz
KOm POnente
N n a z i v navr iie d n o st,n o r m ir a n pN: naz i v na s tr ui a
o otvoreno, prazni hod Z.: i m pendanc i j a pr az nog hoda
or i z v o r , or ig o Uo.: i z Yor ni napon r: 180 tstl

P d j e l a t ni Po: di el atna s naga

#
hF2 I R- | 2 t 1
Par p a r a l eln i Ro..: par al el ni otpor
ph laza ceh: f az na br z i na
Pot p o t e n cijanl i Eoo,: potenc i j al na ener gi i a
imP i m p ul s fi *o: fr ek v enc i l a pul z ac i j a me d u s o b n o
q F^ --, F1 2+ F2 2
ialov Pq: la r ov a s naSa okom iti
rel r e l a t i vn i F r er : r el ati v na per m eabi l nos t
R o m s k i o tp o r Uq: d l el atna k om ponenta i z m j eni - nog
n a oon a ''a::;
I t r e n je F.: si l a tr enj a
prividno P,: pr i v i dna s naga r pr oi z Yol i an p ro i z v o l j a n Fs : . F1 2 * F2 2 -2 F1 F2 . c o s (1 8 0 r)
ser seriia R,".: otpor s er i l s k og s poi a
i ,<6r'---*-;'
st stator d..: pr om i er s tator a - ft slna
sin s in k r o no n,in: s i nk r oni br oi obr tai a ro r{
t r e n u tn a vr iie d n o st,vr e m e n ska i F2 ' F1 c o s t
ovasnost P,: trenutna v r i i ednos t s nage
th t o p l i n a ,te r m iiki R.6: topl i ns k i otpor R astavl j anj e s i l a
tot totalan p,o.: total na per m eabi l nos t
5 g ub i t ak Pr : g ubi tak s nage i r, i Fr, s u k o mp o n e n t e o d f 1 u
d i e l a t ni P*: di el atna s naga z a d a n o g k o o rd i n a t n o g s u s t a v a .
X i n d u k tivn i o tp o r U,: j al ov a k om ponenta i z m l eni anog
n a D ona
doP d o p u i te n o v6oo:dopui tena br z i na
6 zraini raspor 86: in duk c i j a z r ai nog r c por a Fr' : Ft cosr
rasi panje O": magnetski rasipni tok Ft r= Ft s i n t
Frx

t8 19
 MehaniEki rad, snaga i zakretni moment MehaniEka energiia
Z nak ov i v el i i i n a : F, W
Rad Snaga Zakretni moment
Z nak ov i i edi ni c a : N m (n i u t n me t a r), W s (v a t s e k u n ( l a),J (di ul ) 1 N m:' 1 W s :1 J
Znak velidine W P M
Pr etv ar ani e r a d a u e n e rg i i u
Z n a k j e d i n i ce J( d iu l) W (vat) Nm
N m ( n lu tn m e ta r ) R ad E n e rg i i a W- E
Nm -
W s ( va tse ku n d a ) R r d dr z ani a E n e rg rl a P o l o i a l r Ee m g s
I
R ad napete opru g e , E n e rS i i a n a p i n l a n i a , Fs
Definicija Me h a n iiki r a d le iz- Sn a g aje kvoci j ent radz W i Z ak r etni m om ent I
vr ie n ka d a n a n e ko m vr e m e n ar , nas taj e k ad s i l a di el uj e
P O t e n c rl a i n a e n e rS l l a 2
r
p u tu s n a tije lo d ie lu je i z v an ok r eti Sta R ad pr i ubr z an j u E n e rg i i a g i b a n i a ' m
- I
sila t. w k i n e t i a k a e n e rg i i a I
t
Odrl anj e ene rgi j e
, ^ W : F' , i , : l '. . b* F .-r.-
t
-r\--_
,:/r
.".".
t,l
:lif!!:':l:l:
"l ..' r
Pr i m j er : R ad d i z a n j a
r u'dal j enos t od ok r eti 5ta

P r i m i e r i z a m e ha n iEki r a d z- -\ E p:m 9 s

Ra d d i za n j a Ra dtr e n ja R ad napete opr uge -T

\..
,l

Uvj e t: F i vsu ko nstantni Uvjet: Fi vsu konstantni U vj et: el asti i naopruga

F- s, D :-
F
;-
i
Raddizanla
I /
t __ -\- m.v ,2
r--_1 I I w :m .o .s i. '. E=m g s 1 + ----;-
rl
*1 - T ::
L+J
t,..
I I
--1
'll l.
I

/il
/10)--

f
tl
1
:*F-l-+.
-r---r--1
= r-f
lll
II ,/
I
-r -
m' v '
-- -:-|G-
W =F c s
r- .7777777777777/777777771' \,''
W :m g .s

Sila Sila Srla

FG Trenje
Rastezanje
Fr : S i l a t re n j a
P ut F1-lt Fp ll l K o e f i c i j e n t t re n j a
s Put Fr l l{ : N o rma l n a s i l a

Kor isn o st ffi

P o j e d i n a E n ak o r isn o st Ko r isnosti e j ednakakvoci i entudobi venograda
ffi tt't
S i l a t re n l a n e o v i s i o v e tctnl
d o d i rn e p o v ri i n e .
W, ( snage)i utroi enog rada W; (snage) t

,t-w
W^
VvU
i ,t- ;'
P^
TU
Podac i k ao br oi
i l i u pos toc i m a. r- :-fEr*-=
T r eni e m i r ov a n i a n a s t u P a Tre n i e k l i z a n j a
"----1;;:
,;;pJ;d l-i;""r.
+r'-"
k o t rl j a n j a n a s t a i e k a d s e
n -,
2 n:0,82:=687"
' t- a j e d n o po drugom ti l el o < o t rl j a n a d ru g o m
pr i j e neSo s e t ri e l o g i b l j e . I kad tiiela I
t<ti i u ' tl i el u.
W":Wu-Wd P,: Pv- Po J
, . , . i *, u " " r , . i "".,",* ."
Pu = Po +P, K o e f i c i j e n t t re n i a k l i z a n i a K o e f i c i j e n t t re n j a
i K o e f i c i i e n t t re n l a
l v ar l k o t rl j a n j a
P " : g u b i ta k sn a g e ] mrro v a n i a suho I tekuce

Kl i z ni l ei ai i 0'1 - I 0 ,0 3
U k u p n a k o r i s n ost eel i k na i el i k u I 0'3 0,2 I 0,04 0,00'1
0,3 0.05
r- ---l Koi ni r em en n a i e l i k u 0'5
0'5 0,03 L -
Gum a na as fa l t u
= = :::l n^ 0,8 0 ,7 0 ,3 0.02. 0.03
Z i d na betonu I I
L _ _J 1.0 0 .8

21
20
 Poluge i koloturi
Pogoni (zagoni)
P ri za n e ma ri va n i u tr enia vr iiedi:
P ri ml j e n i ra d (e n er gilaj.- Pr edani r ad ( ener gila) Opi s P ri k a z R a z ja i n j e n j a Fo rmu l e

W t:W z R emenski pogon

F1 l1: F2' l2 (zagon) d 1 : P ro mj e r p o g o n s k o g . n1
kotaca n2
Mr : Mz n 1 : B ro j o k re t a j a p o -
S tr.o l Ravnoteia m omenata gonskog kotaia a2
.
I I R"d l : P ri j e n o s n i o mj e r '
d1
d 2 : P ro mj e r g o rn j e g
gonlenog kotaia
dt n1:CI2 n2
n 2 : B ro j o k re t a j a
Dvostrana
poluga s lt, r F^ .,1
_T-
I l-:
gonjenog kotaia

neiednakim t 1_F2t 2 F l s t:fr .s ,

krakovima @ - ll' Fl
t,l Remenski pogon,
dvostruki pri j enos D2=n3 U k u p n i p ri j e -
dz n o s n i o mj e r
. D1
nL
Jednostrana
poluga s i2: Pojedinaini dz oa
E .
nejednakim r1 t l - '2 t2 F 1 s 1: F r '5, p r i ie n o s ni
o m j e rl Qt Qt
krakovima
dr'ds
n4- n1 ,
dt dL

w
oz oa
nt=tiZ 111
<&

NepomiEni
A
l -\ Zuplani pogon, n1
kolotur F .I \ Fz F'- F" F1s1=r'5" j ednostruki z : b ro j z u b a c a
.

-ilo \i,,, pri j enos

z 1 : B ro i z u b a c a
n2

. Z2
PoSonsKoS
zu pian i ka Z1

2 2 : B ro i z u b a c a n1 Zt-n2 22
Sonienog
Pomitni n2 zupian ika
nt
kolotur ,2 F 1 s 1: f 5, zj 22
"'

Zuptani pogon,
dvostruki prijenos U k upni
p ri i enosni
. n1
omj er

. zz z!
z1 z3

Kolotu rnik nL Zt 2 3
t _ F, ^ -^ rt1 ---'-
F 1 s 1:fr '5, 't1 z2 z!
n
tl7 : nl
j ?l '-
P ui ni pogon
ff2

Uvjet ravnoteie P odi el asi l e 1?

Z1

- rt 2 z2

Kosina I _ F..h
'"- 1
i

23
 Gibanja
fednoliko kruino gibanje
Z n a k o v i v e l i i i n a i ie d in i CE
s: put, udaljenost s] m , km Br z i na v l z n o s b rz i n e s e n e mi i e n i a
r
r: vfl,eme ] r ] - s. m in , h
u ,t, t, f : v ri j e me l e d n o g o k re t a
2x r
v: brzina I n ] :- : 1 k..:3 .6 - , 1-=50- T
n mrn h s s mrn
a: u o r z a n l e , 2 r' r: p u t k o d j e d n o g o k re t a
I al:;2 "l

Opti odnosi S mj e r b rz i n e s e s t a l n o mi i e n i a .
Zb o g t o g a n a s ra j e c e n t ri p e t a l n o u b rz a n j e a ' . . : r'
s O n o j e s t a l n o u s mi e re n o p re ma s re d i i t u . ', "'- ,
I
S2

rr 12 ti Ac - tz t1 T-
K utna brzi na r' r z 6 : K u t u k u t n o j mj e ri
/\s u r: k u t u l u c n o j mj e ri 'r
U v re me n u f p ri j e d e n j e p u n i k u t o d 3 5 0 (2 n )
t5 360
r, r: k u t n a b rz i n a 1s 2n
1
k,t:
T

PosebnisluEajevi
P ut B rz i na K utna brz i na
,"ar-tik" t."""..a Jednoliko ubr zano g i banj e
r
u: 2t
s 2n
I Sibanie 2n T T
'I
J fa""-*".* U jednakim vr em enima pr ev al j uj u s e nei ednak i putev i .
T 1
I p revallu ie
seie dnakput
i . 7
__L_ p".ltlrr" ,br."",. l;;;tt.,r" ub.."^i. ,:-t-utd 2t n

Snaga i z ak r etni mo me n t
/ _,2 ..r'" . opcenito: P:tt l''l P u kW
,l' t=v"'t-+ P.2 n q M ,- :,,X MuNm
1
NU
mrn

Gusto€a, s pecif iEni volum en Dt N130511271

Gus toi a 1r nek e t v a ri j e k v o c i j e n t
d1
m as em i v ol um ena V
l. i

l
i
t.,
Jedi ni ca:. oq., [1
l
-
fj
ii
Sita Uzgona l
N a s v ak o ti i el o p o t o p l i e n o u t e k u c i n u d j e l u j e
s i l a uz gona k oj a j e j e d n a k a t e i i n i t i i e l o m i s t i s -
Fu: m, g
l nute tek uai ne.

Slobodni pad 't2

F s : s i l a uz gona
l ) t : Sus toaa tek ui i n e
I,:T
( j e dn o l i ko u b rza n o g: ubr z anj e s i l e tei e V :v ol um en ur o n i e n o g t i j e l a
g i b a n j e u va ku u mu ) 2 g : ubr z anj e s i l e t e i e Fp : P , g V

2gt r:9,81T F " : tei i na ti j el a

m ,: m as a tek uc i n e

24
25
 Tlak Toplina
p: ttak Temperatura naj ni i atemperatura{ } ": -273,15 ' C :0 K D IN 13 346/10.79 J U SA .A 1.026
fnl : ) , r ):r ealpas r < ar y
K e l v i n o v a t e mp e ra t u ra C e l s i u s o v a t e mp e ra t u ra Fa h re n h e i t o v a t e mp e ra r.
F:sila tfl: N t \:to ' uu.
F Z nak j edi ni c e K (k e l v i n ) C (s t u p a n i c e l z i j a ) F Gt"p""l F"hr""h"tr)
A: p ovriina [A]: m 2 1 bar : 10s . 1, 9:
J edi ni c a tem pera t u rn e 1 K (k e l v i n ) 1 K (k e l v i n )
r az l i k e I
q
_Z /J
UN: L 9 ..3 .+3 2
P o d a c i o a t m o s f er sko m tla ku 273K : 0 C
D tN 1314/02.77 JU SA .A 1.O2S 373K - 100 C 3 c : (l i F-3 2 ):
p ^p ,. a p so l utni tlak ( r tak
n a su Pr ot flaku u vakuum u)
p a mu : a p so l utni atm osfer ski tlak
Atmo-
sferski T ek uc i ns k i ter mo me t a r 2 2 0 C ...2 0 0 0c
L p , p t, p r: ra zl i ka tlakova, s a i i v om
tl ak
d i fe re ncijalni tlat
T ek uc i ns k i ter mo me t a r s a
p z. a tmo sfer ska r azlika tlakova i i v om i pl i ns k i m p u n j e n j e m E l ek tri i ni otpors k i
p re tl a k ( pozitivan ili negativan) * 250 C . .1000 c
termometar
P.o.:.0 -110 C ... 50 C
b o l e t e mP e ra t u re z a re n l a
P r e r a t u n a v a n i e s ta r ih je d in ica za tla k Termi i ka boj a | 150 C ...500 C -272 C ...2800 C

t a t : 9 8 0 6 6 ,5 Pa :0 ,9 8 0 6 6 5b a r 1 m m Hn :133,322 pa= .t,33322mbar

#-, l i near no r as teza n j e I V o l u mn o ra s t e z a n j e
1 rrm
1 Torr: i/,6" U = 1 3 3 ,3 2 2Pa :1 ,3 3 3 2 2m b a r 1 m m V.S .:9806,65pa=98,0665mbar
poietna duljina V 6 : p o i e t n i v o l u me n
1 a r m= 10 13 2 5P a= 1,0 ' t3 2 5b a r V.S.: vo deni stuoac A/ p ro mj e n a d u l j i n e ^_ --, a
A v:

xijlti::i."""
l-______lj{_______ p ro m; e n a v o ru me n a

rei
,/
k ra j n i a d u l i i n a
Hidrostatski tlak
p ro mj e n a t e mp e ra -
p : h i d ro sta tski tl a k t u re
lo A /r koeficijent dullin- , :"."i:.ii"r.:"l."ll;"i,
| ," l)/
h : vi si n a stu p ca te kucine
p : g u sto ca te ku ci n e
g : u b rza n j e si l e te i e
s k o g ra s t e z a n j a
'
A /: /".r A 3 1
A : p o vri i n a p o d l o g e l o: l o Lt tai : K 4/o,
P -P 8'h "
F s : si l a n a p o d l o g u l ,:/o(1 +r'A $) AV: Vo 7 Al)
F":p g.h.A V ,= V o' -' LV .r r 3r t.,l . I
Z,= V o(1rl A $) K

Q:m c A$ Ti j e l u p ri v e d e n a i l i o d o v o g

H i d r a u l i E k e n a p ra ve
Ra vn o te i a tl a ka Ostvar eni tl ak
Q :
rn :
A ,,;
masa
promj enatemperature
p re d a n a k o l i i i n a t o p l i n e
kol i ti na to pl i ne IQ]:J (di ul ) o Y i s n a j e o u mn o i k u ma s e ,
specifiinog topl inskog
k a p a c i c e t a i p ro mj e n e
3@ ',
c : speci fi i nit opl i ns k ik apac i c et t e mp e ra t u re t i l e l a . |, rt: l2-n,

,-r - kJ
tv-Lt.x

pr edana k ol i i i n a t o p l i n e : p ri ml j e n a k o l i i i n a t o p l i n e

Vt:\/2
m 1 c 1 (9 1 -S . ): mz ' c 2 ({ } . -{ } 2 )
flr, Ct,0r
F1 s1- f" ,, f rt c r ' 9 1 * m2 ' c 2 { } 2 i
5"
F, , Fz Ft "^: m, < r+ mz c , i
:A t F1 s2
At A2 Fz Az
Fz st u m : t e mp e ra t u ra mrl e s a n l a

26
 Osnove kemije Osnove kemije
Podiela tvari
K emi j ske oz nak e i naE i ni pi s anj a

Atom klora l o n k l o ri d a Mo l e k u l a Mo l e k u l a n a t ri -
vodika j e v o g k l o ri d a

( ie lje zo ,kisik, b e n zo l, bez nav oda v a n i s k i h e l e k t ro d a cl cl H2 N aC l

su m p o r n akise lin a )
t ' 9 ! '-l
s nav odom v an j s k i h H :H i l i
el ek tr on a :C l
H _H
P ri mj eri .2 /^ 2- n
(sumpornaki sel i na,benzol ) Mas enibrol o -l L (_J
^ Ltons k i naboi (J ,
L
A :Z+N B rol protona Z J B roj atoma
(N :broj neutrona)

Struktura atoma Spojevi

A t o m s k aj e z g r a E l ektronskal j uskaatoma Me t a l n a veza lonska veza A t o ms k a veza
Protoni Ne u tr o n i E l ektroni Opaske P ri v l a i e n j e i z me t l u (p o z i - P ri v l ai enj es uprotno Za j e d n i i k i e l e k t ro n s k i
E l e k t r i i k i p o z i t i v naie stica t i v n i h ) t ru p o v a a t o ma i nabi l eni hi ona. p a ro v r.
Ele ktr iiki n e u tr a ln eiesti ce. E l ektri i ki negati vnei esti ce.
Protoni odreiluiu svojstva Br o j n e u tr o n am o ie b i ti s l o b o d n i h e l e k t ro n a
K od neutral nogatoma broi
elementa. Broj protona : razliiit za atomske iezgre protonai ednakj e broj u Sastav Tru p o v i a t o ma i s l o b o d n i l o n i me t a l a i i o n i A t o mi n e me t a l a t v o re
a t o m s k ib r o j : r e dn i b r o j isto g e le m e n ta( izo to pi ). elektrona. e l e k t ro n i t v o re me t a l n i n e me t a l a t v o re i o n s k i mo l e k u l u -
k ri s t a l . k ri s t a l .
Energetske razine elektrona P rimjeri Na NaCl Clz
Oznaka energetske Naiveti broj Po d jel ael ektrona Oznakeel ektrona Kemijske reakcijr
razine elektrona p o ljuskama po l l uskama - -- _l C i n k
K t :- . , +solna kiselina k l o ri d +vodik

:""*."" I
1 -c i n k o v
1s
6 Cestice
6 A t o mi (i o n i u Mo l e k u l e loni u ionskoj Mo l e k u l e
6 7p I metalnoj reletci) reietci
M 18 2 Veza Me t a l n a v e z a A t o ms k a v e z a I lonska veza ] A t o ms k a v e z a
3s
6 3p
10 3d N azi vi anorgans k i h s poj ev a (pri mi eri )
N 5Z 1
4s E l ement Oznaka Naziv soli Fo rmu l a s o l i
J 4p
10 4d fl uor f l ori d k a l c i j e v f l o ri d
14 4l kl or k l ori d n a t ri j e v k l o ri d NaCl
brom bromi d s re b rn i b ro mi d AgBr
Relativna atomska masa A j od
ma sa n e u tra tnog atom a i odi d n a t ri j e v j o d i d N"J
^ ki si k ok s i d ugliiini dioksid Soz
l2C sum P or s ul fi d i e l j e z o (l l )-s u l f i d Fe S
.= rr'tils€ atoma urliika dui i k
1t n i tri d n a t ri j e v n i t ri d Na3N
Re l a ti vn a a to mska masa iznosi 1,5605.10- 27 kg ugl j i k k arbi d k a l c i j e v k a rb i d CaC2
Kemiiski spoievi K i sel i ne lon kiselinskogostatka
Oksidi s a s t o i ese o d je d n o ge le m e n tai kisika . N az i v Fo rmu l a Naziv Znak
P r i m l e r i :COz, Ca O, Al2 O3 ( u g ljiin i d io ksid ,k al ci j evoksi d, al umi ni i evoksi d)
k l or ov odi i na ki s e l i n a (s o l n a k i s e l i n a ) HCI k l o ri d n i i o n fl

K i s e l i n e o d a v a j upo zir ivn on a b iie n eio n e vo d ika ( p r o to ne) dui i i na k i s el i n a H N 03 n i t ra t n i i o n Nor

P r i m i e r i : H2 SO4 ,HCl, HNO3 ( su m p o r n akise l .,kl orovodi i na ki sel .(sol na),du5i i na ki sel . s um por na k i s e l i n a H 2504 sulfatni ion so,2-
ugl j i i na k i s el i n a H2C03 k a rb o n a t n i i o n ri z
vv3
Baze p r i m a j u p o zitivn on a b iie n eio n e vo d ika ( p r o to ne) fos for na k i s el i n a H 3P 04 fosfatni ion POt--
P r i m j e r i : Na OH, KOH, Ca ( OH) 2( n a tr ile vh id roksi d,kal i i evhi droksi d,kal ci j evhi droksi d)
Baze loni baznogostatka
Luline s u v o d e neo to p in e b a za ,( n a tr iie valu iin a , ka lijeval ui i na, kal ci j evhi droksi d)
N az i v Formul a N az i v Znak
So l i sa sto j e se od pozitivnih iona metala ( odn. am on i j s k i h i ona) i negar i v ni h i ona k i s el i ns k og
ostatka-
k al i j ev hi dr ok si d K OH h d ro k s i d n i t o n OH
natr i j ev hi dr oks i d N aOH n d ro k s i d n i i o n OH
P ri mj e ri : CuSOa, NaCl, NaNO3 ( bakr eni sulfat, natr i i ev k l or i d, natr i j ev ni r r at)
k al c i l ev hi dr ok s i d C a(OH )2 n d ro k s i d n i i o n oH 2
28
29
 lzluEivanje tvari elektrolizom (galvanizacija) Naponski red elemenata (standardni potenciial)
l zl u f i va n l e tva ri e l ekr olizom Kor isno s t ( i s k or i atenj e s r r u,e) N as tanak poten c i j a l a S t a n d a rd n i potencijali (t e o re t s k e v ri j e d n o s t i )
katodna k or i s nos t
E l e me n t R e a k c i i a n a e l e k t ro d i Potencijal u V
m
ct t litij Li+Li ' + e 3,02
kalil K'K'+e
Kor isno s t j e v r l o ov i s na o ur edaj u. k a lc i i C a -C a 2 ' + 2e 2,89
n a rn I N a -N a - *e 2,84
Gubici nas taj u z bog:
o popr atni h r eak c i l a ( npr . i z l ui i v anj e v odi k a)
m a gn e z i i M s*M Ei'+2" 2,34
alum in ij A l -A l ' + 3e - I,O/
a sastaYatek uc i ne Kao r efer entna e l e k ro d a z a p o d a t k e o n a p o n u
. zagr ii av anj a r ek uai ne ( s tandar dni poten c i j a l ) u p o t re b l j a v a s e v o d i k o v a
ma n S a n Mn-Mn2* + 2e 1,05
el ek tr oda H /H
cink 7n-Zn2- + 7e 0,76
k ro m Lr* Lr- + Je ,0,71
S tandardni potenc i i al i v al ni h metal a s u mP o r 5- - 0,51
-5+l.e
l z ra E u n a va n j e ma se ( Far adayev zakon) (zrakomzasi i en av oda,pH 6; 25 C ) ieljezo Fe-l-e' +le ,0,41
M etal Potencijal u V k a d mi i C d-C d2- + 2e 0,40
m : ma sa kobalt C o* C o2' + 2e -0,27
z l ato + 0,306 .0,25
c : e l e ktro ke mi j ski ekvivalent nikal N i ' N i 2' + 2e
s r eb r o + 0,194
K O Stta r S n-S n2* + 2e o,41
r - \ mg 8 n mg - 3' 69 nov o s r ebr o N S 6 2 1 8 + 0,161 ,0,1 25
t " -A r'A h 'A ;- olovo P b-P b2+ + 2e
Ah s r ebr ni l em 4500 + 0,155 ieljezo re - re- + J e - 0,016
/: j a ko st stru j e Br onc a SnBz I + 0,155 vodik + 0,000
l H z -H ' + e
r: vrrl e me
m i ed SoM s 70 + 0,153 K O Sl t a r S n-S n3- + 4e + 0,050
Gu sto e a stru i e / Debljina s l ol a s m j ed M s 63 + 0,145 oaKar C u' C u2t2e + 0,345
m c .l .t c | .t
ugl i i k + 0,140 oaKar LU.'LU +e + 0,52
I:. A :o o vri i n a t- ' A t- s= .r-0,116
,, A.,.t p ni k al N i 99,6 iod l. Cvrstl + 1e-ll + 0,535
C r - i el i k + 0,007 ' fH g-Fl g' ?"
i iva + 2e + 0,798
A g-A g t + e
l,l
U J-A;- p: gustoi a C r - N i - i el i k ( V2A ) - 0,084 s re b ro + 0,80
Al um i ni j Al 99,5 0,159 i iva H s -H s 2- + 2e + 0,80
Me ta l Valencija Gustoca p !- El ek r ok em i j s k i ek v i v al ent c i nk ov l em LSn 9 0 0,258 platina P i _P rz ' + 2e + 1,2
cm-
ol ov o Pb 99,9 0,283 Ktor C l 2 (pl i n) + 2e-C l + 1,358
"A+
- 0,389 z tato A u-A u3-* + 3e + 'l 4')
s tr oj no i el j ez o G G -1 8
AI aluminii lll 7,698 0,3356 cink 7n 99,975 - 0,807 z t a ro A u-A u +e -r1,7
Pb olovo il 1 1,3 3 7 3,8654 GD Z nAl 4 ,0.851 fluor F2 (pl i n) + 2e-2F + 2.85
cd kadmij tl 8,642 2,0969
Cr krom ilt a1 0,6467
Zaltitne mjere protiv korozije
Cr krom 71 0,3233
Fe iel jezo tl 7 ,8 7 1,0419
Au z la t o I 1 9 ,3 7,3490 Z ai ti ta i z bor om Za i t i t n e mj e re Za i t i t a e l e k ro k e mi j s k i m
Au zlato ill 1 9 ,3 2,4497 pr i k l adni h tv ar i n a ma t e ri i a l i ma P O S TU P C rm a
Co ko b a l t II 8 .9 1,0994
Cu b a ka r I eqa 7,3707
a04 zaititni sloievi k a t o d n a z a i t i t a D ro t i v k o ro z i i e
Cu b a ka r il 1,1854
Mg ma g n e zi j I 1 ,7 4 1 0,4535
Mn ma n g a n II 747 1,0249
Ni n i ka l 8 ,9 1 1,0954
Pt p l a ti n a 11 ( 1,8195
Se se l e n 4 7q') 0,7365
Ag sre b ro 10, 50 4,0247 fizikaln i k e mi j s k i
Zn ci n k tl 7, 13 1,7197 (a d s o rp c i j a (k e m i i s k a
Sn ko si ta r tl 710 1 1441
n a p o v ri i n u ) re a k c i i a s
5n ko si ta r 7 .2 9 1.1071 pov15inom
me t a l a )
N a p o n i r a s t v a r a n i a n e kih kise lin a , b a za i so li
1N - o to p i n a Napon u V 1N - otopi na N apon u V

HCI 1 ,3 6 Ag No 3 0,70
H 2 S O4 1 ,6 7 Cu SOa 1,49
H N O3 1 ,6 9 Niso 4 2,09
N a OH 1 ,6 9 cd so 4 2,03
KOH 1 .6 7 Z n SOa 2.35

30 31
 Osnovne'""lifit" i forrrr,rl" ,, .l.k Nizivni naponi i nazivne struje
ve rcrn a
] r r r kaz Veliir na i z na_ J edi nr c e i z na- I F or m ul a N azi vni naponi i s pod l 00V (us p.s tr.136) D IN 40001/4.57
I kovi v el i i i na k ov i i edi ni c a i
Na po n P rednostne vrij ednos ti u V 2 4 6 1 7 2 4 1 4 0 1 4 7 16
) 10 8 0
luort
1) "0" " P odruE i a pri ml ene 'Nazivni naponi u V
'
I '' ' - I -l - R as v j etni ur edaj i : s u h i i l a n c i 1,5

,d_---:! u-U R as v j etni ur ec l a j i : a k u mu l a t o ri ,

2 12 24 40 4211160 I 80

|l. ,1""
4 d

1, 'h o '*$l*'.:
gener ator i , tr ans f o rma t o ri

i :" J x a ;' El ek tr i i no tr oi i l o n a p a j a n o i z
tr ans r or m ator a za z v o n c e
) 4 6

_, ,_
E l e ktri i n i n a p o n i zmedu dviie toike elektr iinog polja jednal < i e k v oc i j entu i z v r i enog." ai por - r t
El ek tr i i ne
O br tni i k i
i gr ai k e
m al i m o t o ri
1

1a
I 20)24
24 40 t2 r ) l 6 0
lo!.Ttu1oqnab_o1r. - Ak um ul ator na v o z i l a : e l e k t ri i n a kolica,
24 40 80
v oz i l a i pr enos ni k a
'lakoststruie r struie
g_tfl fkost ile"' Ak um ul ator na v o z i l a : j a ms k e l o k o mo t i v e 72 80 96
' ] El ek tr oter m i i k i a p a ra t i 24 40

rr---ml;1ll';," f.",,;,r
I'-:
F=2.1s.t*___l_t
l ' lio , = . , c ]
El ek tr om edi c i ns k i a p a ra t i
D oj av ni i dal j i nsk i u p ra v l j a i k i u re d a j i
Z ai ti tni i r egul a c i j s k i u re d a j i
)
1,5 2
3 ,sl 4 I 6 I

60
12)
+ [ a l-1rTro I 24*1-40-f;8
t6oT8o

- i i ='oi -- kod izmieniinog napona takoaler 42 V

A mP e r l e i a ko st vrem ensl( i nepr omjenliive str uje kr oz dv a r av na. par al el na i bes k onai no
duga v odi i a, N azi vni napon i od 100 V do 280 k V D tN 40002/4.73
me d u so b n o ra zma knuta za 1 m, izm edu koiih u zr akopr azn om pr os tor u, s v al <i m etar dv os tr Li k og v oda
d j e l u j e si l o m o d 2 10 7 N. lstosmjerni
napon l z mj eni i ni
napon 50H z J ednofazi znimj eni i ni
napon
162/3H z
---f -- uk V uk V
custoe a tt or r .o *f r *" r * f
struie / 110 ,t)
1001) 'l
?
25 1001 1
4>--' [""11;x'* 220
440
1,5
3
125
2202r 5
30
60
200
220
15
.t 110
500 3803) 6 110
| | [r.;;" f ku"d,,,n, ' , 750 500 10 220
PresreKa 660 15 380
| | 20
1*r,,. Debelo otisnute vriiednosti su prednoslne vrijednosti 'r Samo za naponskj transformator
Jakoststruie, lo;;;' | "; 1 ') Kao liniiski napon nema prednostnu vrijednost 3i Linjiski napon u trofaznom sustavu

i'illili.l"'1"'1 ,,1 t-i NazivnestruieuA

tt,
tlr' , )^ ]i'": 1 1,2 5 1,6 7 f(
3,15 (
",tfK1rli3?
6,3 8
t Vod r ; r v o s t 10 12,5 16 20 25 31,5 40 50 63 80
siemens '100 125
| i t:; 160 200 2s0 315 400 500 630 I 800
] l zf __rA
:l *' '/ 1 000 1250 1600 2000 2500 3't50 4000 s000 5300 i 8000
10000
Ohm ov z ak on , t:GU
i ilt; Mogu se, prema potrebi umj es to1,6A ; 3,15A ; 5,3A i 8A predv i dj etiv ri j ednos ti1,5A ; 3A ; 5A
E l e ktri i n i
li
i 7,5A , odnosno10-, 100- i 1000puta pov ec anev ri j ednos ti .
I t Elekr r i ani r ad v ar s ek unda W u l t
rad ] w Ws'VAs
Iv' d-^ t OznaE avanj e n apona i s trui a D IN 40710/9.66 J U S N .A 3.002
w Pt
"| V .') l. lY l" * , Znak N az i v Znak I Naziv Znak Naziv

f' >< 1Nm Istosmjerna struja opienito

N I
l s tos mi ernai l i
I rz mJ enrc nas rrul a
. Mo d u l i ra n ai z mj e n i i n a
! iri ^p s t ru j a , o p a e n i t o
II l s tos m j e rnsat ru j a p o i z b o ru
mp u l s
E fe ktri E n a Mj e 5 o v i t a s t ru i a
sna sa rl var , W, Tro k u t n i i mo u l
lrr ]il:!:.
p '.", p_ut l zmj eni i nas truj a s I l z mj eni i nas truj a
rr r u2k H
navoden j em frek v encjie I
tons k e frek v enc i j e 1-162r.H2 l e d n o f a z n ai z mj e n i i n a
l_l w. v A i t ru l a , n p r, 1 6 2 1 3H z
= T|..j""t". r,*,1"
'ilJ" lc I lP: t 2R T ehni Eka i z mj e n i i n a { v i s o k e f re k v e n c i i e 2* D v o f a z n a i z mj e -

ll ' +
| n i a n a s t ru i a

i ,:' ;
s tr uj a, je d n a k o o p t e re -
c enj e v o d i t a i l i f a z n i h
nam ota
=
'\,
f*r"*""
n a j v i i e f re k v".*
encije
nru n-fazna
i z mj e n i c n a s t ru i a

l2 33
Elektrifni otpor, Spojevi s otporima
VeliIine Z nak ov i
Op i s P r i k az
i znakovi j edi ni c a
F or m ul e P redznaci i smjerov i s trui e i napona
,irN s41l1l8
Otpor R: otpor o l s ti r efer entni s m j e r R az l i ai rre f e re n t n i s S u s t a vs rre li c az aS merator
vo d i i a /: duljin a m
g: PoPr ec nl p- q ,r I
m ', m m t ,:
Pr esl ek
p: speci fi i ni
l ) m ,-
o mm2 /rlll ,,ll
rl
v---I H U q+ . 'tl U - U q- I.R

t;
otPor m
r-l I
l,'l lal
'f l' - l*t,
mm2 l r /'l i
.Q
m
rl *l.- ti i
tl
1 t,,
r: specifi i na
vodlji v os t
1pQ m
S S.m
m ';J " '-
4
Sm a'
uS
ll

xq
I I i'
*
Rll
r'l

?
I
,t,
\
'- - '? - ' ;
Prvi Kirchhoffov zakon (zakon ivoriSta)

Ot p o r i AR: pr om j ena o s <1 0 0 'c Z br oj s v i h s r r uj a u s v a k o m a v o ri s t u

te m P e r a t u r a ot Por a i ednak i e nul i
R2o: otPor k od o \- 12- Is + ...+ l ": Q
20c R 2e r 'Al )
1 R r :R z or AR
t
e, p: koe fi c i l ent rr'K
{i to p lin a r emPer a-
tur e
N

1^ R 2o( 1 + a.A$) D rugi K i rchhoff ov z ak on (z ak onpetl j e)

ll ;z .K'
K-
't, All: pr o m j ena K {}>100 c
Z br ol s v i h di oni h n a p o n a u z d u i j e d n o g
z aty or enog puta ( p o v o l j i o d a b ra n i h s mj e ro v a -t-
02 tem Per a- R o: R z o( 1 +
^
obi l ai enj a) j ednal< j e n u l i
-----1-'- tur e I \3 + l:l Ail z)
Rn R,: otpor k od c)
zagr r Ja-

,t
van l a

Mjerenje elektriEnih otpora Si eri

er i l ski P a ra l e l n i spoi

Ffr I t,,
spo i U: izm j er en i /l
'v
s naponskom naPon
-I |

"T
p o g re i ko m 1: iz m i er ena n1
(za ve l i ke la k os i u IR ,tl |,
t? t
str ui e ^
o tp o re ) I

l"
":
I
R 1r 1: otPor
am Per -
f)
Rzl lr'
LJlf R1
mefr a

i ,"
Spoi sa
struinom
pogreSkom
U:

/:
iz m j er eni
n aPon
iz m j er ena
jak os t
^U
fi lrn
Y

N apon I U ":l Jt+ U 2+ ... + U ^

R 1u1; o tPor () S v i o t p o ri l e i e n a i s t o m n a p o n u U

vol tm etr a

Mosni spoj R1, R2, R 3, R a: f) u r av notei en

Kr oz s v e o t p o re p ro l a z i i s t a s t ru j a /
(Wheatstoneov Otpor i m j er nog m os t
most) mosta Rj R3
R2 R4
I:O
R r: R r * R 2+ ... + R .
G,- Grt Gzi . ' -t G"

u1 Rt Ut R, U, R1 11 R 2.11,R ,. 11 R s .
u2 Rz' u" R"' u, R"'

34
 Spojevi s otporima Spojevi s naponskim izvorima
O p t e r e 6 e n o d i e lilo n a p o n a N aponski i zv or s unutrai ni i m otporom
U".: n a p o n p ra z n o S h o d a U o r: U i t U x

.i
t, 1 U", :
AU:
n a p o n n a s t e z a l j k a ma
p ro mj e n a n a p o n a
, - uo, , . -u o ,
'*-
I ?o' l+ +
l.. lF-l
R :
R,:
u n u t ra 5 n j i o t p o r
o p t e re t n i o t p o r
'

^U1^lU
R , Fr' Fr

f
l' ?o'
I d
lr, li,
tt,:
It:
,\/:
s t ru j a k ra t k o g s p o i a
p ro mi e n a s t ru i e
' I', l/

+t/
I.>
- i| Para;;tar: l-
Pr i l agoi l eni e
Pr i l agotl enj e s t ru j e , Rs( R P ri l a g o c l e n j e napona, R1) R P ri l a g o d e n j e snage, RL: R

, Uo, U",
r - 9-Pr T-U o r ^
2Ri' '-
ni hL 2Rt
U2R2/nt\
U R 1 + R r { R ,+ F .. u^,.R t ,, Uo,
Rr I Urt - Uo, vxl: -l
R2 uR r^
\ F r + F zl ni
R 1+R 2 - U o' 2
P1 !0 Py P, : P'=Y-
-0 - 4R , 4R t
P ro l i re n j e mj e rn og opsega
S eri j ski spoi P aral el ni s poi
Mj e re n j e napona n: fal< tor pr oiir en ja m j er nog U
rl o Psega
U o rs : U o t +..+Uo.n lln

l,'
Ro: pr edotpor
RU 1
RU : unutar nJr otPor Fi s : 8 i t * . . -| F1 6 '''
^UU, A"
Uy : napon na mjer nom s us tav u
pr i potpunom otk l onu

Iu" str uja kr oz m jer ni s us taY

pr i potpunom otk l onu R ":(n 1) R "

It s t r u i e
VI
n. fal< tor pr oiir enja m i c r noS
naPona

t,
Ro: par alelni otpor
R,: unutar nji otpor ^u
U: napon na m ier nom s us tav u
pr i potpunom otk l onu
^R t
'.0
/M: str uja kr oz mier ni s us tav 1n 1)
pr i potpunom otk l onu

P r e t v o r b a z v i i e zd a - tr o ku t K o d ra z t i t i t i h n a P o n a P ra z n o g h o d a t e k u i z me d u
n a p o n s k rh i z v o rt s t ru l e i z j e d n ri e n j r'

wu. u t ro i e n (p ri Y e d e n ) W u:P t [W o]--W s

e l e k t ri i n i ra d 14 -w
a,r:fu I!^ * E1 e+R2e

&HP
h30

+ R2s+ F36
^
Hro:

-
Rrl
;- -
ne+n23+H3j
-;--
Frr.Frr
Art
-
^
l* "
L,rlr
Q : d o b i v e n a (p re d a n a )
l<oliiina topline
p ro mj e n a t e mp e ra t u r€
Wo:Q:p 6 1111
tfl

tal -j
-s

"r.: n12+n23+n31 A D=D z- Er | ., specifitni toPlinski lml - ke

Rtc . Rtt k a p a cl t e t
^
61^- -
nt2 f n23 f n31 1, , , ,
I t'
t o p l i n s k a k o ri s n o s t
v rrl e me
lcl

[43] = K
,- )
lrg K

Ra 2 ma s a (n p r. v o d e ) ,' W,
-'.----=\ 1 3 m:
wo
R :z R zt ,\i) c /u

l ['r]
^ 1

R:t ll,r t

37
36
 ElektriEno polje, kondenzator Magnetsko polje
S i l a me d u n a b o j i ma ( Coulom bov zakon)
Jakost magnetskog polja
F: sila meilu nabojima
H: j a k o s r ma g n e t s k o g p o l l a
Q1, Q2: naboji
t.. dielektr iinost 4re . l'
/: l a k o s t s t ru l e N
N: b ro j z a v o j a H :I IH r:4
co: dielektr ianost vakuum a 1mm
t:eo.€t [c J :1 {: s re d n j a d u l l i n a s i l n i c a
c. : r elativna dielektr iino s t (J : o :t.N to l :A
ma g n e t s k a u z b u d a
/: udaljenost nabola 4q
c o = 8,86. 10- 12 ij
VM

Magnetska i nduk c i j a
J a k o s t e l e k t r i t n o g p o lja
B: ma g n e t s k a i n d u k c i j a
E: jakost elekr iinog pol l a o: ma g n e t s k i t o k
^a
F : sila na naboj u polju N p o v ri i n a l ol : v s
A
naboj u polju o c 1 V s = 1W b (W eber)
U
d:
napon izmedu ploia
udaljenost ploia
1C : 1A s t8t :+m'
-u r Yi :r r fi e sta )
m-
d m
V eza i zmedu jak os ti magnets k og pol j a i magnets k e i nduk c i j r
p e : ma g n e t s k a p e rme a b i l n o s t
K o n d e n z a t o r i k a p a cite t v a k u u ma
B : !o.H
kapacitet l<ondenzator a Karakteristl-
10-6S
naboj kondenzator a ._Q As l(a maSnetr- l o:1,257 AM
l ul :7 z i ra n j az ra k a
U: napon izmedu ploia
KOnOenzator a
a: d ielel(t r ianost
1;o: dielektr iinost vakuu m a {r ar ao) re l a t i v n a p e rme a b i l n o s t
f,, I r elativna d ielektr iinos t t.A p e rme a b i I n o s t
^
A: povr iina ploie d B =p.H
d: r azmak ploia c =c o,c r Karakteristi-
[c J :t
ka magneti- 1 1 =Po Pr [p,] :1
W: spr em ljena ener gija .^ A.
kondenzator a co= 8.86. 10-'z zacileieljeza
-vm
^
*= ==- [lrV]= VAs
Magnetski krug s a z raE ni m ras porom
P a r a l e l n i s p o i k o n d e n u a co r a
R -: ma g n e t s k i o t p o r OA

t -r
r---f--r i
Qt ...Q": naboji pojedin ai ni h
kond enzator a
Cr . . .C": kapacr teti poledi nai -
Q: C ,U
(1u=(11 f l12+...+V"
n:
R.,:
ma g n e t s k a v o d l j i v o s t
u k u p n i ma g n e t s k i o t p o r
R- -; i R .l :;
A1
nih koncenzator a t --* (' henry )
Q Ir zlt"r 1 ,, Q,: naboj ul<upnog l<apac i teta _- R . p " : ma g n e t s k i o t p o r i e l j e z a
V,
-
u u - e 1 Te 2 - ...
- ru.
-
1" a"
R . , : ma g n e t s k i o t p o r z ra a n o g
Qt
fo'14"r
- t- 'l
C,: ukupni kapacitet
rasPora A :R -
'1
\:
v(
@,: u k u p n a ma g n e t s k a u z b u d a A
* H p " , / s " : v e l i i i n e i e l i e z n e j e z g re R .* : R -p"+ R .,
H,, l,: v e l i i i n e z ra i n o g O, : H r" .l F"+H ,.1,
rasPora
S e r i j s k i s p o j k o n d en za to r a
N osi va si l a ma gneta
nIu;
ll
Qt...Q": naboji pojedinai ni h
KOnOen zator a
a'-I-v I C1 ...C.: l( apacir er i poiedi naa- Q"-Qr:Qz:...:Q^ F : sila

'o1fl" lr, c" Q": naboj

nih kondenzato r a
ukupnog l( apac i r eta C ":U ti U 2'1 ...+U ^
8:
A:
g u s t o c a ma g n e t s k o g t o k a
p o v ri i n a
. 82.A
?po
a.
i I'
U
C,: ukupni l<apacitet
Ut ...U": poledinaini na poni 111 1
p 6 : ma g n e t s k a p e rme a b i l n o s t to : 1,257 10-6+9
c"l lc , - l AM

j_i_ U,: ukupni napon tt

Ll L2 un
v a K u u ma

'"-[ -

38 39
 Magnetsko polje Na p o n ind u k c i j e
S t r u i o m p r o t j e c a n i vo d iE u n r a g n e tsko m p o liu l ndukci j a gi b ani a

V
Vod i i m agn e t s k o m U: napon indukcile
sila na vodia
jakost str uje 8 : g u s t o c a ma g n e t s k o g t o k a U: B l v z
/ : d u l j i n a v o d i i a u ma g n e t s k o m
duljina vodiia u magnets k om
polju
Por lu v : b rz i n a v o d i i a

I
br oj vodiia
z : b ro j v o d i c a

;
i.t
S v i t a k u m a g n e t sko m p o liu
T-
M : zakr etni moment F .a .s i n a Sv i tak u m ag n e t s k o m poliu U: napon indukcije .\,1'
., t
tv -
- - - t-
N : b ro j z a v o j a u:t
a: dulf lna svitka , 1 t D : p ro mj e n a t o k a ^,
, \ r: p ro mj e n a v re me n a
U: NY1 \ t
(P re d z n a k o v i s i o o d a b ra n o m
s mJ e ru )

S i l a i z m e d u s t r u j om p r o tie ca n ih vo d ita

F: sila izm edu vodiia l

e , F oIt'Iz
/: duljina vodiia Induk c i j a m i ro v a n j a U: napon indukcije ,\(D
z fr .a
a: r azak vodiia N: b ro j z a Y o i a .lr
I
/1, /2: jakost str uje Po = 1,257 ' 10- 6 .V .Lc, A t l ): p ro rn j e n a t o l < a
AM At
lr s : magnetska per m eabi l nos t Ac: p ro mj e n a v re me n a \(l)
vakuuma U :-N ..
Af
(P re d z n a l < o v i s i o o d a b ra n o m

l n d u k t i v n o s t s v i t ka

L:
N:
,A:
!o:
induktivnost
br oj namota
povr iina svitka
m agnetska per m eabi l nos t
, p N 2.A
tnA
lll =
vs
-
t, s ml e ru )

vakuum a A
Jednofazni transformatori
pr , : r elativna per m eabiln os t P=Po'l r r U tr l =1
fr : per m eabilnost Pr i j enos ni omi e ri u1 P n ma rn r n a P o n u1N1^Nl
k= 1,257 '
/,: sr ednja duljina silni c a u2 s e k u n d a rn i n a p o n
W : ener gija svitka
t.t2 iL- b- It: p ri ma rn a j a k o s t s t ru j e
U, N, N2
2 Iz: s e k u n d a rn a j a l < o s t s t ru j e
b ro j z a v o j a p ri ma ra
!=&
S e r i j s k i s p o j s v i t aka N2 b ro j z a v o j a s e k u n d a ra
7. i mp e d a n c i j a p ri ma ra zt r'Nr \ t
pojedinaine L,-Lt4...+L" z2 i mp e d a n c i j a s e k u n d a ra Z2-\ N 2l
induktivnosti P: p ri j e n o s n i o mj e r
ukupna indukti v nos t

T ofk a nam ota L. u k u p n a s a mo i n d u k c i j a

- L rl
L:L:+L2+2M

tri.tr r
/ | : s a mo rn o u l (c rJ 3
-E
-2 )
M: me d u s o b n a i n d u k t i v n o s t
P a r a l e l n i s p o j s v i ta ka dvaju svital<a

40
4-:i-
L1... L": pojedinaine

L",
induktiYnosti
ukupnr r ndukt r v nos t
11
|I't
Ll
'l
Ln

trt E t + L 2 -2 M

41
I Prijelazne pojave kondenzato"" i ."it"t
Kondenzator "
izmjeniEnastiuia
Itmipnltni nppo,n,,i
S i nusoi dan i zmi eni i ni napon
Punjenje : R .C
r [r]:s
llc
e :7,718. ;
ua tl, i; ma k s i ma l n e v ri ; e d n o s t i , i ,', Zn / t"]
s-
v r3 n e v ri j e d n o s t i I
u. : u".e I .
t: f re k v e n c i j a 1
i, :i
u ^(1. -e T: t ra i a n j e p e ri o d e ,, f :
T
[4 : Hz
i) o ): k ru i n a f re k v e n c i j a
p: b ro j p a ri p o l o Y a 1 r: P n
kod r:5r n: b ro j o k re t a j a
K ondenzatornabi j en
(99,993/. od U"\
t: vremenskakonstanta
uc :naponna kondenzatoru Y r5ne i efekti vne v ri j ednos ti
/c: struj a u seri j skomspoj u
ii, i: ma k s i ma l n e v ri j e d n o s t i .
lz b i j a n j e r : R .C Y ra n e v ri i e d n o s t i , ,)
[r]:t a mp l i t u d e
tc e:2,718..
U , / ; e f e k t i v n e v ri j e d n o s t i
UC ug:U " (r-"-i ) t a k o d e r: U . 1 i 1 " 1 ,,)
u " " , r" " : v ri j e d n o s t i i z me d u
U^ v rh o v a 4 ,, - 1 q
i "" - 2 i
t kod t:5r
lu* K ondenzatori zbi j en
Zbraj anj e fazno pomak nuti h rapona i s trura
t: vremenskakonstanta r, D r,g z , e r k u t f a z n o g p o ma l < a
uc :naponna kondenzatoru 41, 02: v ri n e v ri j e d n o s t i
/c: struj a u seri j skomspoj u pojedinainih napona
I nd u k t i y n o s t at: v r(n a v ri j e d n o s t
uKuPnog naPona
Ukl a p a n j e / r,t_-
:R LLI.I
:2,719..
' e
u u t 2 : u 1 2+ u 2 2 2 u 2 u .
uy-- tJ" s i cos (1 80 - qr)
u1 sin q)
lt u2 + ur cos 'n
l -,:l ( 1 -e t)
t( '
S nage u krugu i z mi eni tne s trui e

r : v r em ens k a k ons tanta 5: p ri v i d n a s n a g a s-u r [s]:v A

P: djelatna snaga
uL : napon na i nduk tj v nos ti
11: s tr uj a u s er i j s k om s poj u Q: jalova snaga u'v'i Q'
c o s t p : f a k t o r s n a g e (d j e l a t n e ) P :U .l c os rp tP l -W
s i n rp : f a k t o r j a l o v e s n a g e P
c os9:
S
l s k la p a n j e / Ir l =< Q:U l s i nq IQ] .= v ar
,L
I :R e :2,718..
/L

u1: u" s- i Pr av ok utni s i gn a l i

u re : t ra j a n j e i mp u l s a
''r . : : : / {-t'- r\
ro : t ra j a n l e P a u z e
R
f : t ra j a n j e p e ri o d a f :1 r
/ : f re k v e n c i j a
r : v r em ens k a k ons tanta D : o mj e r i mp u l s -p a u z a o:'i v:L
uL : napon na i nduk ti v nos ti / : o mj e r p a u z a -i mp u l s
11: s tr uj a u s er i j s k om s poj u

42 4J
 Strujni sustavi o," oo,or/rr" DI N4olo8is. 78
S truj ni sust av
Qznake toraka i vodiEa u sustavu
P ri mi eri ozna k a u formul ama z a s trui u
Nultoi k a, N ul v od i i V rsta struj a O z n a k a u f o rmu l a ma z a s t ru j e
S tru j n i Vanjske toike, n u lv od i i , U zeml j en
Dio R efer entno S us tavi s tos mj ernes truj e I 1 ), I L + . I L -
sustav vaniski vodiii zvj ezd i 5te, zai ti tni z aSti tnom
uz em l j en j e
neut r al ni vodi i funk c i l om m-fazni sustaY 1 1 , 1 2 , 1 3 ,. . . I ^ 1 )
vodit t)
Tro f a z n i s u s t a v 11' 12, h1)
Sustav Polar i tet
r s t o s m l e r n e l'1reia M Tro- | generatori j S poi z v i j ez da
stru,e p o zir ivn i:L + l n e g a tivn i:L .+ fazna j motori I 1",1", I*1)
s truj aI trans form. I
m-fazni Mre i a p r e d n o stn
n ai iin1: 1 ,1 2 ,L 3 ...L m
su sta v 1 1 2 ,I p , \ a ' . I^1
: 2, 3...m1)2)
dopuitenotakoder 1,
Trofazn i M re i a p r e d n o stn
n ai iin1: 1 ,1 2 ,L 3 L i n i J s k e s t ru j e Trofazni sustav 1 1 2 ,1 4 , 1 3 1
sustav
E PE
N PEN Tro -
dopuitenotakoder:1, 2, 3 r) 2) | B e n e ra t o ri
lazna j motorl
dopuitenotakoder:R, S, T 2) s t ru l a i t ra n s l o rm.

Pogon- opienito; U, V, W 2) Str ui a neutr al n o g v o d i i a S u s t a v i i s t o s mj e rn e s t ru j e

sko
sredstvo Str uj a nul v odi ia

r1 kad
nile motuia zamiena
t ro f a z n i s u s t a v
') numeri.anje ili redoslted slova u smislu sljjeda faza
") prema DIN 40108 tak oder i nulvodii Str uj a uz em l j e n j a
l) u prikazu dodatno sa strelicom smjera
Primieri oznaka u formulama za napon

Vrstanapona Prijenos trofazne struie DIN40108,s.78

Sustav istosmjer ne str uje u 1 ) ,u L . , u L -
Trofazni generator Tro f a z n i t ra n s f o rma t o r R a z d i e l n a mre i a
m- fazni sustav urz, uzs,ust ... u^, s i s tos m j er nom u z b u d o m
Na p o n i va n j sko g vo diia
Tr ofazni sustav u12, u2, u31
2u 4* L1 /1-
I gener a tor l
Tr ofazna str uja .] ir otor i uuv, uvw, uw!
tr ansfor m ator i
i
Na p o n i va n l ski vo d ii - -
Sustav istosm jer ne str uje U,
n u l vo d i t
U y +y , U a-

m - fa zn isu sta v I U tn, U z*, U .* ... U -*

-- sp o j zvi j ezda I
. .- - i
tr o ta zn tsu sta v U rr, U r", U g*

I
Fa zn i n a p o n _
g e n e ratori
. I
tr o ta zn astr u ja 1 m o to ri Uur, Uvru,U*ru
I tr a n sformatori
Naponnultoike Sustav istosm jer ne str uje N apon z v j ez di i ta

Na p o n zvj e zd i i ta Li ni i ski di i ag ram S trui e /ry e-, 3 ' 1g

m - fa zn isu sta v I
-;- ---1 spol zvijezda Urue
.--
r r o r a zn rsu sta v
I
Sustav istosmjer ne str uje U 2+p, U 1+g
N a p o n v a n l s k iv o d i i -
u z e ml je n j e m- fazni sustav U tr, U zr, U sz...U ^r
Trofazni sustav u16, u21, u35
) u prikazima dodatno sa strelicom smiera od + Drema

44
 Spoi zvijezda-trokut u t"ofr.nol ,rr""Zi O t p o ri u k r u g u i z m j e n i E n es t r u i e
Sp o j z v i j e z d a s a s i m e tr iEn im opteretenjem
1p=0 spoi J ak os t s trui e Otpor i Snaga
i napon v odl l i v os t

;-*l,
U"t fazni napon ,, U
U: linilski napon ' ,U
t/3 o-!
Ir : fazna str uja I P 12.P
I -f
I: linijska str uja
5:r,' :.ur [{:va R
5: pr ividna snaga
s : Pz=L
P: djelatna snaga -\ '1 ,+ ,_U

"il'
p : " 'J . U . 1 . c o s r p X t:2x f L
B: jalova snaga iA:W '' i'.., x. Qt:U l

t l*// cos g: faktor snage v-\

l-
r'u
,,,
/ cos(D [(Jj:var
l-+* a-90 ' X r:a L
-;-, l" i (i n d u k t i v n i )
lu /il
.l I rl lu
I
,-4* r:!x6 Y
z\L-
^lntL
Qc -U I
LlA
Spo j t r o k u t s a s i m e tr iln im
" t{
Y^& |
ttl
" I
Q-90'
(k apac i ti v ni
..
,.t
1
to,C
o p te r e € e n je m

1 I- U"'. fazninapon
U:
I u: u, lll
rl A,-';
j-
liniy s knapon
i L _ l./
'./ lur u, xL 01QL UL

U
Iz:
1:
5:
P:
faznastr uja
lin iiskastr u ja
p r ivid n a sn a g a
d je la tn asn a g a
I
I
^- t=
t:"'3.11
s-. IIO'?
P :\i 3 .l J.l .cos A
,',.
[S l :vA
"I,l'-
ri l
y'v l':x
'Z
R P
s- u l

t4:W
L2 B: ja lo vasn a g a
i
U f ,i n,p I
"lr'
I e:",5 [e]:var
co s g : fa kto r sn a g e i I J 2 -l J R 2 + [ J t 2 Z- R 2+X t2 5 2 -P 2 + Q t 2
U, XL
t g q -- j t8Q-
n P

I s rn q = U ;
UL
cosQ-
UR x tR
s l n Q:Z; c os9-Z
e tR
sl n( P: j i co s( P:
z
Veza izmettu spoja zviiezda i spoja trokrt t od l.dn"t og tinilrt olilffi
R
Pt: djelatna snaga u spoju P, 1 I L XL
zvt lezd a Ulr
P., 3 Irl z
{ ^,: djelatna snaga u spoju -i S -U I
lr ok ut

XL Y2: G2 * Bt2
12 I 2 t 2
( r -l ' : ( ! ' ) ' * ( , f S 2 -P 2 + Q t z
II
\z r \R/ \x,/
t8 Q: R Q.
tg q: 18Q ;
xL
. It ,/R ZZ QtP
slnA:7; cosQ:- sinQ: c osQ: sln9:
Poremeieni trofazni spojevi X r; S;cosQ:s

Spol,ui1"rdffi

i e d n o g va n ,sko g
lspad
d va vaniska ,edne jednog
I dvile
l s pad
| ;edne faz e i
'll UR
;
uc

"ilr-
vodiia ili I
i vo d iia ili taze vanis.kog fa z e l ednog v anj s k og x. S -U I
j e d n e fa ze I vi i e faze
d I I
lvoor ca I l v odi aa U
saN bez N sa N bez N
I -z
,:'l n, ,:\^" 1
D_^
,:'l z, ,:l^,lr:!^, t,
Y^--J--
..L TI luc.
r 12- U^'* lJr' Z-R 2+ X c 2 52: P2 | Qc2
uc n-

I'
X.
tgQ= tg(o: tg ,f,: -:;
u^
Uc UR .x c R A .P
P : s na g a u sl u i a j n o m p o rem e6aju po.: izvor na ( poietna) snaga s l n Q -U ; c o s 9 -U s tn(P :Z; c os Q:2 s rnQ:
s ;c os q-s

46 47
Otpori u krugu ir-l"nifnEi@
spoi Ja ko st str u ie Otp o r i G ra n i i n af re k v e n cj ai f . K ri v u l j a p ro p u i t a n j a i f a z n i p o ma k
I napon vo d lj ivost
N i ski propust
,U
l 1 '0
________{---t_______
_ ,, I 0.8
u2 I ^.
I R- l l u1
0,4
ttU
'c tc:
&
Q c : Ic '
lu, t f lr, 'te- 2nP I
1
0,2
f
S:l U flv ,
0
0,01 fs
r-9
.Z
R
1900
_^l
v/ I 56o
t2 r 2 | 2 " 2nL
vC2_-D2 2
-, TyC
300
I^ n-
t8 9:;: tCA :+ 0 f
0,01 ,s
sin g: : ai nr:&
.s I 1 ,0
el e2- L
u, i o'8
co sq : C OS 0 : - u1
7 .t 'l 0,4
Ut< Uc 0,2
Q L'Qc I Q ,<Q t 2n,,' L1 C 0 t
ill 100 tq

+l l 0e
-t- {
eo'
Ll L2- L
Ql 60o

l* ,1 300

",I J,, V i soki propust

2n
",
I 'C1
0

I 11,0
I o, e

'Fl,- r ga-
U*: Ut- Uc
LJ2: Ue2+ (JP
u*
R2 + X,2
x*
X*- Xt Xc

!s':e2+e*
t ca : ?
Q*- Qr - Qc
l.1F- R
i,, f, f,::
1rR
C
I o,e
0,t,
4 ,2
I
l
u R 0
iq
U, X. R O P
+e0"
sln qD- ?; cos q- l cos.l -l
R: cos,,^.-,
1r'"o l: (2
| 56o
X ,> X , Q c <Q,
30'
Y,
I
0
t" /q

zY_*r=;
-l

II 1,0
s_{, ,'
u) |
O,B
0,6
Q.:O. U1
Qc lt 0,/-
"^L t l 'c 4,2
0 f
0, fs
t*-t tc _t
r+2
v -Yc
I 90"I
' vL
12_r 2 r *2 <2 - o2 ql
^12 600
r { ( !- : 100

IAT 0l
sr nQ- Cose:- r : .Q*P
ri
TI
sl n9:
S;
cose:S 0,01 0,1 1 10 100 -rq
Titrajni krugovi
Prigu5enje, priienos i razina
I P a r a l e l n i t i t r a j n i kr u g Se r ilski ti traj ni krug
Faktori pri gui enj a i pri j enos
;----:-
JPOI Fa k t o r p ri g u i e n j a D Fa k t o r p ri j e n o s a ,
faktor pojaianja

Fa k t o r P f l g u s e n j a I1 Fa k t o r p ri j e n o s a l,
, _.
s t ru l e i, s t ru l e 11
k- Fa k t o r prgusenla u1 Fa k t o r p ri j e n o s a
Pr i gui en j e T =.u,
o,^ l U't naPona U, napona U1
itt ' 2-t
poi ai an j e P1 .. P^
Fa k t o r DnPUSenta n Fa k t o r p rrt e n o s J T <
D
snage t2 snaSe 11

Mj ere pri gui eni a i pri i enos a

.o
S poj Mj e ra p ri g u i e n j a a ] m i"- p. , r "**
(poj edi natnii l an) ml e ra P o i a c a n l a -,
o
l l l era pri gui enj a s nage x 1"r" pr l "* "g"
f

" ,:r r 'r 1r ^ B:Ber I - r " ,- rros aa

h fi
a.- lO t g P ; -a a dB: decr Bel y l u ru p ri i e n o s a n a p o n a

)P r Mj era pri gu5enj anapona _r,,:z o

] fi aa
E"ul R t_ R z
R1 a. - - zor sllaa R, - Rz I
o U2
] Ml e ra p ri l e n o s a s t ru y e
E Mj e ra p ri j e n o s a s n a g e
Ulaz lzlzz
,;
o
t,
a r-2 0 lg/'dB R t -R z i - , :zo .tst,,
,1
dB R r -R z
I
Pr i j enos ni l anac Mj e ra u k u p n o g p ri g u i e n l a o d n o s n o mj e ra u k u p n o g p ri i e n o s a

a , 1 -a 1 * a 2 * . . . a . (P ri p a z i t i n a p re d z n a k )

E
V eza i zmedu fak tora pri guS enj a i mi era pri gui enj a

M j er a pr i gui enj a u d B
F ak tor pr i gui eni a s n a g e
F ak tor pr i gui eni a n a p o n a
l;" D"
0
1
1
1
1,26
1,12
3
2
1 4'l
6
2
10
10
J.to
20
100
10
301 40
1000 I 1000
3 ,1 6 1 0 0
R e zo n a n ci i a Xt: Xc f" : r ez onantna fr ek v enc r l a Aps ol utna r az i na l,o,
r , 1 R " : r ez onantni otpor
2ntt1- 6
I
R az i na0dB j ek ods nage
] f.".:.tOtgj aa.

1,
_Lrt Ri P " ' 1mW i l i napona "' " P"
R r -{ |
fr r : gor nj a gr ani i na fr ek v enc i j a U ":775 mY
f.6: donj a gr ani i na fr ek v enc i j a 6 llu " Rr P . : re f e re n t n a s n a g a
B: i i r i na poj as a - tf U . : re f e re n rn i n a p o n I f'" -lulq - u": Cbu

R el ati v na r az i na L,

Bi l o k oj a r efer entn a t . i i . a n o *
npr . antens k a tehni k a s R r: 7 5 U":1 ptV (d B 1 t V ) l . r: 2 0 lg.l;aap,u
U" 1V rf r v
(d B V )
P " -l W (d B W )
P":10 lsw (d B | ) I

51
 Frekvencijska i valna podruEja
E l e k t r o m a g n e t s k i sp e kta r
Sastavnid iielovi
c: b rzi n a raspr ostir ania elel<tr om agnetskih valova
c ), f c:-2 9 9 7 9 2 ,5+0,1 km is c:300000 km is
7 ,: va l n a d uljina f: fr ekvencija

Fr ekvencija u Hz
-
Kl a se p r i m j e n e ( kl a si fi ka ci j e i)
10r 10, 105 106 10? 108 l 0r 0 1011 podaci o pouzdanostisastavnih
e l e m e n a ta u te l e ko m u n i ka ci j a m ai
o0Hu
e l e ktr o ni ci 54
Sa sta v,svo j stvai p r i m j e n e
l i n e a r n i h sl o j n i h o tp o r n i ka 55
Ozn a i a va n j eo tp o r n i ka i
ko n d e n za to r a 56
Sl o j n i za kr e tn i o tp o r n i ci
Te m p e r a tu r n o i n a p o n skoo vi sn i
o tp o r n i ci 58
I illl+t pd-
Frekvmciisko
Ka r a kte r i sti En evr i j e d n o sti i
oznaiavanje kondenzatora 60
I ruclercpilnsx08, Ozn a i a va n j e p r i kl j u i a ka ko n d e n za -
I wjetlosnog
i rent to r a d o 1 0 0 0 V . bl

]ii'l,i"ril'i
Po d r u i j a p r i m j e n e i ka r a kte r i sti i n i
p o d a ci o ko n d e n za to r i m a 62
Znaiajke i svojstvaMP-kondenzato-
ra do 1000V 63
Zn a Ea j kei svo j stvap o l a r i zi r a n i h
a l u m i n i j ski h e l e ktr o l i tn i h ko n d e n -
zatora 63
Ko n d e n za to r iza p o g o n i zb o j n i h
svj e til j ki 64
Kondenzatori za motore 64
Ozn a ke p o l u vo d i i a ( p r e m a Pr o
El e ctr o nu ) 65
Ob l i ci ku ti Sta za p o l u vo d i d ke sa s-
ta vn e e l e m e n te ( p r e m a ( JED EC - u ). 65
Diode 66
Oki d n e d i o d e , U j T, PU T ....... 67
Ti r i sto r i , tr i j a ci 68

'if Lll Bi p o l a r n i tr a n zi sto r i

Tranzistori s efektom polja . . . . .
Osn o vn i tr a n zi sto r ski sp o j e vi
69
70
71
Op to e l e ktr o n i d ki sa sta vn ie l e m e n ti 73
Transformator 74
Op to e l e ktr o n i d ki sp r e i n i k
( o p to ko p l e r ) 75
Sa sta vn e i l e m e n ti o vi sn i o
m a g n e tsko m p o l j u 76
Operacijska pojaEala 77
Z]I,58 Sp o l e vi s o p e r a ci j ski m p o j a i a l i m a 78
.10,
tOr 101 105 106 10E 10s l oro
Fr ekvencija u Hz+

52
 Klase primjene i podaci o pouzdanosti sastavnih eremenrtt Klase primiene i podaci o pouzdanosti,sastavnih DrN40040/2.7r
u telekomunikacijama i elektronici DrN40040.2.23
uEcTxl elemenata u telekomunikacijama i elektronici (lusN'N0'026)
Prim jer:
K l i m a t s k o p o d r u E je Trai anj e opter e6enj a Tl ak z rak a
_T
r
-T NZ M ehani Ek a pr i m j ena
d on j a g ra n i i n a te mp er atur a- - - - J* J
7. oonja odgovara pogonsl<oi
pos ebno opter ei enj e Traj a nj e o P t e re c e n l a
g o rn j a g ra n i -n a te mper atur a - J s Iov i an i s l ov i ani g ra n i c a t l a k a visini u m iznad
n ap re za n j e vl a g o m I ( poj edi nai ni pr opi s )
z nak
u s a t rma z nak u mb a r d o (N N ) n o rma l n e n u l e

Pouzdanost: I tl ak z r ak a
m ehani i k o opter ei enj e
300000
N 840 1 000

k vo ci j e n t kva ra (za stoja)

t r a j a n j e o p te re fe n j a
-
J R
J
100 000
30000
R

T
700

s30
2200

4 300
Donjagranitnatemperatura Gorniagranilnatemp€ratura Naprezanje
vlagom T o 000
U 300 8 500
1 . S l o vi a n i $ -i " u 2. Sloviani naj v ec e v r i j ednos ti r el ati v ne 3 000
zn a k "c znak v l age u z r ak u
6) 15000
1 000
400 3. Slov- t- 44 20000
god i i nj J U Oana 60 dana os tal i ?oo
iani I opas k e Y 20 25000
B B 350 p rols)iek u gootnl u sodi ni dan i
slo b o d no zn ak ,) Z v i d i p o j e d i n a i n i p ro p i s
I ',)
-1\
idi pojedinai P roP rs
c 300 I
250 <100To rral na
ut ral no udarno P os ebno optereteni e
5. o P t e re c e n l e opterec enj
e
E -65 E 200 v l aga
sl ovi ani r ek v e n c i j a
F ,55 F 180 ubrz ani e ubrz ani e n j e m( 8.
znak udz pri mj eri
u mi s - u mi s - u ms sl ov i ani
G 40 70 B sI obod an
10 H z d o z nak
H -75 H 55 < gqo/
a 2000 500 1000 6 p rs k a n j e v o d e , k i i e , s n i j e g ,
10070 100o/o z a l e d i v a n j e , s v e s t ra n o p rs l < a n j e .
R 2000 200 1000 6
) -10 140 ml a z v o d e . t l a i n a v o d a
K R <goo/ 100o/o q(o/ r oSenj e 2000 100 500 11
0 K tL> s us a, n lsl<
T 500 100 300 18 z i s p a ra v a n j e i z o l a c i i s k e t v a ri
L +5 110 D < Aio/ 100o/" 9o.0/
U 55 50 300 td u z a t v o re n i m p ro s t o ri j a ma
Z M 100 E <7 \o/ 9\o/ 9q,o/ r i j etk o ssls0 150 p ra s i n a , p j e i i a n a o l u j a
90 i l ak o
l r os eni e
ss] 20 1 s0 | 11 plilesan, insekti
P 85 ") z v i d i p o j e d i n a n i propi s s u n i a n o z ra i e n j e , o s t a l o z ra -e n j e
C 80 F =75y. o(o/ A\o/

R
Sastav, svoistva i primjene
75 G Aqo/ 7\o/ bez
u r oi en j a
linearnih slojnih otpornika
70 <50Y" A\o/
vidi pojedinaane
propise proizvotlaaa T 65 <50y^ U gl j en, C Me t a l , C r/ N i P l e me n i t i me t a l . A u i P t

U 60 v i di poj edi nai r r i P roP rs re d u k c i j a s o l i

L
t e rmi i k o ra s p a d a n j e naPanvanle u
pr oi z v odni pos t u p a k p l e me n i t i h me t a l a
V 55 ugljikovodika v i s o k o m v a k u u mu
r) Razdijelieno
preko godine
p rZe n i e m
w 50 '1 Unut". odrianja godiinjeg prosjeka s pec i fi i ni otpor 1000 10
-6Q.c m :100' 10-6O cm :40 10 6O c m
') Npr. moie nasrupiti l<od l<ratkotrajnog otvaranja aparata
Y 40 anstaliranihvani debl i i na s l oi a 10 30000 10-em 10...100 10 ' m 10...1000 10 ' m
= *) pl oi ni otpor 1...5000Q 2 0 ...1 0 0 0 c) inq 100f)
i"'-
Kvocijent kvara tem per at. k oefi c i j e n t -200...-800. + 100.j + 250... + 350.
4 . S l o vi a n i K vo ci l e n t kvar a sastavnog elemenr a m ak s i m al na tem p . s l o j a 125' C 175"C 155
4. Sloviani Kv oc i j ent k v ar a s as tav nog el em enta
/^A
zn a k u tu salt r aoa znak u 10's ati r ada pr om j ena nak on 1 0 4 s a t i
s l <l adi i tenj a, odn . p ri -0,5... + 1,5 - 0 ,5 ... +1 - 0.5
D 0 ,1 Y 10000 opter ef. na 125' C u / .
E
F
0 ,3 a 30000 struj ni i um mail v rl o ma l o v rl o ma l i
1 R 100 000
G 3 S nel i near nos t ma l i v rl o ma l i v rl o ma l i
300000
H ' t0 T 1 000000 D IN - nor m e 44052.44055.44053 44061
) 30 U 3 000000 pn mJene t e h n i k a p o s re d o v a n j a , z a e k s t re mn a k l i ma t s k a l (o mp e n z a c i j a u t ra n z i s -
K 100 10 000000
L 300 tehnika podataka, i e l e k t ri l k a o p t e re c e n j a t o rs l < i m s p o j e v i ma ,
30000000 z ra k o p l o v s t v o i s v e mi r- v i s o k o o p t e re t n i o t p o r-
M 1000 telefonska tehnil<a,
Z vi di poj edi nai nipropi s
N 3000 e l e k t ro n i k a s k a p l o v i d b a , mj e rn i n i c i s a s i g u rn o s n i m
l n s t ru me n f l d j e l o v a n j e m k o d P TT

54 55
 OznaEavanje otpornika i kondenzatora
S l oj ni zakret ni ot por nici DI N4145012. 77f lUSN. R3. 5011
O z n a i a v a n i e o t p o rn ika b o ia m a
Pr i m j er : J ednost ru l < i s l o j n i z a k re t n i o t p o rn i k s a s k l o p k o m
P r im jer : 27 k{ ) ) 5o/o
D IN 41450
-.r
470k 4 b d
T'[ T
1]1 HSF
D opuSteno r el a-
i l v no ods tupanj e
o,r ,[ T K l rmrrs k a k l : s a p rrrn ; e n e
N r z i v nr otpor 47 0 k ! 2 B ro j p o l o v r s l . l o p h e
v r i j ed nos ti
O bl i k k r r v ul j e -- V rs t s k l o p k e
otporn i ka
G r ani i ni dos eg D u l j i n a o s o v i n e u mm
l p r va zn a me n ka )
l j ub i i a sta Kr ati c e z a v r s te V rs t a sklopke Obl i k k ri v ul l e
upr av l l anl a
( d r u g a zn a me n ka l i nearan(l i n)
d Za k re rn a s k l o p k a
( mu l ti P l i ka to r) s Klizna sklopka
z l a tn a f Tl a c n a s l i j e d n a s k l o p k a l i n e a ra n s d v a o d v o i k a
nar anc. f_l 3 103
( d op u i te n a to l e ra n ci j a r Tl a i n a c i l i n d ri i n a s k l o p k a l i n e a ra n s t ri o d v o j l < a
P r im je r : 2 4 ,9kO+ 1 7 o K rati ce 2 u l a z n i e k s p o n e n c i j a l n i (. t e )
Prvi p rste 5 . J o - ;s f :o3Z I B rol pol ov a s k l opk e I
-+ j ::j l V rste skl opke/B roj t ' t rt r' * . rp o n " n a , l u t n , e)
6 10" +0,25 pol ovapremaV D E
1
nagl$eno ulazni eksponenciialni( +
naglaieno ulazni eksponencijalni
( p r Y a zn a me n ka ) s jednim odvojkom
naglxeno silazni eksponencijalni{
( d ru g a zn a me n ka )
--51
b i Je l a Ozn a ia vanj e n a g l a i e n o s i l a z ni e k s p o n e n c i j a l n i
D IN 40825/4.73 A: poc etni pr i k l j u i a k S : p ri k l j u i a k kliznika
vr ije d n osti sl ovi ma s jednim odvojkom
JU SN .A 4.O51 E : kraj ni i pri kl j ui ak !: pri k l j ui ak
z auz eml qeni e
---pr eom etak | o
^ S -k ri v u l i a
._
( m u l ti p l i ka to r) , m ul r i pl i k ator Zi i ani pri kl i ui ak Ti s k anis poj S -l < ri v u l j a s j e d n i m
- P --p,.- TO--
( d o p u S te n a to l e ra n ci j a) nano 10 "
D^t^:-. ^^-^ ;;r tr a " L * "1 ,. i o "i ;" r * r - n "
za k re t n o g o s i g u ra i a dionice voda
Z b og i zb j e g a va n j a _ te i kocapr i oiitavanju, tr eba
p a d a j u c a k ri v u l j a s d v i j e l i n e a rn e
p e tr p rste n b i ti 1 ,5 d o 2 puta iir i od ostalih pr stena
dionice voda
Niz nazivnih vrijednosti (E-niz, ra s t u c a k ri v u l j a s d v i j e d i o n i c e v o d a
ti to1O--
E6 E1 2 i s jednim odvojkom

10' ra s t u c a k ri v u l j a s d v i j e d i o n i c e v o d a
R r ga
I --r r
;;;- 1oit-
- i s dva odvojka
ra s t u c a k ri v u l j a s t ri d i o n i c e y o d a
t-
acc-L
Pr im je r i za kondenzatore i otporni ke i s dYa odvojka
'l,5 1 ,5 Oznatavanj e pri k l i ui ak a P ri mi er k ri v ul j e
(otporni k bez skl opk e)
U.JJ tLF rrl?

I 1'8 J ,J ILF 3i r 33 B ro j k ri v u l j e 4
P * -;; ui u"a rpo-
2,2 O b l i k k ri v u l l e
n e n c i j a l n a k ri v u l j a"t (. l g )
_-. -'" _It
9
33000 uF
1 .0 -t
130000 LrF -"f
o --+
I

G ra n i i n i d o s e g E
4 ,7
A: poi etni pr i k l j u i a k
),b S: pr i k l j ui ak kl i z n i k a o
E: k r ai nl i pr i kl j u i a k
-Ja- Oa : naz i v ni z akre t n i o p s e g
QrK
330 ko r D e: el ek tr i i ni z a k re t n i o p s e g
KH
PH ; poi etni k od
3,3 MO KH : k r ai nl i k od
33 M() Z: odv ol ak
 Temperaturno i naponski ovisni otpornici T e mp e ra t u r n o i n a p o n s k io v i s n i o t p o r n i c i
Termistor DIN 4407112.76 T e r m isto r DIN 4 4 0 80i 10.83 V ari stor T er m i s tor ( N T K -o t p o rn i k ) Te rmi s t o r (P TK -o t p o rn i k ) V a ri s t o ri (n a p o n s lo<vr s n o rp o rn rc r
N T K - o t p o r n i k ( n e g a tivn i PT K- o tp o r n ik( p o zitivni V D R -otporni k (otporni l <
t e m p e r a t u r n i k o e f i cije n t) te m p e r a tu r n i ko e ficije nt) ovi sano naponu) l z v edbeni obl i c i
T er m i s tor ( N T K) p l o i a s t o g o b -
bez ovola,
,1 1{ tl l / ul+, -'- f15."
me t a l i z i ra n e i e o n e s t ra n e
----A
. . . - - l/ |_ r---'I l k ru i n i o b l i l <
1/+
:7- H .7
t_t__
obti k A
lll'
Te rmi sto ri (N T K ) s u temper a-
t urn o -o vi sn i p o l u vo diii otpor -
ni ci ko j i h Y ri i e d n o sr i or por a
Ter m istor ( PTK) su r e m per a-
tur no- ovisni or por nici
vr ijednost otpor a pr i por as tu
k ol i h
Var i s tor i s u otpor ni c i k oj i h v r i -
j ednos ti otpor a opadaj u por as -
tom napona ( M ater i j al :
ililF i bez ovoja,
o p a d a j u p o ra sto m temper ar ur e tem per atur e naglo por as te, i r m s i l i c i j ev k ar bi d, r <5,
/A\ ra d i l a l n e p ri k l j u i n e iice
( Ma te ri j a l : p o l rkri sta lnr ker am r - ._4- \\] /
se odr edena tem per atura pr e- c i nk ov ok s i d, r - .:30) | ) I ll'-r1l
k a o d mi j e i a n i h o ksi da) kor air ( lYater ilal: fer oeler <tr i c na obrrk
B !t ,n)il ll fll\
ker am ika npr . Ti03) il \tl_
.l l l | j
us ti l e m l er e fl fl
= llll ll t
naj ni i a mogucavri j ed- l <ao i obl i k A l1 1l fi llil ll =
U
nosr otpora pri pogon.
Pogons k i
klimrtska klasa ]fl fl llL]nI blokovsl<r oblik
sK omnaponu pr i m j e n e (s . 5 4 ) r ll il00.s
108 uv'letr
K [rrT l Hrr ' Hglt
4 0 0 0K s a p l a s t i -n i m o v o j e m
l Ob donj a
4 . 5 max
105 -tlN
if- iln
gr ani i na
remperaru ra 25C 25C
101 !or nl a
103 !r ani .n,
102 : Liill
,,]i \
temperatura 125 C
] _1
125
,C_1155j
10r - N az i v na v r i j ednos t o t p o ra
100 **,*,lri**l i R p k od 25 C ( R 25)
rnogpgomkog
roponi- pol az na tem per atura1:0 ()d o 1 0 0 k o
1
1o
D opui teno ods tupa n j eo d n a z i v n o g P ol az natemperatura:
10 otpora +10o1, *2001
20 30 50 80100 150 U -30 C ...+ ' 180 C
vari storod uV Optereti vost
P .", k od25C : 0,6W K raj nj atemp.: + 40 C ...+ 220 C
R*: Na^zivnavr r jednost otpo, ci nkovogoksi da P ri mi ene
I O-2
,80 r al) L
0 40 80 120 200 M j er enj e r em per; ru ra
-40 R,",,: Najmanja vr ijednos t O s j e rn i k ra z rn e re l < u c i n e Stabilizacija naPona
otPor a
Ro: Vr ijednost otpor a pr i
naivecem dopuiten om a R
ll1
naPonu '.'- It
'\
r q: Temper atur ni l< oe fi c ji ent A
[: Nr ponska ovisnosr l v r i -
lednost otPor a ter mts to- K: elementarna konstanta u A, U s por enj e
r a ( PTK) je napons k i ovisna o geomerriji pr i v l ai enj a
oYr sna) 7: eksponent nelinearnosti --}., A p s o rp c i , a e n e rg i j e u l <l a p a ni a
T e m p e r a t u r n i k o e ficije n t r ^ Pr im jer : Karakteristiine vri jed nosti t+tyl R e g u l a c ij a t e mp e ra t u re z a
B 100 %._ R. C ( pr i m j er i ) g ri j a n i e
1o l r p l a t /J K ":20
{ .lR- ,":50Q 7 r i ' 30 k od Z nO ( v ar i s tor od
T2
V ri j e d n o st
T. T.
I
R"
Ru : 100{ )
llo- 59 6
c i nl <ov og ok s i da)
Pogons k a tem per atur a: -L
-:r-
B- : ' t^ : R"> 50k o 40 C ...+85 C
la^O al
A/I- |
P L,
P re n a p o n s l < az a i t i t a
12 11 n2 3o: 110' ' C Pogons k i napon: 14...1 500 V r adne toi l <e -
p o l u v o d i i l < i h s r< ro p o v a
Vr i j em e odz i v a: < 50 ns -auiLiiiii";e
R 1: V ri j e d n o st o tp o ra u O kod
I1 u K (ke l vi n i ma )
u. ", : 30 v U dar na s tr uj a: do 4000 A

R 2: V ri j e d n o sr o tp o ra u O kod
t.s-20 7"K T r ai na opter eti v os t: 0,8 W

1 2 u K (ke l vi n i ma)
8: V ri j e d n o st I j e mjer a za
te mp e ra tu rn u o visnost ter -
mi sto ra (NT K ) u K lkelvr -
n i ma ), ko n sta n ta mater iiala

58 59
 76
Dr N4131108
KarakteristiEne
vrijednostii ii 0u!Nf?99r)
fliN11ili13l OznaE avan ie pr ikliuEaka 0761
DrN48sos
oznaEavaniekondenzatora SililiiiiiX8.l6 0usN'R0'020i k;;;;iJi.'ao tboo v
N a z i v n e v r i j e d n o sti: E"n iz Vr s ta k ondenz a t o ra Obti k i z rade, k uc i i te, pri k l i ui c i ] Oz nai av anl e
K uciSte: u o b l i k u c i l i n d ra V a n j s l < i o b l o g : c rt a (P o o b o d u )
Nazivni istosmierni naponi u V za kondenzatore do 1000V Papi r ni k ondenz a t o ri ,
od i l i l (v a d ra Kondenz. od plast.: obojeni
k ondez ator i
v r st Ko noenz ator a aksijalne iiine ili p rs t e n o v i z a o z n a i a v a n j e n a z l v n o g
Vrijednosti m etal i z i r anog P a P i ra P ri k l l u i c i :
niza R5 F a p r r n i nr-Kon0en. nasucntI0q. |\0n0enzat0n |(eramtcKl At eteKtr0iltnl I antatnreteK. l e mn e z a s t a v i c e i naPona

Nw
i k ondenz ator i --' -
kondenzatori zatori kondenzatori s tinicem kondenzatori kondenzatori rolitnikonden
s fol i i om od Pl a s t i k e
'- -t-- ,.
K u€iite: u o b l i k u c i l i n d ra V a n j s l < i o b l o g : c rt a (p o o b o d u )
6.J 6,3 ]
i l i k v a d ra
10 10 10 j e d n o s t ra n e i i i n e
16 '16 i l i l e mn e z a s t a v i c e
l(
75 25 Kuciite: u o b l i l < u c i l i n a ra V a n j s k .0"* |
\-JJ
40 40 40 i l i l < v a dra
Kuciite ili
6J 63 bJ 63 53 lpol<lopac

[ffi
10 0 100 100 100 100 100
160 150 150 150 160 Kondenz ator i Postole svi oblici izvedbe I Vanjski oblog ...|.,
s ti n,c em i
250 250 250 250 250 250 250 I
400 400 400 400 K erami Lki lc r.-a"-';;;i;;t; I N u t : rn l r o o l o g 1 e o b t l j e i e n
kondenzatori 'i*.,
l < o n d e n z a t o ri s a l (s i i a l n i m o b o j e n i m z n a l < o m (t e mP e ra t u rn r
630 530 630 530 630 i l i ra d i j a l n i m p ri l < l j u i c i ma l < o e fi c i j e n t ).
'1000 I Ti p A : b i l e l a t o i l < a n a v a n j s l < o m
1000 1000 1000 1000 1000 1000
oblogu
Dopuiteno odstupanje vrijednosti kapaciteta od nazivnog k^p^citeta u yo : -i --
u o b l i l < u c i l i n d ra i l i Plus Pol: -1
A l umi ni j ski ]
d o 10 pF do 10 pF el ektrol i tni k v a d , ra _ si e d n o s t ra n i m
% S l o vo
kondenzatori P rrK l , u c c rma I
+ 0,1 B + 0,1

!n ( +O (
+1
G +2 +2 I

H Tantalni elektrolitni i Omc

k ondenz ator i
iJ +5 +5 +5 +5 +5
+1 0 K + 10 + 10 + 10 + 10 +1 0 +1 0
+2 0 M + 20 + 20 -F20 +2 0 +2 0 +2 0
+ 20 ...-0 l - 20...- 0 l;' il;.'"b;",
+ 3 0...-1 0 (' + 30. .-10 l < v a d ra s j e d n o s t ra n t m oblikovanjem
p ri k l j u c c i ma k ucista
+ 30 ...-20 R + 30...-20 (u s mi e re n i n o s )
+ 50...- 0 Y + 5 0. . . - 0
Oznatavan j e pl as t.
+ 50...-10 T + 5 0. .. - 1 0 -l - 50...-10 kondezatol '7
+ 50 ...-20 S + 50...-20 + 5 0 . . . - 2 0+ 5 0 . . . - 2 0
O boy eni Nazivni
+ 80 ...-0 U + 8 0. . . - 0
Pr s ten - - _ 11P9r
-F 8 0 . . . - 2 0 + 80...-20
pl av a 25V
+100...-10 +'t 0 0 . . - 1 0
+ 100 ...-20 ...-20 + 100...,20
+'100 i u ta 63V

Skraieno oznaiavanje plastiEnih folijskih kondenzatora c r v ena 150V

Primier: M KC Slo vE anaoznaka V rsta di el ektri ka z el en a 250V

'T TT Lvr sta
m e ta l i zi ra n i J
ob l o zi
I
I
dielektr ika
dielektr ik
c
P
Po i k ar bonat
P o i p r op i l en
400v Tro f a z n a s t ru i a liniisl<a
-v itl
faz na
( a ko j e o b l o g o d pl astika s P o i s ti r ol c r na 630V
m e ta l n e fo l i j e : T P o itereftal at t"y od_nos noM p
"tJ i t,"natoc l<a I
ne ma o zn a K e , cel J l oz nr ac etat s m eda 1000v neutral
61
60
 Podrutieprimjenei karakteristiEni
podacio kondenzatorima Znatajke i svojstva
lpregreay
Vrsta VDE 0560 T e m p e r a tu r n o Faktor gubi tak a Pr ednos na pr i m j ena
MP kondenzat or a do 1000 V Dt N41180; 02. 04
K O nde n z a t o r a D i o .. . p o d r u ije u ' C tgEu10 3
Ktase Drtmlene {uil\ +uuzru, FPC I c'r'c HSF
DIN Grani tna donta )l L 4 0 'c 75C
r a P l rn l ko n r lenzatora temperatura gornra + 8s c | + 85L +7 0 c
P a p irn i _qq D opu5teno N a j v e t a v ri j e d . 10004 I 100"4 95 "/.
9I O IJ -.1f( 5 0 Hz: 2.. .2,7 Vi s ok onapons k i k ondez ator z a

{fr 4 1 1 40. . .1 4 6 ,
4 1 1 51. . .1 5 3 ,
fi l tr i r anj e, udar ni i potpor ni
k ondenz ator i . os obi to m oguti
naprezani e
vlagom
G o d . s r. v ri i e d .
Roienje
>8 0 Y.
oa
>807"
ca
<75 "/"
ne

ffi
4 1 1 56 ,4 1 1 5 9 , z a 50 H z do 10 k H z , T ol er anc i i e C^,<1 uF +20Y"
4 1 1 61 ,4 1 1 6 8 , pr oi z v ol j no v el i k e bater i j e z a C "21 uF + 10 o/"
4 1 1 6 9 .4 1 1 7 7 pr oi z v ol j no v el i k e napone
od 0 do 60' C pri bl i i na v ri j ednos t:t3 %
K o n d e n z a t o ri od metaliziranog papi.a zJ-.tos-Je-i tg 6-," pri C" podrui i < 4uF > 4...10pF | > 10...32pF I > 32...54pF
nilTn 50)
20' c -3
MP Dio 14 5 5 ...+ 8 5 5 0 Hz 7 ...8 T ehni k a el ek tr ok om uni k ac i i f- 50 Hz 5.10 3 6 0 7 o-3 8.10 3
It 4 1 1 80 ,4 1 1 8 7 ,
4 1 1 89 ,4 1 1 9 1 ,
1 kHz 12 v ez ni k ondenz ator i i k ondenz a-
c or i z a fi l tr r r anj e. k ondenz ato-
r i z a fi l tr i r anj e i v i s ok i napon,
100H z
300H z
1 000H z
7 10 3
8 10
-3
10.1O 3
7 0

12 o3
03
-3
I o 3
12 o 3
17 o 3
I
|
9.10 3
14.10 3
25to 3
41192, -3
4 1 1 90. . .1 9 5 udar ni i potpor ni k ondenz ator r 4 000 Hz 14.10 3 17 0 28 03 i
11." 10000H z 17.10 3 20 03 35 03 I -
PlastiEni kor denzatori (s. 60) l
Dio'18 i 21 Otpor P ri i s p o ru c i 1000 MO
Z a i s tos m j er ni napon, al i i z a
MKU 41973 - 5 5 ... + 7 0 /+ 8 5 r educ i r ani i z m j eni i ni napon, i zol aci j e Nakon
1 kHl 12.. .15 (R ' za C <0,1pF p e t o g o d i 5 n je g 8000MO 6000Mo
m i ni j atur na tehni k a, v i s ok e
MKT 4 4 1 1 0 ...1 1 3 , 5s / - 40. . .+ 100 1 kHz: 5...7 tem per atur e, fi l tr i r anj e, v ez e DTI 1U L u s k l a di i t e n j a
44171.44122 otk l bns k i s tupnj ev i tei eui z or a, Dobrotaizolaci- K o d d o o re me 1000s (se k u n d a )
MKC 4 4 1 1 5,4 4 1 1 6 , -s s ,4 0 .. 1 kHz:1 .J
os obi to k ondenz ator s m al o i e (R 1.C za C > Nakon petogod. 800s 600s
41379 + 8 5 /+ 1 0 0 gubi tak a, m nogi i z v edbeni 0,1pF pri 20'C ' u s k I a d i S t e ni a
obl i c i ( i s to i u s l oj noj i z v edbi
MKP 41973 4 0 ...+ 8 5 1 kHz: 0,25 N or m e za D tN 41191 D tN 41199 D IN 41196
u m j er i l u r as ter a) .
MKS 41973 i z v edbene D tN 41192 D tN 41197
obl i k e D tN 41195...98
Ko n d e n z a t o r i s m a lo g u b ita ka ( s. 6 0 )
KS 4 1 3 7 9. . .3 8 1 , s s / - 10. . . + 70 1 M Hz: 0.4. . .1 Kondenz ator i u ti tr aj ni m k r u-
ZnaEaikei svoistvapolariziranih RlflllllR(Jus s23)
N'R2's21'
3 8 5 ,3 8 7 ,3 8 8 , gov l m a z a odr edi v anj e fr ek v en aluminiiskiheiektrolitnihkondenzatora ;iii;it]i ::
390 c i j e, fi l tr i , v i s ok o i z ol i r ano
v ez anj e i r az v ez i v anj e, m i ni j a- Ii P Oznaiavanie, obilieiie
MKS - 5 5 ...+ 7 0 1 kHz: 0.5.. .1 K o n d e n z a t o r z a p o v i i e n e z a h t j e v e u p o g l e d u P o g o n s k e P o u z d a n o s t i i e l e k t rrc k rh
KP -s s /-2 s ...+ 8 s 1 M Hz: 0,3. . .1 tur a ( k ondenz ator i s ti nj c em v ri i e d n o s t i .
K o n d e n za to ri Dio 19 - 4 0 ... + 8 0 1 M Hz: i .s tak l eni k ondez ator i ) , bl ok - K o n d e n z a t o ri z a f i l t ri ra n j e i v e z a n j e , k o n d e n z a t o ri z a o d v o d e n j e n i s k o f re l < v e n t n i h i
s ti n j ce m < 0 ,2 ( <1 nF) - k ondenz ator i ; m j er ni k onden- v i s o k o f re k v e n t n i h s t ru i a .
41120. 4112',1
z ator i , s tak l o: v r l o v i s ok e
IB K o n d e n z a t o ri z a i e s t o n a b i j a n j e i i z b i j a n i e , p o v i i e n i z a h t i e v n a v re me n s l < u
MK V 1 kHz: ca 1 s tal nos ti i otpor nos ti z r ai enj a
t o l e ra n c i j u k a p a c i t e t a .
S t a kl e n i ko n d - 5 5 ... + 1 2 5 M Hz:<0,5 K o n d e n z a t o ri z a o b i i n e z a h t j e v e u p o g l e d u p o g o n s k e p o u z d a n o s t i i e l e k t ri i k i h
tl
Keramitki kondenzatori (s. 60) v ri i e d n o s t i .
N DK Dio 17 ilA K o n d e n z a t o ri o d g o v a ra j u 6 i t i p u I A
U fr ek v enc i j s k i s tabi l i z i r ani m
k r ugov i m a z a tem per atur nu ilB K o n d e n z a t o ri o d g o v a ra i u c i t i p u I B , s ma n i i h z a h t i e v i ma
4 13 5 3 , 1 M Hz: 0.4 . ..1
, :1 3 . . . 4 7 0 4 1 9 2 0,. . .9 2 4 , rQ(/!11q k om penz ac i j u, k ondenz ator i z a Tip ilA
4't978. 41930 fi l tr e i v i s ok i napon, i m pul s ni Kl x e
k ondenz ator i , k ao i ,,i i p" D r i m i ene HSF HUF I HSF csr]cprl*rrl*rr]"r,
HD K - k o n - -s s /+ 1 0 .. 1 kHz: 10. ..20 Vez anj e, fi l tr i r anj e, v i s ok o- D IN 41230 41240 41337
de n z a t o r€ , : + 7 0+11 2 5 napons k i i i m pul s ni k onden- N az i v ni napon 6 | 1 s i 3 s 70 6 1 1 5 1 3 s1 7 0 1 0 0 | 2 s0 3 1. 6 110[ 1- 512s3sl. s_o
700- s0000 z ator , i k ao ,,i i p" U s uV- 100 350 6 100| 160| 250 3s0 4s0
E le k t r o l l t n i o n d e n za to r l V r5ni nal) on I 18140180 8l18i40l80l 11s 27s do100V :1,15U N ,
A lu m i n i j s k i Dio 15 i 15 Kondenz ator z a fi l tr i r anj e,
U suV .- 115 385 i z nad100V : 1,1 U N _
ele k t r o li t ni
41240. . .245 v ez anj e, i z gl adi v anj e, ;il-l )U HZ o Js - o 0 s ( =1 .D O rn O O n r< 1
-'---''-'- mFr i.l9-_g19lEl, mF)
KOndenzator 5 0 Hz: 8 0. . . 300
2 5 6 .. . 2 5 9 , + 701+ 125 (do 1000pLF) bl ok - k ondenz ator , m otor ni pri 20'C 50 H . > 1 mF: g o rn i e s e v ri j e t I n o s t i p o v e 6 a v a j u z a 0 , 0 1 z a s v a k I mt

316...318, k ondenz ator , s pr em ni k

3 3 0 . 3 32 ener g r je
Pogonska
Preosrara
K o') o,oos++ 0,01 0.02--
pr' v
Tantalski 4 1 3 5 0...3 5 2 , 5 5 ... I 2 0 Hz:
st rula h 5uA 5 trA - 3 tA
T el ek om uni k ac i j e, m j er na i
ele k t r o li t s ki 3 5 5 . . . 35 7 + 8s( +'l2s) < 4 0 ...3 50 r eSul ac i j s k a tehni k a,,,i i p" U r uuV o 35 100 6 J) 100 150 6.3|35I100I450
kondenzator k ondenz ator i z a hi br i dne r ) Pogons k a pr e,> s t a l a s t . u l a 1 , , : K o lJa Cp+/" u p A p ri 2 0 ' C (p ri b l i i n e v ri j e d n o s t i ) a k o s u U ' u V
s poi ev e, i z gl adi v anj e i v ez anj e teC r uuuF uk -s t e n r,

62 63
 Kondenzatori za pogon izbojnih lampi o^ or* OznaE ava nje poluvodiEa 1pr ". ,. , pr oEt ect r on- u, , )
f1.:!Ifap.:a:tlrr0ll9 Hz,do1,5kvar Pr i m j er : b x7 0
B p a p i rn i ko n d e n zator , okr ugl i I
os nov ni m a t e ri i a l - l
: S i s t a rs k i b ro i (2 i l r 3 z n a me n k e l
c me ta l n o -p a p i rn i
gl av na funkc i j a
ko n d e n za to r, )u t a z a k o me rc i j a l n u u p o t re b _
okr ugli
a 1. Sl ov - 2. Slov 2. Slov-
i ana I O s nov n i ma t e ri j a l aana Z naien j e iana Zn a i e n i e
oz nak a I ozn aka ]
oznaKa I
P o l j e za opis h: 102mm...210 mm A d i o d a - o p c e n i ro N s v j e t l o s n i v e z n i e l e me n t
l ger m ani j a
Ozu p i ani kor ai 30...50mm B silicii kapacitivna d ioda P n p r. f o t o d i o d a ,
dz: M 8- i l i M 12- navoj C N F-t ra n z i s t o r l o t o e Ie m e n t
I npr . ga l i j -a rs e n i d
L
5esterostrana matica
lz: 8mm N F-t ra n z i s t o r s n a g e I n p r. s v j e t l o s n a d i o d a
| ( ener ge t s k i ra z ma k U
R t i ri s t o r
> 1,2 e V ) tunelska dioda
E

F V F-t ra n z i s t o r
s s k l o p n i t ra n z i s t o r
K o n d e n za to ri D npr . i n d i j -a n t i mo n i d T n p r. u p ra v l l i v i i s p ra v l j a i
( ener ge t s k i ra z ma k n p r. o s c i l a t o rs k a d i o d a U s k l o p n i t ra n z i s t o r s n a g e
od g o va ra ti I > 0,5 e V ) H Hallova sonda polja X
s l i l (o vn i m
mu l t i p l i k a t o rs k a d i o d a :)
R I fotopolu v o d i t k i i K (M) H a l l o v g e n e ra t o r Y d,ioda snage.
p ri ka zi ma hal gen e ra t o rs k i ,
I L V F-t ra n z i s t o r s n a g e L I Ze n e ro v a d t o d a
om v nt ma l e rt l a l
l *1 j e re u mm
) pr v ens tv eno '10m m
Kao tr ede s l ov o p n mj e n j u j e s e Y i l rz t"ra"- h dijelova
N a z i v n i k a p a c i t e t i , tf , i1 O"/. -"|*"r-j"h"h

1.5 4 4 .5 '16
Obl i ci ku6iSt a poluvodiEkih sast avnih elem er at i lpr emJEDEC-
a u)
5 10 12 13.5 '18 20 25
S e r i j s k a k o m p e n z acija : 4 2 0V, 5 0 Hz, d o 1 l< va r Stak l eno k u6i5te D 0-7 Stakleno k u6i i te D 0 - 35 Metal no k u€i 5te D 0 13
nai mani itemnl katoda
obl i k i r edbe X razmak
P o l j ez a o p i s N az i v n i
( z e l e n in a t i s ak) naPon

Ozupianikotai d
j8,2 po DIN 6797 m ax . m ax .

Susterortrana
^4is^/
BM8DtN 439-04
-, lon-
]-{
/;4-\\
+ {i9re} |
t 130
npr . ger m ani j s k a u n i v e rz a l n a
di oda AA 1 1 8
P l asti i no kue iS te T0-92
n p r. s i l i c i j s k a u n i v e rz a l n a
dioda BAY 61
Metal no k u€i 5te T0-72
Ze n n e ro v a d i o d a I , 3 W
B ZD 1 0 C 9 V 1
Metal no k u6i i te T0-39

NZ
420 40
f \l/
l ' 4 j e re u mm o
J
j 160 dffi- j
$i4r
}E{_:r
;r
K ondenz at or i z a m o to re D tN48s01/07.6s k uti S te
I t,,,,,
N a zrvn i i zml e n i i n i r ap o n i u V n p r. s i l i c i j s k i V F t ra n z i s t o r n p r. s i l i c i j s k i N P N t rd n z i s t o r
B TF 6 6 BC 140
Po g o n ski
k o n d e n za to r 125 I P l asti tno kueiS te T0-220 Metal no k uei s te T0 3 Metal no k u6i S te D 0-5
| 360 400 450 480 560
s metal nom p ri rubni c om (s a M6)
Ko n d e n za to r ]
z a P o kre ta n ,e ::o :eo 1 +oo] 015.1mor

Nazivni kapaciter u rF l0.l mor

-[tff. | _-I-
P.s""'h I 0 ,2 lo r c U.J 0,4 0,5 0.6 0,8 0,9
kondenzator
rrJ- -ll
] t-f LO 1 ,8 r 2 3 1.5 4.5 5 6 7 8 9

Lqi E l9 35 40 45 50 60 70 80 lo
Enrn

) n a j v e e a mi e ra
i,* l k ol ek tor s poj en
K o n d e n za to r
z a p o kre ta n j e lL _ 5 s m ontai nom pr i ru b n i c o m

20 25 ao 40 50 60 80
npr . s i l i c i j s k i N P N D a rl i n g t o n s k i
tr anz i s tor B D 6 4 9
n p r. MO S -t ra n z i s t o r s n a g e
BUZ 732
n p r. b rz a i s p ra v l j a i k a d i o d a
BYW 92
200 2 5 0 320 400 500 ) P o JE D E C -uz a di ode 1N .. . , a z a t ra n z i s t o re 2 N . . . s i e t v e ro z n a n re n k rt i m re g i s t ra c i j s k i m b ro j e m

64 65
 Diode Okidne diode, UJT, PUT DtN4178s
r2 6.75
Sp o j nsi
i mb o l i K a ra kte r isr iine kr ivulje Kar akr er isr iane
v r r l ednos r i Pr i m i ene
Dioda fr Ge r m a n ijske di ode Ger m ani j s k e di ode:
Ur o - 7 2 0 m V ...400mV - U ni v er z al na di oda u Vf
Ti rl r;rck" dl "dt N a k o n p re k o ra i e n j a ok,d*; r;."i;
p re k re t n o g n a p o n a p a l j e n j a u t i ri s t o rs l < i m
URM < 1 1 0v podr ui l u uv j etov ano
q B o ) u P ro P u s n o m s k l o p o v i ma , e l e me n t
1 6 < 1 5 0mA m al i m k apac i tetom
/R < 300pA s mj e ru p o n a i a s e k a o v re me n s k i h s k l o p o v a .
z apor nog s l oj a
i s p ra v l j a i k a d i o d a
^K
/{ .n r u3 4 0 0 - 5k l opna di oda P re k re t n i n a p o n o d
* U par ena k ao par faz nog (n a p o n s k i o v i s n a
w s k l o p k a ). 2 0 .. .2 0 0v,
3, d i s k r i m i nator a u otk l on- /F 30 A
A - - ,5 5 C...+75'C s k om di j el u tel ev i z or a -" k ,
N K| S t ru j a p ri d ri a v a n j a
-;+ l/
tF Siliciiske d iode Si l i c i i s k e di ode: 1 , o d 1 5 . . . 4 5 mA .
Ur o :0 ' 5 V..0,8V - l s pr av l j ai k e di ode do
UF
Un r :3 0 V...3 ,5kV naj v ec i h s naga K a ra k t e ri s t i k a k a o Ok i danj es truj e
/r :1 5 0 m A ...750A D i odna s k l opk a, npr . ti ri storska dioda a n t i p a ra l e l n o s p o i e n e p a l i e n , a z a t ri j a k e .
/R :0 ,5 m A .. .50 mA z ai ti ta od pogr ei nog (peterosl oj nad i oda) i e t v e ro s l o i n e d i o d e .
0 c2 0.( ,6 0,8 10 12 l) , = . 4 0 C... + 150 C P re k re t n i n a p o n
POtafl teta
K a ra kte r istika Yodenia 1F= f ( Ur - Gr ani i na di oda z a m al e do 10V.
p ri 3 ,-2 5 C odnosno 100 C naPone
S t ru l a p ri d ri a v a n l a
Z en e - Stabilizacilski efek t k od Stabi l i z ac ij a, odnos no, i s p o d 5 mA .
r ova r ada u zapor nom s m j er u ogr ani aav anj e i s tos m j er -
dioda u, - 1, 8V. . .2 0 0 V ni h napona S t ru l a v o d e n j a o k o
P,.,< 50W Pr otu- s er i j s k i s poj 2 0 0 mA .
9, 51s 0 C Z ener ov e i nor m al ne D v os m j er na dioda, N e p re k i n u t p ri j e l a z O k i d a n j e s t ru j e
Pr i U,55,1 V negati v ni , di ode pr em a r efer ent- d i j ak u p ro b o j n o p o d ru -j e . p a l j e n j a z a t ri l a k e .
a pr i U,25,1 V poz i ti v ni ni m di odam a s pos ebno ( di ac : di ode al te rn a t i n g V i s o k i p ro p u s n i
A r.-r K tem per atur ni k oefi c i i ent m al om - te m per atu r nom P re k re t n i n a p o n i
c u r r ent) n a P on .
ov ts nos cu oko 35 V.
T AZ di ode ( T r ans i ent P ro p u s n a s t ru j a j a k o
Abs or pti on Z ener ) z a ovisna o duljini
s r0 1 ? 14 161820i271?628
UZ z ai ti tu od pr ev el i k i h i m pu lsa.
S ta b i l i zacijske kar akter istike Pr enaPona
I,:I (U,) Ma k s i ma l n i g u b i t a k
s n a g e o k o 3 0 0 mW .
Sch o ttky- Ir Vr ijem e sklap anj a 1 ns Ek s tr em no br z e di odne
j e va d i o d a u Ur o < 3 0 0m V s k l opk e u VF i m i k r ov al . S p o ra s t o m n a p o n a U p ra v l j a n j e t ri j a k a
(spojni URM < 7 0 v noi tehni c i f>15 G H z U E s l P re o k re c e s e i t i ri s t o ra ,
simbol niie Integr i r ani s k l opov i z a p o rn a s t ru j a . R C -g e n e ra t o ri .
n o rmrra n ) 1F <80A di gi tal ne tehni k e P ri p re k re t n o m
1p <200 nA l s pr av l j ai u SM PS- u naponu Uo postaje N a p o n i : ma k s 3 0 V .

I
( Sw i c h M ode Pow er s p o j e mi t e r-B 1
3" : 6 5 C ... +125 C Suppl y ) pr ek i dnom vodlliv. S t rj e : ma k s 5 0 mA .
A xrK
---- nac i nu r ada
-
0 0,5
K a ra kte ristika vodenja
U p ra v i a n j e t ri i a k a
Ir:l (U r\
i t i ri s t o ra ,
LD R C g e n e ra t o ri .
Kapacitet u Dio d n i ka p a ci tetC D Kapac i teti ti tr ai nog
ska dioda o p a d as p o r a stom k r uga u VF tehni c i
Naponi: 40 V.
za Po r n o gn a Pona U godi v i s k l opov i
Cp < 6 0 p F Vez ni el em enti u fi l tr i m a
Un N: 3 0 V s nam j es ti v om i i r i nom ] S trul e:150mA
/6 1 0 0m A poj as a
A xr K
--|>fJ. $ ,:*5 5 C...+125
IT
An o d a . g l a v n i p ri k l l u i c i S t ru j a u t o i k i ma k s i mu ma o d n o s n o u
10 U p ra v l j a i k i p ri k l l u i a k (g a t e ) u p ra v l j i v t o a k i mi n i mu ma
UR 0l
pr e k o a n o d e i l i k a t o d e P re k re t n i n a p o n
K a ra kte ristika kapaciteta Katoda N u l t i p re k re t n i n a p o n (p re k re rn r n a p o n
G:f (U * ) Str u j a v o d e n j a , s t ru j a v ra t a (g a t e ) p ri o t v o re n i m v ra t i ma (g a t e )
Z ap o rn a s t ru j a p ri o t v o re n o j a n o d i (P U T) U r: Napon votlenla
U 1e : n a p o n p ra g a , U p: napon vodenja; U^r : m aksim alni zapor ni napon, U ,: Z enner ov napon, odnosnootvorenom emiteru (UJT) U p , U y : N a p o n ma k s i mu ma o d n o s n o mi n i mu ma
. / 6 :stru j a vo d e n j a , /x: zapor na str uja, l) ".0: tem per atur a okol i ne, R ,61s : topl i ns k i otpor i z m ec l u Str u j a p ri d ri a v a n i a , n a i ma n j a s t ru j a / 6 P,",: Ma k s i ma l n i g u b i t a k s n a g e
z a p o rn o g sl o l a i o ko l i ne. pr i k o j o j t i ri s t o r j o i v o d i

66
Tiristori,Trijaci B ip o la rni t r a n z i s t o r i
Rj|,il{iil;
Sp o i n i si mb o l Kar aker istiina kr ivulia Svo i s tv a Pr i m i ena,k ar ak t. v r i i edn. N PN tr anz i s to r P N P t ra n z i s t o r
12 :11+ls

I
t
T i r i s t o r s P - v r a t i ma Tir i s tor s k a tr i oda U s m j er i v ai i s v e do | ,, s
upr av l j i v a naj v ec i h s naga. la.u Uas:Uqs+Ugp
l-"t
s l ( atodne s tr ane I-
rr>
nev oal enj e u
z apor nom s m j er u
od 100v...4000v.
Str uj e ov i s no o v r s ti
Bf 'o - u .. I :::
,B
R

l-,.,
-:+
1",
1,,I
iu*"

,J; +"-
i z r ade, do m ak s 1000 I P -. = U rr ' 1 c -t B E , / B
k od v odom hl adeni h {"- P -, = UcE.lc
pl as ti i ni h ti r i s tor a.

OznaE avani e tranz i s tors k i h preos tal i h s truj a i z aporni h napona

3. l ndek s na
T i r i s t o r i s N - v r a t i ma Tir i s tor s k a tr i oda Podr u- j e m al i h s naga Zn a i e n j e
s l ov a
- upr av l j i v a
s anodne s tr ane Pr i s paj anj u s dj el i l om 0 N e i me n o v a n a e l e k t ro d a j e o t v o re n a , n p r. U g g 6
- nev odenj e u napona k ao i R l z me d u d ru g o i me n o y a n e i n e i me n o v a n e e l e k t ro d e j e o rp o rn i k n p r. l q E q
,t-
z apor nom s m j er u PU T ( v i di s tr .67) . S l z me d u d ru g o i me n o v a n e i n e i me n o v a n e e l e k t ro d e j e k ra t k i s p o j , n p r. / q 5 q
l z me d u d ru g o i me n o v a n e i n e i me n o v a n e e l e k t ro d e i e z a p o rn i n a p o n , n p r. 1 6 5 u

Pr i m j er tr anz i s t o rs k i h svojstava: Siliciiski NPI e p i t a k s i j a l n i p l a n a rn i N F t ra n z i s t o r B C 1 4 0

Pos ebna obi l j e Zi a : To p l i n s k i o t p o ri

gubi tak s na g e 3 , 7 W K
Za p o rn o vo d l l i vi Kar ak ter i s ti k a u l z m j enj i v ai s k om po- k om pl em ent a ra n s B C 1 6 0 R . n , o : ma k s 2 0 0
*
t iri sto r pr o pus nom s m j er u nentom j al ov og k uc i i te T O 3 9 , k o l e k t o r v e z a n s k u c i i t e m
kao k od ti r i s tor a tei i na m ak s 1 , 5 g t<
UF s P- v r ati m a, ( di oda z a pov r atno
A.LI': MAKS J)
W
IT. karak ter i s ti k a u napai anj e j e i z l i i na) . Aps ol utne gr a n i t n e v ri j e d n o s t i :
S tati s ti ak e k arak teri s ti k e (r","0:25 C )
zapor nom s m i er u N apon {2500 V. UcEs : 80 V
Irr, :
kao k od di ode. Str uj a ( 1000 A. ucEo . 40 v - 10 . . . 100mA pri U c E 60 V
7v
U rB r)c E o-80V pri /c -100FA
U es o:
Ic 1A
U rB .rE B -o 7Y pri 1r:100ftA
-
:100 m A U at : 1,2V pri U c r:1Y i 1.-1 4
lc
P,., =650m W p ri c " -6 i 4 5 C D i nami i k e k arak teri s ti k e (r",.u-25 C )
P," , - 3,7W p ri U c E a Tv i rk , . = 4 5 C /r -50 MH z
ls k l o p l j i v i t i r i s t o r Tir i s tor s k a tr i oda Istosmi ernipostavni k
(G T O , g a t e - t u r n - o ff) .- upr av l j i v a 3, :175'C C 666 (25 pF
sve do podrui j a
s k atodne s tr ane sredni i hsnaga. Geo :80 pF
z api r anj e 1s N apon (1200V .
s negati v nom S truj a (400 A .
s tr uj om v r ata ,16 ili LjT]]u,l;;l;fl
IBLItt:rfiil-f
++ir,l-)r-l
lli+1r-i]+
Tiristorska tetroda
ilF
U pr av l anj e
- s k atodne s tr ane i
'
- anodne s tr ane
U ni verzal niraskl opni
zadaciu podrui j u
mal esnage.
ilffiffiitilf5
Tl-trffirH,l
,ilf
tt,- !r+.
m ogute
- nev odenj e u
z aPor nom s m j er u
#,hi1dilr+Hr_l
r ^l 6x
ffiHffiifit:
Uc
Dvosmierni ti risto r Kar ak ter i s ti k a F az no- r ez no upr av l j a-
f
t r i l a k ( t r i a c : tfloo e
l*u PoPut antr Par a-
l el no s poj eni h
tt ns tor a
Pal j enj e s poz i -
nj e, el ek tr oni tk i r el ej
i s k l opni k u podr ui l u
m al e s r ednj e s nage.
N aponi do 1 200 V, U
50 rc C t 1' r0 /0,:
pui ten ukup ni gubi tak u C " l z l a z n a k a ra k t e ri s t i k a
1
Napon zasicenja
10 r0 0 t:
u mA
ti v nom i l i nega- s tr uj e do ok o 300 A. I c : { (U c r) s I e U 6 7 . ^ , , -f (l q ) p ri B : 1 0
uv nom s l r uJ om ol r ol i ne k a o p a ra me t ro m i r" . b : 2 5 ' C
Yr ata neoYr s no o
pol ar i tetu anode. 8: i s tos m j er no p o j a i a n j e , P , . , : u k u p n i g u b i t a k s n a g e , { } , : t e mp e ra t u ra z a p o rn o g s l o j a , r. , . , 6 :t e mp e ra t u ra
ok ol i ne, f: tr an z i t n a f re k v e n c i j a , R , 6 1 a , R , 6 1 6 :t o p l i n s k i o t p o r i z me d u z a p o rn o g s l o j a i o k o l i n e (k u c i i t a ).

69
 Tranzistori s efektom polja (FET)
Osnovni tranzistorski spojevi
F E T( u n i p o l a r n it r a nzisto r i)
r r a d n o ms t r u j o m /o u p r a vljae le ktr o sta tskop o lje izm e d uzasuna(G) i uvoda(S ) IN
.
l E &E 5. =
l 1o, ,D
o i yr_Dto^ :t ^a1r n: :t"thrI :a_r
u p r a vlja jup r a ktia ki b e z p o r r o ik a snagei i ma;u bi rno vi S iutazniotpor
t::" r a ! t 9 s - k 6 E, g-
n ztsto fv '- fi6

I:
p o tla
-
T .*ir to r i i e fe kto.m pot;. i i .oi l *;*i m stol ern gcrrl Ti t: = 2F' = "oi :,A3 '.
I z: :a: 'p, ro_r.n, r" m
: 1 _s"t1o:r!e. omm sa m o vo d ljivr( o sir o m ai eniti p) ,"mo.aporn, l obogacen"i t .= sNl 6 a e f . EB
trpl NF o i;
lo
C = -r S

N-ka n a l n i N-kanalni , 6z
N- kanal n i
fib: l;o ? E o g j 9 : : o o-

r,'l ,0,-l- ).1 : 1l 1t E 9 &38;i l*<

; -
lx I l l c Ui,s
=6
'ir
ON

OV
IL-- tl F
F l*-=- I
f
iN
IV ll--: : tc IN i
o
o-
+ l .-: d
U cs u0s ;io iE !O

P -ka n a ln i P- kanaln i P- k analn i NE i<x N. _

r\ fttI tr'
do FF
c 6! a odd
.-o q^ vtc
- llo
tr o>
f. s'€ ttl I
\ ttr uro oa
\ttr rn ._
- Utr . - u 0s
. \ |- J c
=:
U e l e ktro n i ci sn a g e pr im,enjuju se FET specijalne
lJt,s
z 1v T-s r-
'o- -
oI
Pr im jer : R egul ator v oi nj e s a s r r ui om m otor a
po l u vo d i i ke srru kru re kao npr . V- M OS. U- l.4OS, In: ID=12 A
uE=12.V .:-0 : o 'uC
HE X -MOS . o
Pre d n o sti :
d ^i{ ,ii6X
b x6
. vrso kara skl o p n asn agai sigur nostod pr eopter ecenja oo o !'; a
V1: FET s nage BU Z 10 -E {; idi oA
r l e d n o sta vn o p a ra l e lno spajanje viie r r anzistor a V2; ogr ani i en;e napona U o, M 1 /(, 11 : 'l' I 6-> 6O
ra d i p o ve ca n j a sn a ge
V3: dioda s l obodnog hoda f c>
o= T il
a
P : ts"
r vrl o ve l i ka o rzi n a pr eklapan;a ; ;r:
R1, C1: z ai ti tno s paj anj e ,J;;;
o vrl o vi so ke g ra n i i n e fr ekvencije E
Pri mj e n e : I oo'
o
r S MP S (S w i ch rn o d e Power Supply) dijelovi j
rskl o p n e mre i e T^
.;E d6; ;
o
. i sto sj e rn i p o sta vn i c i i sklopke = .!.E o-
6 qv '-
r V F -g e n e ra to ri za i n dukcr ;sko gr r jr nje N o >- o
!! a

r sve mi rsl <ate h n i ka i obr ada podataka oi . -=

qc :-d
Q o
'=O :r
Primjer: Ka r a kr e r isr ike
JG.F ET - BUZ
a 1ffi i^ o*>
o
OG
A p s o l u t n i g r a n i i n i p o d a ci: Uo r :.5 - 0 _ V:
U6 i- + 2 6 y, lo - 1 2A : tau:24A ;4. t^ a !
D i n a m i i k e k a r a k t e r istike : g z:4 ,8 5 p r i /p :6 A i UD;- Z S V . rj r<O,t e pri '"l-+S W, $..,_150C o
o
o:6A
t"r :8 0 n s; r ,, - ' 1 8 0n s o

1
C

: L
Ku€i5te: TO - 220t
R, 61q- 2. 0f i
Eo
l -^q

/ouA
1' ! -
': 5
lc E Qo : !: o; =
'a
I =.1: 4 Y

2il
!
i ,l i
: o
-;qx
I = d
-,u
=q

l llll: z dt.=
tl
|,I !' f aa E
16 L
o
.=
'2 z -c 'o-
!

'o- ;.! ;
z lN
a< o
q
-
^'9
Y.:
- d

l
;;
B o rt r" ca
o ^: I I o.-:a
L o
d cP I:' : E
\, I .d @ .a C
-=
n

tv l oll -q!-Y o
!l
oo
!O
!:
I
-:-
U.,:. UDS
I a
!
,g
N,
Ka ra kte ri sti ka u p ra vl j anja ID:f( Ucs) :f (U D r) I ' = Fr
i lzla zn a karakteri sti ka /D T '= .gi i!S
o
D o., N" p " n i zme d u o dr cda ( Dt r woda { St; U6.: Nap x m ea, z as una{G t i uv oda tSt: /o, /or : Str uj a od- ,ii > C
=.! 6
v o d a , mu .; g '2 1: p ri j e n osna str mina; r Ds: difer enciialni izlazni otpor ; t,u, r ,,: uk l opno odnos no i s l <l opnov r i - F NO
6O E o
j e me : R,,,, : to p l rn skr ocpor izmedu zr por nog sloja r l<rr ciita; P," ,: m ak s . gubi tak
s nage;{}q: tem p. l <uc i i ta. rl JO uo

70
 Osnovni tranzistorski spojevi Optoelektron iEki sastavni dijelovi
si mbol IT k a ra k t e ri s t ' k a Svotstva .Iu, k{!!t.!rt(.11l!d
.-
-
6 :-N
Fotootporni k Rs Pasivni sastaYni dio o p ri mj e n a u i s t o s mi e r-
1E !- sN L (LD R , Li ght- r o s l e t l j i v s o b z i ro m n rm t t z ml e n t c n rm
:
*o;r
c
- D ependent-
u9 n a o s n o v n i ma t e ri j a l s t ru i n i m k ru g o v i ma
- .- po
lo -R esi stor) 105 o d 0 , 5 . . . 8 p t m (u l t ra - o mj e re n j e ra s Y i j e t l , e -
to cJ d I >
Od
v i o l e t n o d o i n f ra c rv e - nosti, sklopka za za-
.; 'Y:
1C " n o p o d ru c j e ) t a mn j i v a n j e
+'Y LJ: 1\
- F.:- or !>
ril ____t---r- ' t0l
najviia svjetlosna o ra d n i n a p o n d o v i i e
aa OG
osietliivost 1 0 0v
Eo v rl o t ro m p n p ro - r o p t e re t i v o s t d o
d @;
mj e n i s v j e t l o t e 5 0 0 mV
o
>o
dO
'n F otodi oda r mj e rn i z a d a c i
.; /u l rra d . u z a p o rn o m
s ml e ru r naponi do 25 V
:F ; mA r ma l e n a s v j e t l o s n a I o g u b i t a k d o ma k s .
0,3 o s le t l I l Y o s t I 1 5 0 mW
r v rl o k ra t k o v ri j e me r g ra n i i n a f re k v e n c i j a
E J :'Y O 1\ 0,2 I O O Zt V a d o o k o 5 0 0 MH z
A xt K
d o
------a- I r s t ru j a
j e p ri b l i i n o
{J 6aaa
-9 o +- 0.1 P ro P o rc ro n a l n a ra s v l -
uR ,etljenosti
=
'_: i3 "
d l6 s :a o4
oL
da
o n a i i n ra d a k a o f o t o - r f o t o e l e k t ri d n i p ri j e m-
z= ;? Ou d i o d a s p o j a c a l o m, n i c i u n a d z o rn i m i
9t re g u l a c i j s k i m k ru -
i o N =.:
stoga 100 do 500 puta
o 10 veca osjetljivost g o v i ma
o o : -o

N S T Fgs ! 1 C- o n a mj e i t a n j e ra d n e r naponi do 30V

iE .g.FE eex 100 t o i k e p ri k l j u i k o m n a r gubitak snage do
d

io - €€=
!
d
d
d
qaa
a.= 6!:

a lv
lr,l'., 10r
b a z u t ra n z i s t o ra 2 0 0 mW
! rq
r g ra n i i n a f re k v e n c i j a
d o k o 0 , 5 MH z
r c! cP ^,a'?L
oEi = 6= 1 0 c l 0r r02 10r 10' u l x
:;: _ i :: :c o F ototi r i s tor P al 1 en j e o z a p o d ru i j e ma l i h
e c<

s
\*
*ii5
* + + ne=iu
;:
oo-.Lo j;
Nd

N:;
. s t ru j o m Y ra t i i u
a s v j e t l o s n i m i mp u l s o m j
j snaga, gubitak snage
d o 5 0 0 mW
- 6Ll: o o G aien je I . visokonaponska te-
Dl
trl
_o
E ftE Fx*:^
;Jr;ci c>> i o s n i i a v a n j e m s t ru i e h n i k a , p a l j e n j e p re l < o
"' ->l a -<x:> p r i d ri a v a n j a s v j e rl o v o d a , ' : 4 0 0 0 V ,
aa aa A
i mp u l s o m
=/+\ $ IL
. negativnim
n a a n o d n o m p ri - l- -' 1 0

- L ii o
Y at b I
* oO
o; '9r c-
kljutku I
. N_< :.*o .! ;: 6_ i ^._ c
*P P - I *S
\-\*J:iJddco
d
JJ I ; l. a: bEH+ , L;: f XN S ol arna eel i i a /u Aktivni sastavni dio e d o b i v a n j e e n e rg i j e i z
jii > ' b! EZV7. = ' i J
d -:
6 +.-
a .:
u :
L
(fotoel ement) MA s n a g e k o j a s e o d u z i ma sunieve svjetlosti
f,-r ; ' f i! e- . i+ - 9 Q
'= c Y c FJ
t0 oYtsl o: r s e ri j s k i i p a ra l e l n i
o6 ::- N i - 1000Wmz
/ s P o J o mo g u c a v a l u
. intenzitetu svjetla i
:':: l] s q; [!.j [,39 i o :- J= +fr
6) O a
20 o t e mp e ra t u ri t e l i j e J s n a g e u k W -p o d ru i j u
o;- JJJ ..
-aa
L a I- r veliiini aktivne po- (s o l a rn i g e n e ra t o ri )
' 10 v ra i n e r veliiina celija /100 m
o '=d U: a n a P o n P ra z n o S n o o a
'
9"f e > E :;* o 'Y@ 0 0,10,20,1 0,r*0,5 u v < 6 0 0 mV
F= :;J
) r,rl^s =u o c l P o v ri i n a c e l i i e 1 c m2
-
: =. i ai H- UF
o 5;ooo x tr v+ c;\ u Sv j etl e€a di oda r e mi s i j a s Y j e t l o s t i u e p o k a z i v a n j e , p ri k a z i -
0i ;.: i^J.d
d \\-4 9 >
;9
i i .a^:
a (LE D , Li ght p o d ru i j u v o d e n j a vanie znakova i
-.-
qi' C u..] f o o:gpn c E mi tti ng D i ode ) 1,1 o ro b u s n a , d u g i i i v o t n i b ro j e v a
11!lld _d:.=:;: L--
-,,, v i j e k , ma l e d i me n z . o d a v a i u o p t o e l e k t ro -
u 6l ;> ; d ) C'a 6 Y t a (
; \J4
_\
a aa -=
1,? o n e z n a t n i z a p o rn i n a p o n n i c k i m (s v j e t l o s n i m)
r mo i e s e mo d u l i ra t i d o v e z n i m e l e me n t i ma ,
1,1 2 0 MH z s v j e t l o v o d i , i n f ra c rv e -
c)
.: ,] r p o t re b a n j e p re d o t p o r n o u p ra Y l j a n j e
A xi K
------a--
'o 10 4050umA a c rv e n a , i u t a , z e l e n a , . s t ru j e v o c l e n j a d o
p l a v a , i n f ra c rv e n a 1 0 0 mA
6 -u -o
JJ

73
 Transformator OptoelektroniEki (svjetlosni) vezni element
N,
n:- N- Vaina sv oj s tv a Kar ak ter i s ti Ene veliline I zved be
C fR : fak tor v ez e , t a k o d e r o mj e r p ri i e n o s a obiina: DIL kuciite
r vjer no pr en03enj e obl r k a s tr ul ni h i naD ons k i h s tr ul e, ( C fR : C urre n t -Tra n s f e r-R a d i o )
!:Nz:Uz
lz N, Ul im pulsa m al e s nage I
o odjeljiv an;e por enc i j al a C T R - ',' tu" l pr t / 1 -1 0 mA ; rU L -5 V
Z,
n'^_- r pr esmjer enj epotenc i j al a
Uls: i s pi tni napo n i i z o l a c i j e (ma x : 6 kV)
-2 . pr om jena i m pedanc i i e
Ir : di odna s tr uj a v o d e n j a (ma x = 8 0 mA )
Ic : k ol ek tor s k a s t ru j a (ma x : 1 0 0 mA )
gr ani i na fr e k v e n c i j a P ri k l i u i a k b a z e p o s t o j i .
N? f.: (t i p i a n o 2 5 0 k H z )
S a R s E mo g u c e j e
Pr i m j er : p o v i i e n j e g ra n i i n e
n : o d n o s b ro j a za voja ' C , U . r: 5 y
y ' : u l a zn a i mp e d a n ci ja ( izm leniini otpor ) fak tor v ez e l c tl r - f (l F) p ri I , : 2 5 funkcije.
z 2: tzta zn a tmp e d a n c iia ( izm ;eniini or por )
D a rl i n g t o n o v
lm p u l s n i t r a n s f o r ma to r
-aNl17 f o t o t ra n z i s o t r
l c 1 F. 5 0 0 7 o
P ri m j e n a Kar akter is ti Ene v el i Ei ne
rh, U pra vl l a n j e
a tra n zi sto ra
n: kod k upov ni h i m pul s ni h tr ans for m ator a
avr s to i e z adan obi i no: 1:1, 1 :1:1, 1 :7
68 A".,p"."1"1".;;r*
a il rrsto ra A8: r asp on i nduk c i i e
o tri j a ka Vr sta pogona ludr : napo ns k o- v r em ens k a pov r Si na ( i nr egr al po l u mi n i s c e n t n a d i o d a .
5C (P ri j e n o s i z mj e n i i n o g
vr em enu) ( pr enos i v i pr oduk t am pl i tude
napo na U i tr a'anj a i m pul s a t3 k od uni pol ar _ napona.)
4L
nog pogona)
Kar ak ter i s ti i na v r i j ednos t: 0,5ttVs do 5000uVs n r'
Mo g u c n o s t d v o k a n a l n o g

,,"F.'
7-segmentno po k az i Y ahi €
P ri m j e r o z n a i a v rn l a p ri l l j u c a k a
( izvod a)

Primleril Transformator za u p r a vlia n ietir isto r o m ( p r in cipre

r sheme) :-- -
'l;..ln,.1
"13_l;"0_,

!:li ,:1 LIIE -(I

A: zajedniika anoda
d p : d e c i ma l n a t o i k a

Vi s i ne z nak a u m m Ti p i i n a s e g me n r-
lrl!1 "l I
7 14 2,8 c rY e n a 10 o,rIl
18 3,8 iuta
iri"..u-,
11 ; 20 I 10 A: zajedniika anoda
d p : d e c i ma l n a t o a k a
N i z ov i i m pul s a, bi pol ar no i ] narani as r
--- - -
Transformator snage Spek tal na os j etl i i v o s t

Pr i m j e n a : R el ati vna osj etl j i v os t 100

u/u
svi etl osno osj et l i i v og I
T a kto m.u p ra vrj a n i i zvo r i str uje ( sMps vidi- joi na a:a]- u j ednotak tnom pr ov odnom r adu pri j emni ka u us poredbi ' i..t
s t r . 2 0 3 ) s ra d n o m fre kvencijom do oko 20bkHz zr p
sa spektral nom emi s i j om
i arul j e od 2850 K
P r e no si va sn a g a : p: t\- f ( om i er pr ek l apan j a,;
Opceni tovri j edi z a optoel ek troni i k e
:-
/. tr ek v enc i j apr ek l apanj a
P = C .f.L B A r'A " S A8: r as pon i nduk c i l e ( v i di gor e) di j el oveod germ ani j ai s i l i c i j a '; .'
AN: pr e s l ek s v tfl <a
C.-1 u p ro tu ta kn o m - pr ovodnom r adu
fq,: faktor punj enj a bak r a
C : 0 ,6 u j e d n o ta ktn o m akumulacijskom r adu
A": efek ti v ni m agnets k i pr es j ek

74
 Sastavni dijelovi ovisni o magnetskom polju Operacijsko pojaEalo
Ha l l o v g e n e ra to r Sastav

Ha l l o v e fe kt: K ro z ploiicu od poluvodita koja se vog napona r educ i r anog na upr av l j ai k u s tr uj u Oper ac i j s k a po j a i a l a s a d ri e d i f e re n c i i a l n o
j edno pr i dodam o p o j a i a l o s v i S e s t u p n j e v a
n a l a zi u ma g n e tsko m poliu pr otiie upr avljaika U2,71 i upr av l j ai k og pol i a.
stru j a 1 1 . N a p ri kl j u iima 3 i 4 javlla se napon
1.0 Podr uEi a pr i m i e n e
U2 (Ha l l o v n a p o rr) T A 24
t'rt Indus tr i j s k a el e k ro n i k a , re g u l a c i i s k a t e h n i k a
rYi o.g ft -/L)=F,

ffi .1 (l
N F - tehni l <a
. ilr. ,q!
+
i l),,1 t-/
().2
Spolni #
s im b o l 0P '
t t
{l 02 0.4 c6 0,8 l
P ri j e n o s n a k a ra k t i s t i k a
Linea r no pr i l agodenj e s R 8uT
Fre k v e n c i j s k o p o n a i a n i e
K a ra kte ri sti i n e ve l iii ne:
o H a l l o v n a p o n p ra z nog hoda U26: Pr ila goc l en j e: I r Zb o g u n u t a rn i e g z a k re t a f a z e p ri v i s o -
Na p o n U2 p ri Rr : r - , nazivna indukcija ( npr . 1T) . Mi er enj e pol j a r M ul ti pl i k ac i l a Pr i k az : j ednopo l n o , b e z p ri k l i u i a k a z a n a P o i n i k i m f re l < v e n c i j a ma p o s t o j i s k l o n o s t o s c i -
i n a zi vn a u p ra vl j aika str uja ,/,*. o Regul ac i j a pol j a o M j er enj e pol j a pr i naPon l i ra n j u .
o Dav anj e s i gnal a ni s l <i m tem per atur am a : i nv er ti r aj uc i u l a z r Zb o g t o g a j e n u i n o p o mo c u C x i R s ma -
Tipiine vr ijednosti:
u "^ ::.t, BuY + : nei nv er ti r aj u i i u l a z n j i v a t i p o j a i a n j e z a 2 0 d B i d e k a d i (i e s t o
o 50...1000m V
o Ha l l o va ko n sta n ta R,.: konstanta ovisna o m ater i- C . R : k om penz a c i j a f re k v e n c t i e i e t o v e c u s k l o p u i z v e d e n o ).
j a l u i o b l i ku U l e: di fer enc i j a l n i u l a z n i n a p o n
vuoo
o In d u kci o n a o si e tl i ivost KBo
Uzo v udB
,, Tipiine vr ijednosti:
o to :/r*
B 'A -
0 .5 . 1 0 0 1: Dif. pojaialo
Ai 2, 6: lzvor stalne
r Up ra vl j a i ka n a zi vna str uja /1a, T ip iin e vr ije d .:
1 0 ,..4 0 0 mA s t ru i e
. . . OUS 3: Stupanj pojaiala
r Z a kl j u i n i o tp o r za linear no pr ilagodenje Rr t:
Otp o r R1 se p o sti ie pr i linear nosti izm eclu Hallo- Difer enc i j s k o poj ai al o s H al l ov i m Sener ator om 4 : C z a k o mp e n z .
5: lzlazni stupanj
M a g n e tske so n d e

V ri j e d n o st o tp o ra p oluvodiikog m ater ijala se

po ve i a va p o ra sto m magnetskog polja bilo kojeg I
po l a ri te ta . P o d u ti cajem polja str uktur a mate- A 102 103 1Oa u kHz
spojni. -9 V l0r 100 10r
i'i 1 u t" a l e tu l e n a skreianje stiujnih staza. Kod l ,,f g
k o n sta n tn e j a ko sti polja str uia i napon su slmDol q Bl ok ov s k a s h e ma s p o j a K o mp e n z a c i l a f re k v e n c i i e
li n e a rn i . I
Sastav U l az ni nul ti n a p o n I R a z l i k a n a p o n a , k o j u s e mo ra ma k s . 1 6 mV
RB m agnets Ke s onoe ( i nput- offs et- v o l t a g e ) U 1 e I p ri k l i u i i t i n a u l a z e , d a b i i z l a z n i
R. napon bio nula
Mater ijal D
tlls Kar ak ter i s ti i ne v el i i i ne:
. Os noYni otpor R .: otpor pl oi e u
l m agnets k om pol ;u bez utj ec aj a m a8- l stofazni ul a z ni napon I A ri tmeti i k a s rednj av ri i ednos t
nets k og pol i a (commonmode i nput v ol tage) | ul az ni hnapona,ak o i e i z l az ni
. Otpor R B u m agnets k om pol j u: l J ,c I naPon iednak nuli
10 otpor pr i ok om r tom di el ov anj u m ag-
U l azna nul ta s trui a R a z l i k a u l a z n i h s t ru j a u ra d n o m I I ' o s -l 1 l 2 80nA
nets k og pol j a
(i nput:offset-c urrent) 1165 p o d ru i j u a k o j e i z l a z n a s t ru i a
jednaka nuli
Pr i m j ena:
5 o Sni m anj e br z i ne i s m j er a v r r ni e
U l azna struja mi rov ani a S re d n j a s t a t i s t i 6 k a u l a z n a s t ru i a
r D av ai k uta
(i nput-bi os-c urrent)
.11 k o i a l e p o t re b n a z a ra d ra i u n -
t r : \ L+! '' laone
1 o Potenc i om etar
skog pojaiala
0 .5 1.0 U5
P ol ai anl e raz l i k e napona P o j a i a n l e ra z l i k e u l a z n o g n a P o n a
+ Bu T
praznog hod a (open-l ooP -
Voltage-8aln) YUDo

Om jer otpor a R6,,R"- f ( tp)

q: Kut nagiba magnetskog Poj aEanl e i s to f a z n o g n a P o n a O ml e r i z me d u i z l a z n o g n a P o n a
polja pr az nog hoda (c o mmo n -mo d e - p re ma i s t o f a z n o m u l a z n o m
O m j e r o tp o ra RB 'R": f ( 8) ( poluvodiiki mater ijal D) v ol tage- gar n) v u c o n a P o nu

76
 Sklopovi s operac ijskim'pojatalima
I n v e r t i r a l u € e p o j a t alo
Uo - - - Ur *
nt
Tr ansfor m ator ( pr etv ar ai ) i m pedanc i j e
U e: U e
Elektr iEni str oievi
U-t
"l \
"l4n - rl\-Jl
l+
| ,,, I
tot
luo S i m b o l i u f o r m ul a m a 80 Po g o n skevr i j e d n o sti a si n kr o n i h
I l\----t-l motora 104
Standardnemjere za trofazne
Str u jn o-naponski pretya; Rotacioni elektriEni
ka ve zn em o to r e ( s p o vr i i n ski m
U a: lr' R, strojevi h l a d e n l e m )( o b l i k i zve d b e
T r o f a z n i a s i n k r o n i str o j e vi 81 rM 83) 105
"1 Sinkroni strojevi 82 Standardnemjere za trofazne
ka ve zn em o to r e s u n u tr a 5 n j i m

W -"--_
r\*
1."1
l s t o s m j e r n i m o to r i
Istosmjerni generatori
lzmjeniini motori
83
84
85
h l a cfe n l e m( o b l i k i zve b e l M 8 3 ) . .
N a zi vn i n a p o n i i i sp i tn i n a p o n i
106

S p e c i j a l n i m o t or i 86 e l e ktr i i n i h str o j e va 107

D e ri va to r (vi so ki p ropust) Pokretanje trofaznih motora . . 87
Strolni slogovi 107
Ua: Us R2 tt C1 P o k r e t a n j e i s t o sm j e r n i hm o to r a i Vr ste p o g o n a r o ta ci o n i h e l e ktr i i n i h
t r o f a z n i h m o t o r a ko l u tn i m stroj eva 108
Kratice za oblike izvedbe i oostav-
rotorom 88
Vrste hlatlenjaelektriinih strojeva . 89 l j a n l e str o j e va 109
Zaitita motora 90
O d r i a v a n j e e l e k tr i En i h str o j e va . . 91
O z n a i a v a n j ep r ikl j u i a ka i sm j e r a Transformatori
v r t n j e r o t a c i o n i h e l e ktr i i n i h
l n te g ra to r (n i ski p ropust)
l ue stroj eva 'rz Jednofazni transformatori . . . . . . 111
+ ua*1 UD
UE +|+- U p r a v l j a n j e b r zi n o m vr tn j e ... .. 93 Trofazni transformatori. Pojmovi,
-Tf-*uE' P o l n o p r e k l o p i vi tr o fa zn i m o to r i . . 94 ka r a kte r i sti i n e vr i j e d n o sti ,
l -.,o Ko-enle motora 95 sp o fe vi ........1 1 2
..uaf *,^cfr-g N a t p i s n e p l o d i ceza e l e ktr i i n e
stroj eve 96
Tr o fa zn i tr a n sfo r m a to r i . .. .. . . 1 1 3
U p o tr e b l l a va n esp o j n e g r u p e ,
E
1,,^.
l -l \_
u^,-#'^tu^
,z^r-it[1]'l .l J r t
Namoti za istosmjerne strojeve . . 97
Statorski namoti za trofazne stro-
svo j stva sp o j e va .......
Pa r a l e l n osp a j a nj e tr a n sfo r m a to r a
113

Jeve 100 sn a g e ...1 1 4

Su mi ra j u te pojaEalo ,, tJe \ Bista b ilni mul ti yi brator Rotorski namoti za trofazne mo-
R1 B.
;:,t;'H'"1 ^ /u ^
pos tav i ti
-J-L na un
tore
Kriterij za iz6or motora
101
101
Vrste hfatlenja transformatora . . . 114
l sp i ti va nj e tr a n sfo r m a to r a
sn a g e ...1 1 4
Vrste kvarova motora 102 Ozn a i a va nj e p r i kl l u i a ka
"'t--rhl Pogonskevrilednosti trofaznih tr a n sfo r m a to r a ........ 115
l"
v r ati ti
JL na lLn k a v e z n i h m o t o r a s p o vr i i n ski m N a tp i sn a p l o i i ca r r a n sfo r m a to r a .. 1 1 5
I hlaclenjem .....1 0 3 Sp e ci j a l n itr a n sfo r m a to r i . . . .... 116
I

D i f ere n ci j a l n o p o l a i a lo Asta b ilni mul ti vi brator go

A.

t L1aL2
/ 1D ,
T:2R ,C , tnl t *a'I I
\ R 2l
R :R r
^
' R 2+ R 3

78 79
 oznakeuformutama '- .EMTf,Ttr Trofazni asinkroni motori
Ozn a ke u Oznake u Oz nak e u
Z n a i e nje Znaienje Z nai enj e
o rmu l a ma or m u lam a for m ul am a I M
1
U N a p o n na stezalj- Ri Unutr aSnji otpor Pr edana s naga ,:
ka ma ,/N
UN D ov edena s naga
N a zi vn i napon R, Otpor nam ota ]N tl
Mx
u" N a p o n pr aznog hoda ar matu r e P Snaga gubi tak a
(S e n e rator ) odn,
Snaga gubi tak a u Ms
p ro tu n a pon ( motor )
Otpor nam ota po- i el j ez u
U^ Na p o n na nam otu m oinog pola Is
D
a rma tu re 'g C ,
Snaga gubi tak a u
n am otu
ul N a p o n na uzbudnom Rk Otpor kompenz ac i j - n*
n a mo tu skog nam ota Ka ra k t e ri s t i k e o p t e re c e n j a t{a?atteristit<a
.utiS
Kapac i ti v na j al ov a
u1 P ri ma rn i napon s naga f I n r-D
tt( - tJ:
u2 R, Otpor uzbudnog P o.:U / r' 5.c or,p
S e ku n d ar ni napon
nam ota Q.t Kapac i ti v na j al ov a n . -n
UK N a p o n kr atkog n.- n1 - n (" - . -. 1 n o . 4 / i 3 .c os .
s naga Pogons k og P : P "a: U ./., g ri
sP o l a k ond enz ator a
uK
Rr ,,", Otpor ser ijs k og
N a p o n kr atkog spoja Motor s k ratk o s poj eni m rotorom Motor s k ol utni m rotorom
uzbudnog na m ota c os Q N F ak tor naz i v ne s nage
u o /o n a zivnog napona
cos qo
I P ri m l j e n a str uj a
(mo to r) odn. pr edana
Otpor par alel nog
uzDudnog nam ota
noo a [e s .q--l f-e| T-s--l
, w2l u2l v2lpE: .wl2ulzI vlzI pr I
tu1
IF

Kut faz nog pom ak a

stru l a (gener ator ) Qi"a Ittft-1l?rt?l?l?l?l
1N Na zi vn a str uja Otpor namota
( i nd u k ti v nog)
r r l r l ,1,.t , r l r l r l i J
ffiffi{_l+{+]+

S tru j a p r aznog hoda Qr"p Kut faz nog pom ak a

( k apac i ti v n og)
Z a l e tn a str uja Nadomjesni otpor z a
gubitke u iel j ez u n B rzi navrtnj e rotora
I^ S tru j a u namotu
a rma tu re B rzi navrtnj e okret-
Il S tru j a u uzbudnom nog P orj a
XL I nd ukti vn a
n a mo tu r eaktancija B rzi navrtnj e u sedl u
I1 S tru j a u pr imar nom fla N azi vnabrzi navrtnj e
n a mo tu xL Unutr ainja i nduk ti v na Dp P rekretnabrzi na Dvofaznr
r eaktancija K O I O TS K n
Ta mo t
I2 S tru j a u sekun- v rtni e
d a rn o m namotu xc Kapaciti vna A si nkronabrzi na
r eaktanci i a vrtnj e
T ra j n a str uja kr atkog
sP o l a tto B rzi navrtnj e u
Xa Rr ipna praznomhodu
Ud a rn a s tr uia r eaktanciia
kra tko g spoja Kl i z an j e
K arakteri -
o ," . Magnetski tok s er i l -
sti ke zal eta
f4 Z a l e tn o vr iieme skog uzbudnog Klizanje u /o
rB I ra l a n l e oPter ecenla nam ota'
F r ek v enc i j a napona
f, . , V ri l e me m ir ovanja (DP'. M agnetski tok par a- rotora
tl Re l a ti vn o tr ajanje lelnog uzbudnog
a kti vn o sti nam ota /s,, F r ek v enc i j a napona
statora 3...7 1.5..2.5
rs T ra j a n j e ciklusa sl Pr ividna snaga 7"
f,e. V ri j e me koienja transformatora 1 M^ Z al etni z ak r etni m om . t1^
ty V ri j e me pr aznog Pr ividna snaga ltN N az i v ni z ak r etni m om . M.
noo a tr ansfor mator a 2 Pr ek r etni z ak r etni
- ro b u s t a n
m om ent | - re l a t i v n o b e z o d ri a v a n j a
CA K a p a ci tet zaletnog 5r* Nazivna pr ivi dna - b e z o d ri a v a n i a I - dobar zatet
kond en zatora snaga transforma- M, Z ak r etni m om ent - k o mP a k t a n - t v rd a k a ra k t e ri s t i k a b rz j n e
tor a 1 u s eotu - loi zalet u p ra v l j a n i e b ro j e m o k re t a j a mo g u t e
CB K a p a ci te t pogonskog ] -
- p ro b l e ma t i c n o u p ra v l j a n j e b ro j a o k re t . i" po.o., o t p o ra u k ru g u a rma i u re
K On Oe n zator a 5uN Nazivna pr ivi dna TP Pol ni k or ak I
- t v rd a k a ra k t e rrs t i k a b rz i n e
snaga transforma-
z l mp e d a n cija tor a 2 Br ol z av oj a * a l a t n i s t ro i e Y i I - dizalice
* ma l e d i z a l i c e
z, l mp e d a n cija C, Ukupna pr ivi dna Pr i j enos n i
- s t ro l e y r z a p re ra d u
I - teiki zaler
snaga om j er | - s t ro j e v i s v e l i k o m z a ma i n o m ma s o m
P e tl ,e - p o l j o p ri v re d n i s t ro j e v i - v e l i k i a l a t n i s t ro j e v i
 Si nkr o n i str ojevi lstosmjerni motori
.u1 [.ur .vr .wrl f-rur ,vTlwt--l 6 1 , -. rr

t- {:5]1 L-tw2-luz lvzj amo,

-
Kom penz ac i js k i n a mo t
SPLIT -
-l
Teia6klPrutb.b.
Sp o l zvije zd a S poj trokut ll
Namot pomotnog pola r p" r " - l I P a " -U l^iUr It

I
I
I
I
cener ator : M otor
Namot armature
==-Y
-<--=--d'.) G l a v n i n a mo t
rl

R -R .
:D.t-
u, i,
I Rp tRx
lf
--
rP
n-nt t- n P n=
ll
T r ofa zn i sin kr o n i g e n e r a to r Trofazni si nkroni motor
LI
Nezavisno K o mp a u n d n i
I- r. u J . . i
P o re d n i mo t o r S eri j s k i motor
I mo t o r
-" t o r

l, O s nov n i
s poj ( nac r tan
bez nam ota
pom oc ni h
pol ov a i
t'""""'.t
Kom Penz ac r l - I
s k og nam ota)

Kar ak ter i s ti k a br ol ok r etaj a

tli
z ak r etnr m om ent

K a ra kte ri sti ke

rl
nIl \ l ln l

|\ l-=-
Kar ak te"
r i s ti k e l\ I
l
l\_ il
Ind u k ti v no
pod ruij e Z al etna ,. R , RUI ,U
s tr u i a

o N e z n a t n a p ro m, e n a b rz i n e v rt n j e o Veliki zaletni e Ovisno o

p ri p ro mj e n i t e re t a z a k re t n i mo me n t l < o mp a u n d i ra n j u
Ov i s nos t ul az ne s tr uj e o opter ec enj u o U p ra v l l a n j e b rz rn o m v rt n j e p o mo c u . B rz i n a v rt n i e i ma p re t e i n o
Kar akter istika opter ecenia o v i s n a o t e re t u s e ri j s k o i l i
i uz budnoi s tr ui i n a p o n a a rma t u re i l i u z b u d n o m s t ru j o m
o U p ra z n o m h o d u ] P a ra l e t n o
o Napon na stezaljkam a ovisan o o Sam oz al et m ogui s am o s dodatni m Sv oj s tv a event. pobjegne ponaaanje
br zini vr tnje i Yr sti ter eta z al etni m k av ez ni m nam otom i l i r U p ra v l j a n j e b rz i - o P ri p ro t u -
i a N a mo t a rma t u re
o Fr ekvencr ja oyisna o br zini vr tnje k r atk i m s poj em uz budnog nam ota i u z b u d n i n a mo t n o m v rt n j e p ro - k o mp a u n d i ra n j u
i o br oju par i polova o Br z i na v r tni e ov i s na o fr ek v enc i j i , al i i ma j u e v e n ! u a l n o ml e n o m n a P o n a nestabilnost
Svo jstva neov i s na o opter ei enj u ra z l i i i t e n a p o n e i l i p ro mj e n o m
r Pr i pr eopter ei enj u i s pada i z k or ak a u z b u d n e s t ru j e
r U di o l al ov e s tr ui e upr ay l i i v uz budnom
s tr uj om ( k om penz ator faz e)
o U p ra v l j a n j e o A l a t n i s t ro j e v i r E l e k t ri i n a v o z i l a . A l a t n i s t ro l e v i
r Pr oizvodnja tr ofazne str uje u . Stapni k om pr es or b rz i n o m v rt n j e r Tra n s p o rt n i r Dizalice o P o g o n z a ma i n i h
elektr anama i poledr nainim poSonima Pr etv ar ai k i agr egat p o mo c u L e o n a r- u re d a j i o P o k re t a i i u ma s a n p r. p re i a ,
r Pr i m j ene
P ri mj e n e r Sigur nosni elektr iini agr egat r Str oj ni pogon s v i s ok om k ons tantnos ti d o v o g p re t v a ra i a mo t o rn i m i t a n c a , i k a ra
br z i ne v r tni e i l i u p ra v l j a n i h v o z i l i ma o Pogon valjaonica
o Kom penz ator faz e i s p ra v l j a i a

82
 lstosmjerni generatori I z mje n iEn im o t o r i
I rol az nr motori l z mj eni tni (i ednofaz ni ) motor s pomo6ni m namotom
n a l ednofaz ni
n apon S k o n d e n z a t o ro m S i nduk ti v i tetom S o t p o ro m
5poi L1 l-t t1 F;l

rA
rEi
U,1 U1 [- u j

Ne zavisno
I --rr
F
u zbucleni gener .
lL
(M)
I
| /-\
(M) t Ml
i_ L:.'
Kar ak te-
r i s ti k e

U :170Y , c: 7ou*
o..:tH
U :3 80 V , G : 204
C o -3 C g
"
Svojstva T v rd a k a ra k t e ri s t i k a Tv rd a k a ra k t . b rz i n e , Tv rd a k a ra k t . b rz i n e , Tv rd a k a ra k t e ri s t i k a
K a ra kte ri sti ke br z i n e , l o i a sa Ca veliki zaletni nepovolian zalet, b rz i n e , j e d n o s t a v n a
k o ri s n o s t z a k re t n i mo me n t neznatan cos q izved ba

Pr i m j en e G ratlevi nsk i E l . k u f . a p a ra t i k a o R i j e t k a p ri mj e n a E l . k u i . a p a ra t i k a o
s t ro j e v i str. za pranje rub. itd s t r. z a p ra n i e ru b . i t d

l z mj eni E ni motor Motor s ras c i j ep- R epul z i j s k i U n i v e rz a l n i

Napon na
U-U"- I R - Uu be z pomoi ne faz e l i eni m pol ov i ma motor mo t o r
ste za l j ka ma
-1(R +R ,\-U " ) -1,(R ,+R rl -U s
S P oj L" L1

U.:f ( n, l1) U.- f ( n, I1) U" f (n, t) U ":f (n, O,",+Op".)

U opada U opada pr i a U r N tes por a- o Kom paundi r anj e:

neznatno Pr l por astu / s tom / do U gotov o neov i s an
U se nam jeita podr ui j a z as i tenj a ol
U se nam jeita pom ofu n i 1, a z ati m i ak o pada r Nadkompaundiranje:
pomocu n i 11 Sigur an na . U nam j es ti v U r s te s por as tom
Nije sigur an kr atki spoj pom otu par al el - I
na kr atki nog otPor a z a o Podk om paundi r anj e: I
spoj r az Yi j ani e pol i a U pada s por as tom Kar ak te-
Svo j stva
r i s ti k e
o Pr otuk om paundi -
r a n l e:
U br z o pada na
s por as tom 1

Sv o l s tv a T re b a g a p o k re n u t i Tv rd a k a ra k t e ri s t i k a K a ra k t e ri s t i k a K a ra k t e ri s t i k a
b rz i n e , j e d n o s t a v n a s e ri j s k o g s p o j a s e ri i s k o g s p o j a
Ele ktr icn iu r e - i. E| e | ."r a ' ,- r " a N ez natno o G l av ni uz budni k izvedba, loia
d aji za opskr bu daj za opskr bu pr ak ti i no z nai enj e . Z a j ak o pr om j en- k o ri s n o s t
u n u id i I u n u id i ] l i i v a opter ec eni a
Pom otni uzbud- o Glavni uzbudnik Pr i m j ene Pr i g o d i c e z a g ra d e - Za ma l e s n a g e n p r. Te k s t i l n i s t ro j e v i E l e k t ri i n i k u t a n s k i
nik ( tr ajnom . Pojedinaini v i n s k e s t ro j e v e z a e l e k t ri i n e a p a ra t i , e l e k t ri t n i
uzbudom ) pogoni k u c a n s k e a p a ra t e p o k re t n i a l a t i

85
Specijalni motori Pokretanje trofaznih motora
m al na s naqa t ro f a z n i h mo t o ra u k W
: '-.- Kabelska mre i a
N!
dLc
l!o
6c .a '== d{
N adz em na mre i a
c- KaYez ni m o t o ri Mo t o ri s K a v e z n i mo t o ri
o
YP
- ' L9
6 u;;.:>
J.9 = = c F
ii OO
'- e x =:
o L | {f 9 :
oo o
N .@
3EE!E z J!! > l Y6 C
l z r av no ukl j u i i vi v a n j e Spoi /i/
,i
tF 2- ; c d
'
d)u ^ 3 8 0 v1 3 ;3 8 0 v Ll90v 1 3 ,3 8 0 v r .3 8 0 v
L, = d
6* F
- o ; u :J - ' Y:1 d '- .i J
- i 0,10 2,0 11 I 15 3.0 5 ,5 11 1s
L. : 4. = L. - -
0c N:
O v EE i 7.2J ! 5.5 , 11 15 1,4 s,s 11 | 15
9; I o; i > =
;.oaj.e.:9.; u iu1o
3 4 1 11 15 1.4 5.5 11 15
;'5i z - a- o .a ;r:
Y
:tr :hiE;r
6' - 3Jo;.- .! od
oo

-la
YYU d c
o,6oi
0,80 i
o,s
0,s
I 3
2,5
I e
6,8
I 11
11
I 11
0,5
5
3,5
11
11
15
15
2 5,5 7,5 | 0,5 3 11 ' t1
1,5 5 | 6 i 0,5 2,5 7,5 11
F c o c.=';
-tr lY,c l.dd N ji;d.c.-
lo OLOco -coo9E=!:o
b LEc9 i Q! ? c
- EE
J9
L O: =c

eE F RF 9 s f = 4 .O o a= F'd&A
tt t^ c ;5EY-E N E L e _ V.! 6 a
N .O
o ; s ! E;8
c
';- qb I 6-

..
oC
-- sF- c-vE
.ari i
-F E E
.!! o d! 9.S* F EE
!h N!trcc= >) x 9
e
FE x
,-6OO-Y
t::='x F y
\o\o L - cx^ =d
c
-ol : x ;
o-
E ; E= E 6: ; - V- V. ! N6 J! > O>!

OF o
J .E .{,3 o
-C
d =h
o ;{ I)Eio
,^:\ ,*
19: =-
L:

u un >-:
:-.-tY.,=
*> U T= ;:
GY
L
t 3 = H'Ha;: ;> o : $Y ! E S t ru j a n a mj e i t a n i a
UL:
O t;
O
oY- t
-
Xl
u oJt!
o o:o E
@o >
o8 f ii .- i.i;iJ : n a z i Y n a s t ru j a , l p
YE -
trl
:U
N f,_

,o x: =-
y L. -
:6
;1=:=P 3&
.:a
o .:;
u &Mo.-
o - - : - X >-
L a
+",.+ Er Ii Kav ez - z v i i ez da -
4d: <.! t E aa, a E. ! a o a6 t a c- <; F1
.o -i,=
i oJ
E H . F 5F - 9o
=>>:c
L a; X > E?.9 .9r'F
'- ti J.9 = F = tr J =!
oLl{ :l{ X: ,o ! b d d
q) 6E z;! r! o,e
!
>i x
o

*;gl':l!
oo
NI

FE
q66
6H;
t ;.-
Es
. E :i +i ,gEE
==
oo
l+ o
1"u- G R E E 'E
o 5.; 6_ Ie= U
--t
s""g"
Mo2 U v i s ol <o-
o
R el ati v nos k up napons l < i
9*jj I
. s b- - I o.-s F iib lmotoTl
Loc Q
b :E", ,t
:
U: E
>. U L O E
a . =d : - \O\O

oP9: Fd P
S a mo d a s e s ma n i i Te k s t i l n r
OE E _ = ;-; ;' ! _ ? ; I E ON L6 >6 NO L r :>
z a k re t n i mo me n t ] s t ro j e v r
:9
I
o- F !oo
=: c> ;{
N",O
o >,=:
rdo '-J: =c=
o! :-: ;3 3.E c I q?ji" F Motor R otor- mrt " t " t " , * t * r1 a V e l i l . i rl a t -
o
L.= tr
.= o=
JO@ Oc J! > ! d v g Lv s ko- ski v e l i k i z rl e t n r z a k re t - n i s t ro l e v r,
l utni m pok r e- n i mo me n t , u p ra v l i a - p u mp e ,
go[ roto- I taa n j e b rz i n e v rt n j e dizalice
/ o o ,_o
LC mo g u c e s o c P o n ma
>- t/ :91 ?a '5 p.s .9.!!
/' 5 6Ii
.E.E r) Preuzeco iz riskanog doslovnog teksra Tehniikih uvjeta za prikljuike, Udruienje njemaakih elektrana, Pokraiinska truPa

zt LO > u Ld Nordrhein-Westfalen. stanje 1979.

86
 Pokretat za istosmiernemotore ?t#n21:/i,, P okretaE i za ist osm ier ne m ot or e Dt N46052111. 70
vDE0660: dio301je82
I rrorazne motore s Kotutnrm rotorom 6u, *.rr.r*t10"'''tt i trofazne m ot or e s kot ut nim r ot or om
P ri m j e r:
D o Br oj pr eds tup n j e v a i stupnjeva p o k re t a n j a , dodjela snage

Y rst p o kretanja I s tu pnj ev ani e

r Pok r etaEi s g ru b i m s t u p n i e v a n j e m i ma j u b a re m p o l o v i c u b ro j a s t u p n l e v a p o k re t a n j a d a n i h u
s l j edec oj tab l i c i . N o n e z a h t i j e v a j u s e p re d s t u p n i e v i .
vrst h l a denja o N or m al no stupnjevani p o k re t a E i i ma j u b a re m o n a j b ro j p re d s t u p n j e v a i s t u p n j e v a p o k re -
tani a dani h u t a b l i c i .
Sl o vo Z n a ie n ie Slovo Znai eni e r F i no s tupnje v a n i p o k re t a E i i ma j u b a re m d v o s t ru k i b ro j s t u p n j e v a p o k re t a n j a i n a j ma n j e j e d n a k
istosmjer ni pokr etai grubo stupnj evanj e br oi pr eds tu p n j e v a d a n i h u t a b l i c i .
D trofazni pokretai n normal nostupni evani e
zr aino hladenie { fi no stupnj evanj e S nagemotora u k W V ri i e me C e s t i n a p o k re t a n i a h B roj
o uljno hladenle p o k re -
Zal et s Zalet s pokreta- H l adeni e H l a d e n j e stu pnjeYa
Ko e fi ci j e n t te i ko ce pokr etanja Teiki tanJa
/( k) r ) N(1"J - n Iz r v na s tr uJ a r otor a puni m po l o v i i . nla z z raK om u rl e m s t u P n le v a pok reta-
1 ,, /- - sr ednja str uja pokr etanla zalet f.us
t,n: t t' f Vr s t z al eta opterei . opteref. u h-1 uh' n l a m2
2 \1 1 /1 - uklopna str ula pr ile
0,7 Zal et s pol ovi i ni m opterei enj em
2.5 q
1.7 o
I Pr esPalanla
f ='t^ /2 - vr Sni itr ula nakon pr espajanja 1,4 Zal et s puni m optere6eni em 6 2,8 7
rN 4 6 3 3
( kr atkog spaiania) 2.0 Teiki zalet 6.3 4.4 8
0
l0 20 7 9
N a z i v n i n a p o n i z a isto sm je r n ep o kr e ta Ee 't6
N o r m i r a n e v r i i e d n o sti:1 1 0 V, 2 2 0 V, 4 4 0 V, 6 0 0 V
31 11 lo
2
25 50 17 12
K a r a k t e r i s t i a n a v r i ie d n o st p o kr e ta ia k. za tr o fa zn ep o k retade.ipri drui enu karakteri sti i nu
J 4 4
40 80 Ld 14
v r i i e d n o s tr o t o r a k (o d n o sn op r id r u ie n u im p e d a n cijur o to ra Zt)')' 63 125 44 16
k '100
k" :1,4 i, U N (U "J 1) napon mi rovanl arotora 200 70 19
0,6
160 3 15 110 22 'I
k:+ - ( z,:!t\' ) r* (1"J,) nazi vnastruj a rotora 1( n 5
500 175
. 3.,/* \ . 3 . 1 "./ 2 1 0 ,4
400 800 280 30
Zalet s poloviCnim optereeenjem f:0,7 OJU 1250 440 JJ
0 ,7 6
1000 2000 700 40
k"uO I 1 .2 5 t.o a
2.5 3, 7 4 J 6,3 8 10 12.5 to
kuO 0 . 4 5 0 . 5 6 0 ,7 1 0 ,9 I 'l,4 1 .8 L,t 2,8 3 , 6 4q aa q
Vrste hlatlenja elektriEnih stroieva
Zalet s punlm optere6enjem f:1,4
k-u( 0, 0 ,8 1 tq t.o 1 2 .5 3.2 5 5,3 8 10 Podj el a:
kuO 0 , 5 6 0 , 71 0 ,9 1 ,1 1 ,4 1 ,8 2. 2 2,8 3.5 4q 7.'l 9 11
pr em a pos tanku P re ma n a E i n u d j e l o v a n j a
Te5ki zalet f:2,0
r pr i r odno hladenje . n u t a rn j e h l a t l e n j e
k.uO 0,4 0 ,5 0 ,6 3 0 ,8 1 1 ,2 5 1 ,6 2 J.L 4 ) 6,3 H fatl enj e r ad i j a c i j o m i g i b a n j e m z ra k a 6 e z P re d a i a t o p l i n e n a ra s h l a d n o s re d s t v o k o j e
kuQ 0 , 4 5 0 , 6 3 0 ,8 1 1 ,2 5 1 ,6 l
3,2 5 6,3 8 10 ventr Iatora s t ru j i
P r i m j e r : P o k r e t a i s k a r a kte r istiin o mvr ije d n o liu p o kr e ta ta k,:1,6O pri punom se opterei enj u o v l as ti to hl a d e n j e r p o v rl i n s k o hlatlenje
u p o t r e b l i a vaza m o to r e s ka r a kte r istiin o mvr iie d nostiotpora k-1,4f,)...1,8O H l adenj e v e n t i l a t o ro m k o j e g a t j e ra s t ro j To p l i n a s e s p o v r5 i n e s t ro j a p re d a j e
ra s h l a d n o m s re d s t v u
Podaci za naruEivanje: Tvr tke tr ai e ev entual no dodatne oodatk e: o nez av i s no h l a d e n j e
H l atl enj e v en t i l a t o ro m k o l e g a t j e ra s t ro j o optoEno hladenje
o DIN 4 6 0 6 2 a ostali oodac i o r otor u
i l i s e um i es t o z ra k a p ri mj e n i u j e n e k o d ru g o To p l i n a s e p re k o me d u ra s h l a d n o g s re d s t v a i
o oznaiavanje . vr iiem e pok r etani a r as hl adno s re d s t v o i z mj e n i i v a l a t o p l i n e p re d a l e z ra k u
a Snaga motora . broi pokretanja
o hladenje teku6inom
r ko e fi ci j e n t te i ko i e pokr etanja . tr ajan j e pok r etanj a
K ro z s t ro j e v e s t ru i i ra s h l a d n a t e k u c i n a i l i
r n a zi vn i n a p o n (i stosm jer na str ula) o dodat ne i z v edbe s u u n j u u ro n j e n i
. vrijednost pokretaia (trofana struja) a vr st i k ar ak ter i s ti k a z ak r etnog m om enta
r adno g s tr oj a o n e p o s re d n o h l a t l e n j e v o d i E a
- n e p o s re d n o h l a t l e n j e p l i n o m
a m omenti tr om os ti odn. z am ai ni m om ent K ro z v o d i i e i s v i t k e s t ru i i ra s h l a d n i p l i n
svih pom oc ni h di j el ov a
- n e p o s re d n o h l a c l e n j e t e k u € i n o m
l s t o k a o i p re t h o d n o , s a mo s e u p o t re b l j a v a
P r i m j e r : o P o k r e t a i DIN 4 6 0 6 2DOg za 1 5 0kW, za le t s p u ni m opterei enj em,k":1,5 O ra s h l a d n a t e k u 6 i n a
o P o k r e t a i DIN 4 6 0 6 2DL n za 6 3 kW, za le ts p o lovi i ni m optere6enj em,U :440Y o Mo i e s e k o mb i n i ra t i i v i S e v rs t a h l a d e n i a .

P r i p r o p i s a n o mp o k re ta n ium o r a p o kr e ta i o sta ti u o d r e d e nommpol oi aj u pokretanj asve dok struj a

po k r e t a n j av i i e n e p ad a ,o d n o sn od o k b r zin avr tn je m o to r a vi S ene raste.

!) Prema VDE 0660 dio 301/9, 1982 moraju se primiieniti u zagradama dani poimovi i simboli.

88 89
 Za S t it a m ot or a vD E0s30.di o1l 11
.72
Zafti ta mot or a vDE0s30,
dio1. 11. 72
r s ta K va ra

I C o v ie k i iivo tin ja I Z u i.i .n. mi ere prema V D E 0100,di o 410, Pr i dj el j i v ani e os i g u ra i a i v o d o v a (p o l a g a n j e p re ma g ru p i 3 , v i d i s t r. 1 5 5 ) z a t ro f a z n e mo t o re 3 8 0 V r)

I vidi s tr ane 158...162

il K;.u." rp"i Mo tor ski dovod

Mo tor ska sklopka odn. sklopnik
Rastal ni os i gur ai i
Zaiti tni autom at v oda
N epos re d n o u k l a p a n j e Za l e t z v i i e z d a -t ro k u t 2 ) K o l u t n i ro t o r2 )

II
Mo tor ska zaititna sklopka odn. r elej
] Uiins k a s k l opk a Osi gurai u A P re s j e k v o d i t a Os i gurai u A P re s j e k v o d a Os i gurai u A P re s j e k v o d a
Na mot motor a
j Ra s tal niori grr"i ,l ui ti tni urtor-ot, 0,25 4 1,5
uodl 0,37 4 1,5
uir n s k a s k l opk r
n E( 6 1q
Zaiti ta m otor a, ter m i dk a z ai ti ta m otor a
0,75 6 1,5
M o t o ri se mo g u i z p o g onski toPlog stan,a opter etiti 2 m in sa 1, 5 /x . l z m edu dv a c i k l us a pr eopter e6enj a 1,1 ' 10 ' I,5
m o r a b i ti 4 5 mi n n o rmalnog pogona. 1,5 10 1,5
Z a h t.i e vi mo to rske zaltite 2,2 16 1,5
a s n a zrvn o m stru Jo m tr ajno pr eopter etiv
r m o ra b i ti ce rmo mo d el m otor a
o str uja namj ei tani a pr om i enl j i v a
l mor a nad z i r ati s tr uj u u s v i m s tr ui ni m s taz am a
3 20
25
1,5
n it
Vrs t z a i t i t e
7,5
J)
50
4 20 1,5
a 1

jiI
b 75 2,5
m" to " a L " a1 OJ 10 35 I 50 6
z a5 t it n a
s k lo p k a 15 80 16 50 6 63 10
18,5 100 25 63 10 80 16
22 125 35 80 16 100 z)
(5 s , z a l e t n a s t ru j a 5 6 x . I ^ , ma k s i ma l n o 3 s k l a p a n j a n a s a t
) Z al etno v r i j eme
Sp oj pri ) Z al etno v r i j eme ; ! 1 5 s , z a l e t n a s t ru i a S 2 1 , ma k s i ma l n o 1 0 s k l a p a n j a n a s a t .
Spoj pr i
o voP ol nom j ednopol nom
o p terecenju opter ec enj u Odriavanje elektriEnih strojeva
M ot o r s k i Pr i upr av l j anj i m a s dav ai i m a tr aj nog k on-
z aiti t n i r e l e j takta m or aj u m or or s l ( i z as ti r ni r el ei i bi ti V rs t s t ro j e v a
U iestalost R a d n a o d ri a v a n j u
opr e m l j eni m ehanr c k i m z apor om z a ponov -
no u k l j ui i v anj e, j er i nai e k od ohl adi v ani a T j edno K o l e k t o rs k i s t ro j e v i K o n t ro l i ra t i i s t ro S e n o s t i l a g a n o s t h o d a u g l j e n i h
metal a dol az i do autom ats k og ponov nog a e t k i c a , t e d ri a i a i e t k i c a i s t a n i a k o mu t a t o ra
uklju i i v anj a. Z apor s e pom oc u ti pk e z a po-
niita v an;e m oi e ponov no uk i nuti . S t ro j e v i s k l i z n i m l e i a j e v i ma P ro v j e ra ra z i n e u l j a
S t ro j e v i s v a l j n i m l e i a j e v i ma O p i p a t i k u 6 i i t a l e i a i a , p a z i t i n a v i b ra c i j e
t e m P e ra t u ru
Otporski termometri
Na dzi ru temperaturenamotai l ei aj a. Motori s k ol utni m rotorom K o n t ro l i ra t i p a p u i i c u k l i z n i h k o l u t a n a k ra t k o -
s di z al j k omz a i etk i c e s p o j n o j n a p ra v i

Mi eseE no Motori s k ol utni m rotorom lspitati ugljene ietkice, klizne kolute, nosioce iet-
k i c a i d i z a i a i e t k i c a i p o d i z n u n a p ra v u i e t k i c a
Ter m os tat
Bimetal ni tem per atur ni os j etni k s i s k l op- eetvrtgodi S nj e S v i s t ro j e v i l s p i t a t i p ri k l j u t n e s t e z a l j k e , p ri t i s a k i e t k i c a
nr m r l i uk l opni m k ontak tom ugr adenr s u u
nam ot. Ov i uk l j ui uj u m otor s k i s k l opni k . eetvrtgodi S nj e S v i s t ro j e K o n t ro l i ra t i s t a n j e n e i i s t o i e i n a mo t a , c e n t ra l n o
do o a i s t i t i , i s p i t a t i n a mo t e , i z o l a c i j e , o t p o r
pol ugod i i nj e
T e r m i E ka
K o l e k t o rs k i s t ro j e v i i t a h o K o n t ro l i ra t i k o n c e n t ri i n o s t k o mu t a t o ra
z a 5 ti ta mo to ra
( p o t p u n a za i ti ta 8 e n e ra t o rl
m o t ora ) S t ro j e v i s u l j n i m p o d ma z i v a - l s p i t a t i u l j n i f i l t a r, o p t o k u l j a i b rt v l j e n j a
n j e m n a p ri t i s a k i l i i s p i ra n j e
Ter m i s tor s k a z a5ti ta m otor a
Polu v odi i k i tem per atur ni os j etni c i ugr ade- Godi 5ni e S v i s t ro j e v i Te me l j i t o s t ro j a , t o -n a k o n t ro l a leiaja,
ni u nam ot m otor a, dj el ui u na ok i dnu s pr a- n a mo t a i k o mu t a t o ra
-i i 6 e n j e
vu k oj a uk l i ui uj e m otor s k i s k l opni k .
1 do 2 godi i nj e S t ro j e v i s k l i z n i m l e i a l e v i ma l z mi j e n i t i u l j e u l e i a j e v i ma , p ri j e n o v o g p u n j e n j a ,
:5000 h b e n z i n o m i s p ra t i k o mo re l e i a j a
I do 3 godi 5ni e V a l j a o n i i k i s t ro j e v i b e z re - l s p ra t i l e i a j e i p o n o v n o p o d ma z a t i , p ri p a z i t i n a
:1 5000h g u l a t o ra k o l i i i n e ma s t i i s o ra v n e v rs t e ma s t i

O p6eni to pr i l i k om p o n o v n o S p o d ma z i v a n j a u z e t i u o b z i r p ro p i s z a p o d ma z i v a n j e i z a h t i j e v a n u v rs t u
m as tt.

91
 i orN
42401
dio
lt e.76 ."r ." U pravljanje hrzine vrtnie
3"'ffi:""ffifJ::tl' ""' "r*
rt,q.lli"nih,3i$J#i,i33i'ill
"r"r.t,ir"ir.,
Vrsta o so vi n a jll9r Lo€teoa
s t a l a n p ri j e n o s n i o mj e r, a l a t n i s t ro j e v i
J e da n kra j o so vi n e Ceona str ana kr aja osovine
rd- i z Y ri n i p ri g o n , p ri i e n o s i
re d u k c i , s k i p ri i e n o s
+€Q4= v i d i s t r. 8 6
D va n e j e d n a ka kra j a eeona str ana debljeg kr aja osovr ne
o s ovtn e

d o i e t i ri ra z l i i i t e s t a l n e
D v a j e d n a ka kra j a b rz i n e v rt n j e , v i d i s t ra n u 9 4
C.ona str ana kr aja osovr ne kola ne l ei i na s r r ani
o s o vn e kom utar or a ili kliznih kolutova, osim ak o s e
dr ugaiije ne ugovor i
o mj e r b ro j a o k re t a j a 1 : 2 ,
v i d i t a k o d e r s t ra n u 9 4
O z n a k e p r i k l j u E a k a; a s in k ro n i
. n a m o t n i d i o : p r i d r u iiti la tin iin a ve lika slo va mo t o ri , s rro Jn I s t a l n a b rz i n a v rt n j e ,
Do aetak:1 b ru s i l i c a , s t ro j e y i
kr a j ; 2 s i n k ro n i pretvaraa f re k v e n c i j e d o 4 0 0 H z z a o b ra d u d rv a
. is t o s m j e r n i s t r o j e vi i ie d n o fa zn i izm ie n iin i
o d voj ak:3, 4 mo t o ri
k o l e k t b r s k is t r o i i v i: A d o J
r izmjeniini
strojevibezkomutarora:
K do Z, .3i".;,H:T;r,J;li,l,,'0,.i"'il":',"Tr':i:i::.ri:- v i di s tranu 204,205 v i d i s t ra n u 2 0 5
i zu ze v 0 i
nom z adac om oz nai i ti s pr i j eda s tav l j eni m
r p o i e ta k, kra j i o d vojke oznaiiti br oje v i m a v i di s rrane204,205 vtot Stranu /U5
slijedecim
oro l e ytma : o br ojev e i z os tav i ti ak o j e i s k l j ui ena z abuna

lz m j e n i E n i s t r o j e v i b e z ko m u ta to r a lsto sm j erni stroj evi

N aponsko
upravl j anj e
M:= U2
brz i nav rtnj e uprav l j i v a
ii
N a mo t Sloviana oznaka N am ot u ops eguod n1 do n
Sl ov i ana oz nak a
o g ra n a k 1 U namot ar m atur e mo g u c e k o d re g u l a t o r u k l j u i e n j e m i z a ma l e s n a g e
o g ra n a k 2 namot pom oc nog pol a s v i h mo t o ra
Pr B i s k l j u i e n j e m o d ri a v a ra d n u
' i ma r o g ra n a k J
zvj e zd i S te N
kompenzac i j s k i nam ot c b rz i n u v rt n j e
ser ilski nam ot D
por edni nam ot E mo t o ri s k o l u t . p o k re t a i mo ra b i t i d i me n z i o -] p o g o n i v e n t i l a t o ra
o g ra n a k 1 K n i m ro t o ro m
neovisno uz buden nam ot F n rra n z a o p t e re c e n j e , ma l i
o g ra n a k 2 L i i k o mp re s o ra
s e ku n d a r pom otni n am ot
o g ra n a K J
zyj e zd i S te
M
a
pomocni n am ot ( popr ei na os )
i p o k re t a - d i me n z i o n i ra n z a a l a t n i s t ro j e v i ,
Vr tnja udes no: k r oz nam ot ar m atur e i uz budni o p t e re c e n j e , u p ra v l j i v valjaoniike staze,
Ostali R,S,T ,X,Y.Z nam ot teE e i s r os m j er na s tr uj a j ednak og s m j er a. s a mo rs p o d n N b a g eri
l s t o smj e rn o m stru j o m
F k o n t i n u i ra n o p ra v . l j a n j e
p rotlecan .u
o rz t n o m v rt n l e u o b a
i s t o sm j e rn i s mJ e ra v rt n j e
Vrtnja u d e sn o : a b e ce dni r edoslijed slova i vr e_
mo t o ri
me n ski sliied faza napona se pod- v i di s trane 195 200
u d a ra i u
ul v1 \,v1

tff
i z v rS n i o p s e g 1 : 1 , 5 d o 1 : 4

I u2 v 2 w2
Namot trofaznog
a s i n kro n o g stro j a
u n i v e rz a l n i
u p ra v l j a n i
i s p ra v l j a i

uprav l j anj e
ma n j i g u b i c i n e g o p ri
u p ra v l j a n j u p o k re t a i e m

i v i di s tranu 207 e l e k t f i a n i a l a t ,e l e k -
mo t o r t ri i n i k u i a n s k i a p a r.
Motor rKkor
uLt
ni,I .o9o.o. i s t o sm j e rn i tari s tors k o v i di s trane196 200
mo t o rl up rav l j anje
ul z1 (n a p a j a n i i z
f-- --{ isp rav ljaia)

lt
f-il--1
u p ra v l j a n j e b rz i n e v rt n j e
u o b a s mj e ra v rt n j e ,
t e k s t i l n i s t ro j e v i

F2 p o ma k o m i e t k i c a
u2 z2
S i n kro n i lzm jeniini m otor s
v e n t i l a t o r, k o mp re -
stro i pomofnom fazom lstosm ier ni por edni s tr oj s poj en z a v r tnj u udes no s o r, t j s k a rs k i s t ro j e v i
92
 Polnopreklopivi trofazni motori KoEenje motora
(motori s vi3e nazivnih brzina vrtnje) V r s t s troi a
f t s"\
n': n: nr Meha- Mo g u s e Alatni
, 11 r O O , l -T
ni tko u g ra d i t i n a S t ro J e v l
trol p olo "a :2.i 4 5 T a koi enj e s v e mo t o re , ma l e d o
Tz f f 10--i 12-T15 f-io I u I n
Brzina mo t o r s e s re d n j e
i, 16 1000
1Hz 500 333 250 200 to o 175 100 83,3 67.6 koienjem snaSe
vrtnje I 50 Hz 3000 '1500 1000 750 600 500 375 300 250 188 t e rmi i k i
um i n 1 50 Hz 3500 1800 1200 900 7 20 600 450 360 300 225 n e P re o P t e -
re c u l e l
Dv a o d v o j e n a n a m ota * d vije b r zin e vr tn je

Str oj ev i i m aj u pr i oba br oj a
ok r etni h pol j a i l i j ednak i z ak r etn
m om ent i l i j ednak u s nagu

POv ni s tr oJ ev i Ko i i o n i
m o t o ri
;;; l q1",** ni"i"
'
2W obrog i i"'.';lfl"" s t ro l e v r z a
buienje,
o P t e re c u l e , glodanie
olirTF"l 6i4
812
I tacna
oPruSa
Koiioni
tan,ur
velika
a e s t rn a
itd., dizalice

8i6 sklapanja

L\"l.\'ll 127
11 i4 Pr otu-
strui no
lzmleniini Visoko Dizalice,
] i stofaz ni t e rmi t k o i mp u l s n i
Dahlanderov spoj koi eni e I motori o p t e re c e n i e , PoSon
velika sila na
u i v ri c e n j u ,
i e d n o s t a vn o ,

liiir
l i .T-*::1,5 1,s n e k o mp l i c i -
ra n o , Y e l i k a
s t ru j a
Kupt;iltroteu mo t o ra ,
n e ma
z a u s l a vn o 8
417 koaenja,
L1 L2 L3 a/^.\ 814 osietljiv

IT {--+ -+ -I -+- +--

-i
17i6
Jru JV Jw Jul JVIJW 4lz
l
I .2U .2V o 2W l
l
.2u\2v\2w I 814
t- ._ . __ _J .-J 1216 A \ B \ T\ D\ E\ F\
Dva odvojena namota - tri brzine vrtnje --a l[ |
|
-l
I I

Kupov ni s tr oj ev i ( l'4 ) l L=r

81 614
-l
^
Y]
a/l/l l 1 2 18 i 6 R ekupe- t2 Ll L' ,] L2 tl N e ma
1611218 rati Y no
kotenj e
I
I
It, li, l'f, zaustavnoS
koien j a
p ri v o i n j i
n i z b rd o k a o

l /a/i
1214t)
121914
lll dodatna
koin ica
^ 161
Ll L2 t3

-i + -H- 2014 t')

70i At4
f u J lv alwI
Mo t o rn i p o g o n Koiioni pogon
D { f r1
8l 412
| .3u.rv .rwI 12t 612 L- t- L- L. L- tr Koienje, Ze l j e z n i c e n a
.2u .2v .2w a/ l ,{/,{
12 614
16i 812 r,(ll I r "r1 tl s a mo k a d a i s t o s m j e rn i
| I 1"1('V.)l I* n
tl
E ie: n> nN pogon kao
1 6 18 1 4 ili 1f> 1{N dodatna koi-
't 6 t 8 1 6 i\/l I T n i c a p ri v o i -
N a p o n a i a n j e stro j a u tj eie kod dvile br zine vr tnie Dahlander ov s poj , 2010i7 tt n , i n i z b rd o
d o k se n a o sta l e mo i e utjecati izvedbom 2011014 l Y o t o rn i p o g o n Koiioni pogon

94
 KoEeniemotora N amoti istoe.rniernihstrojeva
V rsta ko i e n j a Vrsta stroja sPoj Sv oj stv a Pr i m j en a Stator s k i namo t
o U z budni nam o t i n a mo t p o mo i n o g p o l a i z v e -
Otporsko l stos m ,er n I M otor r ad i I Voz i l a ( i ner - deni s u k ao ci l i n d ri i n i s v i c i
koienje motor i gener ar or s c i j s k a k oi ni c a) o U z budni nap o n t a k o p ri k l j u i i t i d a n a s t a n e i z -
pr i k l j ui eni m d i z ali c e m j enl uj uc i s l i j e d p o l o v a
otpor i m a, ( k oi eni e k od o N am ot pom o c n o g p o l J s p o j i ri u s e ri j u s n a mo -
n em a spu5tanja) tom ar m atur e , p rr i e mu p ri p a z rt i n a i s p ra y a n I
zaustavnog s l i j ed pol ov a L
k oi en j a o Kom penz ac i j s k i n a mo r s p o j i ri u s e ri j u s n a mo - -- -l
L
tom ar m atur e I

KoEenje l zm jen iin i Vel i k o ter - D i z al i c e,

istosmier- i trofazni m i i k o opter e- i el j ez n i c e
nom strulom motor i c enl e, nem a N amoti rotor a
z aus tav nog
k oaeni a J ednos l oi ni na mo t D v os l o j n i n a mo t
U s v ak om utoru l e i i s a mo i e d n a s t ra n a s v i t k a U s v ak cm u t o ru l e i e d v i j e s t ra n e ra z l i i i t i h
s v i tak a
S i mbol i Smi bol Z nai enj e
l Znai enj e
,'ort u form
_
N br ol uto ra K o ra k n a mo t a o d p rv e s t ra n e s v i t k a d o
]
u i D r oJ s c ra n a s v t t a k a P o u t o ru p rv e s t ra n e s l j e d e c e g s v i t k a
re I pol ni k o ra k /r K o ra k n a mo t a j e ra z ma k i z me d u s t ra n a
p br oj pari p o l o v a s v i t k a mj e re n b ro j e m u t o ra
a br ol para l e l n i h g ra n a n a mo t a /1 K o ra k n a mo t a mj e re n o d s t ra n e s v i t k a
k br oi k ole k t o rs k i h l a me l a d o s t ra n e s v i t k a
s br oi s v it a k a K o ra k n a mo t a o d d ru g e d o p rv e s t ra n e
z i br oj v od i i a n a mo t a s l j e d e c e g s v i t k a
Natpisne ploEice za elektriEne strojeve DtN42e5il6.s0 m D r oj z av o l a

Red.br Obi ai nl eni e Petl j as ti nam o t i Valoviti n a mo t

/1 -'/2
N azi v na s n aga /1
Ak ti v na s naga u k W z a m otor e, i s to-

rll
s m j er ne i i nduk c i j s k e gener ator e.
Pr i v i dna s naga u k VA z a s i nk r ogener ator e
i k om penz ator e faz e I
10 J edi ni c a s nage npr . k W
1'l Vr s ta pogona l
12 F ak tor s nage
IJ Sm i er v r tni e pr em a VD E 0530 di o 1
14 I
N az i v na br z i na v r tnj e u m i n
N az i v na fr ek v enc i j a
16 R i j ei ,,uz buda" z a i s tos m j . i s i nk ., a
,,r otor " z a as i nk r . s tr oi ev e
17 N ai i n s poj a r otor s k og nam ota k k
( v i di pol j e 6)
18 l s tos m j er ni s tr oj ev i : uz budni napon -tp 2p
Gl av anamota.\--
Si nk r oni s tr oj eYi : uz budni napon --
Red br Obiainlenie M otor r s k ol utnr m r otor om : napon m i r o- \--'---'--.--
v anJ a r otor a
l me p ro i zvo daia 19 l s tos m j er ni s tr oj ev i : uz budna s tr uj a
7 Ozn a ka ti p a dopunjena veliiinom i obli- Si nk r oni s tr oj ev i : uz budna s tr uj a
ko m i zve d b e M otor i s k ol utni m r otor om : r otor s k a
3 V rsta stru j e : vidi DIN 40700 dio 4
s tr uj a
V rsta stro j a npr . gen., m ot. itd.
z0 R az r ed ( k l as a) i z ol ac i j s k og m ater i j al a
5 T vo rn i d ki b r oj 21 Vr s t z ai ti te pr em a D IN 40050 Tastavice
6 Ozn a ka n a tina spoja namota pr ema *--*,-
72 M as a u k g odnos no t (n a k o l e k t o ru ) . _
DtN 4 0 7 1 0 Br oj i godi na pr oi z v odnj e pr em a VD E
7 N a zi vn i n a pon ! -\ --
Pr oP r sr m a K o l e k t o rs k a y '
8 N a zi vn a sru ja
I a me l a

96 97
 Namoti istosmjernih strojeva Namoti istosmjernih motora
Petliastinamot ' V al ov i ti namoti
S t r u i as v i t k a : - ! I
?l=Zfre r'2 Str ui' a s v i tk a 1 . : . l l
U v j e t i s i m e tr ije : Ia
Nsk
;- ; - m o r a ju b iti cie lo b r o i ni N ek r i i ani namo t i : K ri i a n i n a mo t :
P PP k : p./+ m k: p- m
P rim l e r i z a p e t l i a s t e n a m o te k +m k -m
'v -
Ve l ii i n e C r t e z n am o ta PP

Nam o t c i l i n d r i t n e a r m a tu r e sa ie st svita kap o je d n o m g eneratoru P ri mj eri za val ov i te namote

V el i i i ne Crtei namota
2p :2
Jednovoj nimotorni namot, nek ri i ani
h:3
/z :2 7p:l
/ n :3 / :10
/t :5
/z :5
,/N -J

Kolektor
Ugljene tetkice
k :s-19

Nam o t a r m a t u r e g € n e r a to r a , n e kr iia n i, y> 0 , yp ciie li b r oi

ffim,.
N :2 0
2p :4
y -2
h: 5
lz : 3 Dvovojni generatorski namot, nekriiani
,Yn :5
N -20
2p :4
/:9
h:5
/z :4
/N :5
Nam o t a r m a t u r e m o to r a , kr iia n i, y< 0 , yp cije li b r o i
k - s:20
N :20
2p - 4
/ :-1
h: 5
lz : 6
,Yr :5

Jednovoj nist€peni fas ti namot, k ri i ani

= s :45

S t ep e n i E a s t i n a m o t , n e kr iia n i, y> 0 , ,yp r a cio n a ln ib r o j

7p -4
,#
h:7
lz : 6
, rl : 3 ; 4
k : s:28

1 2 6 l Z ? l2 8 l1 l2 lllr , l5 l6 l7 le l9 lr 0 l1 ll1 2 1 1 ll11, 115116117

118119120
I21l 72l 23l 24l 2sl
+l
I

98
 Rotorsl<i namoti trofaznih motora
St'"t*iti namoti za trofazne stroieve R otor i s tator i ma i u ra z l i a i t e b ro i e v e u t o ra d a b i d o b i l i b o l i a
zaletna svolstva

N: br oi utor a
Bro f u to ra P o P o l u i fazi 9' - r r ' nr : br oj faz a nam ota
je ciielr br o;
N a mo t s ci i e l rm b ro i em ucor a: g r ' : sl<r ac enj e l <or ak a
s poj eni K ra c l (o s p o i e n t P rs t e n
g le r aclo- w; iir ina s v i tk a u utor i m a
N a mo t s ra zl o ml l e n i m br oiem utor a; nam ot
n a l a n b ro i (ra zl o mk) N
:r , P- 2' N - 30
Kor ak s v i tk a: /t:r
P o l n i ko ra k ro :,;
12 1l 14 15 ?2 232!.2526
rd pr i skr ac enl u fN :T p=v : w
Utorski korak TN:t

P r im 1e r i
-n"m"il,
o"o-.i.in i tu i t i n ei ed n akog obl i ka K ra t k o s p o j e n t P rs t e n

N am ot
k ol utnog
r otor a
,1
P ,
c-2 3,
p :2 l <or ak s v i tk a
9=) 1:18i 16i l 4
N:2 4
29l 0 1112l 3 34l s
1011i 213 11151611l b ts 2oi t 7213i 12.5?67128

G lave nam ota

Gl a ve n a mo ta
u 3 etaie
u 2 etaie
Valovi ti nam ot s dv os l oi ni m s v i c i m a
P e tl i a sti n a mo t s dvosloinim svtctm a
p:2, q:2, /t=1:7, nes k r ai eni ' 24 utor a Kriteriii za izbor motora
, - Z l ,I L y p - 1 : 7 ' n e skr r ce n i'2 4 u to r l
Pr ed uv j eti Mo g u i n o s t i z v e d b e

il li Ener gets k a Trofaz namrei a Pogonsko K a ra k t e rrs t i k a b rz i n e v rt n i e

r az dj el na npr. 5k V ,3/N 50H z ponaianie P rr P ro mj e n t o p c e re c e n l a n P r
m r eZ a 500 V .3 - 50H z ] me k a k a i a k t e ri s t i k a
380 V , 3iN 50 H z t v rd a k a ra k t e ri s t i k a
l ednofaz nai z mi eni anamre:a I k a ra k t e ri s t i l < a s i n k ro n o g mo t o ra
)
npr. 15k V ,15]H z (i el j ez "
N a i i n p o k re t a n j a ,n p r. o rP o rs k i
ni i k a mrei a) p o k re t a i , p o k re t a az v ij e z d a -t ro k u t '
220 V , 50 H z t ra n s l o rma t o rz a P o k re t a n l e ,
Mal i naponnpr. 42V , 50H z s t a v l j a n j eu p o g o n p o d o p t e re i e n j e m
i Ovo etai nl ;ean"st"l ni n"rn"t u D ahl andero- 24V , 50 H z
S k r a i ; . i . a m o t s r a zto m tle n imb r o je m u to r a vo m spoi u P -7' S -2,24 utora l s tos mi ernamrei a nP r. V rs te pogona
;;;;;i;i.ivicima p :2 , q :2 1 1 2 , v:1 ' Pe tlia sti
150V . 220V , 250V , 400v ,
n a mo t,3 0 u to ra 450V ,520V ,600v Posonski I V rs t a z a i t i t e , n P r. l P 4 4
uvieti R a z re d z a i t i t e . n p r. z a S t i t e o d
'I n a z i v n a b rz i n a v rt n l e , e k s p l o z i j e , v rs t i z v e d b e
Br z i na
v i 5 e n a z i v n i h b rz i n a v rt n i e , n p r. l MB 3
v r tnj e, ops eg
29l0 br z i ne v r tni e o p s e g b rz i n e v rt n j e , v rs t a
u p ra v l j a n l a b rz i n o m v rt n i e E l e k t ro n i i k i p re t v a ra [ f re k v e n -
c i j e , s t ro i n i p re t v a ra i f re k v e n -
nazivna snaga - nazlvne snage, c i i e , u re d a j i mo t o rs k e z a S t i t e ,
n a z i v n a s t ru i a - o s i g u ra n i e p o k re t a i k e s p ra v e , p ri k l i u i n ,
o s i g u ra n l e , d o v o d n i P re s j e k v o d o v i , v rs t s P o l k e , P ri S o n '
t e me l l
 Vrste kvarova na strojevima Pogonske vriiednosti trofaznih kaveznih motora
M o g u 6 iu zr o ci s povrlinskim hlatleniem
Sm e tn j e
Kavezni m otor Motors kolutnimrotorom l s tos m j er ni m otor i /N pri
Vel i i i ne D
,N n ItN q I^ M^
i z v ed be mt n
380V cos Q m
M o t o r se n e Pr ekid dovoda
uA
uNm u/" 1N M
I IN M" ukg
z a l i je € e , n e ma Nem a napona
b r u ja n l a lspao zaititni apar at, nam oti u kvar u *1
nr:3000 mi n
Pokr etai i s pao i l i j e oi r ec en
l spaoregul atoruzbude OJ 0,25 2765 0,71 085 66 0,8'l l2 ,)?
4,1
71 0,55 2800 1,45 1,9 71 0,85 Aq 2 ,3
M ot o r s e n e Oiteien leiaj 6,6
80 0,75 2850 I e? ?q 74 0,84 6,0 2 ,3
z alii e i e , j a k o Jedan dovod pr ekinut npr . osigur ai 8,2
bruj a n j e 80 1,1 2850 3,7 1a
0,85 )A 2 ,3
o,l 9,9
90s 1,5 2850 J,O 5,0 77 0,82 6 ,2 ?q tf o
Moto r s e n e Pr eveliki pr otuzakr etnl m oment 901 2860 4,8 7,4 6t 0,85 6,8 7,8 2,8 15,7
z alij e € e p o d Naoon m r eie nizak 1001 qe
2895 83 0,86 a1 11
opt e r e € € n j e m 4
11Z l !1 289s 8 ,2 13 84 0,88 )4 7,8 25
'132S 2925 1 1,2 18 85 0,88
Moto r s e z a l i j e 6 e P reki d u pokretai u,
7,0 2,2 2,8 43
na m a h o v e kratki spoj namota 132S 7,5 2930 14,9 l> 87 0,88 7,7 2n 50
armature,kratki spoj 160M 11 293s 22,5 36 88 0,84 6,5 7.6 71
l amel a 160M 15 2940 30 49 90 0,8s L,5 82
't601 18,5 2940 36 bU 91 0,86
P od o p t e r e € e n j e m Kva r u d o vo d u ,p r e o p te r e 6 e n je Pol oi aj i etk i c a 99
moto r n e p o v u E e
180M 22 2940 41 71 91,5 0,89 6,9 3 .0 165
pogr ei an,
Rotor ski itapovi slom ljeni Pr e kid i u krugu rotora
P ot P u n o kr atkospoini pr steni labav
napon pada
nr-1500 mi n -r
Motor se okre6e P ol oi aji etki ca
preb r z o i k o l e b a pogre5an,preki nut 71 0,25 1325 0,79 1,8 62 0,78 1,7 4,8
pri o p t e r e f e n j u krug uzbudnestruj e 80 n E< 1400 71 0,80 4,7 2 ,3 )4 8,0
i l i l e prevel i k pred- 80 0,75 1400 1,95 5,1 74 0,80 5,0 2 ,5 9,4
otpor, pogrei anspoj
90s 1410 2,8 75 0,81 5,0 )1 17,3
90L 1,5 1405 3 ,7 10 75 0,82 49 2,2 2 ,6 15,6
M o t or se u p o g o n u Motor je pr eopter e6en, Pr eopter ei en j e, k r atk i 1001 1) 1415 (t
15 79
p r e vi 5 e g ri j e napon je pr evisok ili pr enizak,
0,82 5,0 2,2 2 ,6 22
s poj ev i nam ota, hl ade-
motor r adi jednofazno, r otor str uZe o nj e nei s pr av no 1001 3 1415 5,8 20 81 0,83 )a
3 ,0 24
112v1 4 1435 qt
stato r 27 0,80 7,0 3 ,0 29
1325 1450 1 1,7 JO 84 0,85 7 ,0 11
2 ,8 39
Motor se zagrijava Pogr eian spoi stator skog nam ota 132M 7,5 1450 15,6 49 86 0,85 2,4 53
v e€ u p r a z n o m h o d u pr evisoki napon m r eie, 160M 11 1460 22,5 77 88 0,84 )A 3 ,0 74
nedovoljno hladenje pogr eian sm jer v r tnj e, 1601 15 1460 30 98 89 0,85 7a 2 ,2 ?q 90
ako je pr ikladan sam o za jedan sm jer
180M 18,5 1455 37 171 90,5 0,84 )A 65
1801 22 145s 43 144 all
0,85 6,4 z.) 80
M jes t i m i E n o Kr atki spoi m etlu zavojim a
z agr i j a v a n i e pr ekidi u nam otu
*
nr = 1000 mi n t
Cet k i c e i s k r e Cetkice lol e pr i l i i ei u,
pr em ali pr i ti s ak i etk i c e,
pogr eSna Eetk i c a 71 0,25 860 0,88 2,7 60 0,72 3 ,0 2 ,0 2,0 5,3
80 0,55 900 1,84 53 0,72 3 ,2 2 ,0 9,4
Neokr ugli k l i z ni N eok r ugl i , i z br az dan
90s 0,75 905 2,2 8,0 71 0,75 3 ,9 2,2 2,3 I z,)
kolutovi k ol ek tor , o5tei ene 901 1,1 900 3,1 12 7Z 0,75 41 2,4 14 1\7
tetk i c e 1001 1,5 925 4,0 15 76 0,76 4\ 2,0 )4 22
Kr atk i s poj l am el a, 112M 2,7 940 22
pr eopter efenj e, pr e-
0,73 ), 1 2 ,2 25
v i s ok a br z i na v r tnj e 132S ? 955 7,6 30 80 0,75 2,0 )A 38
132M 950 40 83 0,76 6 ,2 )A ?R 43
M ot o r p r o u z r o k u i e 132y1 5,5 950 l.! 55 84 0,76 2,6 3,0
Elektr iini r azlozi ( nestaju pr i iskljuie nj u) , )l

neno r m a l n i 5 u m nirarania laieir 160M 7,5 965 8,1 74 84 0,75 o,1 7 ,3 3,0 73
oiteienje pr igona, 1501 11 965 4'L r08 88 0,78 7,2 7,7 3,0 99
oiteienje na pr ijenosu ener gije, 1801 15 970 1 148 89 0,83 5,7 z ,o )4 170
n eu r avnoteienosti,
pr omjene u temelju, 2001 1e ( 975 t8 1 90 0,83 5,7
aa 220
pogr eika u zupianom pr igonu 2001 975 44 215 qn(
0.84 5,7 7,6 2 .3 235

102 t 03
 Pogonske vrijednosti asinkronih motora Standardne miere za povrSinsko hlaclenje DtN42673,
r.1 4s3
trofaznih kaveznih motora izvedbe lM 83 r'4474
P o l n o p r e k l o p i v i tr o fa zn i a sin kr o n i m o to r i u Da h la d enrovomspoi u 380V ,50H 2
n " - 1 5 0 0 / 3 0 0 0m i n - 1 o d n o sn on i:7 5 0 /1 5 0 0 m in 1 P o d a c i v ri j e d e r z a o b l rk e i z v e d b e l l ' 4 8 5 , l l ' 4 8 7 , l M 8 8 ,
IM V5, IM V6
Ve l i i i n a n 1N rl cos q I^ M^ m
i zve d b e u min uA u /" M
lr. uk g

90s 1,0 14 3 0 2,6 75 0,77 5,3 1,8

13
2890 3, 4 69 0,78 5.4 t,7

10 0 1
2,0 14 5 0 4 ,9 78 0,80 6,6 2,1 21
(4
2850 79 0,90 2,2

13 2 5
4,7 1450 11 81 0,80 2,4 55
\7 2920 13 76 0,88 7,0 2.3
Vel i ai na h a b W1 5 XA XB Y z
0,7 710 a< 69 0,67 4,2 2,2 i z v ed be umm u mm u mm u mm u mm u mm umm u mm
't001 1a
t.a 1370 3,2 74 0,92 4't 1,6 56 56 71 90 l5 M5 6) 104 1/4 166
63 53 80 1{J0 40 M5 1' 10 210 181
112M
1,6 700 o6 0,64 7,4 34 /1 71 YU 11 45 M5 78 130 224 196
1400 6.'l 79 0.92 5.0 2,0 80 80 100 175 50 t1 I 96 4
90s 90 140 55 M8 104
132trl
710 11 78 0,65 4,3 2,2 79 901 125
176
t98 J zai
5,0 1420 13 79 0,89 5,8 2,3 1001 10 0 140 160 63 122 194 266
| | L t'l 140 190 70 134 218 372 100
T r o f a z n i m o t o r i s ko lu tn im r o to r o m 3 8 0 V,5 0 H2 n ,=1500 mi n l odnosnon.=1000 1325 140 406
13 2 216 89 Ir,11
0 158 232 i "-
132M 174 A4n
V e Ii i i n a PN n 1N rl cos Q MK u,", 1," , m tbut-l
16 0 210
254 108 M12 185 274
'iit I
izved ba
, -l
u mtn uA u /o m uA uk g 1601
180M
254 )bt
602
q4 18 0 279 121 M12 208 312 554
90s 0,75 13 7 0 z,l 73 0 ,7 4 2,6 115 15,6 1801 632
901 1,1 1380 ?1 74 0 ,7 4 2,7 150 19 q OL 200 105 318 133 M16 240 382 680
1001 2.2 1400 77 0 ,7 9 2,9 150 10,s 30 225S 286
225 356 't49 M16 270 428 764 675
I 32S 4 1425 9, 2 6l 0 ,8 1 3,3 150 15 70 225M--- i 11
132M qq
1440 It q
83 0 ,8 0 180 22 86,5 250M 25 0 349 406 168 ml u 300 462 874 710
16 0 M 7,5 1440 16 0 ,8 1 3,6 180 27 131 280S 168 16+
280 457 190 M20 332 527 ' t036 792
2EOM 419
-40r
10 0 1 0,75 900 2 ,2 73 0 ,7 2 2,0 80 5,0 f7 ( 3155 1050
508 216 M20 372 576 ' |1 0 o 865
10 0 1 1,1 900 73 0 ,7 2 2,0 80 8,0 315l'4 457
13 2 5 2,2 910 5 ,9 77 0 .7 4 2,s 80 16 61
Vel i i i n a
d x / u mm Snaga u kW
132M 4 930 17 75 0 ,6 9 2,7 120 22 87 i z v ed be -' 1 1 ' 1 0 0 0 mi n -r r
30 00mi n 1500mi n 3 0 0 0 mi n 1 5 0 0 mi n 7 5 0 mrn
160M \q 930 16 76 0 ,7 0 7,7 150 24 132
16 0 1 935 a1
t6 0 .7 1 2,7 230 a1
16'l 56 9 x )0 0,09i0.1 0,0€
11 0 ,1 8 /0 .2 s 0,1 /0,18
71
le d n o f a z n i i z m j e n itn i m o to r i s p o g o n skimko n d e n za t orom,220V , 50 H z --is14 rx?0
30 - 0,37i 0,55 0,25r' 0,37
n . : 3 0 0 0 m i n ' o d n o sn o n ,:1 5 0 0 m in ' 80 0 ,7 s1,11 0,ss/0,7s 0 ,3 7 i 0 ,ss
90s l.) 1.1 0.75
24x 50
Veliiina n 1N cos Q 1A M^ cB UC m 901 2 .2 1.5 1.'t
1 1001 2 ,2 3
i z v e db a u min M. u prF uk g 28x 50 5 1q 0,/5 1,1
l ,l t'l 2.2 t.)
^3, 0 ) 1325 ( (/7 (
2
bJ 0,120 2800 0 ,9 0,6 4 400
132M
38r80 4,( ( -2,
3
71 0,3 2760 0 ,9 8 3, 0 0,45 10 400 7
71 0,5 7790 3, 5 0 ,9 5 0,46 41 400 6 160M 11i 15 11
42 x 110
I 601 18.5 11 7.5
80 ng 2800 6, 2 0 ,9 5 AA 0,35 20 400 11 180M 18.5
'1 4
90s 1 ,1 2740 7A 0 ,9 7 0,38 30 400 14 I 801
48x 110
22 15 i't
901 1 .7 2700 11 0 .9 7 0.35 40 400 17
ZUUL 55!110 J0 3/ J0 18 t)

63 0,1 2 13 9 0 't,3 0 ,9 8 ') 0,54 400 5 5 5 .1 0 0 l o o .r +o _-, ,.-,_l 37 , 1 8 ,t

225M 45 30 22
53 0,1 8 13 9 0 1, 85 0 ,8 6 0,51 400 J
250t4 55 J{J
71 0,3 13 8 0 3 0 ,9 2 0,s2 1a
400 6
2.UU5 5 45
65 x 140 75 x 140
80 0,5 s 13 8 0 0 ,9 1 0,64 16 400 11 280M 90 55 45
90s 0,9 1370 6 ,0 0 ,9 7 0,38 30 400 14 315S 1'10 5)
901 1.25 13 8 0 0 .9 5 0.42 40 400 17 65 . 140 80 . 170 '2
l 'l 5M 90 /5

104 105
 Standardnemiere.za unutarnie hlatlenietrofaznih ispitni naponi vDE0s3o,
r.1t11.73
DtN42672.
r. 1/4.83 \a,ziv1! laponi.i
kaveznih motora {oblik izvedbe lM 83) r.4t4.74 elektriEnih strojeva JUSN.co.1s
M jer e v r i j ede i z obl i k e i z v edbe l M 86, l M 87, N azi vni nap oni tni na
IM 88. IM V 5. IM V 5, l s tos m j er ni m o t o ri V i s ta s troj a I l s pi tninapon
I napaj ani i z Tro f a z n i lzm jen iin i (efek ti v na
v ri i ed.

t_itt --
af- us m j e r i v ai a
Trofazn i
P f kw
i ti u< 100"a",'
v 1
l v n-[-Z U " ' 5OOv

bl ts|].*F
Gen. Mot. p. toN w oc n. tol l v l -z
Iazn I pri k li uiak Gen. l l or. Mo t . uN 1000v
I-T-n-t
r lF=l r
L pri k- Kv ad. P o g . 50 Hz 50 H z i 5 0 H z
l 6' i ,
Hz
16' l t
Hz z u* , rooov
Flromwi-u.-ror"rwl
I FllJ l i ui . rv ll odn. l P re ma

I
llt...l '- 1 0 M VA l U <2 4 kv
I I lv1 | 24V 24Y s p o ra z u mu

-*t--*- rri v
150V
42V
125V
42V l s t o s mj . s t ro j . s n e z a v
u z b u d . u z b u d . n a mo t .
z U,*roow
.r1500V
z U z b u d n i n a mo t 1 0u *
Veliiina
h b *t XA XB Y 260V 220V I 250V - I 220V zzou s i n k ro n i h s t ro i e v a n a j ma n j e 1 5 0 0 V
i z Y e db e
uu u u u 400v I 450v 4 0 o v :a o v I
mm mm mm mm mm mm mm mm nalvi5e_,3500 V
s20v 500v s2 sv I s0 0 v I
16 0 M 210
I 6 9 sv I 5 6 0 v N".ot iot-o* 2U,",."+1000V

llt 15 0 1
18 0 M
160

180
254
241
254

779
108

141
I'112

M12
212

230
304

346
566

616
440

505
I
.l , I
1 ,0 skvl 1 kv
3 .1 5 kVI 3 kV
s,zstv] stv
5,3k V
10.5k v
5k V I
10 k v i
*ul
mo t o ri ma s
k o l u t n i m ro t o ro m
Uzbudni spol
iti
4 U ,",
"+ 1000
2 U N + 1000v
V

naj manj e ' 1500V

S t ro l n i s l o g o v i P ri mj e re n o v rs t
18 0 1 279 s, zst vl t s lv ] ,1uu i i n s t ru me n t i u p o t re b l j e n i h
200M 267 680
21kv I 20kv s t ro j e v a i
200 318 133 M16 258 388 570 kv 24kv
2s, 2 i n s t ru me n a t a
I
2001 305 746
Strojni slogovi

liri
225M 225 311 355 149 M16 288 442 740 640
250S 311 790 Str oj ni s l ogov i Pogonski motor G e n e ra t o r I Osobitosti P ri m j e n a
250 406 158 M20 316 490 710
250M 349 820 Motor- K a v e z n i mo t o r T rofaz n i U g e n e ra t o ru s e s t v a ra t ro f a z n i O p s k rb a e l .
generator i l i s i n k ro n i s i n k ro n i i z mi e n i i n i n a p o n d ru g e v i s i n e e n e rS rJ o m

iirl
280S 168 920
280 457 190 M20 364 536 785 mo t o r g e n e ra t o r i f re k v e n c i i e rro f a z n i h
280M 419 970 b rz o h o d n i h
mo t o ra
1155 406 990
315 508 716 t'I74 J7 0 586 855 l z rn j e n i c n i Tro f a z n a s t ru i a o p s k rb n e mre i e i Napajanje za

rl 315M

Ve l i i i n a
izved be
dxlumm
:ooo-L
457

rsoo-L
Sn a Sa u kw
l-
:ooomrn 1000-+
1040

zcn 1
s i n l < ro n i
g e n e ra ro r
p re t y a ra s e u i e l j e z n i i k i
i z mj e n i i n i n a p o n o d 1 6 ' i 3 H z
j ieljezniike
mre i e

il. mrn mtn

l)VV-
l s t o smi e rn i l s t o s mj e rn i g e n e ra t o ri s u L e o n a rc o v P re
t v a ra a , S e n e ra -
t 16 0 M
'1601
48> 110
15
1 8 ,sl2 Z
^a

15/18,5 11
7,5
7q
g e n e ra ro r ro b u s n i j i o d p o l u v o d i i k i h
u re d a j a z a o p s l < rb u e l . e n e rg i i o m
tor za zavan-
vanle
A si nkroni K a v e z n i mo t o r Stroj Mrei a 1 O p s k rb a
180M 30 7) 15 11 pretvarae s kolutnim 111112 113 e l e k t ri i n o m
55x 1' 10 frekvencija rotorom e n e rS rj o m
18 0 1 JI 30 18,5 15 trofazn i h
b rz o h o d n i h
200M 45 22 18,5
mo t o ra , n P r.
5 0 x1 4 0
2001 55 45 30 22 kao glodalice
i b ru s i l i c e
225M 60x140 65x 140 75 55 37 30
250S 90 75 45 37
65x 140 7 5 x1 4 0
250M 110 90 55 a)

280S 110 75 55
65x 140
280M 132 90
3 15 5 160 110 90
70 x 140 f ,",: P n!f',,
3 15 M 200 132 110

1 05 107
 Vrste pogona rotacionih
V D E 0 530 di o 1 111..72 Kratica za izyedene
' - oblike
elektriEnih strojeva D tN tEc i 4 .r .7 1 4 .s3
I; -montazu
- - - . ; ;- strofeva
.'- :- '
s1
Trajni pogon '1 r O z nai av anj e oblika izvedbe mo g u i e je po
[- i6 r r ;n i pogon Ta b l i c a I
k odul i k odul l

*,*- :;::;:::"?:;I o Kod l l s e p ri mj e n j u j e

dov ol j an
s a mo k a d a k o d I n i j e Objain jenje

,;- - ro v o d o ra n o m
t- -
S tro j se za g rrj e d o mJksi- to.t. 'uu- /o Pr i m j er
/,/l { /mox' S t ro j e v i s l e i a j n i m i t i t o v i ma I us-
ma l n e te mp e ra u re ,l ^"^. l,/ --; O z nai av anj e p o k o d u I i k o d u l l s t ro j a s a :
lstovr sni c i k l us i s as toi e p ra v n o m o s o v i n o m
ko i a ta d a p o sta j e tr ajnom LJ a) v odor av ni m p o l o i a j e m o s o v i n e
f __ I :::o vremenas kon- b) dv a l ei aj na i t i t a i d o l i e p o s ra v l j e n i m n o g a ma
9.":. :1t".":tl.
s2 -l i':l:iI""?::'.::""J';I c ) s l obodni m c i l i n d ri i n i m k ra j e m o s o v i n e l i j e v o
d) z a m ontai u n a t e me l j
Kratkotrajni
Poson
",l- "-,^
' 1oa1r).
K od I B
Ta b l i c a I l

_T
,u ir.r*_r", ,** Osnovni,nrk ," pod.a.k i I
s l e i a l n i m i t i t o y i ma i u i v ri t e n j e m
^fL,
T*- r;-r _-
*t
sa zaletom i el ek _
tr if nim k oi eni em
o obl i ku i zve dbi u podnoiju
s l e i a j n i m i t i t o v i ma i u i v ri i e n j e m
Ko n a a n a te mp e ra tu ra se ne It - L1n"' ti D ul j i na os ov i n e u p o d n o i j u i p ri ru b n i c a ma
po stiie . I A- - ' , - loo7 ( v i di tabl i c u 1) u i v ri c e n j e p ri ru b n i v a ma , s l e i a j -
Pa u za ko j a sl i j e d i d ovoljna n i m S t i t o m, p ri ru b n i c e n a l e i a j n o m
j" t11!1d':lt" \- Nepr ekr dni pogon k o- Podatak o ul e i i i t e n j u ,
/ sUtu
- .'-.:------.-_:il jeSa se cikrus sastoii od k r aj u os ov i ne i t d .
u i v ri c e n j e p ri ru b n rc a ma , s l e 2 a 1 -
53 to f_ vr emen a z al eta, pogo_ n i m i t i t o m p ri ru b n rc e n a k u c rs t u
l s p re ki d a n i pogon
^. na s kons tantni m opte- Kod l l IM
- 1 Fl*- H bez leiaja, bez leiajnog itita
b ezu tj e ca i a za l e ta r ec.en,€ m I v r em ena
I I | | | I Osnovni.nuk , T s l e i a j n i m i ri t o rn i n o s i v i m l e i a j e m
KOCenl a. 7 b e z i t i t o v a . s a mo s n o s rv i m l e Za j e m
-o . pv , vi di gore
t, _ 1000^ + L_!J ce 8 u s p ra v n i s t ro j e v i , k o j i n e p ri p a d a j u
io fn
u L | | l z v edbeni obl i k podldo4
>' Nepr eki dni pogon s peri odi E kom promj e-
P o g o n i e sa sta vl j e n od niza , ( v i dj tabl i c u 2) s t ro j e v i s o s o b i ro m v rs t o m u i v ri -
n"- b r z p g Y l t n i e t 5 cenia
rsto vrsnihcikrusakoli , " n- - Ar - "J ] Vr s t ui v r i c enj a i u l e i i i t e n l a
sasto ;eo d p og on as k on- ' l V V \ n -;' I
tk 2
s ta n t n r m o p c e r e t e n;e m i f- ' . --lt I i --1 Pol oi aj k r aj a o s o v i n e i u i v ri t e n j a
mirovanja. t
. l r- Vr s t k r aj a os o v i n e
54 . f s p e k i d a n i p o go n s t, .r , / | |
- , .r.-n-n "r l - - Vl
- ..f SIi k a i oz nak a Obi ai ni eni e Slika i oznaka Objain jenie
utj e c a i e m . . t " t i o *]r,[5{JLJ
r. I r^ r r-
" lh "- n L--r n ttl l N Nl Kod I Kod ll

N o i n o u i v r5 c e n j e
K od I Kod ll
U i v ri c e n j e s p ri ru b '
i/ F-r / / l--- tN I H L v o d o ra v n i p o l o i a j
dva leialna Stita s
n i c a ma , v o d o ra v n i
poloiaj, dva leiajna
I I -U I l
'l

-'lN---, fp-
^ .n H+

fr-;
n o S a ma 5 t i t a , p ri g ra d n i a s

,,1
r\ A.A l M 1001 IM 85 rM 3001
p i ru b n i c a ma

"ffi-"-],!-Ll!il- -, N o i n o u i v ri c e n j e ,
v o d o ra v n i p o l o i a j ,
dva leiajna itita s
n o S a ma ,
N o i n o u i v ri t e n j e ,
v o d o ra v n i p o l o i a j ,
dva leiajna itita s
n o g a ma ,
-t ,,1 ,f\_ z i d n o u i v ri i e n j e z i d n o u i v ri c e n j e
P o g o n j e sa sta vl j e n o d nr za isr ovr snr h ciklusa t.;i IM 86 tM 1051 IM 87 l M 1051
] \ ,l
s e sa sto j e o d vre me n a zaleta, pogona s konstan-
t n i m o p te re ce n j e m i mir ovanja. N o i n o u i v ri c e n j e , P o s e b n o u i v ri i e n j e ,
dva leiajna itita, bez nogu,
5 5 l sp re ki d a n i po- v o d o ra v n i p o l o i a j , $-n jedan leiajni itit,
g on s u tj e ca j e m za - t r ' 100"L s t ro p n o u i v rS 6 e n j e E++ v o d o ra v n i p o l o i a j ,
l e ta i e l e ktri i n o g t, torrtrr Lto2Lt.2l t6 s n o g a ma H u i v rS i e n j e n a s t a l k u
k oE e n l a
_ .::l J3z
100o/a IM 88 tM 1071 tM 9101
t. * fo1 * flr * fo2* fpz* for
U i v ri c e n j e s p ri - N o i n o u i v ri 6 e n j e ,
l s to vrsn i ci kl u si sa - 1007o ru b n i c a m a , v o d o ra v n i p o l o i a j ,
s t oj e se o d vre me - t.+t"+tr.+trr+trr+t* *l- v o d o ra v n i p o l o i a j , podignute noge,
n a za l e ta , vre me n a Svaki cik l us s adr i i v r i j em e s k ons tanr ni m opter e- 4flff bez nogu, dva leiajna 5tita,
s ko n sta n tn rm ienjem i odr edenom br z i nom v r tni e, z ati m i edno 1ll" dva leiajna itita, p o d n o u t v r5 c e n j e
t e r e to m i vre me n a ili visc v r em ena s dr ugi m opr er ec enj em k oj i m a p ri g ra d n i a s l i j e v e
koien j a. odgovr r rj u r az l r ai te br z i ne v r tni e. s t ra n e
IM B 1O tM 4001 IM B 2O tM 1101

109
 Kratice za izvedbene oblike DtNtEc34r.7t4.s3 Jednofazni transformatori
i montaiu strojeva
l deal ni transfo rmator
5lrka t oznak C) bjain jenie 5l rk nak Ob j ai ni en j e
Kod I Kod ll ,ul ul MIrN z
Ko d I Kod l l
u2 u2 N' lz N'
Posebno uivr icenje, Pos ebno ui v r i c enj e,
vodor avni poloiaj, P rerai unavanjev el i i i na na trans formatoruna ul az ni
+4+ us pr av ni pol oi aj ,

@ bez nogu,
dva leiajna itita,
s gr ebenastim
uc vr sct van le m
+++
+
bez nogu,
j edan l ei aj ni i ti t,
pr i gr adnj a odoz go
napon (otporsk atrans formacj a)
Z'.- Z.k2
R ' : R .K 2
i

tM 9201 tM 9131 X ',- X .k2

Noino i uivr icenje s U i vri cenj e s pri rub- R eal ni transfo rmator
pr ir ubnicam a, n tc am a,
vodor avni poloiaj s us pr av an pol oi aj , h I')
nogam a, bez nogu,
dva leiajna itita dv a l ei aj na i ti ta,
l" w F(.:,
M 835 pr i gr adnj a odoz do
IM V1 O tM 4011
Uivr icenje s pr ir ub- U i v r i c enj e s pr i r ub-
E
tl
nicama, ni c am a,
-r-- T
1'r--f--r uspr avni poloiaj, ,\"+.L us pr av an pol oi aj ,
bez nogu, TT.F
ffi
oez nogu,
dva leiajna itita, dv a l ei aj na i ti ta,
pr igr adnja na pod pr i gr adnj a odoz go
IM V1-T- M 3 0 ' 11 tM 403'l
Uivr icenje s pr ir ub- N oi no ui v r i 6enj e
LJz',:l Jzk Z ' , :2.k 2
nicama, -f v,
--1-1W.
r.--l--€Z s pr i r ubni c am a,
, 1 R c "z : R c "zk 2
uspr avni poloiaj, us pr av an pol oi aj , tz : t2
bez nogu, #V.
s noSam a, k X n2 : y o, 1rz
dva leiajna 5tita, -FT dv a l ei aj na i ti ta
pr igr adnja na pod Pr az ni hod K ratk i s poj Optere6enj e V i s ok e frek v enc
tM 3231 IM V1 5 M 2011
R ." ( R ,. R 5 . i x - s u z a n e ma ri v i j e r j e I s 4 1 2 R c , , R r" < X "
Uivr icenje s pr ir ub-
n r cam a
Bez l ei aj a i l ei aj ni h
Sti tov a,
x" <x^ Rc,: Rc,r * R'c,zi Rc,r : R'c,z X . i e z a n e ma ri v
X" X61 + X' X'"2 jer ie Is< 12'
okom iti poloiaj, v odor av ni pol oi aj , "2:
bez nogu dva leiajna bez k uc i i ta,
str ta, s r otor om I os ov t-
pr igr adnja na tlo nom
IM V3 lM 3031 M 5002
Uivr icenje s pr ir ub- Sa l ei aj ni m Sti tov i m a
ntcama,
r-]---T
'r'--1_ uspr avni poloiaj,
i nos i v i m l ei aj em ,
v odor av ni pol oi aj ,

.--rr
FtJ bez nogu, '4l-]J
,H s nogam a,

IM V4 M 3 2 11
dva leiajna 5tita,
pr igr adnja odozgo
tM 5000
-1 !ru !p/ "ii:;"
Noino uivr icenje,
uspr avni poloiaj,
bez nogu,
dva leiajna itita,
Bez l ei aj ni h i ti tov a,
s nos i Yi m l ei aj em ,
v odor av ni pol oi aj ,
s nogam a,
11^ u,l lu; ',1lu,
\rt, vifr
ri{ J;
zidno uivr itenje dv a nos i v a l ei aj a
IM V5 M 1 0 11 trl 7201
M j er enj e M j e re n j e U 2 o v i s i o 1 2 i o t p , v ri j e d i
Noino uivr iienje, Pos ebno ui v r i c enj e, RF. i Pvf. Rc" i Pvc, z a u i i n s k e t ra n s f o rma t o re
uspr avni poloiaj,
s nogama, )tq us pr av ni pol oi aj s
Gl av na l ed nadi b a t ra n s f o rma t o ra
dva leiajna itir a,
zidno utvr icenje
T r adi j al ni m l ei aj em
odoz go,
bez ak s i j al nog l ei aj a, t| -Uu|^ t: r u' 49
P o mo c u . g l a v n e i e d n a d i b e t ra n s { o rma t o ra o d re d u j e s e n a p o n p ra z n o t
h o d a i z k o n s t ru k c i j s k i h v ri j e d n o s t i t ra n s f o rma t o ra
s os ov i nom A r
MV6 tM 1031 tM 8011
N apon k r atk og spola S t ru i a k ra t k o g spoja
Posebno uivr icenje, Pos ebno ui v r i tenj e,
I "-
uspr avni poloiaj, v odor av ni pol oi aj , u.-f,' rc07 t-" t ooT
bez nogu, bez nogu, U a- u
jedan leiajni itit, dv a l ei aj na 5ti ta, Ak o uz k r atk o s p o i e n i s e k u n d a rn i n a mo t t e t e u p ri ma r- Is :2,54 [ua
pr igr adnia odozdo uSr adni ti p nom nam otu na z i v n a s t ru i a , t a d a i e n a p ri ma rn o m n a mo t u
MV 8 lM 9111 napon k r atk og sp o j a U e .
tM 9001

t 10

ii'
 Trofazni transformatori **-r"*, T ro f a z n it r a n s f o r m a t o r i , u p o t r e b l j a v a n e
Poimovi. karakteristiEne vriiednosti "* o,ruororriilul
<nniawi
P o l mo vi
:1"i". grupe, svojstva spojeva
S poj
r Na zi vn i napon U: pr ikljuieni napon ilr
GN DN
o Nazivna
struja/ i:ffi;:i'fj"::tj
;n
?U1 +
o Na zi vn i o mj e r transfor- m acl'"e:
l -U 6 5 Up a ,r r *@
T
o Na zi vn a sn a g a :S * U/\3 | |
a u o rn j e n a p o n skt n am ot ( GN namot) :
n a mo t s n a l ve crm n azr vnr m napono. 1U1 __IF1U 2
i 2U 2 __i l _2U 1
o D o n j e n a p o n ski n a mot 1DN namotl:
na mo t s n i i i m n a zi vnim naDonom
1 V1 - - I- 1 V2 2V 2--J-?v1
r Gornf i napon Uo, I [E-5ru zuErfrl
o Donii napon Upp
r ru u d r Bu u r L ru ze r le zu " - - il- ". .,,. ---I-.*' l*+*
L--+o1W
N"+41
/. , r " ) k o d p r a z n o g h o d a . u ze ta d je la tn a 2wor-- ?
snaga I
o Gu b i c i k r a t k o g sp o ia r tui II+ o1U
l -\i
2U A I I
#
p.6.)mjere;:"J:l ,:l:i'J I
u namoru
ln,. i
[ff,;-] I IHO1V 2VA I T

.s:r*l*li::l+i:j""-."-""
L+-+-J

l-f'' I
l-\ :
2wU_=
jed no po lno je s f az nimv r iied-;
p roma t r an tf-E
1U . i. 1w ]L -olw
t""U,orskidijagram,vidi str.
lrort!,.,
] .tu f
r Korisnost1Po, : predana snaga)
spoizviiezda i FStr_l
e,, eu""e. FT I 2 Ni_
t' ' \ '1 w Y z5
r God ilnia ko risn os t I =3 t ! - j
r'' 3 N,
W''
Ir:
't- w,,, w,",tu." | .^^, tu+
I lib€,u_l
L'K-!dK
o v i 5 e n a m o t n i t r a n sfo r m a to r , il' tll"l
i | \.
i i
t r a n s f o r m a t o ri m a viie o d
. ?ffi1",11r. S+i
D d6

*rl,',r,,'ilil-:i-r,
t a I sp o j L JN-n a mo ra ( m alo slovo) i fazni
1U r . 1W l
p o ma k i zme d u ..g o rnjeg i donleg napona, ]I '-
_._

:ili:i"'::::''.li l:i,:t,.".:ii" Primieri

si o i ci k-ca k KazallKe naPon a
;
i z ve d e n o zvl e zd i i te N ili n ] L
- T-
brojx 30 iednak
ie kJtu tY,R
[:l*T:n::# i , ,p:si10':r5s"
' bi, \, " [EJ-ru zur.lr
I t \\ l\. i LtrJ
I--
::1'')r'
tu /2w

i. vrtnie
smier
u"1"1u".:"bT"
Sf6tr
( rooin.
g.,pJy s
| \" F\l
I A. ,ev,;VR\ p:11 30.:330"
rcn/ \2 zL,Jf
f-L,l, f_
nfi,
' 8\zrr
",r}t|-|''"'"i-lFll
,w77,. lL 4!l::l
S poj nagrupa Y , 1'l

112
i
i
I
ir
Paralelno spajanje transformatora snage 10i382
vDE0s32r Oznake pr ikljuiaka t r ansf or m at or a DI N42402, 3. 75
UY j e ti 1
r j e d n a ki n a zi vn i n aponi
r sp o j n e g ru p e mo raiu Pr istaiati iedna dr u-
*o.o, I 1N 2N
g o 1 , n p r. j e d n a ki kar akter istiini br oievi,
vi d i sl i ku
r l e d n a ki o mj e r tra nsfor m aciie ( unutar lU 2U
to l e ra n ci j a ) B N a mo t
o p ri b l i i n o j e d n a ki napon kr atkog spoia
5n, 3 1 N a mo t 1 (n p r. g o rn j e n a p . n a mo t ) tv 2 v
.
a (Jml e r n a zrvn e snage 2 N a mo t 2 (d o n j e n a p o n . n a mo t )
5N2 1 3 N a mo t 3
Sustav1 lW 2W
]
Z a ra zd i o b u o p te re aenia vr ijedi: Sl ov o P ri k l i u a a k vodiea
1
5 r S rr ' u u z U Vanjski vodii 1
i 5 ,u :5t 1 5t Tro f a z n i t ra n s f o rma t o ri s d v a n a mo t a , s p o j n a
J2 51a Upl Vanjski vodii 2
l g ru p a Y N y n O
Vanjski vodii 3
7 N N e u t ra l n i v o d i i
1 ] U] 2UJ
R rni K ra j e v i n a mo t a
Su sta v2 1U2
1 P o i e t a l < n a mo t a
7 K ra j n a mo t a l V 1 2V
Su sta v1 3 Odvoj ak
Odvojak 1Y2

K o n t i n u i ra n o b ro j e n o
1W 12W ? |

V i di i D IN 424 00U U S N .G0.010)(s tr. 172)

D o p u n s k i t ra n s f o rma t o r s u z b u d n i m n a mo t o m
u t ro k u t n o m s p o j u , s p o j n a g ru p a l l l d 5
V"rt" hlaclenia transformatora vDE0s:2r' 2r383
AF ttH
345 678
Un u ta rn l e h l a d -t l."-
f Ra sh la d n osr e d stvo - :
i
i lL G i banj e r uhl adnog
R as hl adno s r eds tv o
s r eds tv a
fVani s k o
J hl adenj e
12 lr
lGio "n l" r a sh la d n o gsr e d stu " faz ni nam ot s o d v o j c i ma u
-
5reqll R"-r n | d t o-s * d t t o-' K r ati c a @""- s r edi ni nam o t a
" "
Miner alno ulje ili sintetiika l-n Pr i r odno
te kuiina za hlad. i izol. ( gor iva)
F P ri si l nor, rr r" ".,ttr" t " * I
" "-', ') Ako su su m n j e rsllluiene. trda slovo nroie rzosrrti
J e d n o f a z n i t ra n s f o rma t o r s t ri n a mo t a , s p o j n a
g ru p a l , i 0 , i 0
L S intetiika tekufina za hladenie
i i zo la ciiu( n ije g o r r va ) D Pr i s i l no ( ul j e j e us m i er eno)
J
P r in
Natpisne ploEice transformatora
--]
Osnovni podaci
Voda

Zrak l me i l i z n a k t v o rn i c e o V rs t a t ra n s f o r- oV D E b ro l
rr f --l r f-----j-cr m a t o ra rTv o rn i i k i b ro j
i__-lftt!0ral
lspitivanie transformatora snage r' 10j3.82
vDE0s32 Nr{ir4) rrA@
1f--M
lna Erilnr*,rt, H,[ il--l r l me p ro i z v o d a i a
o G o d i n a p ro i z v o d n j e
o
r
Brol faza
N a z i v n a f re k v e n c i j a
lf ltrmyq, a-im.-=l
Ni,sNpoii rf--ilm---l u,. rvf f![] a Nazivna snaga rN a z i v n e s t ru j e
ti pa --] - - -l'
I lspitiv ani e
l sp i ti va n j e tra n sfor mator a snage rf llLl _-l f..:: t o Nazivni napon aNazivni napon
\'"rna! rf--G- -{0----l
iit-__-,l n*a,,,*, f----'-l
f
Ob ra za c za i sp i tn i izvleitaj vidi VDE 0532' dio r m je r enl e ugr i i av ani a \' d ilpi,, $ i (ru) ------_'.l o S p o j n a g ru p a l < ra t k o g s p o j a
! f { l roa rn, uqi .Ai
1 0 /3 . 1 9 8 2 ) a r sPr tr v anl a naPona lnili,r f--_l I's{ tndq so, mil! t---'f-'.-l
o Ukupna teiina r Te i i n a u l j a
N,rnrh&,: --- - ---
[ D]ut| l f ..':
K o ma d n o i sp i ti va nle Plsebna i s pi ti v ani a rhpi!trrn,@tr',,,8f------ -'l Dodatni podaci
I
a Mi e re n i e o cp o ra namota I a r sP r !v anl a naPona
o Mi e re n i e o mj e ra tr ansfor maciie I dokr z polar i- o m je r enj e nul te i m pedanc i j e r R a z re d i z o l a c i j s k o g r N a d t e mp e ra t u ra
te ta i l r sp o l n e g ruPe r dok az i v r s toc e k od k r atk og s poi a m a t e ri I a l a o V rs t o d v o j k a
I
o Mj e re n j e kra tko spoinih naPona, imPedanciie , a mle r enl e s um a r S h e ma s p o j a r Tra n s p o rt n a t e i i n a
i g u b i ta ka J r mj"." n1e har m oni k a s tr ui e pr az nog hoda . r K a ra k t e ri s t i i n i p o d a c i
o Mj e re n j e g u b i ta ka i str uie Pr aznog hoda r mie r enj e v l as ti te potr o5nj e m otor a v entr l ato- p ri b o ra
I
. l sp i ti va n j e n a p o na I r a I ul l ne PU m Pe e lzolacijska tekutina
r l sp i ti va n j e stu p n jevite sklopke

1 14 115
 Speciialnitransformatori vDE0s41ie
71
VBE
3il?
Postroienja
Si g u rn o sn i Rastavni U^^GS1 000 V ( i z m j eni i ni napon) Z ai ti tna m j er a
i za l ti tn i t r a nsfo r m a to r U- "u,S1 500 V ( i s tos m j er ni odv al anj a
transforma- napon) pok r etan ( m obi l an) v i di s tr .151
I
t o ri r-\ a zastitno i z ol i r an
i Y r ugr adena uti i ni c a
II U p r a vlja iki Kontak to r s k o Proizvodnja elektriEne U z eml j i v ai
t: I tl
t r a nsfo r m a to r i upr av l j ani e
lzjednaiavanjeporencijala
t)t

energiie 158
l:
II \t
s ig ur n o o d u 2 < 5 0 v, uzp:42Y i l i Z ai ti tna m j er a
E l ektrane 118 Za5titne miere i spreEavanje
Pr i m ar ni i l anc i 120
kratkogspoja z ai ti te m al i h nezgoda
I
I naPona,
Ol ovni akumul atori ...... '122
I eel i i ni akumui aao.i .... :::.: ::.. :. : :. 124
I v i di s tr . 161 Zaititne mlere
P uni enl eakumul atora 159
I /6\ 125
Obl i c i mrei a
t
(Ht) P o s r edni pr ikliuEni
tra n sfor m ator i
] jedan ili v i Se gal v ans k i h
I odvoieni h s ek undar ni h nam or a
Zai ti ta od s trui a opx ni h z a ti l el o
P rov i eraz ai ti tni hmi era ...
150
161
\.7 Prijenos energiie S prei av ani enez godi
... 153
u2< 12 v , u z : 3 Y1 5v / 8 v / 1 2v Kuc ni 165
samo jed an pr i m ar ni napon s i gnal ni N azi vni naponi ,v rs te mrei a, t i p o v i s t u p o v a 126 P rav i l az arad u el ek tri i ni m pos troj eni i ma 166
N adzemnivodov i , k abel i .. 127 Gromobrans k iuredai i . 167
u redal i
Z\ V odovi i kabeli .
N i s k o n a p o n ska
m r e i a ....
178
129
P ros tori j es el ek tri tni m uredai i ma . .. .. . 168

I ll l) Uz< 24 V, z aSti tno i z ol i r an, D j edi e Ko.pen'zacijskt rl"a"ji t"i."" ;,."i" 130
Elektriina pogonska sredstya
\7 m oze se otv or i ti s am o
specijaln i m al atom
el ek tr i i ne
i gr ai k e
Oznake prikljuiaka elekrriEnih pogonskih sred-
u v l e tn o srg u rn o Razdioba energ:ie stava 172
i o d kra tko g
lP - zaitita 173
II s p oj a Transformatori
za ruane
t"i,i,"" i t.h r * Sklopnicii releji .
Prikiluine o.n"'[" ni.[on";;;rkli ;k;;^ii
132 E l e k t ri i n a , p o g o n s k a s re d s t v a z a p o d ru i j a u g ro -
zena eKsptoztlom 174
l tr\.'l s v l e ti ljke aParata . 133 l s p i t n i z n a k o v i n a e l e k t ri i n i m p o g o n s k i m s re d -
I IF1J Sk l opk e
Sk l opni apar ati
134
135
s t v i ma i a p a ra t i ma
S i mb o l i u e l e k rro t e n i c i
175
i otuor)Y/ T r a n sfo r m a to r i
z a od le tliva n je
Uz< 24 Y, z ai ti tno i z ol i r an,
jedan iz l az ni napon
R az di obe, k ui ne i n s t a l a c i j e
N ads tr uj ne z ai ti t n e n a p ra v e
136
' t37
P o p a v a k i i z mj e n a e l e k t ri i n i h a p a ra t a 178
O t k l a n j a n j e ra d i o -s me t n j i ' t79
i tA-]
El ek tr i tni ur edaj i u s t a mb e n i m z g ra d a ma . .
Ins tal ac i i s k i s poj e v i s i n s t a l a c i j s k i rn 's k l o p k a ma
140
141
U t i d n e n a p ra v e . . . . . . . . .
Priprema
iofle
180
porl,U"iipr" *ai 181
t\,,,0 l T ra nsfor m ator i
za medicinske
U2 < 2 4Y , u posebni m
slu ia je vi ma6 V ,
Ins tal ac i j s k i s po i e v i s e l e k t ro ma g n e t s k i m
s k l opk am a
Ins tal ac i j s k i s poie v i s p o t a mn j i v a i i ma
142
143
"ode,

svrhe za ititn o i zol i ran

.....
Ins tal ac i l s k i s poj e v i s p o t a mn i i v a i i ma , s e n z o r-
Rasvjetna tehnika
o kl o p l j e n i ski m skl opkai ni i s eni ori ma 144 Oz nak e u formul ama p o j mo v i rasvj etnoj
S poj eviza kucne v ez e i i nformac i i e . . 145 tehnici ....... 182
Uz- 5 :7: 10: 14 kV pri marni A ntenski uredaj i .
se ku n darninamot l oi enj e pl i nom 147 Proraiun rasviete za zatvorene prostoriie . . 183
S i rokopoj rna (o muni k ac i i a ..... 149 Nazivne lakosti rasvjete 184
g a lva n skiodi j el j en i l i ul i em V odovl i nai i ni polaganja
o ol as ani a 150 K ri v ul i a raz di obes v j etl os ne j ak os ti ....... ' 185
M i ni m al ni pr es j e:ci
c i vvodiia
odiia i o
opteretivosc
p t e re t i v o s c vvodi-
odi- R az di obas v j eti l j k i
Ra s i p n i T r a n sfo r m a to r I U2 < 7 0Y , EI ek t r on i i no 185
c a s tr uJ om 154 V ri i ednos tii arul j a .
t r a n sfo rma - za zavar ivanie U2' 42Y, u us k i m pos udam a z av anv anj e 187
t o ri /2 upr aY l i i v
S pregaosi gurai a z a z ai ti tu v oda i z ai ti tni h Boje svjetla 188
automata voda . . ..155 o d l i ci l a r u t;a ,................ :.... 189
T ra nsfor m ator i za zYonca, bezuvjetno s i gur ni na k r atk i Prilenos snage kod vodo"" I t"Lir" ,.156 S p o j e v i z a i z b o j n e l a mp e
i ma j u g ra d n j o m 190
;;i;4"i";; ' ls..-"^.I-::-1'::it?.,_rl:li::l:i
i transfor mator i ur edaja
u ei i ku ra si p n u uy:1100 9/o
i n d u kti vn o st, sfl u or escentnr mcijevim a

-irri
+ nem a ga l v ans k og odi el i i v an j a Kada j e

H
56 - U2 12; U1> U2; U2>- U1 U 1=U 2
/ r t-', IJt \
sB:sD{ 1 s B:s D ( 1
* . v;)l . tJ r l

d
^ nem agal v ans k ogodj el j i v anj a Pok r etanj e

116
 Elektrane Elektrane
T e r m o e l e k t r a n a ( p r e g le d ) D i j agr am tok a ener gi j e/ 4, P umpna hi droel ek trana
ter m oel ek tr ana
Pr i m j er : el ek tra n a o d 1 5 0 MW
G r i j a n j e ( u g l i e n ,ze m n i p lin )
100o/okol i ai nagori va Turbi ne (4) G e n e ra t o ri (4 ) Tra n s f o rma t o ri (2 ) P o d a c i o e l e k t ra n i
Pr a: 35.7 M W 5r r:40MV A T 1 -2: 40MV A . nazivni pad: 155 m
n :300 m i n I u1 4:11 ,75k V 110/11,25k V o a k u mu l a c i j s k o j e z e ro k o ri s r
Kol i i r na v ode m3 /r a :2' 05 k A s a d ri a j : 1 , 5 3 mi l . m3
po tur bi ni :25.8 cos(p - 0,8 T 3 4:40MV A r e n e rg e t s k a v ri j e d n o s t ; 5 4 0 MW h

F r anc i s ov a s pi r a l n a t1 :66/" ,2sk Y

720111
o v ri j e me p ra Zn j e n i a (p o t p u n o
tur bi na (k ori s nos tpumpne o p t e re i e n j e ): 4 , 5 h
ak umul ac i j e) r p ro s j e i a n g o d i S nj i ra d : 2 0 0 G W h

5, E l ektrana na z rrmni pl i n
P ri mj er: 500MW
- -G " n e a " t * - -Tr*f*.at.t(t
Turbrre T
38"
P :600 MW S :780 MV A T -3:225MV A o duljina plinovoda s- 40 km
n: 300mi n 1 U :21 K Y 400/21kv o p ro m j e r d : 5 0 0 mm
I :21 k A T 4: 2OOMV A . t l a k p l i n a P -4 0 b a r
Kondenzator rashladniuretlai @ gubi c i u k otl u Par na tu r bi na: c osQ :0,77 110/21k v r p o t re b n a k o l ri i n a p l i n a
@ el ek tr i i na k or i s na s naga v i s ok otl ai n i , T 5: 40/20/20MV A z a n a z i v n u s n a g u : 1 8 0 0 0 0 -3
( s r ednj a v r i j ednos t) -h
Kruini tok para-voda s r ed nj et l ai n i , 6,121k Y
@ gubi c i k ondez ator a o o d s u mp o ra v a n i e z e mn o S P l i n a
ni s k otl ai ni di o
@ v l as ti ti potr oi ak
L T e r m o e l e k t r a n a ( sm e cli u g lie n ) Atomska elektrana
P r i m i e r : e l e k t r a n ao d 2 7 0 0M W Podac i o el ek tr ani P ri mj er: 2500MW
f*Ui^" fe) fSl ( v r i j ednos ti z aok r ui ene)
T*bi "d6) af,orl T ran sform atori tai o el ek tari
Pl -2- 1 5 0M W 5 r :- 2 1 4 M VA T 1 - 2 : 2 0 0M VA . pr oi z v odnj a ener gi i e ( m ak s '-
1 turbokomplet (3) t :15O0MV A -3:725 MV A o g l a v n e p u mp e z a ra s h l a d n o
Ps-o: 3 0 0M W 5 r - o - 4 0 0 M VA 2 0 0 /10 ,s kv m al na v r i j ednos t) : 64,8 m i l .
s re d s t v o u k u p n a d o b a v l j e n a
za genera tor 52 :1530 MV A 420127kv
P z- a : 6 0 0M W Sz a :7 8 0 M VA T 3 - 6 : 2 0 0M VA k W h/dan
l OOOMV A
4,t:3540MW U t z :27 k Y
n = 3 0 0 0m i n Ur ' z:1 0 ' 5 kV 710121kv o potr oSnj a: koliiina po bloku: 4 18000 I
P z,n:3752MW 11 :33/" 245127kY h
Ut a :7 1 kV T 7 - 8 : 2 6 6M VA s i r ov i ugl j en: 73000t d^nev no
s i r ov a v oda: 148000 m ' dnev no nr z:1500mi n' (k ori s nos ts v edena a s n a g a mo t o ra P o b l o k u :
Pa rn a tu rb i n a : /r - z:1 1 kA 400/21kv
'8 v l as ti te potr ebe z a ener gi j om : na neto s nagu) 8550 kW
v iso ko tl a i n i , It t:1 1 kA
Par na tur bi na: o k o l i i i n a ra s h l a d n e v o d e :
s r e d n j e tl a i n i , /z- e :2 1 ,5 kA 3,63 m i l . k W h dnev no
n isko tl a i n i d i o cos Q - 0,75 . nanos pepel a ( fi l tar s k i i k otl ov - v i s ok otl ai ni i m3
198000: (bl ok A )
s k i peoeo) : 4600t dnev no ni s k otl ai ni di o h

2. Termoelektrana (kameni uglien) 218000-- (bl ok B )

h
P ri mi e r: e l e ktra n a o d 770 M W Podac i o
T urb i n e G ene r ator i T r a n sfo r m a to r (i 3 el ek tr an i : Upotreba elektrane
P : 7 4 5M W S :8 5 0 M VA T 8 OOM VA e k ol i i i na par e odnos no v ode Os nov ne el ek t ra n e 5 re d n e e l e k t ra n e V ri n e e l e k t ra n e
n: 3 0 0 0m i n u :2 1 kv 2 7 0 2 1 kY u tur bi ni : 2160 t/h
r s tal na pr eda n a e n e rg i j a . p ro mj e n i i v a p re d a n a s n a g a o p o k ri v a n j e v ri n o g o P t e re a e n i a
I :2 1 KA T 2 80/40/40MVA o odr i av anj e i i s toc e z r ak a:
r nos i oc i energ i j e : o n o s i o c i e n e rg i j e : r n o s i o c i e n e rg i j e :
P a rn a tu rb i n a : co sQ :0 ,8 7 5 1 0 /2 1kv el ek tr ofi l te r
s m edi ugl j en , t e k u c a v o d a , k a me n i u g l j e n , n a f t a , v o d a u p u mp n o l
v iso ko tl a i n i , tr o n a m o tni o ods um por av anl e di m nog pl i na
atom s k a ene rg i i a z e mn i p l i n a k u mu l a c i j i , z e mn i p l i n
s r e d n j e tl a i n i , tr a n sfo r m ator s nas tank om k al c i j ev og s ul fi ta
n isko tl a i n i d i o T 4 0 M VA ( pr oi z v odnj a gi ps a)
V rste turbi na
1 1 0 /1 0kv
K aol anoraturbi na I Franc i s ov turbi
a na I K ond"nz ".i i tk u patt
Hidroelektrane r m al a v i s i na p a d a (d o ' 40m) o v e l i k a v i s i n a p a d a (d o 3 5 0 m) a crtez ( i s je i a k ):
. us pr av no i l i u p ra v c u tok a r o p a d a n j e k o ri s n o s t i k o d i s p a ri vai
3. P r o t o E n a h i d r o e le ktr a n a nagnuto v r a u l o s ma n j e n o g t o k a v o d e
P r i m j e r : e l e k t r a n a1 5 M W Pod aci
Tu r b r n e( 4 ) Gener ator i ( 4) Tr ansior mator i (2) o el ek tr ani : Dovod Dovod
v ode Yode
4 t-3,22t1tN t- 4 :4 M VA T 5 ,3M VA . nazi vnipad:4,15m
n :71 ,5min Ur - r :1 0 ' 5 M VA 2 0 /1 0 ,5kv o nazi vri protok po turbi ni :
:83,s 70 ,"1,. , niskotlainr
r It - a :0 ,2 2 k4 T 2 1 OM VA 95 m'/s vtsokouacnt oto
Odvod I dio
co sI - 0 ,7 2 0 /1 0 ,skv r godi S nj rad
i (prosj ei na Odvod
K a p l a n o va tu rb i n a : t1 vri j ednost):62 GWh vode vode s re d n j e t l a i n i d i o
u sp ra vn a o so vi n a - 9 1 ,6 /o

119
rt8
 Primarni Elanci UUsN.J2.o3o) Primarni ilanci
Kar a k e r i s t i E n e v r i i e dn o sti e le m e n ta Pr im ie r : pri kazi Oznake P ri mj eri : k ri v ul i e i z bi i anj a (uz orc i )
P o i am T um aien ie R1 4 i l anak s a z ra i n o m d e p o l a ri z a c i j o m C l anak s a z raE nom depol ari z ac i i om A S 4 pri
N a po n mi ro va n j a Napon na stezaljkama M,N i l anak s a i i v i n i m o k s i d o m opterec enj u:R - 20O- k ons t.
N a po n p ra z. h o d a n eopter eaenog elem enta L al k al i j s k o -ma n g a n s k i d l a n a k UUY
) s r ebr no- o k s i d n i i l a n a k '1,1
R a dn i n a p o n N a p o n n a ste za lika m a
N a zi vn i n a p o n p r i o p te r e € e n tu sa zrainom depolarizaciiom
Nap o n p r a i n j e n l a Jf#lft"u" 1,1
Min im a ln od o p u Ste npi o -
g o n ski n a p o n ( p o lo vica
n azr vn o gn a p o n a )
N az i v n i J U Si N a z i v ni 0,9
d:26mm naPon tEc kaPaotet P ri mj e n a
Nap o n n a k r a j u N apon na stezaljkam a pr i h:50mm oznaka uAh
0,?
PraznJenJa kojem se element sm atr a 1,5 AS4 50 D oj av niure-
i s pr ainjenj i m r r Po vt suntn D afertra daj i tome
( cin k/sa l mi i ak/pi rol uzi t-ci nki ci nkov
kl ori d/ AR 40 100 200 300 400 500 600 700 80Cf u h
t.) 85 sl i Ino
S am o p r a i n i e n l e Un u tr a in ji p r o ce s,ko ji p r i p ir o lu zit) l zbor
u skla diSte nj u sm a nju je el anak s a i i v i ni m ok s i dom MR 9 ori
Nazivni J U Si Trgovi n- Maksmi ere u mm d) E l e k t r. o g ra d r
t ra ja n jer a d a opterei enj u: R - 7,5 k O (k ons t.)
naPon IEL ska 7(
o z nak a oznaka d lh lr lt 105 To me s l i i n o
U uY
T r a jn o p ra i n j e n j e Nepr ekidno uzimanje
str uJe t,) R03 Y i kro 10,5 AA\ 9 5A S 4 53 To me s l i i n o , 1,3
R1 -ady 12 30 d o j a v n i u re -
Unu t r a i n j i o t p o r U n u tr a in ji o tp o r ie lije R3 )otu 't4,s lq daji 1,1
Si g u rn o st Z aitita pr otiv izlaza elek- 'l ignon 5AS 6 110 e l e k t r. o g ra d e
R6 'l rgnon 14,5 )U
p ropuStanj a trolita koja je postignuta rl ormal 21,5 60 0,9
Rl2 Ti povt al kal i i sk i h bateri j a
konstr uktivnim m jer ama R 14 )aby 1A 50 (i zbor) M, N
R20 '1ono 34 61,5 0,1
Temperaturni odnosi R40 172 N az i v ni
I e m p e ra cu ra naPon
lEc P romj er
T umaienje 4 .5 3Rl 2 N or m al 67 62 ol oz nak a umm
P ri mj e n a
20 l 0 40 50 60 70 80tuh
9< - 20 "C b ez pr ainjenja 6 4R2s 98 67
o 6F72 B ateri j a sa i i vi ni m ok s i dom A l k al i i s k o-mangans k i E l anak LR ' l k od
48,5 26,5 17,S
-10 'c<9<0"c l o ia kor isnost btt) 50 25,5 optere€enj a:R -300O (s l ui ni uredai i prov i era
1,35 MR 9 15.5 D ugmas ta
6F50-2 70 35 ?r'(
' 10"c<s<20 'c n or malni pogonski uvieti eel i i a: U uY 12,h i 7,dl n
15 10F15 anodne 16 s v l etl omj er oan tledan
30"c<$<40 'c g ubici kapaciteta bater i j e
1,4 N R 07 11,6 D ugmas tac e-
Pr im ie r : kri vu a praZni eni a el ementa R l 4 l i j a: s l u5ni
$> 5 0'c v e liko sa m o p r a inje n ie , 1,3
o m a kia n jeza liie vn e UuY, h uredaj i
Trai:nj e pri kl j ui enj a:
mse t,f, ---T------I-----l dan
1.4 NR9 15.5 t o me s l i i n o 1,1
Oznaka
R
1 ,3 I-l. )ptereienje: / : 25 m A A l kal i j sko-mangans k e bateri j e

1.5 LR 9 15,5 Dugmasta 6e-

0,9

L ""1;6 ;n" 1,1 l i j a : k a me re , 0,1

14 s l u i n i u re d a j i
R z a o k r u g lu ie liju
S z a p r a v o k u tn uili 0 ,9 0 20 /+0 60 80 100 120 tuh
1,5 LR 1 12 O k ru g l a i e l i j a :
k v a d r a t n uie liju K a me re ,
F z a p l o s n atuie liju 0,1 s l u i n i u re d a l i
S rebrno-ok s i dni E l anak S R 48 ori
opterefenj u R :1500f)
Oznaka tipa 10 20 i0 40 1,5 LR 14 zo To me s l i i n o , Traj anj euk l l ui enj a:15 -L
ma g n e t o f o n i , oan
10 F 20-2 Litijske bateriie (irbor)
b ri i a a i a p a ra t i UUY
-T--T.TT
L-f-veliiina Nazivni Sastav N az i v i P ri mj ena b l j e s k a li c e
I I 20 1,6
naPon katoda/ kapacitet
t tPL::ii':,:".lii: . Pur6 Pv tv
kuV a nod a u m AH Os tal e al k al i j s k o- m a n g a n s k e b a t e ri j e
z a 3V.4.5V i 6V 1,t*
se r iji p r ikliu ie n ih 6 e lija Li /Mn02 30- 200 R ui ne ure
150-1400D i epna rai unal a S rebrno oksi dna bateri j a
Fi l mskii foto ao. 1,2
5 Li /C rO, 1000 Opskrbastruj om 1,5 S R 48 D u g m. i e l i j a :
u el ektroni i ki m s l u i n i u re c l a j i 1,0
mem. podataka
1q S R 07 11,6 D u g m. 6 e l i j : i :
L i /Bi 203 3sl4s nuc ne ur e
60tuh
el. mem. Dodataka s l u i n i u re d a j i

120 121
 D tN 40732/5.78
Olov ni ak um u l a to ri- - - ! D tN72310r. 1/1.70 (JU sN .J3.721) orovni
akumuratori N13721)
uus
D tN72311r . 1319.76 BiNiiiii'i.'i11;l,
O s n o v n i p o j m o v i o a ku m u la to r im a M ie r e startni h bateri j a (u mm) Tehni tki poda c i o punj eni u ol ov ni h ak umul . V rS ne v ri i ednos ti s truj e puni enj a
N a zi vn i Z a d a n avr ije d n o stka p a cite tap r i O z nak a B a t e ri j e N e p o mi i . B a t e ri j e z a V rs t a Nazivni S t ru j a p u n j e n j a u A
ka p a ci te t t r aja n ju p r a in je n jao d 5 , 1 0 i 2 0 za vozi la n e b a t e r. mo t o rn a b a t e ri i e k a p a c it e t za svakih 100 Ah
c5, C1s, C2s s a ti s p r ip a d n o mstr u jo m /s, G i S I P z S G ro I P z S vozila 1) 2) 3)
(Ks, K1o, K2o') l1oi I2o
P r i m je r : G:1 0 0 Ah
Kapac i tet cs c5 Go Go C.o S t a rt e rs k a Cro l0 12i 6 2
. s - sa tn o p r a in le n je b a t e ri j a
F ak t. punj enj a 1.17 11 1.1 1 .2 1.15
r ka p a cite t1 0 0Ah
. str u ia p r a in je n ja Kor i s nos t
G ro (b a t e ri - cs 10 147 3
ja za vozilo)
K o r i s n o s ts t r u
je o d n o s n o
'-+- a2 \\.l
ener gr l e
lwt
0.7 0.58 0.75 0,68 0,75
G ro (n e p o - Go 8,5 12i 6 3
Star tna bater i j a mi c n a b a t . )
kapaciteta11a6 Povr iina z a O z nak a z a
V remenski tok napona punj enj a, s truj e
z a pok r etani e,
puni eni a, gust oee k i s el i ne i temperature pri
K o r i s n o s te n e r oznake ti pa i r az i nu k i s el i ne, r as v j etu i OP z S Go 5 7 3.5 2
w- proizvotlaia obostrano paljenje
puni eni u 6el i je 5 Gi S 250 (k ri v ul i e punj enj a)
gije odnosno I lwh :
l;t
vvL
(J r). rz ) cs 5 8i 4 2

Faktor Tipovi baterija g,, u V l N apon na k raj u punl enj a

' l ) P u n i e n i e s k o n s t a n t n o m s t ru j o m i i s k l y u i e n y e m
R e c ipr oina vr ijednost Ah - I kod potpunog napunjenja
punjenja ko r isnosti Ti pski N ui vni N az . k ap. 2,6
21 a2 Masa 2 ) P u n j e n l e s o p a d a j u c o m s t ru j o m i i s k l j u i e n j e
P ri m jer : faktor pun jen ja ' 1,2 brol naD.u V Czol) u Al k o d p o t p u n o g n a p u n j e n j a : p o c e t a k p o l a ri z a c i j e
max max uK 8
1 e ..r o.:100Ah 1o,.r r .:1294L k o d 2 , 4 V p o i e l i i i ; s t ru j a n a k ra j u p u n j e n j a
57712 27 12 2,4
kod 2,65 V po celiji
Tipski brof (ielije, monoblok-baterija) 210 195 3 ) S t ru i a n a k ra i u D u n i e n i a n a k o n p u n i e n i a o d 7 2
53621 Jb IJ
0 84 Vrste pogona akumulatora
Razlikovanje tehniikih osobina
(n avodi pr oizvodaia)
54533
ss415
12 45

54
249 234 16
19
,'ffi--'f-f-:l O p rs Tp ri m j e n a B l ok ov s k es hemes pol a

N azivni kapacitet 84Ah 293 Llo 0 1 l \ 5 6 7 I tuh B a t e ri i s k i

N azivn i napon 5 6 3 16 OJ )n
PoSon
B roj 0...4= 5V (e l e k t ri i n o
B roj 5.. .7 t12Y ) Naziv ni k apac i tet pr i 20 s atnom PraznJ enlu, vozilo: Mre i a i s t o - B a t e ri j s k o
gustoi a k i s el i ne 1,28 k g/| , tem p. ki sei ne27'C fuA s mi e rn e s t ru j e t ro i i l o
PoSon
Oznake startnih bateriia 4C p ra z n i - p u n i )
Punjenje startnih bateriia
6V6OGroS DtN 4 0 7 3 2 - b 0,05
, 20
T
iil
Ja ko ststruj e: lpu:
h
^
L2O

spojnica ploia
tr ajanje pr ainjena kod 20 h Kr a j p unl enj a: napon punj enj ai gustoi a
0 1 2 3 t' 5 6 1 B ruh
izved ba ki sel i nene rastu nakon
povr Sina ploie tri oi i tavanj apo satu.
vrsta uetlaia
br oj pozitivnih ploia Temper atur a k i s el i ne: l 5 ... 55'C ho
Pui' P re k l o p n i
nazivni napon
Gu sto c aki sel i ne 1,28+0,01kgl l PoSon
( Na zivnagustofaki sel i ne)27"C '1,3 (ra s v j e t a z a
Kratice
nuidu)
Kra ti ce Z n a i en ia F o r m u l ei spravkapri temperaturi$ 1,2 s u re d a j e m
Gu sto t a (27'C ):qi ;s2n3pustota ki sel i ne

llr
za punienje
n e p o m iina ielija, bater ila
1,1
Gro p l o i a v elike povr 5ine +o,ooo7[.1" Y
"), 1.0
gl reietkasta ploia Baterije za vozila (izhor)

iii s
Pz o kl o p l jena ploia
sta n d ar dna izvedba
Ozn a ka
Dacerrle s resetkastrm Plocama
N az i v ni napon N az i v ni k apac i -
8 tu h

i
tet C"" u Ah
P a ra l e l n i p o g o n
p o p re ine ploie Bateriia za 6 4,5. . . 8,12 (d o j a v n i u re t l a j i
40
m otocikl I s t a rt e rs k e
vo zi l o
12 9
E u ska i zvedba
30
Bater ija z a 6 s6... 180
i s p o j n i cap lo ia : za lie ve n a m otor no v oz i l o
't2 2A
I D zavijaana 18...180

r r ) u sta ri j i m n o rma ma

122
zavarena
K. za nazivni kapacitet
Ba te r ijaza
zr a ko p l ov
24
33...990
Jb
I f uh

123
 DIN 43 539 T . 14112.83 akumulatora
Punjenje BINYi'ir'T.?illlor,
_
celiEni
akumulatori 3iN iiii?,Lri'r.* D tN 40765i11.68
6ii-i.iotiii,i.83
BiN frli3i 3:13
r.r.rs.oro1
Ureilaii za punienie olovnih akumulatora Kontrola stania punienja olovnih
firji s tekuti m el ek trol i tom ak umul atora

Tipni redovi Vr e m e nski tok napona punj enj a u ovi snosti Sv oi s tv a ur eda i a z a p u n j e n i e G u s t o € a k i s e l i n e s t a l n i h b a t e ri i a
o yr e menu puni enj a s nazi vnom strui om I1s r z aSti ta od dod i ra , z a d t i t n a i z o l a c i i a i s p ra i n j e n o k o d 1 , 1 4 g / c m3
Otvoreni nikal-kadmii odnosno o k uti Ste z aSti 6 e n o o d k a p a n j a v o d e (l P 2 2 ) n a p u n j e n o k o d 1 , 2 g / c m'
n i k a l - l e l j e z o a k u m u la to r i o ugr aden nadst ru j n i o k i d a i (z a i t i t a o d k ra t k o g
. .. l N apon N aP onna kraj u
Podrucje pol ari zaci j e s poj a k r i v e po l a ri z a c i j e i p re o p t e re a e n j a ) Gusto€a kiseline bateri[a za vozila
Op i s Pr im je n a - /u v? P uni eni a
kapaciteta i s p ra i n j e n o k o d 1 , 1 2 g / c m'
r n L------!==_ U pute z a punl e n j e o l o v n i h a k u mu l a t o ra : n a p u n j e n o k o d 1 , 2 8 g / c m"
Cjevaste ploie 10 5 0Ah Vozila a ool ar i tet: r rd l , - f l x
( C)-i e l i j e r,6 . napon punj en i a : b ro l 6 e l i i a x 7 , 7 5 Y naj manj inapon prai nj enj a:1,8 V /c el i l a
Ni (+), cd (-) o pr oz r ai i v anj e p ro s t o ri j e p u n i e n i a napon pol ari z ac i j e: 2,4 Y l tel i j a
il i F e ( - ) . dol i i ev ani e de s t i l i ra n e v o d e n a p o i e t k u naponna k ral u puni eni a: 2,55V /c el i j a
Ploies klijetka. 1,{,
r s Par av anla naj v ei i napon punj enl a: 2,4 V /c el i l a
ma (K)-felije
Ni (+), cd (-) U redaj i za pu nj enl e ol ov ni h ak umul atora U redaj z a punl eni e pl i nopropus ni h N i C d ak u.
a normalni 7sAh . . .520Ar Do n a iviie
O z nak e N o rma l n i A u t o ma t s k i
unutrajnji 1 04 h. . . 140At jednosatnog lrredal
V rs te uti i ni h punj ai a
otPor o p te r e ce naj
t2v S truj a D i menz i j e Za puni enj e
N az i v ni napon 6V i 12V P rik l j utn i
. smanieni 6 5 A h ...3 0 0 Af Op te r e te nje P unl e, (D x S x V ) br. c el i i ai
naP on umm baterii a
un utrai nj i 7 , 54 h ...1 2 5 Ah ve liko m N azivna strula umA
ocPor str u io m @ Otvoreni ni kal i -kadmiakumul
j ator P unJenl a
@ Plinonepropusni ni kal j -kadmi akumul
j atoripri 1 60 33 x 17
eelila od pre- 2 , 54 h ...4 5 0 Ah Aku m ula to r i so b nojtemperaturiod 20"C N az i v ni pr i - 2 1101220Y
- 50 33 x 17 1 2
220V ' ' , 50 H z
za ve like k l j ui ni napon 50Hz 1 0 0 57 x 62
Ni (+), cd (- svie tilj ke Plin o n epropusni ni kal i -kadmi j akumul atori
Nadstrulniokidac 6 A u k rugu s truj e punj enj a
S in t e r s A h...4 0 Ah K rat kotraj na lzve d b ene vel i E i ne dugmasti h €el i j a 11 l 20V ^' ,50H 2 70 x 40 x 76
(S ) - i eilj a opter ecenia ve- s rnasenim elektrodama (izbor) P ri mj ena 5V do 30A h 1 2 V d o 1 5 A h
Ni (+), cd (-) likom str ulom l 2V do 15A h za zad riavanje 9 82x 53 60 1
Nazivn i S truj a D i menzi j eu mm stanja potpunog 15 1101220Y 82x 53 60 2
Plinonepropusni nikal.kadmij akumulatori kapacitet prai ni enj a Masa (zaokruieno) n a P a la n Ja
-
ug 18 50Hz 100x 57 62 1 4
Go 4sumA o h
Uu g ma ste ce l i j 1 0 m Ah . .. Diepno raiunalo, Kar ak ter i s ti k e punjenia a k u mu l a t o ra
( G N K , GHK ) 1 0 00m Ah uredaji za radio-
10 1 0,8 7,65 <1
20 1,4 1t q Kr ati c a V re me n s k i t o k P ri n c i o YT
fonske veze 10
50 6,'l
I P ro mj e n a U 1 (n a p o n Potpuno punjenje
C i l i n dr i i n e 0 , 1A h .. .7 Ah M je r n en a p r a ve , 100 9 ov al 6 ra z v i j a n j e p l i n o v a
P unj enj e stal nom p u n i e n j a ) t a k v a d a s t ru j a o l o v n i h a k u mu l a t o ra ,
ie l i j e ( G S Z ) slu 5 n en a p r a ve 170 15 9,2 25,1 6,7 d j e l o mi i n o i l i p o t p u n o
250 11 11,6 8,8 strui om / -f /'--" punjenja ostaje stalna

Prizmatske 1 , 6A h . . . 5 0 Ah Filmska r asvjeta, 280 /6 15,5

75,1
34,4 (? --- p u n j e n j e N i -C d
a k u m u l a t o ra
ie l i j e ( G S P ) fot- bljeskalice 600 50 33,0 41 1 7,9

Monoblok- 3 A h ...6 Ah Ur e d a ji za lzve d b ene vel i E i ne ci l i ndri E ni h €el i j a sa

-baterije r e p r o dukciju sin te r sk i m el ektrodama (i zbor)
slike i zvu ka
150 10 9,0 )q
T e h n i E k i p o d a c i z a p u n je n je 180 18 10,0 10,5 44 U P ro mj e n a s t ru j e B rz o d j e l o mi i n o
500 50 14i ,ir' ( r'a( Punjenjestalnim punjenja takva da kod punjenie olovnih
Na zi vn i Ko r isn o st naPonom postizavania naPona a k u mu l a t o ra , p u n j e n j e
Oznaka kapacitet
Faktor
e n e r g iie
750 t) 36,0 75,3 z b o g o d ri a v a n l a
p o l a ri z a c i j e U 1 o s t a j e
uCr
p unj enja 1000 100 41,0 1t 35,7 (2 , 2 V / c e l i j a k o d o l o v n o g
Iwt s t a Ia n
I 200 120 50 t)
1 , 4 V / c e l i i a k o d N i -C d
Nikali- 1800 180 6T zo 49 a k u mu l a t o ra )
k a dm i j 4000 400 147 61
C- 6 e l i j e cs 't,4 0,5 7000 700 237 94
K-ielije c5 1, 4 0,6
S- t e il j e cs lzve d b ene vel i C l n€ prl zmati l ni h 6el l j a sa P u n j e n j e N i -C d
U t j e c a j n a p ro c e s
sinterskim elektrodama (izbor) ra z v i j a n j e p l i n o v a
P unl enj e po p u n j e n j a p re d s p o j e n i m a k u mu l a t o ra , n a k o n
Ni k a l j - urmenztJeu mm karakteri sti ci U g ra n i i n i m o t p o ro m i PotPUnoS punjenja
N azivn i S truj a
ieljezo kapaci tet p rainj enia Masa (zaokruieno) otpora s n i i e n j e s t ru j e p u n i e n j a ru i n o i s k l j u i e n j e
C- f e l i i e cs 't.4 0,5 u8 kod postizanja napona
C16 u Ah 16uA b n
p o l a ri z a c iI e
)4 0,24 115 15,8 41,4 64,1
l( 0,4s 180 15,8 41,4 100
10 1 360 38,2 41,4 102
l( 1q 780 JU 77 125

124 125
i
I

t
;

i
Nazivni naponi,vrste m reta i tipovi stupova 3iNi3333i?3:
lf, Nadzemnivodovi,BiNi313?/,'oVBEBilii'i13 U33l,1ltL1,3i
kabeli vDE 0211/2.70 vDE 0271i10.63
i Na z i v n i n a p o n i Tipovi stupova (izbor)
i O zn a k e Nazivne veliiine P oj movi Grani E ni ras poni z a nadz emne v odov e k od
't1 0 ov j es i i ta j ednak e v i s i ne (i z v adak )
ls t o s m j e r n i uV 220 440 600 750 s p o tp o r ni m i ovj esni m i zol i tori ma
i
o Pogons k i napon : n a p o n u t ro f a z n i m u re d a j i ma i i z v a n p ri l e p o n s k i h p o l j a unutar PfllePon-
ukV 1,2 1( 3
IE i ednofaz ni m te i s t o s mj e rn i m u re d a j i ma i z me t t u (i z n i mk a : v o d e n i p u t e v i i skih polja kod
t
I
lz m j e n i a n i
50 H z
10 0 1 125 270 3802) 500 1lll v ani s k i h v odi ta
. U o: naz i v ni na p o n i z me c l u v a n j s k o g v o d i i a i
dojavni vodovi)
t ro j e j b u s a , i i d a ra
lr 560 I k ov i ns k og pl ai ta
lr
I ukV 6 10 . U : naz i v ni napo n i z me i l u v a n j s k i h v o d i i a N az i v i d oz v ol j eni dozvoljeni
presiek rasPon naPon
liI Dr ve n-rr)-,
i stup:0,4 kV B etonskistup: 20 kV U o1
om j er n a p o n a k o d k a b e l a z a t ro f a z n e u mm' umm um
15 20 25 30 OU
o ko 1 2 m vi sok oko 14 m vi sok
ti U ,1 u retlaj e
Cu AI A l d rey uA l A l d re y
I 11 0 220 380 d u b in au kapani a1/6 betonskitemel j
I u ku p n evisi nestupa U o1 280 75 200 115 35 ' 100
t t om j er n a p o n a k o d k a b e l a z a i e d n o f a z - 25
J ed n o f a z n i uV 1 001 200 220 n a jm a nje 1,60m u:1' 35 430 110 teq 170 50 140
I iz m i e n i c n i
ne i i s t o s mj e rn e s u s t a v e k a d s u i z o l i ra -
50 530 165 470 280 70 200
Stu p o vi za ni sko i sredni enaponske vodove na ob a v a n j s k a v o d i i a
I 16 i l 3 H z u kV 1 15 110 70 610 235 590 470 100 775
I
I s p o tp o r ni m i ovj esni m i zol atori ma uo
t
) S a mo za n a Do n ski tr ansfor m ar or
. -0:,, om j er n a p o n a k o d k a b e l a z a j e d n o f a z - 95 705 380 900 500 145 395
2 ) L i n i l ski ne i i s t o s mj e rn e s u s t a v e k a d j e i z o l i - 120 770 )JU 1080 650 185 505
n a p o n u rrofaznom sustavu r an j e d a n v a n j s k i v o d i i
A l /ee 6/1 A l /ee 6i l
Stup nadzemnog voda
Materi j al za nad z emne v odi E e (i z bor) 2s14 180 80
zemno uze 3s/6 275 120
"1ate r ij al Cu AI A l dreyB z l S tl S tlI s0/8 430 170
traverza 70112 680 200
7 u mm2 10 16 b 10 to 16 eslls 815 380
i,r
l,[:,' .a;' 380kv Re ie tka stistuoovi :110kV 2 sustava,oko 27m visok
naks.
dozvolj.
lacno
naorez
Vrste kabela
susf,av Nlmm '| 90 80 't20 240 150 280 Oz nak a Obiainienie
l[ , '
1t
Stuoovi z a v odov e nai v i i i h
izo la to r ima i zemnom ul adi
naD ona s ov i es ni m
( oefi c i i ent
K abel i z ol i ran
papi rom
o s olovnim plaitem
(p o j a s n i k a b e l , H -k a b e l ,
l' i n ear nog
s tez anj a u
t ro p l a 5 t n i H -k a b e l
o s a l u mi n i l s k i m p l a i t e m
II ''44'' 220 kV
l 0- s K ' 1,7 2 ,3 2 ,3 1.7 1,1 1,1
sustdY K abel i z ol i ran r s olovnim plaitem
II' // ;pec . v od.
m
gumom i umi et- o b e z me t a l n o g p l a i t a
ni m tv ari ma
I !l m m - 56 1\4 48 8 6,7
II
I
W=
7 1 1 0kv
U i e E el i k-al umi ni j (i z v adak )
U l i ni k abel

Plinskikabels nut.tlakom
Ii A l /i el i k Traj na

f f i,.= u vi5e-i mnogoiilnim

I N az i v ni rroml er oP tere-
:i etkastistupovi :380kV pr es j ek ui eta B roj P romi er P#i,H.t,t"
I ustavaodnosno1 sustav
Z m, odnosno36 m vi sok
u mm- umm iica umm
tivost
u Al)
B roj Oznaka kabela K abel
l Prii e n o s e n e r g i j e q4 611 90 iila sa zeleno- | bez zeleno- s k onc ent-
I 1612,5 1,8/1,8
iutom I iute ri E ni m
V rst e Na zi vn i Vr ste 2s14 6,8 611 2,2s12,2s 12s iilom I iile v odom
mre i e n a o o n u kV stu oova Ra sp o n Pr im j ena
8,1 611 2,712,7 taJ cn/sPl
3,213,2 170 7 zeiu f cn1 cn/sPl
N is k o - 0,4 dr vo, ieliina 40.. . 80 oskr ba ener gi i om dom afi ns tav a, obr tni i k i h, s0/8 9,6 611
I
i nap o n sk a cijev, ar m i- poljopr i v r edni h pogona i td. 9s11s 13,5 2617 2,1511
,67 350 zeiu/ca/sp I c n / s p l / sm cn/spl/sm
mre i a r ani beton 120120 15,6 2617 2.4411
,e 4' 10
4 zeiu I cn cn/spl/ cn/spl/
Sre dn j e - 10...30 cijev, ar m i- 100. . . 220 opskr ba ener gi l om i ndus tr i j s k i h pogona rs0/2s 17,1 2617 7.712,1 470 spl/sm s m/ s P r s mi c n
nap o n sk a r ani beton, nebod er a, m j er ni h tr afos tani c a i td. 210/3s 20,3 7617 3,712,49 590
mre i a ieliina r ei.
J z ei uI c nI cn/sPl
4s0l40 28,7 4817 3,4s12,68 920 s pl /s m/c n s m/ c n / c n
V is o k o - 60...1t0 ieliina ili ci- 200.. . 300 opskr ba ener gi j om v el i k i h i ndus tr i i s k i h 680/8s 36 s4119 4,012,4 1150
nap o n ks a jevnareietka, pogon a, v el i k i h gr adov a i td. 6 z ez ul dalJnl e
m re i a armir. beton ) Vr i i ednos ti v r i ie d e z a : i i l e c r s bro- s b ro j e v i ma s b ro j e v i ma
br z i na v etr a od 0 , 5 m/ s j ev i ma1,2 .. 4) 11

M re i a n a j - 220...380 aeliinaili 300.. . 360 opskr ba ener gi j om u m ec l upok r aj i ns k om i tem per atur a o d 3 5 ' i t e mp e ra t u ra vodiia od
1) uk ol i k o j e dopu!teno po V D E 0100
v iSi hn a p o n cijevnareietka m edunar odnom podr ui j u ( m r ei am a) 80"c
i
I 126
l
t
 vodoviikabeli 9fTffii'+:i,%rffi N i skonaponska m r eia vDE0636
Dr Ns7636
B o i e r a s p o z n a v a n i a izo lir a n ih i n e izo lir a n ih vo r tite
T r ans for m ator s k a s t a n t c a V rs te mrei a
Opis vodiia Oznaka Bo ja Opis vo di i a Oznaka S i mbol N apaj anj e s r e d n j i n a p o n 1 0 k V p re k o Zrakasta mreia
B oj a
pr s tenas toS v oda (n a d z e mn i v o d i l i k a b e l )
l zmj e n i i n a V a n j . vo d it Ll, L2, L3 ') zaititni v odi i PE zezu Zra k a s t o o p s k rb l j i v a n l e
v
l s tru j a p o t ro 5 a i a i z t ra n s f o rma -
vodr c N sPl PEN- vodi i(neutral ni ) t o rs l < e s t a n i c e
sa za it. dj el ovanj em P E N v j e d n o s t a v n a rz g ra d n j a
lst o s m i e r n
a p o zi ti vn i
')
i strula n e S a tr vnI L ')
zem lja E ')
m re i e
iskiluienje cijelog
sre d . vodii M sPl r ) b o ja ni j e o g ra n k a v o o a
utvral ena
Bqje raspoznavania iila kod izoliranih vodova i kabela
II za avrsto polaganje za Pr enos na tr oi i l a
I Broj V o d o vi sa Vodovi bez Brol Vodov i s a Vodovi bez
P rs tenas ta mrel a

I iil a za i ti tn i m vo d iiem zaititnog vodita Zica z ai ti tni m v odi tem z ai ti tnos v odi i a P rs t e n a s t o o p s k rb l j i v a nj e
Il , p o t ro i a i a i z n p r. d v i j e

tu
I sDl I 2 s Pl
I t ra n s f o rma t o rs k e s t a n i c e
.I

h
sDl tr i s k j u i i v a n j e s a mo

flt
sP l
Hr
m$ I spl Elll
iednog diiela voda
s Pl k o j i j e u l < v a ru
ffii
(

m,
p o u z d a n a o p s k rb a
ffii ) sP l spl e n e rg i j o m p ri j e d n o m
k v a ru
6 z ei u/os tal e i i l e i i c e c r ne s
i viie c r ne s oti s k om oti s k om br oj a
[ : 'l
br oj a N i ski i zl azni nap,
nadzemnog voda iil
- 5oHz preko
t l'., Ka b e l i i z o l l r a n i g u m o m i u m ie tn im tya r im a ||t Y,'"ti" Zamkarta mreia
.[lil]i
5U H z s re d n l r n a p o n s u s t a v
I I E:'. Br o l i i l a K a b e lsa za ititn im vo d iie m { Ka b e l b e z t"sti tr-g uodta Kabel s k onc . v odi i i m a s t ri v o d i i a Za mk a s t o p o v e z i v a n i e
mre i n i h i v o ri i t a r
,I; 'l
il
2 sPl sP l Q1 ,Q2 u c i n s k i ra s t a v l j a i v i i e s t ra n a o p s k rb a
5
W sP sPl s Pl
K Q3, F1 u i i n s k i ra s t a v lj a i , s v i s o k o -
u c t n s K rm o s rg u ra c rma
P O rro s a c a
- v rs o k a p o u z d a n o s t

T
ffi
a 9,Eu sPl sPl s Pl -rii".f.i - o p s K rD e
[' T1 I t.l{*n"t"r v e l i k e s t ru i e k ra rk o g
ffi spl sPl Q4 u a i n s k i a u t o ma t s k i p re k i d a i spoia

6 ird. prr cn s ousKom

br oia cn s o ti s k om br oj a cn s oti skom broj a
s t e rmi i l < i m i n a d s t ru j n i m
iskapianjem
Ka rti ce b ro j a : p l :tl a va, sm :sm eda, iu:iuta, ze:zelena, z ei u:z el eno i uta, s pl :s v l etl o pl av a,
r2 i sk a p i a n j e m
c n-crn a , b e :b i i e l a 380V ;3rN - 50 H z niski napon, l s k l apani e k od ras tal ni h os i guraE a
s u s t a v i e t i ri v o d i i a
Pad napona i gubitak snage F2.. .F7 s i g u rn o s n i u i i n s k i ra s t a v lj a i
2h
uoofr'fi^6,00
Karakterisriine veliiinc
Vr sta m r e ie *l.Sl'n!l . n'r!9lll"nt"l T""ri
i00
40
lstosm ier n a lzm jeniina Trofazna 10
l t
(
n era zg ra n a ta mre i a
p ad n a p o n a u V t u: 2
x'9
^ ,,
au:--
2 l.I.cos
x.q rrv!1::rt 100
ffi.ooo !'1

x'q {0 .g 1n
i-
10
razgranata mreia ;1

pad napona u V LU-?.>(r0 6 u :2 T lt .217.4

xq 1 'f roo
40
10 100
g u b i ta k sn a g e 2 1 .1 2 ) .t.t2- /.0
^ D _-
10
x' q xq x.q 1
100
1
n a j ve ca d u l j i n a , L u .U.q .x , L u .U .q.x Lu.U .q x 100
Ob j ai nl en j e: (0
vodiia u m 2 .1 0 0 y " .r 2 1 0 0 /".I.cos9 1007 /..or,p - s tuPn,ev anl e 10 Obiain jenie:
ru u i ' B I rr^ E
rt r
"5 s v r em ens k i m s e ri i s k i s p o i o d 3 ra s t a l n a o s i g u ra i a s j e d n a k o m
s t ru j o m- k v a ra
rco% it"r' e""a:P;tooT
i z bor om
r00 200100 1000
3l).n"oon" ^"-LY f;:rf 'n"t" s el ek ti v no
struja greike ,Ia
20000 100000 selektivno iskljuiivanje po VDE 0636, kad su
i s k l j ui i v anj e n a z i v n e s t ru j e o s i g u ra i a ra z l i i i t e z a f a k t o r 1 , 6 .

128
Kompenzacijski ureclajijalove struje Kompenzacijski ureataiijalove struje
Osnovni spoievi za kompenzaciju jalove struie
l z r aEunav anj e k o mp e n z a c i i s k e snage
Oo i s/so o i Obiainien i e Pr ena
P o i e di n a t n a k o m p e n za ci ja R ai un z a s tr uj u e l e k t ri i n o g o p s k rb n o g p o d u z e i a z a v e l i k o g p o t ro i a i a o d n o s i s e n a :
tr o iilo j al ovestruj e m otor i
l 8 0 V;-3 ,zN,zPEr u 5 OHz s p a r al el nopri kl i uteni m fl uor es c entne c i j ev i o potr oi ak z a d j e l a t n i ra d u k W h
ko n d enzatori ma(kod ( dv os tr uk i s poj )
tr o fa z nestrul e: spoj r potroiak za jalovi rad u kWh
r r o k u t)
Ak o i z nos z a i a l o y i ra d p re l a z i b e s p l a t n u s l o b o d n u k o l i i i n u o d 5 0 o / od j e l a t n o g ra d a ,
tada s e potr oi e n i j a l o v i ra d mo ra p l a t i t i .

Primjer: rKoNct,n Rrrqlnl4rtl liE*}}'{,|{,

o potr oi nj a dj e l a t n o g ra d a 9 2 0 O k W h / mj e s e c d. o. o" -. ' I

r potr oi nj ai al ov o g ra d a t 1 2 0 0 k v a rh / mj e s e c -- Te i a i k i put b'h'

SPLIT
r bes pl atna s l o b o d n a k o l i i i n a i a l o v o g ra d a 4 5 0 0 k v a rh / mj e s e c
G r u p n a k o m p e n z aciia tr oiila j al ov e s tr uj e m al a el ek tr i i na
s jednim par al el no pos tr oi enj a s m otor i m a r i z r ai unani po t ro i a k j a l o v o g ra d a 6 5 0 0 k v a rh / mj e s e c
3 8 0 V; 3 .2 N./PE- 5 0 H2 ,
pr ikli ui eni m i fl uor es c entne c i j ev i
konden z ator om Kondenzatori za poboliSanjefaktora snage - veliki kompenzator laze i3,2 do 50 kvar (tipskipregled)

N azi vna snaga u k v ar 1 3 ,2 ' 16,7 20 25 33,3 40 50

N azi vna struj a
u A -spoi u uA to 24 29 JO 48 (7( 72
u J-spoj u uA 5Z 41,5 )U 67,5 83 100 lz)

Nazivni kapacitet/faza
S r e d i S n l a k o m p e n za ci ja sr ediSnj a k om penz ac i j a obr tni i k i i pr oi z v odni kod [-spoj a u pF 60 110 132 167 223 zLo 333
38 0 V; 3 ,zN,zPEr u 5 0 Hz cijele jal ov e s nage pogoni , ur eds k e z gr ade kod J-spoi a u pF 757 JJU 396 s01 655 798 999
tr oiila pom oc u r ad i on i c e
kondenzatorskog R astal ni osi g urat
r egulaci j s k og ur edaj a u [-spoj u uA 35 5U OJ 80 100 125
u J-spoju uA 63 63 80 100 125 150 150

I I-r I
-T T
P resj ek
dovoda')
kod [-spoj a
kod J--poj a
u mm2
u mm2
4
10
4
10
o
to
10
25
16
35
25
50
35
70
D i menzi j e, vis i na
Pojedinadna kompenzaci ja u elektriEn im postroieniima bez i sa pri kl j uE ni m u mm 353 353 443 523 633 OJJ 633
ormari €em u mm 496 494 586 566 795 795
Spoi Pr incip k om penz ac i i e/v ek tor s k a s l i k a
Masa oko kg 7 6 9 11 11 16 18
i n d u k t i v n ag r a n r kapacitivna grana

L1 P ri kl i ui ak: 380 V trofaz nas truj a 50 H z S poi :j ednofaz nifl ) i l i u trok ut ([)
N azi vni napon400V ,50H z P ri mj ena:u s uhi m i v l ai ni m pros tori j ama
220\'l; 1) tab. 2 D IN 57100di o 523/V D E0100di o 523,grupa 2 (C u-v od)
50Hz
Pojed inaEna kompenzaci ja motora Dodjela kondenzatcra transformatori ma
Tab. 2 (po V D E W ) Tab. 3 (po V D E W )
N az i v na Nazivna N az i v nas naga S n a g a k o n d e n z a t o ra u k v a r k o d
snaSa motora snaSa motora transformatora p ri ma rn o g n a p o n a t ra n s f o rma t o ra
uk W u kvar u kVA 5. ..10 kv i 15.. .20 kvl 25 ...30 k\
induk ti v na gr ana k apac i ti v na gr ana
4,0 . .. 4,9 2 l) 2 3
l8 0 V;5 0 H2 I Q.: e {ts .nt- tg 92)
5.0... 5,9 3 50 6
:;.7
l ^Q c 6,0... 7,9 J 75 6 7q

la.' 8,0...10,9 4
q
100 o 7< 10
t ="' to- "&; 380v/soH: 11,0...13,9 160 10 10
15
15
fo 14,0...17,9
18,0...21,9 7,5
Z)U
315
15
15 20
20
25
EOPz ahti i eva
c,= !' r c- ' &:eou/soH,
var
22,0...29,9 10 400 70 20 30
ko m penzaci l una od 30,0 oko 30o/" 530 30 40
Icl ' tGl :pr s nagemotora
co sQ2:0,9

131
 S klo p n ici i r eleji P ri kl i uE ne oznake niskonaponskih 7
DI NENs000s
"-r - "-' - " - D tN E N 50011 5 78
Gl a vn i skl o p n i ci p r or zvode se kao tr opolni sl<lop- 3.gl av ni . 2.pom oi ni raskl opnrn apar at a Dr NENs0012 s 78
n ici i zrn j e n i i n e stru j e ili dvopolni isr osmier ne str uie. r as k l opni i l an r as k l opni i l an P ri kl i ui ne oznak ez a gl av ne ras k l opne el anov e i z ai ti tne ureal al e od preopterec enra
Po re d ra skl o p n i h e i emenata im aju i pom oine r as- Pr ikl i ui c i s v i tk a .- tr - Br oj ev i Zn a i e n i e l P ri ml e ri
k l o p n e e te me n te . l A1 11 13 ls lB l ?1
i
O n r s e n e s m r l u u p otr e b lja va r kar o g la vn i p r e kr d a ii
r- r- r - J 1
3
2
4
l . ra s k l o p n i
2 . ra s k l o p n i
e l e me n t
e l e me n t
H ), ), \. 1., {," lar lr li ls
I z a b e z n r p o n s k ou k l j uir va n jer za h r r le va ;u
nu z a i t i t u o d k r a t k o g sp o ja
p r e d sp o je - - - l-^'1- t- l ( l+ lo l rc l zt 5
7
6
I
3 . ra s l < l o p n i
4 . ra s k l o p n i
e l e me n t
e l e me n t
t- l - t- r\\\
-\
spoi nisi mbol gl avnogzai ti tnogspoj a
I 9 0 5 . ra s k l o p n i e l e me n t l A2 12 lL lb
po m o c n i s k r o p n i c i su
! sr r d e n r ka o r g ta vn i. a tr ,l tl ,l z:,1:l ,l ct [t l 9' l l t $t
m o g u u k l j u i i v a r s f , mo p o m o cn esr r u je { u p r a vljr cke *-lA7
-I { l -- t-t-t-t - f -t-t-j
: srruje) lrr,l:r }lr 1,.,-
[sz{tz ftz [az Pr i m y er pr i k l j ui n e o z n a k et z a 1 2
si mbol P omoenogskl opni ka pom otne r as k l o p n e i l a n o v e T
II R e r e j i s u u p r a v l j a i k e skto p ke , ko je a ktr vir a ;u
,p -i.'o -izm le nil .rol
m o c n " , t r u l n e k r u g ove p r o ' m le n o mfizr ka ln ih ' ""1
i ni ,i $l /l ' 1. br oj , r edni b ro j
( k onti nui r ani na -i n b ro j a r rl a)
I 2 . b ro 1 , f u n l < c i l s k i b ro j
;;;i;:a .ikonrrlneusD oren
I na k a o : v r i j e m e ,r e mp e r a tu r a sr
, r u ja ir d . T--:-'-
l zl l t,. l zl pa
I S k l o p n i r e l e j i s e a ktr vr r a ;up o m o cn r m sr r u lr m a . vr e m enskirel el ffi -*J-a-+f
l nr
'
F unk c i i s k i br oi V rs t a l < o n t a k t a rnmler

IL O n i f u n k c r o n a l n oo dg o va r a jup o m o cn r m sklo p n r ci- -T |1, l 25

12 lsklopni kontakt
_l+ ,l1r,l2r,ll\ltr l+1l+' +r li8'
ll 56 lsklopni l<ontakt, L__J - 1- 1- 1- 1 l - r | |
t-iA7
Ki lnr lrr lzt v re me n s k i u s p o re n lrr lzr.1," lc" ['r lor l,r le
F"i
ffii
sklo pni rel ej n-+---l
-lA7 34 Uklopni kontakt la" lr l. ls lril:l;
tz t, 6z lzt
ffi{
lm!
Prikliutne oznake i karakteristiEne oznake DrNENs000s.7
t6
78 Uklopni kontakt.
v re me n s k l u 5 p o re n
E_ \_ \ \ \ \_ I
lnr lz l. lo lt - lz" 1. .
n i s k o n a p o nskira
h skl o p n i ha p a ra ta 78
fit
I ff
BiNENi33ll.i78 124 l z mi e n i i n i l (o n t a l < t los
I
t --t
los r-=---r-=---r-=---t
I
lt l, I
- - - l t - lr - lr - |
I fl$;.. 568 l z mi e n i i n i k o n t a k t s . -lr-f--f.-
tifl Primjer karakteristiineoznake Inr l r3 123133l r,r l sr l or p o s e b n o m f u n k c i i o m' ) lo*olou lil loe
ll{
tirl 32
r-l
-lA7 -+ -i -+ -+ -F 1
9 1' ) lrz.lz,,lir [czfsz]oe B oj e ti pka la, svjet losnih dojavnika i jus N Ae003
Il Bro j u kl o p n i h ko n ta kta
Tl svj etl osni h t ipkala vDE01'131 1285
s pec i j al ni h r as k l opni h el em enar a
Ii ( 1 . Ia ra kt'. o zn a ka )
Bro l rskl o p n rh ko n ra kta
- Broj ( 4.
k ar ak t. oz nak a)
Br oj i z m l eni i ni h k ontak ta
^ a
bol
Znacenteza
' ti p k a l o
Zn a i e n i e z a
svietlosni dojavnik
Zn a i e n j e z a
svjetlosno tipkalo
I ( 2 . ka ra kt. o zn a ka ) ( 3. k ar ak t. oz nak a)
C R VEN O STO J i l i l Z u p o t re b a OPASNOST ili ALARM N e p ri mi j e n i t i

I P ri mj e r p ri kl j u i n e
p ob u d e i o ki d a i e
oznake za A
T
I
u sluiaju opasnosti2) ( i n a i e l <a o t i p k a l o )

i l i o p re z
ZUTO , Z a h v a t 1 z a o t k l rn l rn l e O p re z (p ro mj e n a i l i b u d u i a U p o z o re n j e
Vrsta p o b u d e i l i o ki d aia N ai i n pr i k l l ui k a (p o i e t a k ra d n l e z a
--- ne n o rma l n i h u v j e t a i l i i p ro m, e n a u v , e t a )
ne i e l j e n i h p ro mj e n a ) s p re a a v a n i e o p a s n i h
sb---T-rsta Br o i Vr stap r iklju ika Pr i m j e r i s t ru J a )
I Pogona
-f-M"g,t ]
1l p "t"."k= - ,k,
I A
(svi ta k)
p"brd"
I 11
lr, I--fq l,i U' P,
Z ELEN O ST A R T ili U P o u z d a n o s t (o z n a k l S t ro j i l i j e d i n i c a s p re mn a

- TI
pouzd.anogpogonskog za ul<ljuiivanje
I B 2 . svi ta k Z j t< r a isvir t< a t - '-f,
112 1 1 4122l2t,
x t+ - + - \
|+ I
l A 2l A l 114122l l 4
I I I
s ra n l a )

C Oki d a i ra d n e 3 o d vo jci pLA V o l a ; "k. ; ; "i""1"k; i"; " t ; '"un" *; . ni" Svako znaienie l<oje ntje
]
I srru l e a1 i vri j edi z a os tal eboi e i s to k ao i z a os tal e obuhvaceno svim
l D Pod n a,ponski i odvo' c 113 113 l or ] ni :i " p o z n a t i m b o j a n ra
o kto a c -1\ f --J-u-l
l
i
E

U
i
I
B l o ki ra n i
o ki d a i
Motori
odvojc
111 Irr. -lDz
CRNL
:
N rre o rrd i i e l i e n o o o s e b n o
P o t v . rd a (. n p r' j e d n o g p o -
X(1 r-- BIJ ELO z n rc e n l e I N i j e p ri d i j e l j e n o p o s e b n o
I ( i as no) I z n a i e n j e (n e u t ra l n o . o p c a s t u P k a i z b o ra i l i s l . )
X S ve tl o sn i
i ]
oo'"'n'* i SIVO t n f o rmrc t ; a )

U - pol oi ai pr ek i d a i a o z n a i a v a s e s I
i l Z - pol oi aj pr eki d a i a o z n a i a v a s e s O (v i d i s t r. 1 7 6 )

I tl
4 . ka ra kte rrsti i n ao znakaili J i 4. kar akter istiinaoznakam ogu izo s tar iak o s k l opni ur edaj nem a tak v e k ontak te
t1
Z .i t,tn' u." d r1 , o d p re o P t e re c e n j a , ma l u , e d n u b ro i e v e 9 . 0
2i r uU Z N l - l Z m o rr b rt i o z n a i e n v i d l j i v o c rv e n o (R A L 3 0 0 0 ). l s p o d g l j i v a s t e t i p k e mo ra b i t i z b o g
4u!J P UUrv6r'

l
132 133

)
S klo p ke Sklopni aparati
P ri i el aene poi av e s k l opk i DIN VDE0660
R asta vl j a i . bez napons k o s pai anj e
l' zanem ar ivo m alim str ui am a
ur edaj a i di j el ov a
pos tr oj enj a
U k l apanl e

\l
r E
3 I
Ze m n i r uzemljenje i kr atko s paj anj e ] o dogr adnj a na os tal e s l <l opk e
ra s t a v l j a i L3 iskljuienih pogonsk i h
prYootvoreni pol
] r uz em l j enj e i k r atk o s paj anj e
v3 sr edstavaidijelova ] o s r ednj enapons k a
zadnieotvorcni pol

-}]
: Posr r oJenla Pos r r ol enl a

Ra s t a v n i ll r sigur nosna sklopl< a r pos ebna i z v edba r as tav l j ai a

osi g ur a d {' s uloikom osigur aia . ni s k onapons k a pos tr oj enj a
frl
\Y-
. pom iani kontakt u putu
str uje
{'
Skl o p ka
snage
I Lfi- L+ , 1
r str uje opter ecenja pod
nor m alnim uvietima
. pr i utvr denim uvjeti m a
h.a^nr ar a.ani i

o nije m oguce isklluienl e

o uk l j ui i v anj e i i s l <l j ui i v anl e
pogons l <i h s r eds tav a ( ne m o
tor a i di j el ov a pos tr oj enj a)
r k om bi nac i j a s r as tal ni m
os r gur ac r m a
N az i v na
s tr uj e, k oj u i z d ri i s k l o p k a k o d u k l a p a n j a b e z
z av ar enj a k onta k t n i h p l o d i c a i me h a n i i k o g i z o b l i -
c enl a.
I
uk l o p n a mo i i e t i e me n a v ri j e d n o s t I N a z i v n a i s k l o p n a mo e i e e f e l < t i v n a v ri j e d n o s t
s t ru j e k o j a s o b z i ro m n a n a P o n i f a k t o r s n a g e
i s k a p i a s k l o p n i u re d a l b e z n a s t u P a n j a l u i n o g p re -
s k o k a i z me d u l < o n t a k t a .
+3 kr atl<og spoia . ni s k onapons k a pos tr oj enj : i

Ra s t a v l i a i a sPol u oPr er ecenom s tanl u r uk aptanj e nadz em ni h i ur r to.u k od k ra t k o g s p o j a j e me h a n i i k a i v rs t o c a u k l j u i n o g s l < l o p n o g a P a ra t a i l i j e d n o g n j e g o v o g

snage
l3
r Tl a vidan r astavni r azmal < v odov a, k abel s k i h v odov a, s as tav nog di i el a (n p r. o k i d a i a ) p ro t i y n a s t u p a j u c i h e l e k t ro d i n a mi i l < i h i t e rmi c l < i h o P t e re c e n i r.
tr ans for m ator a, pr s tenas ti h
Ifl I

.
v od ov a
s r ednj enapons k a pos tr ol enj
N azi vne stru i e u A !) z a ni s k onal rc ns k e s k l op_1"."ptt..1d_: 1000V _ _ D IN 40003A 8110570
I - l- - **- ] - - . *] *f - __[ - lf
-r1 Sk l opk a, a. ] I 6,3
r oKr etac .
+3 o isl<ljuiivanje svih po l ov a r H H - os i gur ai i s a z ai ti tom !:j:::*;.
-) tePenas ta I 1i
I I 20 2s-' s, 40 6l
f,rl s<kkl lnnl
o pzkr a ' , . -^ , 'o
'Lf-+-l.-+,+1- '. '
FFRtl r I
pr i kr atkom spoiu ( npr . od k r ar k og s poi a I roo J =
12s i 150 i 2 0 0 L 2 s0 j 400 530 800
ispada jed nog osigu r a- a) o s r ednj enapons k a pos tr utr c ne napr av e l _l -Ll-, _1600l _ _ + l ,- | 1
- I L .l-. J ( H H - v i s ok otal i i n i ) [ r ooo- l -- T 1006i, soo T 31s0I 4000I I e: oo [ 4000
I +3
L-
+13
r+_
N H - pod noi ak I 31,s'?)
{1 ;o f-
-[lT:I zso I - 4oo
]_ -r
630 Boo
Rastavn i
osi g ur a E
LJ
rtr
. osigur aai u sl< lopci k ao
dijelovi str ujnog pu ta
r pos ebna i z edba r as tav l j ac a
s nage ___ l__
2')
1
2') I \ +") I 6,
.1__ r___1
l ___*
o"l,
l- 1.
sna8e
lfr,l o bezopasno ul<ljuiivanj e r ni s k onapons k a pos tr oi enj a N H - ul oi ak
os i gu r ac a
l 38 i t
i\r i ^^/ ^ ^ 1 6 r a .6 h i 6 m
10 :,5' ) 16j
16 20 I
70 x lliFi:
25 il-
131,52)3) +o.) il
4o' 50 T
lo 53
63 80
80
+3 rx-1 reol ,0oJ rso-l :rsf+oo I saol 630 800
U E in s k a
sklopka kr atl< im ukljuinim tr ans for m ator a
uspor enjem a s l <l opk a z a pogons k a 1) z aok r ui i v an j e v ri j e d n o s t i 6 , 3 A , ' 1 2 , 5A i 3 1, 5 A n a 5 A , 1 2 A i 3 2 A
r kr atl< o zatezanje kod ok i danj a s r eds tv a i pos tr oj eni a 2; s am o u s l uia j u p o t re b e l < a o d o d a t n e me d u v ri j e d n o s t i
3)
i oi upotr ebl j i v a me d u v ri j e d n o s t 3 5 A

r k ao pr eds k l opl <a z a N azi vne strui e u A z a s k l opne aparate i z mi eni E nognapona prek o 1000V D IN 40001A 81 2 05 70
nadstr ujni okidai s k l opni k e k od upr ay l j ani a
Sk l opk e, 1 kv...6 0 kv 3150 4000 5300
s kl o p ka o magnetsl< i br zi ol< i dai o gl av na s k l opk a z a z ai ti tom
kr atkog spoja od pr eopter ec enj a pr ov odni c i
p re k o 6 0 k V
i k r atk og s poj a
o z ai ti ta v odov a u
Podl oi ak os i gu ra c a
ni s l <onapons k i m m r ei am a
do r eda 30 N

Ra s t a v n a I o vid,an_r astavnir azmak pr i a pos tr oj enj a s v i Si m s nagar na U Ioi c i os i gur ai a

uii n s k a I r sKr lucr vanlu k r atk og s poi a u s poj u
do 30i 36 k V to
sklopka o iskljuiivanje svih po l ov a pr i s os i gur ai i m a
kr atkom spolu ( npr . k od o s r ednj enapons k a pos tr oi eni a Pr i m ar ni ok i da i i
ispada jednog osigu r ac a)
 Razdioba vDE
01e0i0s.7u?l}rlTl',I pl:?9 Nadstrujni za5titni organi
ku€ne instalacije DrN
illS:3? lH: 11
,.ti i',i.ei.iii
N.Es.
JUs .os, *.u,?ili::rltr.;tJitlf
JUs
r8o1s
r.1111,*r.2t11.ur.3106"82 N i skonapons k i os i gurati
K a b e l s k i k u 6 n i p r ik u En i o r m a r e i Dopul teni m ak s i m al ni pad napona N az i v Podruija P rik az P o ie d i n o s t i
Pr rr grada O,SY" u, ugdoy i nl l od k uc nog pr i k l l ui k a
Diazed sustav do 100A
ffi oo D r oi l ta l a p o d n o i a k o s i g u ra i a
3,0o/o u el ek tr i i ni m pos tr oi enl i m a i z a br oj i l a osigurala i 500v - a u l o i c i o s i g u ra i a (s ra s t a l n i m
(D-sustav) k ao i v o d i c e m u z a t v o re n o m

ffiH Mjer e za
veliiinu
' ) vidi nav ode tehni i k i h
(TUP)
uv j eta pr i k l j ui enj a 600V :

@
z a 5 t i i e n o m p ro s t o ru )
g l a v a (k a p a ) o s i g u ra i a (n p r.

El n
g l a v a s n a v o j e m)
00umm n a p ra v a z a o n e mo g u i a v a n j e
z a mj e n e (n p r. k a l i b ri ra n i
u til lt::i:f
je
glavnih vodiEa po stambenoi
d ini ci (S J) N eozed sus tav do 100A dosjedni uloiak)

ffi{=
I r(^ Po kr o v
1SJ N Y M 4x16mm2
osi guraE a
(D O-sustav )
i 380v ^
250V -
2sJ N Y M 4x25mm2
? sl N Y M 4x35mm2
Kra- sNH Dolaz u Od la z u
tica o s i g u r a E em m m 2 ( m a ks) m m 2 ln ia ks; o d 4 S J u skl adus TU P
N H-sustav do 1250A
K H 0 0 1 3 x v e l i i i n a0 0 4 x 5 0 4x 50 M je s to broi i l a prema rasterskom sustavu osigurata i 500v -
l+PEN/N 440V -,
izgradenminimalanugradniotvor 660V -
KHl 3 x ve l i i i n a 1 4 x1 5 0 4 x1 2 4 maksimalnaoplatamjestabrojila
+ P E N/N

P r i m i e r s r e d i 5 n j eg r a sp o r e d a b r o jila
. NY M 5 x10 mm 2 D i DO sustavi osigurata - znaci raspoznavanja Pod rutja primjene osiguraEa
TN- C- Netz Osi gura i i Veliiina navoja
N az i v na Fu n k c i j s k e k l a s e :
dosi edniul o i ak o s i g u ra i a
glavna r azdioba s trul a g : o s i g u ra i i z a c i j e l i o p s e g mo g u :
N azi vna podno(k a . t ra i n o p ro v o d i t i n a z i v n u s t ru j u r
struJa ras Pozna- Diazed Neozed
uA r i s k l i u i i v a t i s t ru j e o d n a j ma n j e s t ru j e t a l j e n j a
uA va n t a d o n a z i v n e s t ru j e i s k l j u i e n j a
Z a stitn i vo d ii a : o s i g u ra a i z a d j e l o mi i a n o p s e g mo g u :
( PEvo d ii) 2 ruiiiasto
. t ra j n o p ro v o d i t i n a z i v n u s rru j u i
4 smede D O1
r i s k l j u i i v a t i s t ru j u i z n a d o d re t l e n o g v i i e k ra -
o z et e n o (E 14)
t n i k a n j i h o v e n a z i v n e s t ru j e d o n a z i v n e s t ru j e
10 crYeno 25 Dll
(E 27\ iskliucenja
16 si v o
20 pl a v o
^) ,.. Temeljno
uzemljenje
mox. 25 i ut o Vrste za5tiaenih objekata:
ulavnl
vodra D O2
( E1 8 ) L: zaitita kabela i vodova
crno M: z a i t i t a s k l o p n i h a p a ra t a
Zone instalacija I prloritetne dimenziie 5U bii el o 63 Dill R: ooluvodiika zaitita
63 ba k reno (E 33) B: z a 5 t i t a ru d n i k a i p o g o n a
Ku h inj e, prostori za rad u ku6i
80 s r e b rn o 100 D IV D O3 Pogonske klase
100 crveno (R 1/4) (M 30.2) g L : c i j e l i o p s e g z a i t i t e k a b e l a i v o d o v a
a M: d j e l o mi i n i o p s e g z a i t i t e s k l o p n i h a p a ra t a
aR: d j e l o mi t a n o p s e g z a i t i t e p o l u v o d i i a
gR: ciieli opseg za5tite poluvodiia
gB: c i i e l i o p s e g z a i t i t e ru d a rs k i h p o g o n a

N H -osi gura ti - z nac i ras poz nav anj a

Dopuiteni nazivni N a z i v n i p re s l e k v o d i i a
N az i v na N az i v na U k upna
gubitak snage u W jednoiilnog i viSeiilnog
/el i i i na struj a s truj a d ul j i na
podnoi k a ul oi k a umm 5 0 0 v- 660V - mm2 l mi n ; l mm2 (ma x )
q
00 100 35 100 78 15 150
0 150 35 160 125 16 19 35
1 1)U 80 ?qn 135 23 28 70 I 1 s0
400 125 400 150 34 150 300
630 315 OJU 150 48 58 2 (40 r s)
qn
El Pri or i tetne v i s i ne z a s k l opk e 4 1000 500 1000 200 90 x
2 (60 s)
- ---- P ri o ri te tn e d im enzije za elektr iine vodove E]Pr ior i tetne v i s i ne z a uti i ni c e 4z 1250 500 1250 200 110 110 7 (80 x s)
136 137
 Nadstruini
--:-.---.-''
vDE0636 r 1/12.83, ?l!,,!
11999191?9 q9: l! !: ?991
VDE0 8 2 0 T .1 r 0 5 .7 9D IN 41661/05.79 (JU S N E 5.731)
r-r'a't'u;ni orsani
zastitni VBE331l'?i;1&
8U! N[i:313i
z as t r t nr or ga n r
.
79
D IN41662/0s Zaititna
skli
" o 415 V -/440 V -
l:"IgjkrTt1r49t"y"') --.--- Tk"r{19
S t r u i n o - v r e m e n s k i d ija g r a m o sig u r a ia za za ititu vo dova N az i v na N az i v nas truj a u A pri
U l oga s k l opl < e : uk l j ui na L-t :arak te ri s ti I(a G-k arak teri s ti k a
l P ol movi : o z ai ti ta pr es j e k a v o d i i a o d k ra t k o g s p o j a i p re - moc
j . t, (vi rtual navremena)su.u opter ec enl a u e l e k t ri i n t m p o s t ro j e n j i ma
drlaSramu vflleme trllanJe o dodatna z aS t i t a p ro t i v o p s t a n k a p re v i s o k i h d o -
vflleme) rYfr- di r ni h naoon a u TN mre i i i TT mre i i
6k A
f"t (nalmanle
I reme okidanir r," (naivece ;
l2 !..
I v i l l em e) U l oga pom oi n e sklopke:
o uk l apanj e up ra v l l a i k i h n a d z o rn i h s t ru j n i h k ru -
] r 1o ( neutj ec al na - pr edv i di v a 10 k A
s tr uj a k r atk og s poj a) j e gov a i s tov r e me n o s g l a v n i m s t ru j n i m l (ru g o m ' 15 k A zo
o nadz or uk l op n o g s t a n , a a u t o ma t a
-
I s tr uj a u s l ui aj u gr ei k e
10, 4.5 k A : - losj r 1.6 2 3
i t 8 ' 10 16
2
101
Primier:
r s tr uj no v r em ens k o podr ui ;e
D i menzi i e LS -s k l opk e
n 25 6 10 16 4\6
_ 2025 32 40 50
| 63- A- os i gur ai
z K arak teri s ti k e ok i danj a LS -s k l opk i
o s tr uj a k r atk og s poj a
/r 750A.
a v r r l em e tal l enl a
); I r " . : 0,03 s T 9l
rol'L
o 20
r 10

' r or E
r; L
IT
2.10c 2110s )
-l -f l
uA* 9 t r,
a /\)

s toj e u odnos u 1 :1,5, m edu-

illo
s obno s el ek ti v no i s k l i ui uj u s pom otnom s k l o p k o m (l do 4- polna) 'l
odr edeni m podr ui l i m a po- I
t
oI
gons l <og napona. CL
( v i di tak oder i s tr . 129)
o v' e

oz
T 0,1
|
I 0oor
I
I
n7
I ;;;
1,5 ? 3 4 5 67 10
t
puta naz i v nas trui a /" u A
struinesreske I z v edbene eliiine i btpori uzemli.:t_
:II,3j!:t*1 1d
N az i v na Ma k s i ma l n i o t p o r u z e ml j e n i a R . , u
U l oga F l z ai t i t n e sklopke: s trui a k o d ma k s . d o d i rn o g n a p o n a
l s k l y u[i v aj e un u t a r 0 , 2 s p ri n a s t u p a n i u o P a s n i h d o ' k v ara /,, 50v 60v
di r ni h napona z b o g i z o l a c i j s k e S re S k e .
10 mA 5000 2500
D i menzi i e Fl -z ai ti tne s k l opk e 30 mA 1667 833
0,3 A 167 83
N az i v ni napon 1 2 5 ..220V - (2pol ni ) 0,5 A 100 50
u m r ez i 1A 50 25
O s i g u r a l i z a z a 3 titu a p a r a ta ( fin i o sig u r a ti) 220 ..380V - (4pol ni )
120 ..240V - (2pol ni ) Fl . z a i t i t n a s k l o p k a s p re d z a i t i t o m o d k ra t k o g s p o l a
i -ra sta l n i u l o i a k 2 50 V G- r astal ni ul oi ak 250 V, nez am i enl i i v
11!:!i'u 240 ..415V - (4pol ni )
/N : 0,035...0,05 A N a z i v n a s t ru i a
1 p : 0 ,0 3 2. ..6 ,3A
t- sklopke u A to 25 40 63 1oO125 160' 22
Ve liiin a : 5 ' 2 0 m m l V el i i i na: 5.30mnr f-
i:tr r.o.oeo,on
l Vel l s k l j u i n a mo c
{ -)J r i i na: 5 25 m m ;il"J u kA 1q 4C
,5 2 2 ,5 2 4

l /':0,8...4A Mak s i mal napred:l a s u t a o c k ra t k o g s p o j a u A z a :

V el i i i na: 5 20 mm
N H (eL) ._ F-t' soToo
ltE FAitr,
P r e k i d a n a s v o i s t ya ( slo va za r a sp o zn a vn ie ) N eoz ed fe i-lgo softogl=-_r
l -L
su p e rb rzi : F F Ur z' , F lsr ednlotr om i: lY tr om t: T s uper tr om i : T T D i a z e d (g L ) 50 63 63 80 100

139
1 38
 EfektriEni ureataji u stambenim zgradama DtN1e0ts'r.2t11.84 Instalaciiski spoievi s instalacijskim
nstalacijski spojevi instalaciiskim sklopkama
rklopkama
M i n i m a l n a o p r e m a e le ktr iEn ih p o str o je n ja S trui nasshema
Li na r l ppov
hem a u o v eez
z aanom
nom p pri
ri kkaaz
z uu Prtrtnc
I P n c l p1p1i
l i l p g1p9l
n a na
{1!em
e mg
Vrsta
l skl apanj e X 1 r' -.-l
Br oi i z v oda z a
troiila utiinicel) | r uvietu I ur edaj e <2k W I ur etl aj e >2k W ii ,1,N/pr
----l- ,3-6 ,3
Sobe ili spavaonice ,,----T:f_r----------_l | |
S t a m b e n ap o v r S i n ad o I m 2
preko 8 do 12m2
)2\ 1

1
01- t - 1
1 - tI- - - l l r E1l- +6; r I
+I
preko 12 do 20m2
preko 20m2
4
5
1
1
il L]_>+1-l 01f
K u h i n i e , k u h i n j s k e n ile '1-\
L I- l I r---t
l2\/t3\
v e n ti l a to r/n a p a 1")
Ser i i s k i s D oi ., Ar - -. l
5ted nj ak 1
h l a d n i a k, za mrzi va i 1 ,l 'r - ,1 1 ,/N ,/PEJX +
tr tl
s tro j za p ra n j e su tl a 1 L1 ----:l r-----:---------- : I T
b o j Ie r 1t) - ]- fE- - - -
ittT-T-----------------t-.ttl

lttrl l + ^ -s/l
l lIt
Kupaonica
Ir - t I
t ol oi r H .- r l l l.-H
?# -i j I
Y e n t Ira t o r
s t r o i z a p r a n i e r u b l j ae )
1o) t)
1 to\
i .'1
.1 .r,'1
tl l j o,V i
gr i i a li c a
bojIer
1
-l-L ill l 5 <-'
1t) I
wc
r ") 1 Grupni spol
v en ti l a to r 1o)") _l
N X '1r'- x 2 r' -:- | 12- J A -n
Kuena radna prostorija DF-------L--.J- - a rl,v'

1') " rt- Ll

. _f| _t
J

v e n t iIa t o r 11 +_ F--11+lr | LllN,/pE

J !
s t r o j z a p r a n j e r u b l j a, su 5 ilo do 1 t2) r----rll Ji L - - ' ff- -
stroj za glaianje 1
I orr 1-11 E1lr +e)tI I |t
Hodnik =t-_l i tf__r+j_.t
d ul j i n a h o d n i ka d o 2 ,5 m 1 1
13) | L+-, L j I <l^
otu
p re ko 2 ,5 m 1 1,o\ I J
Slobodni prostor -
1 1 't) ri-;unirnispoi r---r i-
rr X 1r'--1 X 2a --r Ift-t;1 I ,/N/P
L1/N
U ,/P
EE
Soremi5te od 3m'
,;i 1 *8 1 I L
Prostorija za hobi
1
,'--llr:-l+__-_
*l i'l'';
._ t- - I'
f f - l - tl - | ' Y I
3 'I
r - ll l l ._ x|*
stan, pripadajuei podrum, tavan
l* lfFliv - \ o2-l--l I
1 1 I| : r: | r.l-\'ll +'
Z a i e d n i C k au p o t r e b lia va n a p o d r u m , ta va n
I L -l I rl ,l 0 .1.{/
p r i ko ri sn o j p o vri i n i do 20 m 2 1 1 't._l
p re ko 20 m 2 I 2
K ri i ni spol
Podrum, tavan
1 N X 'l f -
PE_.1_.
-r X 2r- - 1 X 3T -"r-:]-_
8) k od k upaoni c a L1
] ) o d n o sn o p ri kl j u d n ice za tr oiila ispod 2kW i l i W C - a bez pr oz or a, uk l i u-
' ) u ti i n i ce u z kre ve t bar em dvostr uke, uz an- i eny e pr ek o gl av ne r as v i ete s opoz i v om
^
te n ski p ri kl j u i a k trostr uke ' ) u i ednom s tanu s am o i ednom
- to.; ak o ne pos toj i r adna pr os r onl a
' ) ra d n a p o vri i n a b e z sjene
r 1)
") ko d p o j e d i n a i n o g pr ozr aiivanja z a W C i um l v aoni k or i r
nt
5 ) p ri n i ka kvo j d ru g oj opskr bi r 2) ak o ni j e pr edv i tl eno
u k upaoni c i i l i nek oi
o ) ko mb i n a ci i a s ra svietom um ivaonika
7)
ku p a o n i ce 'd o 4 m2 kor isne povr iine s jed-
.^ dr ugol pr os tor i i i
j ednog
ti- F
' ' ) uk l i ui i v o s m l es ta
n i m i zvo d o m i zn a d umivaonika ' ") uk l i ui i v o s dv a m i es ta L.
ts1 pr ek o 8m 2 k or i s ne pov r 3i ne

140 141
 Instalacijski spojevi s elekromagnets kim sklopkama Instalacijski spojevi s potamniivaEima
S t ru l n a sh e ma u p o vezanom pr r kazu Pr i nc i ona s ooi na s hem a Str uj na s hem a u p o v e z a n o m p ri k a z u rf l n c rP n a s h e m
l mp u l sn i sp o j svi j e tlecim tipkam a Potam nj i v aE z a L a ru l i e l l (s t ri p ri k l i u c n i c e )

s k l apanj e X1
j N
--
PE
L1

II K1
I
lr
ll_
j

I L T1/N /P E

I
I s] f s 2 r. sl l- zmjenitnispol
r1- F+-
IlL I

L- L
f-+-
L.
X1r -
D L --L J .

N
t X2 r

ffi
* S p o i z a s t u b i S n u r a svje tu s vr e m e n sko m sklo p ko m u
L1

ffi
L- u p r a v l j a n o m t r o i i ln o m p r iklju tku ( p r iie isklju ie n jani ;e mogute
p on o vo u kl l u i i tr) 01 f
Ft-- l
L, L1/N / PE

P otamni i vai z a neons k e c i i ev i (s 4 pri k l i ui ni c e,tak oder i z a i arul i e) I

l s k l apanj e s pre d s k l o p o m :i

ii
I
I l

i S p o j z a s t u b i S n u r a s vie tu s vr e m e n sko m sklo p ko m i

L- u p r a v l j a n o m E e t ve r o iiln o m p r ikliu iku ( p r ije isklju ieni a
L1/N /P T

I
l zml eni i ni spoj s preds k l opom

NLl PE
!
I
I

i
l

I
E JI

r ')- La
0 1T
Ff--
ir +- +
i
1) s poj na oz nak a z a p o t a mn i i v a i u s t ru i n o i s h e mi n i i e n o rmi ra n a

I 142 143
I
ll
li,;
 Instalacijski spojevi s potamniivaEima, Spojevi za ku6ne komunikaciie
Spoievi komunikacije i informacije
senzorskim sklopkama i senzorima :l ':"
S truj
Str nass,hema
uj na pri
,hem a u p ri ppadnom pri
adnom p ri llaaz
z grl
_ ___ p n a s ppoj
i n c i rpna
l P rrnc o j nna
a s hhema
e ma
S tru j n a sh e ma u p ri padnom pr ikazu Signaf
Si na sshema
gnal na hem a
I P ri nci pnastruj .Tj hel a 4--*-----<>---*---n
l skl a p a n j e s d o d i rn i m potam njivaEeml)
,.T1t-.- --t X1 X 2 r.- X 3 r.-.-
-.-.-
H1 \
Hi ,,ffi
' X33T v

lrn-i -.-.r -

F---? L-J
2 2 o v/8v
--+j----ITE-----llu
13
xrQ----+-@
s2
1: iarulia E1 tI- l t- l L- lL
2 : v a n i s k iv o d i i L l
x1(lF#-4{) s1r T l
] _--l l ---.l l --l | ',
t- l szr T - - ;sr f- T ,r| r tPN zzo v' a v
l l ' f- 1 l l
'+:-J'+:J '+:-JI
' t- \ l l ' t- \
]f'01
L1/N /PE
-\ V,,
l ni er fons k i ur ed a i s j e d n o s mj e rn i m p o t i ro -
lzm i e n i i n i s p o j s d o d im im p .t"- n ji""E.-
X1
*rJ
f i.................................................'...'.'.'.._T---- \v/
PE T'-'
1:paamnjwac
2:spredna
l tiplom
mjesta
r------@ l,- -
BZ+2 |
L-
,
|
| |
|
Tl
J
B1.r
+J
#
l----
t---1\---#-J
i sl+] |

3:iaruljl
t1
4:ruvjeta
sporednog l,o' Govorn^o
mi escoz I
Govorno T1.-
mi es tol
l\_rr_ra)
potamnjivaiem
mjestl
t't- sazvoncemf
Ot.Z

ft) -ffi---1-j:i |r___J__--y

| r I|
|
I
|
I
l > r+ r
I s poz i v om,
tr(;Jl
I
l t, 1...v
rr+ l

02 t1 t) (l _F--r__!
a'
r{-
r x1F+e-o Hi.z S1+1
H"f*'--fq
L
01 U
I'
/ PE tnt" r fo.r t i r ." d. 1 , o b o s t ra n i m u k l i u i i v m[ m
12)t
_t1/N rA\
l mp u l sn i sp o j sa se nzor skom sklopkom i senzor om I h i............................................................__r__________________r v
- ei - - - - - - - - - - - - - - | - - _ -T----------------u -T-L | ? , , -' ,

r--=
v | l d___:J ..l-_r | | ,J . l
-
-
Lfl _r _] ____l r l81"1 ' ,: t
^82* 2
Govorno B'l+1
| ,,
T' -.'l - l | I I s- r* r I Go"o.no * a7+ 11

X're sl mj esto2
s Pozlvom
ut.r T
u'-z-+ --- | |
+----_-----l
l mj es tol
s pozivom
|
+L_h
-l /
G1-2

> r+ z

o
I
+t
'' $-l-f=(pl0 1
-t -
v v' Inter fons k i ur ed a i s o b o s t ra n i m pozivom
l- " I
+' L1+ _ +': 'r
L1/ N / PE N-----t------------- - "'l-,/| \

rffirt"l tp"; *t-o.rLi- tipt

Flfll I I 41 r'::1)
- "-" -_ -T . _ l _+r/
i , *Lf t*_.{_-l ._,A
-'R=----x El i,r'l5
12 - Fl V:I
o',
8
t''
a t' t
I If St*1 v
l)
i' ' ' z
tr21 l "' il| ^Go"o.no miesto1 I l \ \_4;1@
II lr/-ll
P E-
| : bovc Govornomiesro2 |
14ffi rSl
t_ .J sopoz
l .Jsp zi vo m sp o zi vo m l4 5 r +l
trf-,r--Q lrrrtt,Y

I || )ifr-T-----la'rrl |l / ,-*__N
* ; -r-t-t---l rr-r"

,,ffi 52 r<___l l l -._ F2* 2v

T' -\-
*f*I f F-)Ssz.r] l"- z\ |t .'.'l
t+__\
+t i
2+ 1 [
{f

-|il- l-f_nl_tlrt_13-
-+-f_
| fu
B 1' 82+ 2 S 3+ 2
H1.1fi\ 82,2
T1/N /P E || >h+l

ry S4+2
o zn a ka za stru l n u shem u ni;e nor m r r ana

145
 Spo je vi za ku €ne komunikacije i informaciie Antenskiuretlaii VBE
3ffi+.1r!i|.it
U S N .N 6.171)
U S N.N6.504)

Z v o no i u re d a j za o tv ar anie Yr ata Ku€ni int er fon z a v r ata l z v edbeni obl i c i antena P rav i l a monta
)"12 D S K ant.
l l . ka t

-lffi UKV ant.

F l v -A n t
ll itc I
F.
S6
oru." o'rii".n]uui F lll Ant
i s mi erpri j ema
2
pol uval nidipol s mj erpri j ema
2 us
k arak teri s ri mj erenj a
ka
l . ka t di P ol
s av i i eni (P ol uv al
dini
P ol )

a F-
S]

P ri ze ml i e
k a ra k t e ri s t i k a u z e ml j e n i e
u s mi e re n i a
n a j ma n j e u d a l j e n o s t i a n t e n a u m
s2 l --
FI U Fi l l FIV

h
FI 2,50 1,40 1,40 0,80 0,80
51 F U 1.40 1.10 0.80 0.80 0.80

(veia) vrata ' tN Fi l l 1,40 0,80 0,80 0,80 0,80

Ure d a i i z a z a l t i t u p r o sto r iia -r

Ure d a j s a s t r u i o m m ir o va n ia i r e le jo m Ur edaj s a s tr ui om m i r ov anj a u m os nom
Karakteristilne
venikalnog
kutaotvora horizontalnog

veliline vi5eElanih UKV i TV"antena

kutaotvora
Fr v | 0 ,8 0 0,80 0,80 0,60 0,50
FV I 0 ,8 0 0,80 0,80 0,50 0,50

spolu
A ntene

0o

x
Hl /, ,\ 93 51
Ala r m n i ko n ta kti
nt T4 s/,6

G1 Ala r m n i vo d -X
T UK V UKV-

o
Pr i j em s a 3 -i l a n a 5 -i l a n a a n t e n az a l l l . TV kutni
l-y d i pol antena s Pro- k ri i ni u s mj e re n a pojassasavijenin reflektor s
S'] d u ljenim di pol anten a d i p o l o m,mo n t a - V -d i p o l o m
dipolom ia ispredstupa poias lV + V

Ureclal za dojavu polara Kar ak ter i s ti k a

us m j er enj a
U re d a l s a s t r u j o m mir o va n ja u su sta vu p e tlle Ur e cla i sa strurom mi rovanj a u l i ni j skom
sustavu doiavnik pomoini dojavnikpoiara
Po:lt" s Pritisnimdugmetom

D obi tak 0dB 5dB -3 dB / dB 5dB 12 dB

(kod470lt4Hz
[,, O dnos 1 :1 (0 dB ) 5,6:1 (15 dB ) 8:1 (18 dB ) 5:1 (14 dB ) 30,6:1(30 dB
i s p r ed - i z a
o, t K ut hor i z on t . 80' 70 58', 40'
L- __J otvora
v er ti k a l n o 360" 110' 80' 110 27'

146
 ureclaii' :
Antenski '' ' BIN 5i rokopojasna komuni kaci ja
i33331.11133,33
G ra n . v r i i r
!i111. T4 ! l_t:Llf -1, kl Udaljenos t od nadz em ni h
str u le d o 1000V
v odov a l ak e Shem ats k i pr i k a z d i i e l a t e me l j n e mre l e vodova z a i i ro k o p o j a s n u k o mu n i k a c i i u

roo
-J- r u cl e Ra zi n a n a pr iklluicima pr ilem nika
u j e d n o m ur edaju
-
Nl a l " I N.l",tNr r ;ednost
d B (p v) | dB ( 1r v)
DV , S V 94 6 dB lspod r azine
osnovne antene
DV , S V 94 40
dod . s i g n a l
UK V 80 40 za m ono
50 za ster eo
I 84 52
lil 84 54
84 57
N a ve d e n e ra zi n e za za dana podr uaia ostaiu iste i
k o d d o d a tn i h si g n a l a , ukoliko se r adi o tonskim i
T V - s i g na l i m a .

S po l n i s i m b o l i u a n t en e kim u r e cla iim a Uvodenje antens k og k abel a u k u6u

r200 do 250m
S l o vo
Spo j n i
rasPo- Z n a i enj e
s im b o l
n a va n j
mtenil opcentto
Ak ti v na r az dj e l n a mre l a P a s i v n a ra z d j e l n a mre i a
DS K -antena
o A- tem el j ni v o d @ B -t e me l j n i v o d @ C -t e me l j n i v o d
_g_-w D S K U - antena odv oi eni B te me l j n i v o d @ mj e s t o ra d i o p ri j e ma
an m j es to poj ai a n j a S i ro k o p o j x n e k o mu n i k a c i j a
@
@
D -t e me l j n i v o d
D -o d v o i n i k
T !ry1"",:1" __ @ toi k a poj ai an j a (t p ) @ K u c n o p re d a j n o mj e s t o
trt N p o j a - alo o toi k a poj ai an j a s A / B me d u p o j a i a l o m (A 1 B -m-p o ) i o d v o j n rn
poi ai al om ( o d -p o )
(K P M)
@ P re d v i d e n o k u i n o
Z U P re rv or nr K @ toi k a poj ai an j a s A i B me d u p o j a c a l o rr (A rB -m-p o ), B -p o j a i a l o m
( B- po) i C po i a i a l o m (C -p o )
p re d a i n o mi e s t o

M X skre tntca
K rati ce za poi al al a (po)
1r X ra zd i elinik
X o d vo i nik
(P X a n te nska utiinica, r azvezana l l s t o v re me n o p o n i 5 t a v a n j e p ri g u i e n j a p e d s p o j n o g k a b e l a i k o ri g i ra n j e
izobliienia.
.h X a n te nska utiinica sa zakljuinim r l z j e d n a i a v a n j e p ro mj e n e ra z i n e p o j a i a l a i k a b e l a k o d p ro mi e n e t e mp e ra t u re
I o tP o rom
X ra zvezana antenska r O s t v a ru j e i z l a z z a o d l a z n i A / B v o d u A / B -m-p o .
6 u ti a n ica r O s t v a ru i e i z l a z z a p ri k l j u t a k C -V r.

J e d n o a n te n ski u re a l a i SustaY glavnim vod ovim a S us tav s a z r ak as ti m v odov i m a r O s t v a ru j e d v a i l i i e t i ri i z l a z a z a o d l a z n i C -v o d u A / B -m-p o i l i B -p o

s 4 u ti E n i ce o C -t e me l j n i v o d o d v o j e n j e o d p re d s p o j e n e ra v n i n e .
o P ri p re ma p o t re b n u p o g o n s k u ra z i n u .
F tr/Y
Oznake kabela
W2
Ti pskakrati ca: A ' 2Y 0 K 1 Kx 3,3/1l ,s F P ri mj e r (u n u t ra i n l e g i v a n j s k o g v o d i i a )
X1 V ani skakrati ca -r L
Koaksijalni kabel
x11 1.2 x7.1 ! x12 S l oj ni kabel --*)
f T T
O z n a i n o s l o v o z a k o n s t ru k c i j u k a b e l a
I I
x2 8 l zol aci i azrai nom k omoromJ j B ro j s t ru j n i h k ru g o v a
x 11 x21 x 3'l x41 x2.1 .7 x 8.1 7 K abel skazaS ti taod C u - O mo t o d p o l i e t i l e n a
x12 x22 x 32 x 42 xl.1 3.? x 9 '1 x92 e dB po 100m dul j i ne k od
P ri guS enj u
Kabel s k a l i ni i s k a mre i a
X2 x 1l x 23 x 3l Xt{3 XI+ 1!o!t' ll9o,It1i
x4.l 2 x'10. 7
r-b"r Hr. AJt
X3 x']1 x2c, xx34q
34 x 41 il;; A -2Y 0K 2Y l qK x 3,3/13,5 1 ,7
X5 K abelogranak C A -2Y 0K 2Y l nK x 2.2i 8,8 1 ,8 5,0
x 15 x 25 xl5? x 45 x5.1 x11. 2
kabel V z k D A -2Y K 2Y l i K x 1,1i 7,3 3 ,4 9,8
X4 $.azdi .
) | rokoPo,asnI
VC X1 x 26 x369 x(6 x6.1 x121 7
spoi ni kabel V k A - 2Y 0K 2Yl s K x 4,9/19,4 0.8

148
 ElektriEni kabeli i vodovi
O zn a E a va n j e ka b e la po JUS N,CO.065/t977 o
N,a
K a b e l i za e l e ktro e n er tetiku oznatavaju se nizom br ojianih i s l ov ni h s i m bol a podi i el i eni h u naj v i i e s edam C
ozn a ka , ka o n p r.:
E ='4 oc 'tr dH 19 .91o
FL L= r
o- .:3
|i l i l t
DE p N F 4 S
tv V VI VII rE'- o
'6 oy$
Y 4x 12011A 6fi 0 Y X! c'.=
c_
o:o
| - d i za l i i n i ka b e l ; ll izolaciia {t NC
.etilen- pr opilen i plait od pol i k l or opr ena; l l l - fi noi i i ni C u- v odi i ; l V - i:i .! o
ko n ce n tri E n i za i ti tn i Yodii oko svake iile; V - sa iur o- zelenom i i l om ; Vl - tr i faz na v odi i a i j edan z ai ti tni s :o 17
trL> u
ko n ce n tri fn i m vo d i i em oko svake iile; Vll._ napon pr ema zem tj i ( l i ni j s k i napon 6/10 k V) . "jcI I .- x_k "ouz_"
Za mn o g e i zve d b e se kor iste sam o neke od navedeni6 7 oznak a, dok s 6 os tal i i s D ui r ai u. ' o p . -. - co !-l o
'-3 'c
o v.-
Ozn a ke I d o V l l redom oznaiuju: '-E -u >
x
ql.9
L EitF i>
I Ozn a i a va n j e p o sebnog podr uiia pr im lene slovima: ( osim za ener s er s k e k abel e)
A -a u to mo b i l skr S svtetiljke - tr; cd c-
' ;a d= -
2 i ei i ez ni tk i @c
D- d i za l i i n i Z zavar ivanje B- br ods k i ;-6 E E- zR X
dT cI -c:: u ^. : L
l l o zn a i a va n j e ma ter ijala_izolacijeplaita slovim a ( u zagr adi su oz nak e i z ol ac i j e po l s o) : o :Z O ,NO !L ccv , F: : F
>
P - p o l i vi n i l -kl or id ( PVC) Fe - fluor oni r ani eti l enor ooi l en ( F Lp) oiF >o
OJ5
!i.= d >; o ^Y
i^- rc
E. re rmo p l a sriini polier ilen ( PE) Y poliam i d ( pA) '-d aQ e -'9-t . -E E r* c
X te rmo sta b i lni ( umr eieni) -= 6 di" a
Ni - nitr il- gum a
p o l i e ti l € n , N ';!
lp im pr el ni ani papi r
^ = >^ aq yJ
",

S u 1 " (N R) pr ir odna
I
9 MP - naioi' r i o i m r i :gi r i r ani papi r 6.:> o o= o o.: 26L
--O
E v- p o l i vi n i l a cetat T tekstil = U!l- f-- = E,U >L=
f , dc uNo
B , - b u ti ,l .,g u ma ( llR) A - alum in i j s k i pr ei ani pl ai t o
_ u o
N p o l i kl o ro p ren ( CR) Az - alum in i i s k i pl ai t od r r ak e ( z av ar en) o
Si si l i ko n ska guma ( Sl) Av - alum in i j s k i v al ov i ti pl ai r 0 2
{
C
o
o
!p - e ti l -p ro p i l e n ( EPDM) O - olovni i l ai t
d ;
kl o ro su l fo nir ani.polietilen ( SCM ) ZO - . zasebniol ov ni pl ai t z a s v ak u i i l u
9,
L r - r(ro rrra n rp or ,etr r en H - poluvodl j i v i s l oj z a otr ani aeni e el ek tr i tnog
:{ E' o
.____ b0
F - p o l i te tra -fl uor etilen ( PTFEI polla ( r adi l al no'pol i ei E
l l l Ozn a i a va n j e ko n s tr ukcijske osobine slovima ( vaino za pr imj enu) ; o := E
@'9 ol o
|
-
9 ,p 9 f3 n p rem a atm osfer ilijama O poiaian 'el em entom z a nol enj e := o z' d: =
:=
F - fi n o i i i a n := 'No
.t I !F Fpi
J - iaie ko n strukcije ( deblja R
( smonos i v i )
s r azm ak nui i m i i l am a d
a oj
ni s E; aa L?
u!
c c
, o
._ i zo l a ci j a ) S - nar oiito s av i tl j i v t- Ui .! 'O
;i ,NL
K - p o ko s.i tre n T - otpor an na topl i nu U >N
L - l a ki a ko n strukcija U - spar ale l ni m i i l am a ; ,.:
N
NC o!!
xd o+ ( )=
;9-o
o L

M mn o g o i i i a n V - viiokonao ons k i ,J
*f
(J!
OO iEu
6'!-
I
:=
u,=
UI o: = ic
N - n e p o d ri a va gor enje ( nezapaljiv)
E&€E
Z - elektr ii na z aSti ta( ek r an) od m er al a ,uy 6;" ^=
cd >- od >o d=
_ ci Y
N a o o me n a : <. Cd -IE
S l o vn i si mb o l K se uPotr ebljaya samo za one vodiie, za koje s tandar dom ni j e pr opi s ano pok os i tr enj e. o I ;.! = IF '':,N
i =
o ,lc ,x i- u r o, ; *. ; ; _g
>;-n. d-a - o c.?'
lV Ozn a ta va n j e za j ti tne osobine konstr ukcije dvoznamenkr tim br oj em
Z n a i e n j e p rve b rojke dekade:
d
N
f- c:
.-o
=-
>ad
Lod UFA *:Yv
i d.ac
'
tgo o= 6 -!.7
d-- o I

'! Q,RO
0 - za i ti ta o d kor ozije m etalnim 5 - elemen ti k ons tr uk c i j a i s pod v anj s k og o U!
d'N
p ra sl e m -o-; .9od N". --

1 me h a n i i ka zaitita s 2 ieliine tr ake

gum enog pl ai ta
6 - Elemen ti i ons r r uk c i j a i s pod v anj s k og
d 3
r J>
Od
.= E
)ry l -= ? ,i r >
= >ii- =
uza
d; : 6; d

2 - me h a n i i ka zaitita okr uglim gumenog pl ai ta k aber as 'az as r i tr i om?i r om

6 (t N E.! u-6 U O6o- vL dd

i i ca ma 7 _ llementi k ons tr uk c i j a i s pod v anj s k og 4

3 me h a n i i ka zair ita.plosnar im i pojatanog gr m " nog pl a5i " ^N^ o
sp e ci j a l n i m okr uglim Al- iicama
c dY NN NN NN NN N- N o Nq.
. 8 - ilemenr i - t- ons tr uk i i i a i el ek tr i ane z ai r i r e
4 e l e me n ti kom tr ukcija ispod ispod v anj s k og pl ai ti od pl as ti i ne m as e
va n j sko g P VC- plaita ili elur o m er a.
r! 'dd J
o ::
V Ozn a i a va n j e me tala vodiia, njegovot oblika ili pr isustvo nu l - v odi i a: .: d,N = ::-
A - vo d i i o d a l uminija J - jednoiil ni v odi i d d
o
S vo d i i u o b l i ku sektor a Y kabel ima z el eno- i utu i i l u
V l Ozn a i a va n j e b ro j a iila x nazivni pr esjek i pr esjek koncenr r ii nog nul - v odi i a i l i el ek tr i i ne z :i r i r p nnl i ,3^ 1 1: .2
:'!]Q7 2 5 _ mm2 - 3 fazne iite oi t20.m: 9 '!! c
o d
d
:: (, oa
]
3 .1 2 0 I 5 0 mm'
i 1' koncenr r iino .- 'p" i " aeni
ugr aden je nulvod m anjeg pr esjeka ""Jii"J
z s ..t
d >-
.;c "1 o
Vl l Ozn a i a va n j e n a zi vnog napona kabela:
. za i n sta l a ci j skek abele u V, c @ @ 60
a za energetske kabele u kV, = 8> o9
do
r6
oo
€o
o U"/U napon prema zemlji/napon izmedu faza. N
Zc a
Pri mj e ri o zn a i a va n j a :
o
l l n sta l a ctl ski ka b rel s izolacijom i pla5tem od PVC mase, tr oi i l ni s bak r eni m v odi i i m a naz i v nog !

P re si e K az,) mm-, oznacavase sa:

j e d n a ki p ro i zvo d sa zeleno- iucom iilom im a oznaku
pp3 t2,s
u
o
:=
r3 : * := UJ U
PP-Y 3 x 2,5 zl zz z zl zz z
6
2. T ro i i l n .i ka b e l s i zolacijom .i- plaitem . od PVC mase, s.ied noi i i ni m v odi i em od al um i ni j a s ek tor s k og
o?
o b l i ka i s ko n ce n triinim vodiiem manjeg pesjeka,za 1 kV
EE
d) F> zo :z
PP 40-AS, 3 x 150/70 mm2 0,6/r kV
l = uF
LL
CL
LL u LU-

t5 1
E l ektr i En i kabeli i vodovi Vodovi i naEinpolaganja
o o ftt
E !
o
o
E
€ o
a = o
o
od P PIL
oS o
jct
g
YO
! €^
o oi o
o
r 9P o '62
q >.=
oe
o 9E : ;v Pil sPi
.: >,== Os
Oj
sp/J
o ody o d: d
=
:)u > ENi: C'Y E
-
c
i F. s KT 'H9lq
N o:- d o
L
o
L -rp o E'- o o o!
.g a! 9 LO PIF PPIL
'aF -g :,9 = 'ioo o

s ! E E.: 'gP H s. E5
Ub:-,U It :-9 d r ta AL
--i
jel
ll :*; o YJ X}
L
o .-
4-
6- t*
^
o: .e..3
c>
d(

E=N
':>
.=6
J!
l
PIFl, PPI'
'x o o
=d
-.= 6E X
' =e o
i [: *€ ! c> J F: Lio
r
:- !l ^
:'Hj F
,x> fN o .u >yY 'ii 'i 6
dc
ii F.! : c> N> AW d-: >
PIM P P /R
Ed
.E
c
OH
! e J
Et G=
vZ
J
0
.= 6
E€ EA

ffi
L
ho Y>
?6 ;e d
o F F. PIM' PPIU
-o qg
L: J .:
JJ d
E: o
Ea ::>
x: =! z N
o>
)N :

rg

ffi
oq ,N*

:= gb
)6 ;l :d
: := 5! ES Ri
{, JXE
v=
N -o
o Od o9 AP
E tr 9: o. otr
E !
'r6
fo
>- Ei:
-6o
NC
=-
)N=
,N
-V
,N J
; *.j ;9' -l
= oE N
: jg; .= 6X
l" f r -o 5a N ek e v rs te i ns tal ac i i s k ikhabel a(E LK A - Zagreb)
o
L
OY
'! - _
=oE
UX
E.- f ap
I
u 5T Ed c
t= P regl ed ptasti tni h i z ol ac i i s k i h c i i ev i
ot 6:=O c o, {F a-
)E6 'Eo -d
o 6=
J '= V =>N N ._ i
qE aP U nutarni i
J < ,9 c 1 o = 00 F6F (naz i v ni )
.=; fo;
.=N _,
N=
^.q
,9r: \a
PU P F'
-:€ Ti p U gradnj a B oi a
P ak ov ani e
K arak teri s ti
ke M a t e ri j a l
tu
,- f .B_ Vf
!9a
)uEc
ao
f .L;
X
i:>
69
;AI
.!<
* x-!9 E:
pro mj er
umm
(dul j i nau m)
trt
69: -- '- tr Y
:9 F: cX
o .99 6 c! < 46 !;X 'F.!! 1',1
o0 N..
f 4
O
' = .= 0 . - t :
J

< !oo N,Y d

Id< rL to 23 ,2 9 , u i buk u c rna
50
I i=u ! >=e savitliiva Polietilen
_ ?. -> =F = N O;
F -'.= 7tr q i sZ 36 48 25
r0 ( J =L .!.! r U E-C vEq z d ;..! u ii5 U .A Y
1 1 , 13 ,5
(t cd
oo6 ooo FCS 1 6 , 23 ,2 9 . u i buk u
z e l e na
50 savitlj iva
o oo oo PVC
(t
,-t o
doo @@@ o NN €€ NT NN
o
€ o
€ 36,48 na drv o t5 s a mo u g a s rv a

= 13,5,16, 50
(, '6- d o I ".1 ::
f@o
FCO
zo
u beton
c rv e n a
savitljiva P o l i p ro p i l e n
t : u ibuku t> ojaiana P o li e t i l e n
6)N ! d dd
' -il -
..,i
11, u oeton 50
J
t,3"
QO O
.; oo o .: RC
I J,)
stva p o l u t v rd a P o li e t i Ie n
o 'Yl-'€
o N
E :c; ::i 15, )7 u ibuku z)
{, E
E : :vi o : :: nwiui
6 j9E o v'! v]\ I
ov) d{
N NNN Mi ere tel i tni h ok l opl j eni h (S TA P A ) c i i ev i
o ddd
o E O z nak a c i j e v i
ru '-- o i nav oj a Ciiev
Navoi

'n 6-> t2 o oo
4 00
ooo
ooo
oo
oo
oo
oo
o oo
@@ @@ @
o^^ JUSM.80.090-19s2
E
: o
NO O o oo
vanj. Q unut. Q masa veliki Q k orak ru P e z a
z. JUS D IN
=o *
E mm mm KS/m mm na 1" navoj
o J R e9 Pg9 15,7 13,2 0,3s l( l 8 14
tt U = o >=
R e 11 Pg 1'l ' 18,6 16,4 0,47
F T4 18,5 8 17,4
! : SN fE R e 13,5 P g 13,5 20,4 18 0,56 20.4 I 19,7
:= :E :
E
z Itl z ll zz zz z zzz R e 16 P g 16 IL,J 19,9 0,68 22,5 8 21,3
R e 21 o- 11
28,3 25,5 0,93 28,1 o 27,0
r c J- - Ke /v Pg 29 37 34,2 1,23
N l
qOF
)*_\
U9 L 6 ,2 ,;
L>
e
q{
{z
(,(,
JJ
J-

(,
F 9lrz
(9(,(,
R e 36 Pg 36 47 41 1,68
5l
47
o
5
?( 7
4\7
CL CL
R e 42 Pe 42 54 51 't,94 54 6 )t-/

1s3
 M inim a ln i pr esjecivodita i Pridieljivanje osiguraea za zastitu vDE0636
r 1i01.83
struina opteretivost vodiEa vDE01oo
r.s23i06.81 yodova i zastitnJ;;;;";"-r" r"a"". VBE3i8l'?'o'l3,0r
Meh a n i E k a E v r s t o 6 a vo d o va i ka b e la ( p o T a b . 1 VDE 0 1 0 0T.523) Kar ak ter i s ti c ne K o o rd i n a c i j a zaltitnih veliiina
"
v el i i i ne/l z bor
NaE i n p o l a g a n i a N ai mani i presi ek u mm2 z a5ti tnog or gana
o pogons k a s tr uj a K a ra k t e ri s t i E n e veliEine
kod C u kod Al i o u v odu Referentne vriiednosti voda zaltitnog urealaia
evrsto, zaitiieno polaganje 1,5 r N az i v na s tr uj a /p 1ru= 25 A
z ai ti tnog or gana (grupa2, C u)
Vod o v i u r a s k l o p n i mp o str o je n jim ai r a zd je ln icim ad o 2 ,5 A 0,5 1* ) 1,
p r e ko 2 .5 A d o 1 5 A 0,7s o i z bor pr es j ek a v o d a S t ru j a o k i d a n j a t 2 :
o r e ko 16 A 1,0 a s tr ul na oPter etr v o s t 1,45 1.- 49.3A + --7 , / -7 -
1 3 , 7 5A
Iz 2l * + -J , / 7
Otvoreno polaganje na izolatore, razmak izolatora do 20 m 4,0 16,0 r uv j et 1: Ip<l N <l z
pr eko 20 m do 45 m 6,0 16,0 r uv j et 2: I2<1,45 I z 24A < 25A < 34A
vi 5ei i i an o ok i danl e z ai ti tnog
Po k r e tn i vo d o vi za p ri klluiak or gana k od 12< 49,3 A ll
Nuivnl
pr eopte r ec en j a s trui a
r l a ki h p ri kl j u i n i h u re claja do 1 A potr ebne str uje i dulline voda do 2 m 0,1 i s pi tna
v el i k a, mmi e i t e n a rt ru
h i :r 2 5 A
r u r e d a j a d o 2 ,5 A p o trebne str uie i duljine voda do 2 m 0,5 Iz = 1,75 25 A
r u r e tl a j a d o 1 0 A p o tre bne str uje za utiinice i spojnice do 10A =
Iz 43,75A
n azi vn e stru i e 0,75
r u r e tl a i a p re ko 1 0 A p otr ebne str uje, viiestr uke utiinice, utiini c e
i sp o i n i ce o d 1 0 A d o 16A 1,0
Z i c e za svj e ti l j ke 0,75
Vr i i ednos ti v el i k e is p i t n e s t ru j e 1 2 z a o s rg u ra i e p o g o n s k e k l a s e g L r z a i t rt n e s k l o p k e v o d o v a t rp a L 1 p o
R u v je tn e g i rl a n d e za u nutr ainje pr ostor ije
tab. 4 V D E 0636T. )
o i z me cl u ra svj e tn e g i rl ande i utikaia 0,751 vi di
r i z me cl u p o j e d i n a i n i h svjetiljaka 0,s I vDE0710
r.3 N azi vnastruj a /* u A prek o 4...10 | prek o 10...25 | prek o 25
N a d ze mn i vo d o vi j a ke str uje vi di V D E 0211 ' t,9 /N '1
Vel i k a i s pr tna s tr uj a / 2 u A I ,75 1N
vodova koii nisupoloteniu zemlju3)
i kabela
irt;olr t$si%tilsT.iiiliranih O bl ai n j en j e z a pr i d j e l j i v a n j e Tabl i c a i i z V D E 0100T.430 (temperaturaok ol i ne { i -<30 C )
S t r u jn a o p te re ti vo st 1 , izolir anih Na zivn i Gr u p a 1 Grupa 2 Grupa 3 U Yj eti 1 i 2 ( v i di go re ) mo ra i u b i t i N az i v ni
v ooo v aI K a D e t a K o l t n t s u Po to ze n l presjek pr i m j enj eni :
presiek
LU AI Lu AI LU AI
u z e m l l u1 ) k o d o k o l n i h te m p e r a tu r a u m m A A A
u mm'
od 30 ' C z a S r u p e : o k od os tal i h z ai ti tn i h o rg a n a
0 ,7 5 12 15 nenav edeni h u ta b . 1
G rup a l :
jeda n i l i v i S el e d n o i i l n i h vo d o va 1 11 15 19 o k od os tal i h uv j eta p o l a g a n j a o s i m
polo i e n i h u c i j e v , m p r . H0 7 V- U
IC
15 18 24 u tab. 1 ( {i <30 C )

G rup a 2 : 20 't 5 16 20 10 o k od gom i l anj a ( v i 5 e p a ra l e l n i h

v iSe i i l n iv o d o v i , n p r . v od o vi s 4 20 34 27 42 JJ v ooov a)
plait e m ,c i j e v n ei i c e , v o d o vi s o IJ LO 44 35 54 42 o k od k abel a pol oi e n i h u z e ml i u
olov n i m p l a S t e ms, e g m en tn i 35
v odo v i , p o m i t n i v o d o v i 10 45 36 61 48 t5
to 61 48 82 64 a6 77 50
G rup a 3 : 25 6J 55 108 85 129 103 63
jedn o i i l n i , s l o b o d n ou zr a ku
80 80 I 125
polo i e n i v o d o v i i k a b e lis J) 103 81 135 105 158 124
I ?t '103 100
med u p r o s t o r o mk o j i j e n a im a n je 50 168 132 198 155
175
jedn a kn j i h o v o m p r o m j e r u 70 165 207 163 745 193
95 197 250 197 292 12n
120 235 292 230 344 768
150 JJJ L OJ 391 310
185 382 301 448 353
240 453 357 )L6 414
300 504 409 608 479
400 726 569
500 830 649
1 ) z a v o d o v e s a s a mo 2 o p t e re c e n e i i l e , d o k o n a i n e me d u n a -
' ) k o d p o l a g a n j a u ze mliu tr eba uzeti u obzir tablice iz VDE 02 98
' ) z a te mp e ra tu re p re ko 30 ' C vidi tablicu 3. i 4, VDE 0100 T.523 ro d n e o d l u k e o n j i h o v o j s t ru j n o j o p t e re t i v o s t i mo i e s e
3 ) u p ri p i e mi j e me tl u n ar odno uskladena var iianta ( vidi npr . V D E 0100/ 70) o d a b ra t i z a i t i t n i o rg a n o d 1 6 A .

t5 4
 Prijenos snaga razliEitim Uzemliivat
vodovima i kabelima ,
?Sl?3J?:3L1i,',,
o
l z v edba tem el i nog u z e ml j i v a f a V rs t e u z e ml i i v a E a
A] o o S i p k a s t i u z e ml l i v a i
gO E E :.cl d,. q
c> o P l o i a s t i u z e ml j i v a i
;!; c
dC;
o oii
JW6
ooo
:i E Li r,
Xoo

Eo
€
r Tra k a s t i u z e ml j i v a i s i z v e d b a ma :

r ok o
:=
7
* '3:!
-
or
E F bX
o i au
i d> dhE=V,,,A,A
ioo
-ctr
o
I
---,1-.l-A- V W
tr C:
o Zrakasti Prstenasti Zamkasti
F !.d
Xoi fo u z e ml i i v a i u z e ml j i v a i u z e ml j i v a i
:Y d' N
6 E!
o oQ

a ooo =.; I J- X P ro s j e E n e v ri j e d n o s t i u z e ml i i v a t a
:J::*
doE_ o
i= !.-

U
:) f z rNO o O t p o r ra s p ro -
s t i ra n j a R R u o
b o.+ o o
L; : k o d t ra k a s t o g
F:,- o o .2
-yc u z e ml j i v a i a
E8;
'E -J x (d -u l j i n a : 2 0 m)
Le o
=!: Mo i . t l o , t re s e t l
;:g o >l > v:=
:= ;'9
f
llovaia, glina,
f! z z E
oo -EF
bE g a
l:- L
9gr!9ilo
P i j e s a k (v l a i a n )
!4
Ed '- 6J -= .N .:.-
: E
S l i u n a k (v l a i a n )
d =!! d;
3 ; ' = ea- E

ffi
;9 :: O. E 'N
o -c
. - " ; '3
e*ie-FiE !:9
...: S l oi b* ona10c m P ry e s a k ri l j u n a k l 1000 : 100
-9 L
i&xg i .:;* x a2
Ei :
N-;
xo
- := € .'--
'.-
Temeljniuzemljivli
K .j r :: _!l ;:; s: Driairazmaka B e t o n (c e me n t i
c 'li5)
t - @ - o- o-9-f- @- d
r fOO
o /illunak:
to- 4Nt O€O I l?- ld ,tj dF tOO
rd r .d 6dd- i ui r .d
hhN @O- t Mi ni mal ne mi ere i uv i eti z a uz eml i i y al €
EN !6
): n-
6 t n9N6 69NO
;
O s t a l e n a i ma n i e mj e re odnosno
.l€-o- o-{-o- o- d,No9-9 r d ,r o € m € p ro p i s a n i u v j e t i
.= -a €"
so
r O6@ F hd N
d
N6 'N I
o-
|
Fi o a d .i u i I
oi
I
Fi oid6i-; o
:v
-FN
!.
€< - o
N-o:o- ?-o-F- .? N,d,
5O | | | llll
! d;
N@N TdO 6 ..irdil Fjrdil
- ,F ts- l d i l K o d s a s t a v l j e n i h d u b i n s k i h u z e ml j i v a i a :
ddm voo N d
EJ
'6 c o (o d g o v a ra n a j ma n j i p ro mj e r S i p k e : 2 0 mm
o 1 0 mm y ' )
.9n € -@-q t@o d 6 '6 ' O 6 ,O
z- Ed vt{ N odoa .i 'O ' I r I
6irdir tttl
^ir;l ^irdjr N a i ma n j i p ro mj e r: 2 5 mm
n a j ma n j a d e b l j i n a s t i j e n l < e : 2 mm
3$3 d6t 6NO O v'!€-*-..1 $-o-qa f-o-q$- F
.F dO t 6NF m dicit'F; n€96
!J €6dF +d;
L6)
F Fd m t -€
eel i k s Ok ru g l i lza celicnu K o d s a s t a v l j e n i h d u b i n s l < i h u z e ml j i v a i a :
oaK renom i el i k j e z g ru : 5 0 n a i ma n i i p ro m j e r i i p k e : 1 5 mm. S p o j n a
o6 P revraK om z a b a k re n u mj e s t a mo ra j u s e i z y e s t i t a k o d a j e n j i h o v a
t o€o o40 o' 1 o "1 oo IT9Y IT?Y
FFd d64 € 90
u p re v l a k u 2 0 " / o i z d ri l j i v o s t p re ma l < o ro z i j i j e d n a l < a i z d r-
o p re s j e k a i e l i k a , i l j i v o s t i b a l < re n e p o v ri i n e
JFF omJr
n a j ma n j e 3 5
3E.E
AF-
60t ot- @ : TI T u'! o- q ql o.o- o- o. Traka (n
dirit {{tN qi f- r-..1..1 O dF
"9 1o-
@F
u!9I 9 @ FF
b a Ka r
-
U ie t\ i N a j ma n j i p ro m j e r i i c e ; 1 , 8 mm
e-'*
co )N
ttttttt o6mh 6666 6660 660f
c
] I K o d o l o v n o g p l a i t a n a j ma n j a d e b l j i n a
o i P l a 5 t a : 1 mm
';:d
o
] Ok r. b a k a r 35
>,:E J.if eos 6 t€oa t € o I
.j-:..i.'t
FPE
-t=
FFd
- -.ic.i i N a j a ma n l r p ro mj e r: 2 0 rn m
Z N a j ma n j a d e b l j i n a s t i l e n k e : 2 mm

\; r : od r as tegnuti h uz e ml j i v a i a i z n e i z o l i ra n o g b a k ra i l i i e l i k a s b a k re n o m p re v l a k o m t re b a p a z i t i d a s u
x!
; _9
N
o
N
; po m ogui nos ti k o v i n s k i o d v o i e n i o d p o d z e mn i h n a p ra v a i z i e l i k a n p r. c i j e v n i v o d o v i i s p re mn i c i
I z z z U pr oti v nom s l ui aj u i e l i c n i d i i e l o v i mo g u b i t i i z l o i e n i p o v e c a n o i o p a s n o s t i o d k o ro z i j e .
-
156
 Za5titne miere vDE0100 uusN 82741)
rziednaEenie
potencijara 0,'N82741 T:i?3i?1.33
VBEglii'ililill:Bi D j el ovanj e el ek tri E ni h s trui a na l j uds k o ti j el o Opte pri z nati poi mov i (i z bor)
alenjem pote ncijala (P odrui l e i akos tis trui e prema IE C 479)
Oznaka Objain jenle
1. Kucni uv odni v od t1
2. Kucni pr i k l i ui ni or m ar i c L1 Vaniski vodii: Vodiii koji po-
3. Gla v ni v od Y e z u j u s t ru j n e i z Y o re s t ro s i l i -
4. ma
M je s to z a or m ar i c br oj i l a
5. Odv odi od m j er nog ur edaj a na r az dj el ni k e 1000 N N e u t ra l n i vodiE: Vodiii koj
str uj ni h k r ugov a p o v e z u j u s ru j n e i z v o re s t ro i i l i
Kab el s k a z ai ti tna c i j ev 500 ma
7 Kucni pr i k l j ui ni v od z a v odu
Kuc ni pr i k l j ui ni v od z a pl i n
2 204
PE Za i t i t n i vodiEi: Vodii koji se
9 Plin s k i gl av ni z apor ni ur edaj u p o t re b l j a v a z a v e z u i z me d u t r
10 lzoli r ani k om ad
50 j e l a . v o d l j i v i h d rl e l o v a i u z e m-
11 Kuc nr pr i k l j uc ni v od.z a doj av nr ur eda; llivaca
12 Lr le v z a otpadnu v odu
'14
t)
Temel j ni uz em l j i v ai
Pr ikl y ui nr k r al tem e- l l nog uz em l l i v ac a
il0,10,2 0,5 1 2 5 10 20 50 100200 500 2000
PEN P E N -v o d i E : V o d i i k o j i u d ru -
i u j e f u n k c i j e n e u t ra l n o g i z a -
16 ) aD l r nr c a z a r z l ednac en,e potenc i j al J s a s poj nl m 5titnog vodiia
D ii agram-v ri i eme-s truj a f u mA
YOO O Vtm a
uo Nazivni napon mre i e

Podr ui j e ugr oie n o s t i k o d i z mj e n i i n e s t ru j e (5 0 i 5 0 H z ) Us D odi rni napon

z a odr as l e os ob e i p ro l a z s t ru j e , , l i j e v a ru k a p re ma
obj e noge" UL NaiviSi dopuiteni d o d i rn i
1) nem a r eak ci i e n a p o n s v ri . i e d n o s t i ma za
2) nem a fi z i ol o i k i o p a s n o g d j e l o v a n j a liude stoku
3) gr i enj e m i i ic a k o d r> 1 0 s i z n a d p ra g a i s p u i t a n j a
Sabirnica za iziednaEenie potenciiala 4) podr htav anj e s ri a n e k l i j e t k e . z a s t o j s rc a tt"- 25v -
120v .
rdetqhr ]60v _
a) Temel j ni uz em l j i v ai
b) Gr om obr ans k i ur edaj U u" N a p o n k v a ra : N a p o n , k o j i s e
c) Ur edaj z a gr i j anl e j a v l j a u s l u i a j u k v a ra i z me d u
d) PE- v odi c na k uc ni pr i k l j uc ni or m ar r c t i i e l a i re { e re n t n o g u z e ml j e n j a
eJ PE- v odi i na s abi r ni c u z ai ti tnog v odi i a
Q Doja v ni ur edaj
S t ru i a k v a ra : S t ru j a , k o j a t e i €
g) Antens k i ur edaj
z b o g n e i s p ra Y n o s t i i z o l a c i j e
h) Ur ed aj z a ops k r bu pl i nom
i) Ur ed ai z a ops k r bu v odom 200 I S t u j a k ra t k o g s p o j a ; S t ru j a ,
100 koja teie uslijed neposrednog spo-
j a s d v a v a n j s k a v o d i i a i l i i z me d u
D o d a t n o i z j e d n a t en je p o te n cija la ko d vo d ljive sta ia €e povri i ne prema vD E ol o0 50
vanjskog i neutralnog vodiia
P ri ka z uDlasnlenle 20 S t ru j a z e ml j o s p o j a : S t ru ; a .
fPrmp";
Pos tupc i z ai ti tni h v odi ta ( T .410) 10 k o j a t e i e k o d n e p o s re d n o g s p -
Vodii izjednatenog poten-
Kupaoni c e ( T .701) 0,10,2 0,5 1 2 5 10 20 50100200500 2000 oja jednog vanjskog vodiia s
cijala izm edu tijela i v od-
u z e ml j e n i m d i j e l o v i ma
;d
'
6 6: :d 6 d: ljivih dijelova, koii lei e Pl i v ati baz eni ( T .702) Diiagram-vriieme-struia l u mA
1 r-+ nadohvat r uke Pol j opr i v r edni pogoni ( T .705)
Pogoni ugroieni poiarom (T.720) Podr ui j a ugr oi e n o s t i k o d i s t o s mi e rn e s t ru j e z a o d ra s l e I l s k l o p n a s t ru j a t l a n a z a n a d -
Pok r . nadom j . ur ed. z a ops k r bu os obe i pr ol az s t ru j e , , l i j e v a ru k a p re ma o b j e n o g e " s t ru ; n u z a i c i t u s v re me n i ma t s
el ek tr i i nom ener s i i om 1T 7?8\ 'I ) nem a pr i m j e c i v a nj a kopa:
Pre sj e ci vo d i E a za izjednatenje 2) nem a fi z i ol o i k i o p a s n o g d j e l o v a n j a o 0 , 2 s u s t ru j n i m k ru g o v i ma s
potencijata
-:--- ' -.....-.::- 3) m oguc i por e me c a j i z b o g s ri a n i h i mp u l s a u t i i n i c a ma i n a z i v n i m s t ru i a -
r o d l e ta I Gtavno izied. potenciiala I Dodatno izjednac enj e potenc i j al a 4) podr htav anj e s ri a n e k l i j e t k e , o p e k l i n e ma d o 3 5 A
o 0 , 2 s u s t ru i n i m k ru g o v i ma s
N o rma l n i 0 ,5- .PE- pr esjek glavnog lzmedu dva tij el a 1. PE- pr es j ek m anj eg PE E l ektri tni otpor l j uds k og ti j el a p o mi a n i m p o g o n s k i m s re d -
Pres,iek vo or ca
s t v i ma ra z ra d e z a i t i t e I
i O b j a a nj e n j e
;-;- - o 5 s u s v i m o s t a l i m s t ru i n t m
] lzm edu nekog ti j el a i -
v,) rE-preslek
D j e l o mi i n i o t p o ri k ru g o v i ma
I str anog vodlji v og di l el a
R 1 : z a i a k e i ru k e
R 2 : z a t ru p t i j e l a P o g o n s k a s t ru j a s t ru j n o g
R3: za nole i stopala k ru g a
Na j ma n i i 6 mm 2 uz m ehaniiku z ai ti tu 1,5 m m -
pre sl e k R , : u n u t ra i n j i o t p o r t i j e l a s
bez m ehaniike z ai ti te 4m m 2 1N N az i v na s trura troi i l a i l i nad-
p ro s j e i n i m v ri j e d n o s t i ma
s truj nogi l ana
Naive6i 2 5 mm 2 Cu ili jednaka o kod 25 V od 3250Q
presjek vri jednost vodil jivosti o kod 50V od 28000 ./"r Nazivna s t ru i a k v a ra Fl
r kod 250V od 1800Q zaititne sklooke

158 159
 oblici izaitita
Oblici izaitita mrela
mrela yP!91991319,'019?
-- VBF3133l
r)ii
"i""
i il3i?i:33
I'iX',iiIi cusNB273o)
(lUS
^l N 82 730)
Zai ti ta od st r uja opasnih za t iielo vDE010o
r . 4r 0'11. 83 JUsN 82741
Ka ra kte ri sti tn e veliiine za oblike mr eia Za5ti ta od di re k tnog i i ndi rek tnog dodi ra
_:ll1l I ?i:l r!1,"{ .11i" xsta uzemtiunll
...:r
"".'
.lj"llt". Z ai ti ta upotr eb o m s i g u rn o s n o g ma l o g n a p o n a Za i t i t a ma l i m ra d n i m naponom
ZnaieniekraticazauobiiajenuJ::Jl:?: L1 PEN L1
l PEN L 1 L ZL 3 P E
T'"ii - C - s * mreia l-Ll I
r I r'--r- / M \ l^

Z a i ti tn o u ze ml j e n je z.aititno uzemlienje kuiiSta R as por ed neutr al nog i z ai ti tnog L tzoilrana

,
i zvo ra stru i e elektr iEnog ur edaja . v odi Ea ( T N - m r ei a)
T : n e p o sre d n o u ze ,m- 7-r--_.a-\spoika
T: kuciite neposr edno uzem ljeno, ne- j S: funk c i j e neutr al nog i z al ti tnog {( 6 i }
l j e n i : j e d n e to a ke -
. zavisno od posr oiecegsustavauz em j v odi i a k r oz odv ol ene v odi i e
J k\7,{
tHl IJ
l : svi .a ktrvn r d ri e l o vi IJenlajedne tocke r zvor a str uje . C : funk c r l e neutr al nog I z aSttr nog li f/a
rzo l i ra n i o d ze ml;e - kucr ir e
N: neposr edno vezano I v odr c a k om br nr r ant u ;ednom 11 t\
i l i ,sp o j e n i u j e d noj I s pogonskim uzem ljivaiem ( kod v odi i u ( PEN - v odi i )
to i ki p re ko i mp en- izmleniinih m r eia je uzem l;en a Zai ti ta od di re k tnog dodi ra
i
d a n ci j e I toika opienito zvjezdiite)
I Z ai ti ta i z ol i r an j e m aktivnih dijelova Z1 5 t i 1 3 p re p re k a ma n p r. p re g ra d a ma
----.----.-- i l r K u c rs ! ma
Osnov nai z o l a c i j a
TN-S-mreia , nrdrtrr;ni. .rititni. ,."duj";ll
l1""? ,"".r",..a |ni m odz ait it nogv odiial. ii"|ojr t
""-''-t1
TT*-t**J.,*,tt"r trJr*t- *d+. p r D odatna
Za i t i t a ra z ma k o m

H
-t2
Z*C tr pof*i * i "r"oi i -"
i z ol ac i i a
1
ffi:,'
f f i d rm r n fi ;CIilCIfi
- tl-f nfinT-T-fril-fi-]-"'
'l
r,
i o o o
l -l P t--lI i _-1
o F o d
1P -rti r- ||
I ilt I llt ! ,
, _ J:L
o , o d o d !
:
Kutija
__l L I 'i
s a b irn i c e @i "5ti tr-g
, a_if TT- m r ei a uretl ai a z a s trui u k v ara (/r,,-30 mA )
+ .| s a z ai r i tni m ur edaj em z a s r r ul u Kv ar a

TN-c-;r;;;;naastru;nrmai,i*ir*,."a";"., Z aSti ta k od i nd i re k t n o g d o d i ra
1 il
fu n kci ;e n e u tra |n o g tz a( titnogvodicr ucije|ojsU!_i- *r - ffi.;
mre i r ko mb i n i ra n e u PEN- vocir cu Z aSti ta i z j ednai e n j e m glavnog potenci jala Za5ti ta t1 N L2 N
ffid- f- - \
:.r.-T-nFrl-rr-F Fr.TT|Il. ,
PEN v odi i na G ro mo b ra n s kuire d a j p o s t a v l j a n i e m
H,. k utni pr i k l j ui ni H
^ -, t g 2 1 0 mm, C u u i z o l i ra n e
,t .l ri-L p ro s t o ri i e
-l IT Il_ ll:=_IlT.l'll 9ll3l'.t-
--l i Antenski !
*-_ - - * p rl I u r e tl a i - 'l
H
- L .- .Jffi ,,
DFt F n . _ _ l; lr' I
ft
0 U 0;-F F =L : - L - r ' --r - ' - - l z ol ac i i s ksi l oi
r--T -f-T
t j i -
+ ro a IlT - m r e i asnadstruj nrmzasti rni muredai em
I D oi av niuredai
Tl.t{s-i*t*"dt."rt"- .r1,""r. ;."d- ffi il P ri marnrnaponS 500 V Za 5 t i t n o odvajanje
;e m , f u n k c r ; e n e u t r a | n o g iza itr tn o g vo d lca u ffiL i Mj erenj a
-
je d n o ms u d i j e l u m r e ie ko m b in ir a n eu PEN- vo d iiu I I I -l - -t -fr -f.pt ( v o d a , p l i n , S ri i a n j e )
naP ona:
1 1I U0 0 l CI0 il lt Z ai ti tne m l er e k o d TN -,
v i di s l i k u na s tr . 1 6 0
TT- i l T-mre i a U r 250V
-
U z - OV
- - l- T- - ' r r r r r r r , ,_l o o dr _L
_. u:: o V
1r,,. I ii F.
- l=;- ,, Z ai ti tno i z ol i r a n i e
r ;-;-f, r-;-llT-rT;-,r f--r., r-.1
pr\til lll llj |
JlLlttlj lljljl lr.'tpElll ffiLr
-.----+__?--..--------------_
o Potpuno i z ol i r a n j e
N e p o mi i a n rrt a v n i t ra n s f o rma t o r
' + + - J - H - |. 'r+H -|.r
6dd1l"loo:f l]ltlllll |ll|ll||l r l z ol i r anj e pr es v l a i e n j e m
+ d6d:J o M ec l ui z ol i r anje s a z a a t i t n o m mi e ro m
I >zaititne izolacije<
-TJ-Frpi-IFFrpr
TN -mre i a sa za i ti tnim ur edaiem za str uiu kvar a R azredi zasti te el ek tri 6ne opreme:
t'1 lT- mr eia s i z ol ac i j s k i m nadz or ni m ur edaj em R az r ed z as ti te I i R a z re d z a i t i t e l l R a z re d z a i t i t e l l l
L2 !---1--1- Z ai ti tna m j er a Za i t i t n o rz o l i ra n i e Za i t i t n i ma l r n a p o n
' t -l n
L3 H __l_
N H
s a z ai ti tni m '= I LJI
v od i i em (JZnaka: Ozn a ka : I
PE -r- -T---T- T-l -r- -r.
lllllr ,/? O pr em a s m etal n i m O p re ma s p l a s t i i n i m Oprema s naz rv ni mnaponi ma
:rr5 n"1-n-r 22
-
I T L_-J
E
t//
k uc i i tem k uiiite m do 25V - odnos no 5QV :
do 60 V odnos no120V
f - dodatno
z i ednai eni e ootenc i i al a nPr . el ek tr om oto r n p r. e l e k t ri i n i k u c a n s k i a p a ra t i n p r. e l e k t ri c n e ru i n e s v j e t i l j k e

151
 Za5tita od opasne struie za tijelo l spi ti vani e zast it nih m ier a vDr E
01008106. 77
Z a l t i t a o d i n d i r e k t n o g d o d ir a Otpor i zol aci j e

TN-C-S mrela Z aSti tni ur etl aj i :

t1 r R as tal ni os i gur ati l z o l a t o rs k a
t2 e Z ai ti tni autom at v oda ploia Mua: 75 k g
t3 o F l - z ai ti tna s k l opk a
l Me t a l n a
PE
T-,;I tF I
N aEel o: Str uj a k v ar a.1l pos taj e
s tr uj om k r atk og s poj a i tei e
ploda
it V l ai no
pr ek o PE- PEN - v odi i a na i z v or
s tr ui e D P ratno
41 41 Pod
l s k l j uEenj e: unutar v r em ena
z a I1 '1- |
U v l eti i s k l l uEenj a: tl
L5 L]
Z s .l t!U o
Z ai ti tni ur eal ai z a s tr ui u
_Lt
13
:1r " , i s k l j ui enj e
k v ar a: .11 mJ e re n l a
unutar 0,2 s v o d i i -v o d i i
A -B lspitivanje:
l s pi ti v anj e: o Mj e re n j e U 1 i U 2
o M j er enj e otpor a i z o l a c i j e s v i h n e u z e ml j e n i h v o d i i a o O d re c l v a n j e R , . p re ma R , . R, ll,' 1 )
Z ai ti tni ur ec l ai i : pr em a z em l j i ( v o d i i -z e ml i a ) r N a j ma n j e v rrj e d n o s t i z a R , . . u2
r R as tal ni os i gur ai i o M l er enj e otpor a i z o l a c i j e s v i h n e u z e ml j e n i h v o d i i a 5 0 k Q d o 5 0 0 V i z m j e n i i n i rra p o n
L'I r Fl j edan pr em a dru g o me l v o d i c -v o d rc . ;
z aSti tna s k l opk a i l r 7 5 0 V rs t o s mj e rn i n a p o n
L2
o F U - z ai ti tna s k l opk a a N aj m anj e v r i j e d n o s t r z a R , o s u h e p ro s t o n l e 1 0 0 k Q o d 5 0 0 V i z mj e n i i n i n a p o n
tl
N N ai el o: Str uj a k v ar a /e pos taj e 1000 Oi V, v l ai n e p ro s t o ri j e 5 0 0 O 1 V i l i 7 5 0 V i s ro s mj e rn i n a p o n
I- t
.r s tr uj om z em l i os poj a i teae Otpor uzeml j enj a
pr ek o uz em l j i v ai a ( z em l j e) na

ffi
Ir r4f -f-T -fl
= AP n c o t_J1 r z v or s tr ul e
,,o Rt 1 f-tl______ I
r,
J* U v j et i s k l l utenl a;
E-11
E__ Ll L=j--l u", N.pon uzemljivaia
A,ij#;i r:i."",i"
!-
F---- rT
LT
L2
R z l tl U o
l --Ll
t-"
|
n
f"ul . 1 r / : sr r uia u+

i '? 4ryfr,'rq;1
lr*'*H'l----
- --4
- lt; L3 l s k l i ui enl e z aj am i eno
r;--._ N Fl z aj ti r nom s k l opk om . j er
il, r, lF i j e s tr uj a k v ar a m al ena.
i Z a5ti tni ur etl ai z a s tr uj u
k v ar a: i il ffl p o r e d b e/ n\ o l'"
1L 1,r,,kao gore
L1
t2
-
Z ai ti tni
k v ar a:
ur etl aj z a napon
i 6 l ,5,o*n^'
-
ffi|lw
F-___
?---__
-, ---
I FI
L3
N
k od R 7 > 200 O j e v r i j em e
i s k l j uteni a < 0,2 s I^
i l==i
| "c '
Mo' 1.,:,;;# ' -T--
'1 ,.. R 7 - otpor z ai c r tnog uz em l j enl a -
ll'' ,|l r T
ilr ,Fll
U o: dodi r ni napon
;,,1:"['l]f"tlll?n ,,0,,,",",",' Naponski
,m
o m j er enj e i ak os t i s t ru j e ' . p " " t . . y l -rl k o mp e n z a c i j e p o ; i p t < a s o g u z e ml j i v a i a
*n, napona ; B e h re n d u ]
-iL ,,
r odredivanje
R.:f .
Z aSti tni ur ec l aj i :
r R as tal ni os i gur ai i
] Ull;l:i:T;i" i
L1
t2 o Z ai ti tni autom at v oda l m pendanc i j a pe t l j e ()o t p o r p e t l j e ()
L] r U r edaj z a nadz or i z ol ac i j e
PE N aEel o nadz or a i z ol ac ij e lspitivanje:
L2 o Mj e re n j e n a p o n a U . k o d o t v o re n i h s k l o p k i
o Kod j ednos tr uk og k v ar a,
L] r Mj e re n j e n a p o n a U 1 i j a k o s t i s t ru l e 1 z k o d
pok az i v anj e k v ar a doj av om
N z a t v o re n e s k l o p k e I t o k a s rru j e p re k o R 6
i l i i s k api an j em , Io( : Ir l j e
s tr uj a k v ar a ( s tr uj a odv oda) PE U'
r O d re d i v a n j e Z5 (2 5 : R r) p r. ^ ^ , Zr-!
r Kod dv os tr uk og k v ar a, - 9 17
t1
i s k l j ui enj e putem nads tr uj nog
L7
L3 z ai ti tnog el em enta unutar 0,2
PE odnos no 5 s
U v j et i s k fj ui ej a: R 7 l a:=U 6

I
t-
"Pz-
+

1 ) l zve d b a j e mo g u ca i s neutr alnim vodiiem

152 163
lspitivanie zaStitnih mjera y?E0100g/06.77 SpreEavanje nezgoda
Z a i t i t n a s t r u i n a s klo p ka Znatenj e si gurnos ni h boj a
s a so n d o m bez sonde ( naj c ei c i m ;er ni pos tupak .l S i gurnosna c rv eno plavo
boja ];uto l z el eno
L 'I Z nai eni e S toj I Oprez ! Bezopasnost Zn a k o v i
t? i l i r az v od Zabrana i Opasnost P rv a p o mo c U p o z o re n j e
L3
N Pr i m j er i Zn a k o v i U p o z o re n j e n a o p a s n o s t Oznaiavanje putem Obaveza noienja
u potr ebe z a u s t a v lj a n j a (n p r. p o i a r, e k s p l o z i j a , spasaYaniai izlna za z a S t i t n e o p re me
Ftti FffI Nuida - izlaz z ra a e n j e ) n u i d u , p rv a p o mo 6 i Lokacija tele{ona
I I Zn a k o v i z a b ra n e O z n a i a v a n j e s me t n j i stanice za spasavanle
L_
: L-
! Kon. boj a biielo c rn o bijelo bijelo
Boja slikov- c rn o c rn o bijelo bijelo
nog prikaza
1l fl
Znakovl zabrane
Rp v, llr rl
1)'
M I
)oo + M
) T )
,rlE z o,F /l R,
U :U e I
I
so n d a Z1 Za'branjeno 22 Zabranje. vatra 23 Zabranjeno Z4 Zabranjeno Z5 Nije voda
pu5enj e otv oreno s v etl o k retanj e gai enj ev odom z a pi c e
l s p i ti Y a n j e i pus enj e pei ac i ma v odom
o P o kre ta n j e i sp i tn og ur edaia na Fl- zaititnoj o Mjer enj e napona k v ar a i z az i v anj em um i etnog
skl o p ki (i sp i ti va n j e r ada sklopke) kvar a, U t:50 V - odnos no 25 - ( i s pi ti v anj e Znakovi upoz orenj a
o l sp i ti va n j e n e p o stojanja zemljospoja N- vodiia r ada ur edaj a)
i za F l -za i ti tn e skl o pke ( m jer enie izolaciie) o Mjer enj e otpor a uz em l j enj a i us por edi v anj e s

^ .25V
n7:- - :_
I"
( ispitiv an j e r ada ur edaj a)

U l U pozoren j e U 2 U poz orenl e U 3 U poz orenj e U 4 U poz orenj e U 5 U p o z o re n j e n a

O p i i u v j e t i o p s k r b e e le ktr iEn o m e n e r g ijo m a potr oial el ) na zapal j iv e na ek s pl oz i v ne na otrov ne na nagri z aj uc e ra d i o . i i o n i z i .
Stavliani e u pogon potr oi ai k e i ns tal ac i i e tY ari tY ari ty ari tv ari z ra a e n j e
Po tro 5 a E ke i n sta l a c ije
r Stavljanj e el ek tr i i ni h i ns tal ac i j a u pogon do
r K o ri sn i k p ri kl l u i ka je odgovor an za ispr avno
glavni h i l i r az dj el ni h os i gur ai a k ao i do br oj i l a
p o sta vl i a n j e , p ro i i renje, izmjenu i odr iavanje
izvodi ooduz ec e z a oos k r bu el ek tr i i nom ener -
e l e ktri i n i h i n sta l acija iza osigur aia kutnog
gijom. El ek tr i i nu i ns tal ac i j u i z a br oj i l a s tav l j a u
p ri kl i u i ka .
pogon i ns tal atel .
l zu ze ta k: mj e rn i u redaj ie u pr avilu vlasniitvo
r Elektr i tna i ns tal ac i j a s tav l j a s e u pogon na te-
p o d u ze ca za o p skrbu elektr iinom ener gijom .
m elju z ahtj ev a poduz ec u z a ops k r bu el ek tr i i - U 6 U pozoren j e U 7 U poz orenj e U 8 U poz orenj e U 9 U poz orenj e U 10 U poz orenj e
o Ra d o ve n a e l e ktri i n im ur edaiim a smiie izvoditi nom ener gi j om k oga podnos i i ns tal ater . na vi seae na v oz i l a na opdan i s predopas nog na l as ers k e
terete z a terete el ek tri i ni naoon mi es ta z rak e
lspitivan j e potr ol al k i h i ns tal ac i j a
i o m i i n sta l a te ri u neieni u njihov popis.
r Poduz ec e z a ops k r bu el ek tr . ener gr j om j e ov - Znakovi naredbi Znakovi spasavanja
e Up o tre b l l e n i ma te r ijali i ur eda,i m or aju biti
i zra d e n i p re ma si gur nosnim zahtjevim a, i od- laiteno z a i s pi ti v anj e i ns c al ac r j e pr i j e pui tanj a u
re d b a ma JU S -a . pogon. Ins tal ater j e dui an i s pos tav r ti ates te o
mjer nom i s pi ti v anj u.
r P a d n a p o n a i zme d u kr aja kucnog pr ikljuika i r Ustanov l j eni nedos tac i m or aj u bi ti otk l onj eni .
b ro j i l a u z p re tp o stavku nazivne iakostl str uie
p re d sp o ;e n o g o si g ur aca ne sm ije iznosr ti viie Pogon, pr oi i r eni e i z am j ena ur ec l ai a i tr oSi l a
o d 0 ,5 /o . r Pogon i ns tal ac i j a i ur edaj a ne s m i i e pr ouz r oi i ti
sm etn j e os tal i m potr oi ai i m a. Gl Obaveznonolenje G2 Obaveznonolenje G3 Obaveznonoienje 51 Smjerkretanja 52 Prvapomoc
o Za pr oi i r enj a i i z m j ene na i ns tal ac i j i k oj i m a s e zaititnih naoiara zaititnoglliema zaititnih sluialica pn spasavanju
pove.av a angai i r ana s naga na pr i k l j ui k u tr eba
zatr aii ti ener gets k u s ugl as nos t od poduz ec a.

Tehnitke uv l ete pr i k l j utenj a

o Potr oi ai k u i ns tal ac i i u utv r dui e poduz eae z a op-
skr bu el . ener gi i om u ok v i r u Opc i h dobav ni h
uvieta z a i s por uk u el . ener gi j e.
G4 Obaveznono5enje G5 Obaveznonoienje G6 Obaveznonolenje 5 3 S mj e rs p a i a v a n jual i l e v o
' ) P re ma te h n i i ki m uvjetima poduzeia za opskr bu el. ener gi j om . za5.maskeza disanie zaititneobute zaititnih rukavica

165
 Propisiz4rad u elektriEnimpogonima Gromobranski ur ealaii vDEolssr . 1i11. s2 JUSN. 82. 7s4
[?$l;$#f1f'or.r,
Sig u r n osni znakovi i pl oE e Gromobransk uredaj Za;titno podruEieiedne
Dopu3ten rad na ureilaju . ... . : odv odni v odi i 2 g"o-o"oin. nvitailt<e *?1t.
Pr ika z Znai enj e antena --+ F
daie odsovorna nadzorna osoba:uz pridriavanie
s v i h 5 p r a v i l as i g u r n o sti
Znak zabrane / lf'
5 pravila sigurnosti koiih se treba N e ukl j ui i vati
pridrlavati priie poEetka rada; zP 1

ru
; Potpuno iqklopiti uredai :
,/\n
E\ netal)
:
Zaitititi od.ponovnog ukliuiivanja
n
ry
Ustanoviti beznaponskostanje
N e dodi r i v ati ,
U z e m l i i t i i k r a t k o s p o jiti r ) k uc i Ste pod odv od ni -
vod ic 1
O b l i i n j e d i i e l o v ep o d n a p o n o mp r e kr iti
ili ograditi
naPonom
zP2 r V i s i n a g ro mo v o d n e h v a t a l j k e a ) n i j e d o v o l j n a
b) dovol;na
l t e me l j n iu z e ml i i v a i
Mjere po zavr5etku rada priie' G l av ni odv odi (G O ) g ro mo b ra n s k o g u re d a j a
ponovnog ukljuf,ivanja: D opunskapl oi a
Radovi u toku DP1 m J e re 2 8 -a o e u m ra Y nI k ro v I ) k o s i k ro v 2 )
r Odstraniti'alat.i pomoina sredstva d uljina i i ri n a
mjesto:

$
Ha-
. Napustiti opasno podruiie Znak s m i j e ods tr ani ti do do f__
. O t k l o n i t i k r a t k i s p o j i u ze m lie n je 20 20 n:_-_-l
H A 1T----
n a i p r i i e . n ar a d n o m m je stu ,a za tim
n
u n a o s t a l l mm l e s t r m a 1A
Znak upozorenj a
$ o Z e m n o u i e i s k l j u i i ti n a jp r ijeo d d ie lo vau r e d a ia
( n p r . v o d ) , a z a t i m o d u ze m lje n ja
U pozorenj ena
opasniel ektri cni
do
20
do
20
naP on
o D i l e l o v e u r e d a j ai v o d iia b e z ze m n o gu ie ta
UP1 20
n e s mjie s e v i 5 ed o d ir iva ti T-- r'-_-l
r Ponovno postaviti raititnu oplatu
do oo r--.-l r'A
20 20 HA3 T--I
i zaititne ploie D opuns k a pl oi a
H/.1 , rflA2 rflA3 HA1
Vi s o k n a p o n DP2 20 20 | IHA: | ] | rr
o Z a i t i t n e m j e r e u k lo n iti s u klo p n ih
m l e s t at e k p o p r i mir ku slo b o d n o g Opasno po iitov do do HA41f-j---+
|l-il HAs
Ltltl
Hrr-fl:ffl-H.q
znakas miesta rada i tttl
ir 40 40
HA6 l
L{#
IHAT rHAS HA6
q-#
l | HAT lflail

ir Opasnost od
akum u latora
11 ra v n i k ro v : ra z ma k s l j e me - i l j e b n i ru b { 1 m
2i k o s i k ro v : ra z ma k s l i e me - i l i e b n i ru b { 1 m
ri
i
Pva pomoi. pri nezgodamp, usf ijed
struinog udara: IUP2 Materi j al i i m j ere
ll r O d m a h p r e k i n u t i str u ju
Gl avni odvodi
. Ustanoviti da li postoii zastoi u disanju i po
p o t r e b i p r i m i i e n i ti u m je tn o d isa n le M ater i j al Mj ere Ma t e ri i a l Mi e re

. Ustanoviti da li postoii zastoj krvotoka i po U pozorenjen ,a Q 10mm

l a s e r s K ez r a K e
O k r ugl i i el i k Q 8mm Q k ru g l i i e l i k
p o t r e b - ip o r e d u m ie tn o gd isa n iap r im je n iti j ak o poc i ni an, Q 10mm C e l i i n a t ra k a 30 mm 3,5mm
i masazusrca UP3 i el i i na tr ak a, 20mm 2,5mm P ro f i l n i i e l i k , C i j ev ni uz eml j i v aiQ 1,5mm
N er daj ui i i el i k jako pocinian za U z eml j i v aik rui nog pres j el < a
o Ukoliko ne postoii zastoldisania i krvotoka 50mm 3mm
otPor an na Q 12mm i i p k a s t i u z e ml j i v a i
unesrecenogokrenutr na bol( Ok rugl i i el i k l 20mm
k i s el i ne 30 mm 3,5mm
r K o d z a s t o i ad i s a n i ai kr vo to ka , ve iih N e rt l a j u i i i e l i k @ 12.mm
opekotoni i nevj-estice,unesre6enog Znak naredbe Okrugl i bakar Q 8mm o t p o ra n n a k i s e l i n e 30 mm 20 mm
5 t o p r i l e p r e v e s t ui b o ln icu Prile.otvaranja B akrenatraka 20 mm 2,5mm
r z v u c tm r e z n l B akrenoui e 7 puta Q 3mm O k ru g l i b a k a r Q 8mm S amou pos ebni m
) U u re d a j i ma s n azivnim naponom do 1000V utikai B a k re n a t ra k a 20 mm 2.5mm s l ui aj ev i ma
mo i e se u o d re denim okolnostima od toga NP1 Bak r eni v odi i s iica Q 8mm
o d stu p i ti (D l M V DE 0105 T 1) , ol ov ni m pl ai tem B ak renoui e N edop u5teno

P l o E es u p u t i m a debl j i ne ol ov no g u i e 7 p u t a Q 3 mm B a k re n i v o d i i s Zi c a Q l mm
ol ai ta nal m ani e 1 m olovnim plaitem u i e Tp u t a Q 3 mm
Leilcna ztca Q 8mm s 30/" Debljina olovnog pla-
bak renognanos a i t a n a j ma n j e 1 mm
II O k r ugl i al um i nij Q l O mm Lelrcna ztca f i 8 mm s 3 0 o / o S a mo u p o s e b n i m
Al um i ni j s k a tr ak a 2 0 mm 4 mm b a k re n o g n a n o s a s l u i a j e v i ma

) Opi i uv i eti za g ro mo b ra n e
,
t67
ii 165
 Prostorije s elektriEnim ureclajima JUsN.82.775 Prostori s elekriEnim uredajima
()znake/
Ob ja inje n ie Gradi l i 5ta: O p s k rb a e n e rg i j o m p re k o j a k o s t ru j n o g ra z d j e l n i k a
VD E - o dr e db e Mj esta na ni sko - i v i s o- o U k l o p n i i ra z d j e l n i u re d a l i n a j ma n j e p re ma v rs t i z a i t i t e l P 4 3
E l e ktri E n a p o g o n ska Ulaz dopuiten sam o upucenim osob am a
kogradni i ,te na ael i i ni m r S k l o p k e i u t i i n i s p o j e v i i t d . , p re ma v rs t i z a i t i t e l P X l
m i esta
konstrukcijamaVDE 0612/ rV rs t e v o d o v a : P P , P P / O (s a mo n o s e t e o v j e i t e n j e ),
Rr klopne pr ostor ije
Pr o sto ri j e , o d n o sn o Razdjelni ur edaji u odvojenim pr ostor i j am a /05.74, V D E 010 0 T.704 E " N 5 0 (p o mi i n i v o d o v i )
m j esta s e l e kri i n i m
(E ),JU S N .c0.056
Str oiar nice u elektr anama itd
u r e tfa j i ma Zaitita od neposr ednog dodir a - n ei z ol i r ani h ak ti v ni h di j el ov a pr i m l enom
vDE 0100/05.77 M j er ni ur edaj 0 )
$ 43 zaititnih letvica, pokr ova ili ogr ada
Gl av ni os i gur ai i (2 )
vDE 0 10 sT.1 /07 .83
F l - z ai ti tna s k l opk a (3 )
Su he p ro sto ri j e : Sta m b e n ep r o sto r ije N ads tr uj ni z as ti tnii l a n / z a i t i ra (4 )
Pr o sto ri j e b e z vi so ko g Ur e d i U ti i ni c e (5 )
s a dri a j a vl a g e u zra ku Po slo vn ep r o sto r ije U z em l j i v ai (5 )
i k o n d e n zi ra n e vo d e r Vr sta vo d o va :NYIF , NYM , H0 7 V-U ,H 07V -K
vDE 0100/05.77 g 42 PP, PP/R
vDE 0100T. 732/09.80
L1/ r?'i t3/ t1/PL
,F\- I/
Vl a i n e i mo kre U vlainim pr ostor ijam a: ,/ l /12/L)/P F
p r o sto ri i e : o Pogonska sr edsr va najmanje pr em a v r s ti z ai ti te l PXl
Pr o sto ri j e s ko n d e n - o Velike kuhinje, pekar e, hladionice, negr i i ane i nez r ai ne poor um s Ke L 1/ 1 1/ P E
z i r an o m vo d o m pr ostor iie itd.
vDE 0100/0s.73 $ 4s
U mokr im pr ostor ijama:
JUsN.8 2.7 71 . Pogonska sr edstva najmanje pr em a v r s ti z ai ti te l PX4 odnos no l pXS
. Mokr e r adionice, vinski podr um i, pr os tor i s tui ev i m a i td. Pogons k a m i es ta u I Za i t i t n e mj e re k o d p o s re d n o g d o d i ra
U vlainim im okr im pr ostor ijama: pol i opr i v r edi : . Mj e re z a i t i t e k o d n a z i v n o g n a p o n a p re k o 2 5 V i z ml e n i d n o g n a p o n a i l i
Gos podar s k e D r o s t o ri i e i 6 0 V i s t o s mi e rn o q n a p o n a

ffi
r Vr sta vodova: NYM , NYY
PP. PPOO m l ei ta u pol j opr i v re d i I o t u . s t a i n s r; l a c i i i k a d TT-mre i a s a z a S ri rn i m u re d a j e m o d s t ru j e k v a ra
nom podr ui l u | | 25V\
Ure t l a j i u s l o b o d - Zaiticeni ur edaji.s instalacijom kao u v l ai ni m pr os tor i i am a ( npr . r ez er v oar i ) u z e ml l e n l a n^r: l
toteot
nom P r o s t o r u : I
Nezaiticeni ur edaji s inscalacijama k ao u m ok r i m pr 6s tor i j aha, a pogons k a
Mje s t as a i b e z p o k r o va sr edstva najmanie pr ema vr sti zaitite l PX3 I r U p ra v l j a n i e p o t e n c i j a l a u^ "p o d ru i j u s t a j a n j a Zi v o t i n j e
v DE 0 1 0 0 / 0 6 7. 7 $ 4 s o Sklopke i utiinice pr em a vr sti zait i te l PX4 l r Za i t i t a p o t p u n i m i s k l a p a n j e m, t j . i s t o v re me n o i s k l j u i i v a n j e s v i h n e u z e m-
I l j e n i h v o d i i a i d i i e l o v a u re d a l a
$48 | . V rs t a v o d a : P P , P P O , E e N 5 0

P o go n ska mi e sta Spr eiavanje poiar a uslijed kvar a izol ac i j e: Z em ni v od (1 )

u g r oi e n a p o i a ro m: r Poiar na zaitita od kr atkog spoja s nads tr uj ni m z ai ti tni m i l anov i m a Li m ena i l i fol i j s k a s t i j e n a (2 )
M l e sta u p ro sto ri j a ma ( vr ijem e okidania r < 5 s) Vodov odni v od (3 )
i l i u sl o b o d n o m p ro - . Zaititni ur etlaj od str uje kvar a sa z aSti tni m v odi i em R az v otl enj e poten c i i a l a
s t o r u s l a ko za p a l j i vi m (1^. < 0,5 A) npr . pl eteni gr ade v i n s k i
t v a ri ma . Taititni r azmak, tj. polaganje jednoi i l nog v oda u om otai u i l i j ednoi i l nog i el i k (4)
vDE 0100T.720l03.
83. kabel a Pov ez ana pr egr ad a (5 )
Sam onapaj anj e z a s t o k u (6 )
lzbor kabela i vodova U r edaj z a hr anj en j e (7 )
a Nema otvor enog polaganja neizoli r ani h v odov a na i z ol ator e pr etl aj z a m ui nj u (8)
r pomiini vodovi najmanje pr em a tip u H O 7R N - F odnos no A07R N - F C el i i na k ons tr uk ci j a (e)
Naiini zaitite pogonskih sr edstava Z al ti tni v odi a (10)
o kod ugr oienosti od poiar a zbog pr a5i ne i l i /i v l ak ana l PX5
(11)
T em el j ni uz em l i i Y a a
r kod ugr oienosti od poiar a zbog ostal i h l ak o z apal i i v i h k r uti h tv ar i l PX4. Gromobranskou z eml i enj e (12)

U re<laji za nadom je- Kod ispada ili iskljuiivanla nor malne ops k r be s tr uj om
s nu o p s k r b u e l e k - . Gener ator i ( pogon pogonskim str jev i m a)
t riE n o m e n e r g i j o m : . Akumulator i ( po potr ebi s izmjenji v ai a i l i pr etv ar ai a)
O ps k r b ae n e r g i l o md i -
jelo v a m r e i e i t r o i i l a
v DE 0 1 0 0T . 7 2 8 t 0 4 . 8 4
E kspl ozi j om ug rol eni Za h t j e v i (i z b o r) z a s v a e k s p l o z i j o m u g ro i e n a p o d ru i l a
prostori . Za i t i t n e mj e re p ro t i v n e p o s re d n o g i p o s re d n o g d o d i ra
E le k t r i E n i u r e a l a j i u Svjetiljke u pr aznim pr ostor ima koje s e i s k l l ui uj u pr ek o s k l opk e pr i P rostoris ekspl oz i v nom r l z j e d n a i e n j e p o t e n c i j a l a i z me t l u v o d l j i v i h d i j e l o v a e l e l < ri i n i h p o g o n s k i h
pok u € s t v u i s l i t n i m zatvar anju pr ostor ije atmosferom s re d s t a v a i d i j e l o v a k o n s t ru k c i j e
pre d m e t i m a Pr esjek vodiia najmanle 1,5mm 2 Cu i l i 0,75m m 2 C U , ak o j e dul j i na v oda
vD E 0165/06.80 r Za i t i t n i i n a d z o rn i u re d a j i s i s k l j u i i v a n j e m s v i h p o l o v a i b e z s a mo s t a l n o g
namieitaja /<10 m i ako ne postoje utiine naprav e vD E 0l 5s A 1 112.80 ponovnoS ukljuiivanja
v DE 0 1 0 0T . 7 2 4 1 0 6 . 50 Polaganjevoda u tvr stom obliku ili slobodni m pr os tor i m a s v l ai ni m r as ter etenj em
(vi di i str- 174) r K o d i v rs t o g p o l a g a n j a : k a b e l i i v o d i t i u me t a l n o m, p l a s t i i n o m i l i g u me -
n o m o mo t a i u , n p r, v o d s o l o v n i m o mo t a t e m
Vr ste vodova:
o K o d p o mi t n i h p o g o n s k i h s re d s t a v a (d o U N : 7 5 0 V ): k a o p ri k l i u i n i v o d
r ivr sto polaganje s NYM ili H07V- U; PP
n p r. v o d i i s g u me n i m o mo t a i e m H 0 7 R N -F
. ivr sto i pomiino polaganle s H05RR - F i l i H 05VV- F

168
I Pr o stor ije s elekriE nim uretlajima Prostorije s elektriEnim ureilajima

llI
P r o sto ri j e s ka d o m ili Ne vr ijedi za tvor niiki izr aclene k abi ne z a tui , opr em l j ene s unutar ni om P odi el a podruCj a
t u ie m: kadom za tui i odvodnim sustavima
P r o sto ri j e s u re d a j i ma za VodiI izjednatenja poten^cilalaizmedu odv odne i dov odne c i l ev i : P rostori j e s tu5em P ros tori i e s trrr. k . rd c i t v rs t e
k ad u i l i tu i o najm anji pr esjek 4m m ' Cu
pregradne s ti i ,.,,
v DE 0 1 0 0 T .7 0 1 /0 5 . 8 4 r Vr ute pociniana ieliina tr aka naj m anj e 2,5 m m 20 m m
lus N.82 .77 1 lzjednaienje potencijala nije potr ebno k od pl as ti i ni h k ada, pl as ti i ni h od-

I
vodnih cijevi i metalnih odvodnih v enti l a.
Debljina stijene na str ainloj str ani , k oj a di j el i podr ui j e 1 i 2, i z m edu k abel a
ili voda i gor nje povr iine stijene i z nos i naj m anj e 0,06 m .
o Vr sta vodova: PP00, PPV- U, NYIF ( s am o u s ti j enam a podr ui j a 3) lr
It,
Podru ij e Kabeli i vodovi Sklopke I uf,lcntce E l ektri i na pogonska
( do 5cm pod ibukom) sredstva
0 ne ne ne 3)
1 nelt) ne ne " )
2 ne _ 1
l') ne - )
'.."l
oa d a" ) . da

I l z ni mke :
1)

li
u sp ra vn i vodovi do tr o5ila i uvodi za vodove sa s tr ai nj e s tr ane tr oi i l a
skl o p ke u tr o5ilim a
gl av a tui a glava tu5a Podr

I p o g o n sko sr edstvo s malim zaititnim naponom <12V

n e p o mi i n i gr ijaii vode, ventilator i, te pozivni i s i gnal ni ur edai i ( do 25V-
60 v-)
odnos no
U r etl aj i z a s aun e :
pr os tor i j e s v i s ok o m
Za i t i t n e mj e re k o d p o s re d n o g d o d i rr -
ra z re o a I
t, t, rrrrrr rrrt:tlljrnrr zrStitnog

I :l ka o " ) i svietiljke
d o p u i te n o sam o kod pr iklluika pr eko odvojnog tr ans for m ator a, s m al i m z ai ti tni m
tem per atur om z ra k a
vDE 0100T.702111
.82
o z a i t i t n i ma l i n a p o n
. z a i t i t n i u re d a j z a s t ru j e k v a ra s , l ' rn 1 t
Za S t i t a o d p o i a ra k o d s a u n a s v ru i i m #
: t. Ill)r'r .tt UIno op,rrlriicnjc
$ n a p o n o m ili zaititnog ur edaja od str uje kvar a ( / r .<30 m A, T N - i l i T T - m r ei a) n a j v i 5 e 15 5 ' C

ffif
Za 5 t i t a p o t p u n i m i s k l a p a n j e m k o d s a u ' , . , . Irr

Podjela podruEja e l e k t ri i n i h u re d a j a o s i m o s v j e t l j e n i a P r " ' ,*i rr.rl<orr,

..1,l()l)l(c
tl. isl<liuaivrnie

P r o sto ri j es ka d o m za tu i
mJer e u m
Pr ostor ijes k adomz a tui i i v r s tom pr egr adn
0 m s i l l enom
Medi ci nski za5 ti 6ene
prostori j e:
P ro s t o ri j e g ru p e p ri mj e n e 0 , 1 , 2 i 3 s ,
c i n s k i h u re d a j a
+-, ',,,
, , r l ' r rrl e ro n r c l e l < t ro rn e d i -

iffi - ll ---
m l er e u m
U redaj i unutar i i z v an
bol ni ca
vD E 0'107/16.81
Za i t i t a p ro t i v o p a s n i h s t ru j a t i j e l a :
r K o d p ri mj e n s k e g ru p e 0 p o s t u p a k 1
n o g i l i p o s re d n o g d o d i ra
t l l ) 1 . 11 . 1 i 1 1 1 no d n e p o s re d

ir -tl 11. 84 E r K o d p ri mj e n s k i h g ru p a 1 r 2 i 3 :
z a i t i t n o i z o l i ra n i e
-lt | />/
€-l r r - 0,5 m
z a i t i t n i ma l i n a p o n i ma l i ra d n i n a P , , ,
z a i t i t n i u re d a j o d s t ru j a k v a ra u TN
60v

ll, -,A
'$,v*-
r :- 3,0 m
)5 V
1 r" . 0 , 0 3 A i R r< l

iii
lAn
o U re d a j z a n a d z o r i z o l a c i j e u l T-mre / , . , 1 , . r' : 1 , r. rrp c 2 i 3
1ir
--f D o p u n s k o i z j e d n a i e n j e p o t e n c i i a l a rr,
2 i3.
,.,, tl,ilil.r
P I rrn j e n s l < e g ru p e 1 ,
a"=-"/ N a d o mj e s n a o p s l < rb a e n e rg i i o m u b o l ' , r
- t , , , l rl ,l rrri l < i n t r
i V rs t a v o d o v a : k a b e l i i v i i e i i l n i v o d o v ,
p ri mj e n s k e g ru p e 2 i 3 .
| , r, l . rrr())l v o d r u p ro s t o ri i a ma

P r o sto ri i e s l <a d o m Pr ostor ija s l <adom i i v r s tom pr egr adnom s ti j enom

ffiu1,t
mjer e u m P ri mj e n s k a i : t i r,, ,lt. il rsl. c p rim ien e
V rs t a p ro s t o ri , e
g ru P a
_.- l _.* m i er e u m
rr :0,5 m tl . ,r
0 S obes k rev eti ma ' rl " ' r| ,.t,. c t"t,ti orneJ i c i ns t.i h
S teri l i z ac i i s kpros
e t

{?l' l I| / )-..
I
'l
r: - 3,0 m P raoni c e
1 S o b e s k re v e t i md t rrrrl , . rr. rr' l r. l < lto n re a i l i n s t i f r u i e a a j a
" rl
P ro s t o ri i e z a t e ra P rl rr " ' I t ! r i l , l rr (rn a l r a mb u l a n t n a
t t I t:l l.r )
\/ P ro s t o ri i e z a p re g l e d ' "
*;l l*r, 2 P ro s t o ri j e z a F r ,, rvt ..ilr. ()Pcractle organa
g
"
=;-J*-*=_FFj{-
:a/./,4 \ p ri p re mu o p e ra c i i a
O p e ra c i j s k e s a l e
l i r rrr' . 1 , u r()i c n j e d i j e l o v a u re d a j a
"
_ J P ro s t o ri j e z a i n t e n -
ziYnu njegu
I P ro s t o ri j e n a s ri a n o t " ' 1 er.tr tl(. i l i n a o t v o re n o m s rc u
od jelu
O p e ra c i j s k e s a l e
 i
I
I
Oznatavanje prikljuEaka elel<triEnih D tN 42 400/9.83 lP-vrste zaltite I
pogonskih sredstava uusN .G0.010) Zastitaelektritnih.po.gonskihsredstava 9Sl?33:,Jji??r." I
i

od dodira stranih tijela i vode i

o U p o tre b l j a va j u se velil< a lar insl( a slova osim >l< i
i >O<, te a rrp ski b r ojevi. F;ili
G--- Pr i r nj c r : IP W 2 3S
I
II
L ri_
fo-'m
r Mrl r sl o va su i zn rmno dopuir enr u pr sm enom
sa o b ra ca j u .
r r klJuc3k Sl ov o I Spoj ni
I s i m bol Oz nak a s l ov i m a
rt I
Dodatno slovo
o (p l u s) r (mrn us) dopuicenr
r T re b a n a i i n i ti g ru pe znakova koje se sasr oie
D odatno s l ov o Za i t i t a o d p ro d o ra v o d e l
n a i zmj e n ce o d sl o va i br ojeva.
Z ai ti ta od pr odor a s t ra n i h t rj e l a -
i pr ai i ne ( 1. br oj o z n a k e )' )
(2 . b ro i o z n a k e )' )
II
o P o j e d i n a i n i zn a k i zosr aviti kada su isl<ljuiena
kri va tu ma i e n j a .
r A ko se g ru p e zn a kova sastoje samo od slova i
b ro j e va a mo ra i u s e r azlikovati, tada se upo-
1. br oj
oz nak e
Stu pa n j z a i t i t e
oznake
S t u p a n ; z a i t rt e i
I
; Zem lja E
tre b l j a va to i ka (.) kao znak r aiilanjivanja Nema zaitite 0 Nema zaitite
(sl i ka 5 ). napona TE Z ai ti ta o d p ro d o ra v e l i k i h t i j e l a
,l
Za 5 t i t a o d v o d e n i h k a p i p o j e p a d a j u I
o P ri kl j u i ke e l e me n a ta oznaiir i uzastopnim br o-
j e vi ma (sl i ka 1 ).
_r ! d,- 50 n l n
N em a z rs ri t e o d n rmj e rn o g p n s t u p a
v e rt i k a l n o (k a p i v o d e )
I
r P ri kl j u i ke (o d vo j ke) koji leie izmedu kr ajeva
e l e me n a ta o zn a a i ti uzlaznim br ojevim a ( slika 2) .
T a b lica2 2 Z ai ti ta o d s re d n j e v e l i k i h s t ra n rh
ti j el a, d ' 1 2 mm. z a i t i t a o d p rs t i j u
2 Za i t i t a o d k o s o p a d a j u i e v o d e
(v o d e n e k a p i ), 1 5 p re ma n o rma l n o m
I
o P ri kl j u i ke sl ri n i h e lemenata jedne gr upe ozna- Vrstavodiia O.""U"
i i ti p o i zb o ru : sl,O"lll
i m bol
isl. p o l o i a j u p o g o n s k e n a p ra v e I
a ) sl o vo se sta vl j a i spr ed br oja ( slika 4) .
b ) sl j e d e i e se b ro j e ve stavlja ispr ed, kada pr i-
' ll.u:u
r zm lenrc ne
v anj s k r v odi c
v anj s k i v odi c
L1
L2
Z ai ti ta o d ma l i h s t ra n i h t i j e l a , 3 Za i t i t a o d p ri t a j u t e vode, do 50
i
I
d ru i i va n j e za va njske vodiie ( vidi dolje) nije d:- 2,5 mm, z a i t i t a o d a l a t a , i i c a i s l p re ma o k o mi c i I
str uje v an;s k i v odr i L3
p o tre b n o i l i n i j e m ogute ( slika 5) .
r V i i e sl i i n i h g ru p a elem enata s isr im slovim a
I
F- '-'" ""++
neutr al ni v odi i N
Z ai ti ta o d z rn a t i h s t ra n i h t i j e l a , Za i t i t a o d p rs k a j u c e v o d e i z s v i h il
o zn a ci ti i sp re d p o stavljenim br o;evim a ( slika 3) . d> 1 mm, z a i t i t a o d a l a t a , i i c a r s l . s mj e ro v a
Mr eia.
eia poz
ooz i ti v ni . L -
r P o g o n ska sre d stva pr ikljuiena na posebne vo-
r s[osm1er
sr osm j er ne
ne negattvnr
negaav nt
:
iL -
d i i e o zn a i i ti p re ma tablici 1. 5
str ule s r ednj i v odi i l-1 Z ai ti ta o d t a l o i e n j a p ra i i n e , (z a s i 6 e n 5 Za i t i t a o d ml a z a v o d e i z s v i h
o V o d i ce i p ri kl j u i ke vodiaa oznaiiti pr em a tab- i ]
od pr a i i n e ), p o t p u n a z a i t i t a o d s mj e ro v a
l i ci 2 .
-.
Zr stir nrv odi a PE dod i r a
Neutr al ni v odi i PEN 6') Z ai ti ta o d p ro d o ra p ra i i n e , Za l t i t a o d v e l i k o g mo ra i l i j a k o g
PEN- vo d i i ( nepr o p u s n o s t z a p ra i i n u ), p o t p u n a ml a z a v o d e (z a i t rt a o d p o p l a v e )
Zaititni v odi i ( bez uz em l j enj a) PU z ai ti ta o d d o d i ra
Z e m lja E I :
/:\ 7 Za i t i t a o d u ro n j a v a n j a u v o d u p ri
Z e m ljr bez scranognapona TE
o d re d e n i m u v j e t i ma t l a k a i t ra j a n j a
M asa l',1M I

lU1 lV 1 1W1 2U 'l

---G
7V 1 7W1 8 Za i t i t a o d t ra j n o g p o t a p a n j a u v o d u I
t" 'l D odai nJ- Dodatno lspitivanje zaSciteod vode kod
Z n ai en j e
sl ovo

I
1135 I slovo mt ro v a n J a
I
I l_ CLiey11 p!-4!iqaqk za rx,hladni rak
Zai ti ta od v remens k i huv i eta
*--s'-
M
- l
Mi ro v a n j e
S t ro i u o o ro n u

LJ II
J L -.o- ---.'-- o J s t .3
L -o- --o-.---o- ---o-- --{)-.---o- I
1 U 2 1 V 2 1 W2 2 U 2 2 V ? ? W2

U] V1
Si m bol i

^___l
)rmporr
z r vrste

..]
A- - ^ -
vP) e ts
za5tite

-^:.
!d)L,rc
:- ^
_____
S i mb o l i Opseg zaitite
22r+6 z al ti i en o o d p ra i i n e , v i d i 1 . b ro j za5ticeno od okapne vode, zaitita od
5t 1
f* o
& oz nak e 5 I v i s o k e v l a i n o s t i z ra k a . s u p a ri c e i

I
I kapaluce vode
II nepr op u s n o z a p ra i i n u . v i d i ' 1 . b ro j zasticeno od koso padajuce vode,

L -o-- -o- ^l
@ oz naKe b I v i d i 2 . b ro i o z n a k e 2

1 s l. 4
u2 v2 WZ A z d t i c e n o o d p rs k a j u c e v o d e ,
v i d i 2 . b ro j o z n a k e 4
z rt i c e n o o d ml a z a v o d e ,
-I
, ---1|
7.1
'r v i d i 2 . b ro j o z n a k e 5
ll
A I I tl v o d o n e p ro p u s n o , z a i t i t a o d p ro d o ra

2
I
I
ll I
_t
--+
i t l-*
vode bez tlaka

@
o d p ro d o ra v o d e p o d t l a k o m

s r.2 1.2 2.2

sr 5 ;l Ak o s tupanj z ai t i t e n i , e n a v e d e n , t a d a s e u mj e s t o b ro j e v a p i i e
-) Z ai ti tni s tupanj s e n e mo i e o s t v a ri t i k o d e l e k t ri i n i h s t ro j e v a .
s l o v o X , n p r. l P X 4
(V i d i D I N 4 0 5 0 , d i o 2 1 6 . 7 7 J

173
ElektriEna pogonska sredstva DtNENsoo14/s.28 lspitni znakovi na elektritnim pogonskimsredstvima i aparatima
za ekspfozijom ugroiena podruEja YaEu7010171r.1ls.78 N aci onal ni i s1:i tni z nak ov i na el ek tri tni m po1l o n s k i m s re d s t v i ma i a P a ra t i ma
;-------
ZN AK O b 1 a in l e n 1 e Z" rk
--l
O b l r* ' j * ! "
E l e ktri i n a p o g o n ska sredstva za eksplozijom ugr o-
i e n a p o d ru d i a tre b a o p remiti sliedecim oznakam a: VDE znak R e g i s t a rs k i z n a k z a mj e rn e
pr i nr j er : ( Ve rb a n d D e u t s h c e r t ra n s f o rma t o re i e l e k t rri n a
o l me o ro i zvo d a i a i l i zaititni znak, El e k t ro t e c h n i k e r) I b ro l i l a Fi z rk a l n o . t e h n ri k o g
o O zn a ka ti o a . A.R . Ac hutz A, G . Sa v e z n ; e n rrt k rh e l c k t ro t e h n t i rrr s a v e z n o Sz a v o d a u B ra u n s c h w e i g
o O zn a ka p ri mj e n j e n e zaitite od palienja, Typ 5 CD
r Si mb o l g ru p e , EEx de 1/l l b T 3 VDE . ' . o z n a k a k a b e l a l s P rt n a P o u z o a n o s t
o l me i l i o zn a ka i sp i tn og mjesta, N " 5534 <V OE > znak pouzdanosti zakona
o B ro j p o tvrd e i zn a k U, BVS N r 80.521 -- --:-,- )(t ulsY d

o Do p u n ski p o d a ci o p osebnim evr opskim nor m a-

ma za vrstu za i ti te o d paljenia, Z n a k z a 5 t i t e o d ra d i o s me t n l i R e g rs t rrs k r z n a k Fi z rk rl n o -re h -
r P o d a ci u o b i ta j e n i h p r opisa izr ade.
@ u sl o b o d n o m i s j e i l < u : s t u p a n j
r ad i o s me t n j i : G , N , K i l i b ro j
E nickog saveznog zavoda za
t a ri f n e u k l o p n e s a t o v e
7 a ma l a e l e ktri i n a p ogonska sr edscva smije se
z b o g n e d o sta tka p ro stor a nayesti pr vih pet poda- T e l e k o mu n i k a c i j s k i c e n t ra l n i u re d Te h n i i k o u d ru i e n j e p ro i z v o d a i a
po i t e S R N j e ma i k e , D a rms t a d t r p re ra d rv ri a u p rz rra n rh p l a s t t i -
t a k a.
FIZ s as t a v n i d i o FTZ
Drola
ispitnog n i h k a l u p n i h ma s a

Mei l unarodni i sp i tni z nak ov i na el ek tri E ni m pogons k i m s reds tv i ma i uretl ai i ma

P r i r rj e r: EEx de r/ilB T3
Znak D riava Znak D ri a v a
Be l g i l a Danska
Si m b o l za e kso l o zi i sku z aititu R az r ed tem per atur e --L
ICEB€CI
-E-
Vr s ta za i ti te o d p a l j e n j a - Gr upa el ek tr i - ni h T Fra n c u s k a
Finska
pogons k i h s r eds tav a KN
\r:l-,/

O z n a ka

P
V rsta zaitite od pallenja

Ul l n i oklop
P re tl a ini oklop
Oznaka

T1
r7
R az r ed tem per atur e i l i naj v i Sa
pov r 5i ns k a tem per atur a

450"
300''
Ve l i k a B ri t a n i j a

c lsland

q
d
e
P j e i i a ni oklop
Okl o p sigur an na tlak
P o vi i e na sigur nost
IJ
r4
T5
200'
13s'
100'
Ita l i j a
A J aprn

vl a sti c a sisur nostl)

kateSor ija a T6 85" ts#l J ug o s l a v i j a
@
K a n a da

ib " Kar egonlf, o

r) U srrujnom krugu s vlastitom sigurnoicu u normalnim uvjetima ne nastupaju termiiki uiinci i iskrenja.
\y
t'l i a o . u -rt N i z o z e n rs k a

@
KateSoriia a: nema paljenja kod kvara ili kombinacije dvaju kvarova
Kategoriia b: nema paljenja kod kvara.
"
@
O z n aka
tl
A' ) ts') c N o rv e i k a A u s t ri i a
Grupa
e l e k tri i n i h
O pasnost
o d e ks plo-
Opasnost od eksploz je poj av om s l j ede€i h p I noYa
Alkani, npr . m etan, pr opan, U gl j i k ov odi c i , npr . v odi k , ac eti l en,
@
9r+\
Po l j sk a S v e d sk a
p o g o n sk i h zi vn o g bu tan eti l en ugl l i i ni di s ul fi d
s r e d sta va l a msK og Alkeni, npr . pr open Spoi ev i k oj i s adr i e eti l ni tr at
z a up o tre b u plina Ar omatski ugl jikovodici, duJ i k , npr . ak r i l ni tr at,
k o d b l i ske npr . stir ol ci j anov odi k
(9
Sv i c a rs k a
6 S S SR
o P a sno stl Benzonoidi, npr . benzol,
toluol, naftalin
Spoj ev i s k i s i k om ,
npr . di m i ti l ati ,
\A/
e e h o sl o v a i k a l l a d rrs k a
U gl j ikovod iine m je5avine,
16,
@
p r opi I enok s i d
nPr . ter Pentin, petr olej, Ml ei av i ne, npr . pl i n
, , ^ ^ ;i '- ^ t,^ t,-
benzin, loi ulje, ker ozin, -^
dizel gor ivo Hal ogeni spoi evi , SA D (z a p o j e d i n a i n e u re d a j e ) S A D (z a a p a ra t e k o j i s e u g ra d u l u
UgljiEni m onoksid
Alkoholi
metanol
i fenoli, npr .
n pr. tetrafl uoreti l en
@ 9{b u u re d a j e )

Aldehidi, npr . m etaldehid

Ketoni, npr . aceton
Ester i, npr . etilfor miat
Kiseline, klor idi itd.
G} ECE : K o mi s i j a U j e d i n l e n i h N a c i j a U N ) z a E v ropus k a ra k t e ri s t i a n i m b ro j e m (u k ru g u )
dr ia v e , k o j a j e d o d i j e l i l a d o z v o l u npr. 1. S R N j em:i k a , 2 . Fra n c u s k a

1) ME5G (Graniana iirina rspora) >0,9 mm, l'll1 (nalmanja strula paljenta)
2) MESG izmedu 0.5 mm i0,9 mm, MIC omjer izmedu 0,45 i 0,8.
3) l'l ESG <0,5 mm i l''1lC-omier <0,45 mm.
odnos >U.8
E C E E : Me d u n a ro d n a k o mi s i i a z a p ro p i s e z a o d o b ra v a n j e e l e k t ro t e h n i i k i h p ro i z v o d a

175
 GrafiEkeoznake u elektrotehnici z".z}te's7
Rji,itjf%l GrafiEke oznake u elektrotehnici DtN40100,
r.z...zots.sl
G r a f i i ke Gr afitl< e ) G r afi i k e I
o z n a ke I zn a ce n i e -
znacenle I z- nac enl e G r afi i k e G ra f i i k e G ra f i i k e
oznake I oz nak e Z n ai en j e Zn a i e n j e
oz nak e oznake Zn a t e n j e
oznake
U (o n ) u kl i uceno mentn.r ckr noi na s [l opl .a
A l)
\- l/
' e' r er Sr 1a ) I i n fr ac r ve n o
z r ai enj e
t n i -" 1 " n u t ru t u
II o p a s a n e l e k t ri t n i
naPon

o :
'l

g
l Z (o fQ i sl <ljuieno to p lr n sl.a
a i^
()))/ e n e r Sr la
.A/ s r Sur no s n a r"fioa, l. ilu izolacijski
\: -f r=t- r as v j eta u s trak e t ra n s f o rma t o r
,'i. Pfl Pav n o s rI
/-r l-o*;;,; '
o r p r i p r e mrj e n o v
I energ!a
/A s r gur no s n a
r as v j eta u
a) a)
CD . ugn
"tofoni
ki1
i k as etofons k i
LT
P re I P ra n l e

s
,_, . tr a,nom s p o j u w s tereo uredaj

-t
n a m l e i t a n jeUilZ
J e * a tr" ," p r,"" ,

w
opcen to s ni m anje i n f o r- k u c n i ma g n e t o s k o p g l a v n o p ra n j e
O m ac i j e n a n o s a i
c% u b o , i (v i d e o )

Ql':*','' o
] i nfor m a c i l e
r hidr auliika

o
ener Sr ja
r epr odu k c i j a televizija

l--,1":',:i{'1."1"
ra z t n a v o d e

ri
o
i nfor m a c i j e s (v i s o k a )
sta rt, p u S ranie Kr etanle u
,.
u rad ----> smler u str etlce
i
-+l z aPor s n l ma n l a
r;) televizija u boji P ra n J e n a

o b rzi sta rt
€i
Krelanje u
oba smJera

o s at, v r em ens k o
odv i j anj e

a,
oznacrvanje
rmpulsa
\:,J
tr-l televizor
fl
ls.r
ma k s i ma l n o j
t e mp e ra t u ri 9 8 C
rs P rra n j e

.9 -01::.:: \-_/
sto p , za u stavljanje I l(Jl
I kre tan ja iuentir ato'

\
r;k**;if
i;,r""
I
""n,''or(retanie ,;1
@
,l g.rui pog*
- I
|
*L[-qEu o z v u c n rc a

U-Y 1
ikrobrtenie
rubrra

O I umetan i e
t ll
@
a u to m a tsko
o d vi j a n j e f-
'---1/
N
)
smier r okr
i za vaine r var i
V
dop uStena
tem Per atur a
L-l'\J
-\ra

n
@l:r;:"* ]i
i ski dan i e
nosacaiona
s v j e r t rn a
wi
"e;.p""*'r"

jmikroron
z d a l j n sko
p o sl u i i va n j e

p o d ze mn i
n n postavnik

oscitoskop
a'-
a-L<$
z ov z a Pom oc
vat rogasc i

z ov z a pom o6
-t
.v. 'I
,-

rK ontra st
O
--r-f
*rt"it

e l e ktri i n i vod I _G
HH m ilicija
z as r c enj e b o j e
\T-l
@1
Lrc
i
n a d ze mn i
e l e ktri i n i vod
n mjer ni pokazivai,
analogn i I J:
el ek tr i i ni
a Par at
br i j ac i
ton boj e
iT:-::*r'**
fiL,i,r."
E-I**to""
-.-
l \- l f{ r normatno
ko a ksi j a l n i v od,
-1 \/ I } _ui uprtj anopos ude

?
m jer ni pokaziva- , el ek tr i i na
+{-lf za kri l j e n
lloooll br av a
--2-ar"t.f;"'k,
\=/ E digitalni
7 i
monol ono
aP arar
mato uDrllano
Posude
svj e tl o sn o zracen;e
r>-1 p r salo, .A r as v i eta, s v j er l o 6 S1!

\ t_il r eg istr ato r -t

,\-/.
,- I s ter eofon o
(e e l e f o n s k i a p a ra t

Yl**
s
rn t e r k o n t l n e n a a l ni )
svl e tl o sn a e ner gi,a
t, l Pr sac .4, as v j eta, di fuz na _''
t(9 | ton ( z v uk ) t e l e f o n s k i a p a ra r
t- l .t :' 4-{--p
I r Ll s i n d u k t o rs k i m a ->
\-F\
re g e n e rt ra n l e

o
zra e e n j e , o p cenito
) pozivom ?

$
elekr r iinr str ol r as v j er a, di r ek r na
fl e l e k rri a n a

@l
SOvOr
\
7lilr---P" ]
a
e n e rg rJ a
(
' -.\ i o n i zi ra u i e zr aienje r ucna sklopka r as v j eta, i ndi r ek r na
-u-
7\.
rfi,i
m ag n etofon i
\\\ u P o z o re n l e ,
r kaseto{on
/|\i
/.\
t rp c e n i t o o p a s n o
i n iesto
usenle
l i g ri j a n j e

176 -.)
177
 Otklanjanje radio smetnii vDE 0874110, 1973
Popravci i izmjene elektriEnih aparata vDE0701/e.
1071 vD E 0 8 7 5 6
1 .1 9 7 7
R adi o s m etni a je v i s o l < o f re k v e n c i i s k a s me t n j a
N a k on p o p ra vka i l i i zm jene na elektr iinom apar atu ne sm iie pos toi ati oPas nos t z a k or i s ni k a i l i z a r adi o pr i j em a ( bei ii n o g p ri j e ma ).
o k o l i n u a o a ra ta
o P o pra va l < i l i i zmi e n u treba str uano izvesti. Pos tupc i otl <l an j a n l a :
1 i z v o r s me t n l e
r U g ra d e n i d i j e l o vi mo raju zadovoljavati zahtjeve apar ata i odgov ar ati VD E- pr opi s i m a k oj i v r i i ede z a
o Sv r s i s hodno pl a n i ra n j e , n p r. u p o t ri j e b i t i mo - 2 X -Y k o n d e n z a t o r
a Da ra !.
tor e s l <l v ez ni m ro t o ro m u mj e s t o l < o l e k t o rs l < i h
o U p ra vi l u tre b a u g ra d iYati sam o or iginalne diielove. nr otor a, pos ebni ra s p o re d i n a mo t a i t d .
o U k o l i ko se n e mo g u ugr aditi or iginalni dijelovi, tr eba ispi tati da l i tak v i di i el ov i odgov ar ai u
z a h ti e vi ma i za 5 ti tn i m mier ama. r Spaj anj e s : a p a ra t ra z re d a z a i t i t e I
pr i gui ni c am a,
otPor nl c r m a,
ls pit i v a n j e p o p r a v l i e n ih i izm iie n je n ih a Pa tlt?
fi l tar s k i m i l anov i rn a ,
ur edr l i ntr z r gai e n l c rs k a ra .
1 . l s p i ti va n i e i zo l a ci j e m ier ilom izolaciie Pr e- Tablica 1: O tpor i i z ol ac i i e
m a V DE 0 4 1 3 . d i o '1 s 500 V istosm ier nim naPo- o Z ak r i l l enj e v od o v a , a p a ra t a i l i p ro s t o ri j a .
n o m. Vr sta apar ata Otpor i i z ol ac i i e u M o
( T a b l i ca 1 ) Stupanj otk l anj anja ra d i o s me rn j r 1 e f re k v e n c i j -
Apar ati s elek tr om o- s l i ov ts na gr J nr C 3 z J rl d t o s me t n l e , k ro t rrj n e r b) gaienieiskrenja
2 . l s pi ti va n j e me h a n i E kog olteaenia diielova L
tor nim pogonom pr as l <av es m etnj e. }==aAY -l
i z ol a ci j e .
a ) s d o d a t n i m k o n d e n z a t o ri ma
Apar ati za g r i j anj e s i l i U oz nac i z ai ti te o d ra d i o s me t n j i mo i e se
3 . M l e re n l e stru j e o d voda na aPar atim a s kon- P re ma ma s l
bez elektr iinog nav es ti s tupanj otl < l a n j a n j a ra d i o s me t n j i .
d e n za to ro m i zme d u diielova Pod naPonom i 0.25 O t k l a n j a n j e ra d i o s me t n j i k o d s k l o p k i
d o d i rl j i vi h me ta l n i h dijelova pr em a VDE 0470 PoSon a
Kod pogons k i h s r e d s t a v a i u re d a j a s v l a s t i t i m
$2 0 Sastavni dijel ov i s napaj anj em , npr . gr a d i l i 5 t a , i z l o i b e i l i s a j mo v i d o - Regulacijski
( T a b l i ca 2 ) nam ottma 1 pui ten j e s tupanj G o t k l a n l a n j a ra d i o s me t - aparat
s rrijakom antrparazitni
ilan
nj r . )
4 . M ie re n j e i zo l a ci j e obnovlienih namota. Ur edaji r azr eda
3
t
( T a b l i ca 3 ) zaitite ll
Oz nak e S t u p a n j o t k l . ra d i o s m.
0 . ..1 0 s s p o l o vi n o m ispitnog napona
1 0 s...1 mi n p u n i m i spitnim naPonom Tablica 2: Nal v ei e s tr ui e odv oda O ra d i o s me t n l r
ili ibez
1 s s 1 ,1 -stru ki m n a p onom Str ui e odv oda u m A N o rk l o n j e n a ra d i o s me t n j a
Vr sta apar a ta R az r ed z as ti te (n o rma l n i s t u p . s me t n j e )
Otklanjanje ra d i o s me t n i i k o d f a z n o -re z n o g
5 . l sp i ti va n l e p ri kl i u i a ka zaltitnog vodiEa llllilll M ] o t k l o n j e n a ra d i o s me t n i a u p ra v l j a n j a _
k o d a p a ra ta ra zre d a zaitite l:
r p re g l e d i ru i n a p roba
. i sp i ti va n i e n a p ro l a z
Apar ati s
s elektr o-
pom i i ni ,
n Pr .
G
(ma l i s ru p a n i s me t n j e )

ls.rb*,ui *.,r1
//R
r i sp i ti va n j e p ri kl j u i n og voda

ra d a
m otor nim
PoSonom
k uhi nl s k i
apar ati
0.75 0.5
l$'d
6 . l sp i ti va n i e
nePom r c nr ,
7 . N ad zo r vre me n a zagr iiavania kod elek- nPr . s tr ol
t r i i n i h a p a ra ta za g ri j anje s r egulaciiom tempe- z a Pr anl e 3,5 0,5 dB
r a tu re . r ubl j a
D o p u sti ti u p o tre b u sam o kada ie ustanoYlieno BO 10 dB
EIe ktr iin i ( pw
I
t e mp e ra tu rn o o g ra n i ienje ili r egulaciia. POm r c nr ,
a Pa r a tiza nPr . el eKt 3,0 0.5
g r ija n ie gl atal o s1
8 . l s p i ti va n ,i e tl a ka k od elekr iinih aPar ata s t0 f, I I 65
t l a a n i m u re d a j e m. I
nepomi ani , ,g 2l I
I Kn
Kro z 5 mi n s 1 ,3 nazivnog tlaka i hladnom nP r' I

v od o m. K o d sta ri h a par ata eventualno ugr aditi

o 60 o
--

uredaji 5.0 E o
s ig u rn o sn i te mp e ra tu r ni ogr aniiavai. za gri i ani e o

9 . N atp i se n a a p a ra tu o bnoviti ili dopuniti.

vode ; 50 N
nq K n" €
EI ektr iin i <3 k w 5,0
ited nlaci 40 c

=l
0.1
,o
>3 k w 15 0.5

Tablica 3: ls pi tni

Nazivni nap on apar ata

naponi

l s pi tni napon u V
'n
30 l z
0, 025
4
35
30 100
f*
2 0 0l "l H z3 0 0

?n | ' ,
- - a 1 0 , 2 0,5 1 2 5610MH z l 0 G ra n i c e n a p o n a ra d i o s me t n j i z a t ra j n e s me t n i e
do 42 500 o d e l e k t ri i n i h k u c a n s k i h a p a ra t a , e l e k ri i n i h a l a -
t a i s l i i n i h e l e k ri i n i h a p a ra t a .
p r e ko 42 1 500
1) Pr i s tupnj u otk l an j a n j a s me t n j i G u p o z o ri t i n a o g ra n i i e n u p ri mj e n u p o mo i u n a t p i s a n a a p a ra t i ma i l i
K o d u sp j e i n o g i zvo d e n j a svih gor e navedenih ispitivanja ispunit i e s e m i ni m al na m i er a s i gur nos ti . pogons k i m i m ontai n i m u p u t a ma .
 DI N 4 9 4 0 0 / 8 . 1 9 7 3 '( U S N E 3 '6 3 1 ) Priprema tople voder), potreba tople vode
vDE 0620/5' 1966' (|USN'E3630)
UtiEne naPrave i\E 6|i!ti'.isii. iUi r.r.er.ezsi Vr s ta
ur edaj a
Pr i k az
r ada
Osob ine P ri mj e n e
V rs t a
u re d a j a
P ri k az
rada
Osobine P ri mj ene
tleo'
voe oozsis. (us N'E3'624)
O tv or eni LVrStl D e c e n t ra - B o j l e ri i L v rs u P n - B oj l er z a
s pr em n i k p ri k l j u i a k l i z i ra n e g ri j a l o kljuiak na tua,
Po t r e b n i n a tP i si n a u ti fnim napr avam a lndustr iiske uti fne naPr av e
5...80 l i tar a na vod u, o P s K rD e , v re l e v o d u , n e ma k upaons ik
N o r m al n e u ti f n e n a P rave r Nazivna s tr uta ( 16, 32, 53, 125 i 200 A)
s naga do toplinska sn a g a (k i p u c e ) toplinske boj l eri z a
r O z n a ka p o ri i e kl a o Nazivni n apon ( 24, 42, 250' 500 i 750 V) i s tos -
m jer ni i i z m i eni i ni napon i 380 V i z m i eni i ni i z o l a c ii a , vod e izolacije, k i pui u
r N a zi vn a stru i a (5 , 1 0 , 1 6, 25, 63 i 100A) ,.,^^^ p ri l a g o d u j e 15...120 | dYoPolo- v odu,
r N a zi vn i n a p 6 n (2 5 0 , 500 ( eventualno 550) i naDon je
t^;^i-^
s e P re ma 2000. .. i a i n a re g u - oduz i man
7 5 0 V , za i zmi e n i i n u i tr ofaznu str uiu te r Pogonski napon
r Simbol za v r s tu s tr uj e, ak o z a obi e s tr ui e ni i e
re g u l a c i j a , p o rre b i 5000w l a c i j a , p re - topre 6o
3 8 0 /2 2 0 V i 3 8 0 V . p re l i j e v n i l i j e v n i p ri n - k i puc e
r V r s ta stru j e pr edviden i l i k ada s e r az l i k uj u i s tos m i er ne i
P rr n c rP , cip, jedno v ode
r V r s ta za i ti te o d vl a g e (oznake vidi str . 173) izm jeniine v r i i ednos ti
jedno mj e s t o o d u .
r U t i i n e n a p ra ve g ri j a i i h apar ata mor aiu biti r Oznaka il i i m e Pr oi z v odai a
m j esto z i ma n j a ,
oznaieni s T r Oznaka tipa
o d u z i ma n j a o g ra n i c e n j e
r l z o l i ra n i d i i e l o vi o d p r eianih i uitr cnih m asa r Oznaka za i ti te od v l age ( v i di s tr . 173)
re m P e ra -
t r e b a i u n o si ti ko n tro l n i znak pr ema DIN 7702 r Sim bol za oz nak u pol oi aj a z ai ti tnog k ontak ta
t u re
ili pom ocni i z danak
Z atv or eni To p l i n s k a C e n t ra l n a P ro t o t n o Pro t o i n a C e n t ra l n a
s pr em n i k o P s K ro a g ri j a l o voda se ili decent-
z i dni apar at re z e rv o a r ro P ro m vode d i re k t n o ra l i z i ra n a
CE E -C E C O N u t i E n e n a Pr a ve --+..-
polova
(kontakata)
Poloiaj
zaatitnog
kontakatar )
a
ftl q fi
/_ -k
T
- ]E
5 ...120 I,
s toi ec i
aPar at
200 .. .1000 |
Pod
p ri t i s k o m,
u g ra d e n i
re d u k c i j s k i
vodom u
kucanstvu
5 ...1 0r
P ro t o K d o
1 1 l / mi n
12...33 kW
zagn Iava,
veli ka snaga
I r i j an , a ,
t e rmi d k a i l i
o P s KrD a
toPlom
v o d o m,

W i
uti k ai
L---Er- s naga do
5kw
ventil,
zapor ni k
h i d ra u l i i k a
re g u l a c i j a
t e m P e ra -
velikih
s n a g a n rl e
P O vra rn o g uv ijek
3/ N /PE: 16A, 220/380V^' toka itd., t u re p ri m j e n j i v
jed nok r uin i
ili dvo-
k ru i n i
s p re mn i k

Potr ebe z a topl om vodom u k u i a n s t v i ma , p o l j o p ri v re d i i zanatstyu

P otroi nl a Te mp e ra - P o t ro i n j a P o re d b e n e
Vr s te potr oi nj e V rs t e p o t ro i n l e
v ode u I t u ra u ' C vodc u I velidine
Ku€ans tv o P e k a re
pr anj e pos uda 15/punj eni u 50 p ri p re ma t i j e s t a 1 nr2 pek ar-
pr anj e r uk u 12/os obi s k og pros t.
z i dna uti i ni c a, odr i av anj e s tana 10/v jedru
podi buk n a pr anj e ti i el a (k anti ) 37 i i 5 i e n j e ra d i o n i c e 0,5 1 m2 pros t.
3/N/PE; 25 A, pr anj e k os e 18/os obi 37 radi oni c e
220/380V- 12...18| njega tilela 30 u pos en
l i
os obi
tuSi r anj e 72/osobi 37
k upanj e u k adi 240/osobi Fri z e rs k i s a l o n
uti k ai s oPr l i c om ,
v odonepr ;Pus tan, 62 A dnev na nj ega ti l el a p o s a l o n z a mu i k a rc e 40 ml e s ro
<42V...750V osob i 40 salon za iene 60. ..100 mlesto
4 ol ni dnevni potroiak po osobi 50 iiifen Ie 1 1 m- p o Y r-
5 in e
Pol i opr i v r eda H otel i/gostionice
po k r av i 8.. .10/ u mi v a o n i k 15 p080stuoneYn0
dnev no k upaonica 90 p080st!0neYn0
PO tel etu 10/dnev no kupaonica s tuiem 50
uti i ni c a s ogr l i c om , P080slu0nevn0
po s v i nj i 2,5/dnevno iiicenje soba 5 dnevno
v odonepr opus na, 63 A
<42V...750V kuhinja s P0leru0neYn0
M es ni c e
4 poi ni
po pr er adev i ni , s v i n j a 80
po.k g pr odaj ne r obe 12 D o mo v i z a s t a re i z a 70 p0pacrlenr!
c | s c ene 11 l m3 njegu dnevno
nj ega ti j el a 11/upos l e- d j e i j i d o mo v i 50 podjetetu
dnev.
nom d j e i j i v rt i c i podjetetu
dneY.

1) ) D o 50'C j e v oda t o p a , a P re K o t o S a v ru c a .
K o d CE E -CE K ON u ti i nica. Zaititni vodii zelen, neutr alni vo di - pl av .

180 t8 1
 Oznak e u f or m u l a ma i pojmovi D tNso40/2.76 (l usA .A 1.028) ProraEun rasviete za unutralnie prostoriie
rasvjetne tehnike DINso3s/10'7e P roraC un potre bnog broi a s v i eti l i k i Zahtjevl na rasvjetu DIN 5035/10.79
- postupkomko ri s nos ti- (obi l i ei i as v j etl os netehni k e)
uz na k a V e liiin a Svjetlosni tok
u f or m u l i J e d i n i c a F, R a z i n a ra s v i e t e
Sr ednj a r asv i l e t l i e n o s t
q) tm S v jetlosni tok Ukupno zr aienje jednog i z v or a s v i etl os ti l m : l um en utv r di ti E" p re ma D I N 5 0 3 5 (v i d i s t r. 1 8 4 ) o u D I N 5 0 3 5 d i o 2 o d re d e n i m P ro s t o ri j a ma o d -
n o s n o d j e l a t n o s t i ma p ri d i i e l j e n e n a z i v n e ra s v i -
I Zr aienie u ,r, ur : pr os tor ni k ut
cd S v jetlosna
c d: k andel a z. Pov r 5i na pr o s t o ri j e , o d n o s n o ra d n a p o v ri i n a j e t l i e n o s t i (v i d i i z v a d a l <s t r. 1 8 4 )
jednom sm ier u 1:: [tr r ]: s r ( s ter adi l ani ) tr eba i z r aaun a t i
ro 350,:4.n s r r € ra d n i h m, e s t a n e s mi i e b i t i i s p o d 0 , 8 6 "
A:a b a : i i ri n a p ro s t o ri i e r E n e s mi j e n i n a j e d n o m ra d n o m mj e s t u b i t i
b : d u l j i n a p ro s t o ri j e ispod 0,6 8"
K r ivu lja r a sp o - Pr ikaz svjetlosnih jakos ti s i j al i c e i l i s v j eti l j k e u pol ar nom
d j elesvje tlo sn e dijagr am u, tj. sveden na s v j etl os ni tok od 1000 l m r E o p a d a s o n e i i i 6 e n i e m i s t a re n i e m, P a s e s t o g a
( vidi str .185) 3. F ak tor pl an i ra n i a p , o d re d i t i n o v i u re d a j mo ra p l a n i ra t i s v e i i m f .
j a ko sti (v i d i d e s n i s t u P a c )
D IN 5015
Za p e ri o d t i S c e n j a : 1 g o d i n a v ri i e d i :
E lx R asYii etlj en ost Upadnosvjetlor educir an o . O , I ,.,..,-
t: tak oder : ts : l x : l uKs Pr os tor ni i n d e k s , i z ra i u n a t i S ma n j e n j e n o r-
na jednu povr iinu A 12 ?oui - | i uk o
h: visina svjetiljki iznad ra s v i j e t l j e n o s t ma l n o s eno
c H or izontalna '' (a+ b\'h ra d n e p o v r5 i n e
LH IX _t , - L Fa k t o r p l a n i ra j a p 1.25 1 43 | .67
ra svijetljenost Lil- C O s 'l tH- 2 COS'a J.
12 pr etei no i nd i re k t n a ra s v j e t a : k : 1 , 5 k
R a s p o d i e l a l u mi n a n c i i e
izvor svjetl a h v i s i na i z Yor a s Yi etl a 5. Stupanj r efl e k s i j e P ro s t o ri i e , o d re d i t i . s t u p a n i re f l e k s i j e t a k o o d a b ra d i , d a
i z nad r as v j etl i ene pov r i i ne y r 1: s tupanj re f l e k s i j e s t ro p a (v i d i t a b l i c u d o l i e ) L ra d n o g mj e s t a < 1
p2: s tupanj re f l e k s i j e z i d o v a L OKO|tne
r az m ak i z v or a s v j etl a p3: s tupanj re f l e k s i j e p o d a
o p re p o ru c i v i s t u p a n j re f l e k s i j e :
od pr om atr ane toi k e P
(v i d i s t r. 1 8 5 )
s t ro p : 0 , 7 zidovi: 0,5 Pod: 0.2
6. Vr s ta s v j eti ll k e , o d re d i t i ra d n a p o v ri i n a : 0 , 2 . . . 0 , 5

7. Pr os tor na ko ri s n o s t t . 1 p ,u z e t i i z t v o rn i i k i h S mj e r s v j e t l a
pod atat<a (v i d i s t r. 1 8 5 ) izbiegavati difuzno svjetlo i jake siene

P ogonska k ori s nos t s v j eti l j k e11,, uz eti Boia

i z tvorni i ki h podatak a (v i di s tr. 185) B oj a Slovian i Temperatura
V er tikalna
E tx s v i etl a znaK boi e
ra sviietlienost K ori snost r as v ,i ete
llR-lls rlp t o p l o -b i l e l o tb 3300K
E tx S rednja Sr ednja vr ijednost r r vijetl j enos ti , r educ i r ana na j edan n e u t ra l n o -b i j e l o ND 3 3 0 0 ...5 0 0 0 K
ra svijetli enost pr ostor ili dio pr ostor a d a n j e -b i j e l o db 5000K
10 Potr eban uk u p a n s v j e t l o s n i t o k , i z ra a u n a t i
lx Nazivna Sr ednja vr ijednost r asvi j etl j enos ti , k oj a j e Pr oPi s ana z a E A1 -[-t,,o*l
ra sviietljenost neki pr ostor , r educir an a na r adnu v i s i nu ( 0,85 m i z nad ,, h
lln U p o z o re n j e
pooa) oukcrle Dole

L cd L uminacija Svjetlosna jakost svijetlei e pov r i i ne r educ i r ana na v el i i i nu 11. Br oj s v j eti l i k i , i z ra i u n a c i R ": > 85 1 Sijalice za
vidne oovr iine oka R .:70 . . .85 2 ra s v le l u
m- q ()5 : s v i e t l o s n i t o k
R .:40...70 3 u n u t a rn j i h
-'t, - O s svjetillke
I g ra d K ut Pr ostor ni kut, I R "- < 40 P ro s ro r l J a
zraienja kod koieg ie iakost svie tl a ( us por edi s tr . 185)
f
S tupni evi refl e k s i ,e raz l i ti ti h boi a i materi i al a
p Stupanj refleksije Odnos r eflektir anog pr em a upadnom s v i etl os nom tok u p B oj a p P P
B oi a M a t e ri j a l M a t e ri j a l
q) u"A (materi l al ) u o/^ u/" uoa
lm S vjetlos na
rl bi j el o 7 0...80 10. 15 t e l i k , p o l i ra n i 55...55 opeka, sviletli 30...40
w kor isnost t a mn o s i v o
s v j etl o i uto 55 65 c rno s t ro P z a h ra s c , s Y i i e t l i 3 0 ...4 0
rl' K or isnost O.. O 5,: s v j etl os ni tok s v j eti l j k e
svjetiljke tlt:n,:"s ( $) O 1.: s v j etl os ni tok s i j al i c e a P s o rP c rI u
vLr s v j etl o z el eno 4 5...50 50. . .55 20...30
s ( 9) :tem per ar ur ni fak tor s m anj i v anj a s re D rn o z rc a i c 80...90 zvuka, bijeli Zb u k a , t a mn a
ruii ias to
q
55...50 o p e k a , t a mn a 15
rle P ros!or n a Op Op s v i etl os ni tok r efl ek ti r an od nebes k o pl av o 40...45 lak, biieli 8 0 ...8 s Al, zagasit
pjeiienj ak,
kor isnost np:,fu
q' ) , s ( r , Pr os tor a, oYi s an i z m edu os tal oS s v i etl o s i v o A l , e l o k s i ra n i 50. . .60
I a v o r, t a mn i g ra n i t
o boj i , m j er am a b re z a
i uc k utos i v o 2 5...35 e ma j l , b i j e l i 75...85 b e t o n , t a mn i

ln K o r is nost lR:qs lP m as l i n. z el enc Ms , pol i rani 60 o ra n 15...20

rasvjete A l , p o l i ra n i
naran irto 7 0...25 beton, svijetli 30...50 n a k a t ra n j e n i 6.
F a ktor s r ednj e s i v o
P E o: pl ani ranavri j ednosrod f crtaci karton 70 ...75
p la n ir a n ja P- .i' ibuka, svijetl: 3 s...5 5 P ro v t o n o o... tv
E tam no z el eno stak lo
1 0. 15 mra mo r, b i j e l 50...70 piei i enj ak ,
1 tam no pl av o
s:- s: l aktor smanj i vaj a tam no c r Yeno
k ro m, p o l i ra n s vi jetl i 30...40 bari un, c rni 2 ... 4
P
t 83
r82
 Nazivna rasvijetljenost P ostupn i p ro ra E u n Krivulje raspodielesyietlosn€jakosti
. DIN 5035T2l10.79 rasvijetljenosti S tupani refl ek s i j e
K ri vul j e raspodj e l e P ri mj eri s v j eti l i k i
F V rsta p ro stor ile odnosno dielatnosti svl etl osne l akosti s rroP 08 0.5 0,1
Bez obazir a nj a na r efl ek ti r ano s v j etl o, s toga pr i -
mjenljivo za unutr ai nj e i v anl s k e r as v i etne ur e- (kod 1000l m) zidovi 0 ,s 0.J 0.5 0,1 0,1
100 skl a d i i n e pr ostor ije, pr osr or iie za P rik az Opi s
cale Poo 0 0 3 l0 0 0 0 0.1 Qs
o d mo r. svl aaionice, stubiica, hodni-
ci , za h o d i di r ek tno; 41
1. Odr editi v r s tu s v j eti l j k i , br oj i s m j e!taj z rc a l n i
j ak o us m j er eno Indek s
ra s t e r,
200 o tp re ma , blagavaonice, blanjanle, Za svaku sv j eti l j k u: Prosto- K ori s nos tpros rori j el p u % I4qL 60
ra d o vi u baivar nicama, valjaonica- ri j e k usko-
snopan
ma , l i e va o nicama. gr ubi moncaini 2. Docr tati u bok oc r tu k r i v ul j u r as podj el e
ra d o v i svjetlosne j ak os ti 200
0,6 61 58 54 57 51 5't dr
,s.
z rc a l n i
1,0 80 75 73 69 76 re f . j e d n o - 80
300 vi e tn i ce , p r edavaonice, pr odavaoni- 3 . Odr editi k ut z r aEenj a m j er ene toi k e 95 86
73 70 68 67 /Y\ si j a li i n i
ce , p ra n j e , glaianje, pekar e, m esni- 400 |,J 88 82 90 84 84 80 79
ce , p o p ra vci vozila, sr ednji m ontai- 4 . lz kr ivulje r r podj el e
2 .0 102 91 96 6t a( 89 91 85 84
s v j etl os ne j ak os ti 95 qa 92 91
n i ra d o vi , g r ubi str ojni r adovi, zava- oaitati sv j etl os nu j ak os t 1, z a k ut z r ai enj a
3 ,0 111 97 106 95 103 U o k ru g l i
75
ri va n j e , u klopnice, namatanje svita-
ka , p ro i zvo dnja papir a i koie ( Odr editi s v j etl os ni tok tl l s i i al i c e
5 .0 119 107 115 100 109 98 106 97
A re f l e k t o r

Indek s
500 l a b o ra to ri j i , vjeibaonice, ur edi, ku- Pfl Zma-
lzr aiunati s tv ar nu s v j etl os nu j ak os t P ros ro- K o ri s n o s t p ro s t o ri j e q e u / o
h i n 1 e , fri ze r ski saloni, auto- lakir ni- (l) rije k Je ol- ti ana
p o su d a
55
ce , p o p ra vak str ojeva, tokar en;e, t-t
E l o d a n j e u dr vetu, popr avci r adio i
"-" 1oon
r'"
100 (f
T V p ri j e mn ika, fini montaini istr ol- 0 ,6 49 43 42 49 48 42 41 41 P f l Zma
n i ra d o vi , m ontaie elektr iinin sr r o- 7. lzr aiunati hor i z ontal nu r as v i j etl j enos t 1 ,0 t5 67 64 60 69 65 61 59 58 tiani 55
j e va , o b ra d a papir a i koie /o cos a 200 89 81 81 75 83 78 aa 73 72 panel
-
2,0 97 60 89 81 90 83 84 79 78 z rc a l n i
750 crta o n i ce , v elike ur edske pr ostor i- cd
3 ,0 107 94 101 90 99 91 94 66 oo
1 e , ko zme ti iki saloni. iivanje, cr ta- 300 5 .0 116 100 111 97 106 96 102 a?
re f . v i S e - 75
8. Zbr oliti hor i z ontal ne r x v i j etl j enos c i s v j eti l j k 94 si l a l i i n i
n l e u me ta lnoj i dr vnoj industr iji,
l i e re n j a , -upr avljanja, r uini tisak, 9. Ucr tati u bok oc r tu k ao k r i v ul l e uk upnu I ndek s
Do l e n l e ko ze hor izonta l nu r as v i i etl j enos t m j er eni h toi ak a opalna
Prosto- Korisnost prostorije 11, u o/o 50
1000 fi n i e l e ktri i ar ski m ontaini r adovi, rije k ts aJ posuda
Po potr ebi:
re tu S i ra n j e , litogr afi ja
. izr aaunati s r ednj u v r i j ednos t r ni j etl j enos ti 1',!
1500 p o p ra vci satova, obr ada dr agog ka- 0,6 31 3037 J) 29 ]R 27 Pn zm a-
. pr ovler iti pr i dr i av anj e uv j eta: g>0,8.E" 1,0 55 49 46>t 50 44 43 41 titna
me n j a , n a j fi niji elektr oniiki r ir oncai-
n i ra d o vi , kontr ola boja
. pr oyjer iti z ^as v e m j er ene toi k e pr i dr i av anj e |,) 74 67 64 6066 61 5 b )) JI pos ud a
uvjeta: F>0,6.F . 7,0 74 73 6773 68 6 6 67 )v
3,0 95 83 87 83 77 71 5B staklena
qn 70
ProraEun uliEne 05 91 99 86 91 83 87 80 s v je t i I j k a
i ostale vanjske rasyiete l eo noil cno;
Indek s
Prosto- K o ri s n o s t p ro s t o ri j e q p u o / o slobod ni
90
U l i i n a rsvj e ta za p ro me t motor nih vozila postav- Samo.pr i v r l o r az l i i i ti m v r i j ednos i m a r efl ek s i j e rije k snoP
f j a . s e p re ma DIN 5 0 4 4 T 1 19.g i fZlg.g2. ulice.i/ili neutv r denom m j es tu pr om atr anj a pi i -
O d r e a l e n e n a zi vn e l u mi n ancije L^ se pr idieljuju nr jenju,e se k r i ter i j r ) r s v i j etl j enos t<.
p r e m a vrsta ma p ro me tn i ca i gustoti pr ometa. laJ le- posr upak .nar oi i to pr i k l adan z a pr i v atne 0,5 35 34 27 26 29 23 22 1 9
' t,0 52 48 43 40 41 f ahla.r
33 79 I\ryI
l a me l n i
82
vanjske urettaje. raster
t.) 59 56 57 5 2 49 45 43 J6
2,0 74 66 65 59 58 54 52 49 43
O d r e d i ti vrstu svj e ti l j ke 3,0 84 74 77 68 6 6 61 61 57 50
-:=- opalno
80
O d r e d i ti vi si n u svj e ti l j k e
Ulice s mali m pr om etni m opter ei enj em :
sabir ne f :/ l a
- i ndi rektno; E2
5.0 94 81 88 77 74 67 70 64 55
A stak lo

1 spor edne E :3 l x vi soki snop Indek s

h = 1 n r (mj e rn a ra vn i n a) | . Sir ina ulice
J
Izr aiunati potr ebnu j ak os t s v j etl a Prosto- K o ri s n o s t p ro s t o ri j e l p u %
ri j e k 1 ui l i j eb,
F .h2 5irok i 70
O d r e d i ti ra zma k svj e ti l jki
"-t-a% 0,6 15 15 10 11 6
bi j el i
c:3 . ..4 h 6
Oiitati jakos t s v j etl a 1, i z k r i v ul j e r as podj el e 1,0 16 27 70 19 18 19 13 ' 13
c svietlosne ja k os ti 41 39 31 30 26 t5 20 19 1 3
r z r a cu n a u K u t zra ce n l a za 2,0 51 48 41 40 3t 30 1d 16 ui l i 1eb,
ld_
t5
2 lzr aiunati potr ebni s v j etl os ni tok 3,0 65 58 55 qt 39 37 34
c
6. 3 2 20 us k i 50
:- L
. 100 0 5,0 77 68 70 6 3 a) I5 47 39 24 bi l el i
Ih
o: f tm
) k od z aobl i ne u z i dn o m p o s t a v u : 0 , 6 . q p

184

L ____ _
 Podjela svjetiljki DINs04o
r,rztz.76 Vrijednosti Larulia
Prim j e r : B 3 S tandardne i arul i e s u:arenom ni ti z a 220V

s r o v oo z n a k e
- I br oj oznake:ko m ponentas v j etl os nogtok a pr em a s tr opu s naga u W 25 40 60 75 100 150 200 300 500 1000
r a s p oj e
d l es v j e t l o sn o
togka br oj oznake:ud j el as v j etl os nogtok a na k or r s nupov r i i nu s v j er l os ni
tok u l m 2 30 430 730 950 1380 2220 3150 5000 8400 18800
oYo
udio svjetlosnog toka
br ol
Udi o upadnogsvj etl ana dul j i na u m m 105 118 160 189 240 274
vrsra ra sY l e te r educir an nahor izont ko ri snu povri i nu strop
znak ozn ak e I E27
ispod tpe r e oucrranna Qo I reouctranna Qo pod noiak E27
liznad q6 E 40 E40
d i re k tn o 0 ,9...1 I 0 .. .0 ,1 1 0 .. .0,3 0. ..0,5 K ri ptonske i arull e S ofi tne l arul j e
B p re te i n o d i re ktn o 0 ,6 ...0 ,e 1 0 ,1...0 ,4 2 0 ,3.. .0,4 0,5. ..0,7
d i re ktn o -i n d i re kt. 0 ,4 ...0 ,6 0 ,4.. 0 ,6 3 0 ,4. . .0,5 0.7. . .0.9 s naga u W 25 40 60 75 100 l5 60 120 l5 60
D p re te i n o - I
I s v j er i os ni
tok u l m 235 475 800 1030 1500 220
i n d i re ktn o 0 ,1...0 ,4 0 ,6 ...0 ,9 I 0 ,5. ..0,5 o9 .1 420 840 240 420
E i n d i re ktn o 0 . . .0 ,1 0 ,9 ...1 5 0 ,5, . .0,7 dul l i na u m m 88 88 88 96 96 100 500 1000 300 500
0 ,7. ..1 pod noiak E27 x S 14 1x 4d
Oznake svjetiljaka S tandardne fl uor es c entne c i j ev i
I Trotratna ftro..r..ntn. .i 1""
Jn aPa Svjetlosni tok u lm s v j e t l o s n i t o k u l rn
r p r o i zvo d a c a ntzivna snaga o poi ar na s i gur nos c I s naS a
D ul j i na
r t i p o d n o sn o b ro j ( bez pr edspojnog apar ata) o pos ebni z ahtj ev i c U ev I Pfl Sus nr - u n I Y e rz a l . o n e v n o dnevno ci j evi
umm bi i el o bijelo
[ o P rl
. n a zi vn i n a p o n . vr sta zaitir e ( vidi str . 173) o z ai ti ta od r adi o s m . ( v . s tr . 179) c auW bijela bilela svjetlo ton
o ( n a zi vn a fre kve n ci j a ) r r azr ed zair ite ( vidi str .161) r nai i n ugr ad. ( s v j et. u nam l ei t.) 20 5 590 1050 1200 1200 1300 1450 1450 18
Oznak e nai i na ugr adnj e s v eti l j k i u
40 10 1200 2500 3200 3200 3250 3450 3450 35
O z n ake p o i a rn e si g u rn o sti 55 1500 4000 5100
na,m ,eStaj
IJ 5100 5200 5400 5400 58
K ompaktne fl uor es c entne c i j ev i (s ugradeni mpreds k l opom)
svi e ti l l ke se mogu postaviti na na pok r ov
w prstenastiobl i k (po dnoi ak :E 27) o k ru g l i o b l i k (p ri z ma t i a n i
V S On V e l va rl podnoiak: E27) U -obl i k (podnoi ak :G13)
(te mp e ra tu ra paljenja 200' C)
na s tr ani c u
s naga
svl etl , s v jetl . svjetl.
vtstna snaga vlstna )ro mJ e r snaga

w svi e ti l j ke p ri kladne za pr aiinonr i vlaknasr om tok u tok u tok u

visina S i ri n a
lm u mm u mm u mm u mm u mm u mm
p ra S i n o m p o iar om ugr oiena pogonska mjesr a v odor av no na s tr ani c u lm tm
12 700 to) 100 425 148
v svj e ti l l ke p ri kladne za ugr adnju u i na
n a mj e S ta j i z gor ivnih tYar i
(te 5 ko i n o rm alno zapaljive)
ok om i to na s tr ani c u
18
24
1000
1450
165
216
100
100
l1

18
75
600
900
1200
158
168
178
72
72
5
7
a1
250
400
500
6t
aa1
'144
27
27
900 1r a
27

w ,
ka o !
fM/
. o g r anr iena povr Sr nska temper atur a
ta ko d e r ko d m ar er ijala s nepoznatim
p o n a 5 a nj e m zapaljivosti
v odor av no u k utu,
s i j al i c a boi no
2i vi ne vi sokotl aEne i arul i e
snaga u W 50 80 175 250 4 0 0 1 7 0 0 1 1 0 0 0 150
Zarulja s mijeSanim svjetlom
250 500 r 000
v ooor av no u k utu, svietlosni
tok u lm 1800 3800 | 6300 3000I 22000i 40000I s3i:lt 3100
s i j al i c a i s pod
5b00 14000 32500
dul j i na u m m 130 156 170 226 2901 3l 0i 190 177 226 275 315
na dnu ( podu) podnoiak E27 E40 E40 E27
Visokotlatne larulje s natrijskim para;t Halogene Xarulle s metalnim parama
u U - pr ofi l u
s v j etl os ni t o k u l m dul j i nau mm
snaga sv iet los n i
snaga eil Psoron I c l e v nI d uljina
el i ps oi dni cJeYn I e l i p s o i dn i cJevn I tok u
ni j e pr i k l adno z a oblik oblik u mm
obl i k oblik oblik oblik lm
ugr adni u na pok r ov
70 5 600 6 500 ' 156 155 5 000 114
O z na k e p o s e b n i h z a h tle va R73 P45
Oznake za predspoj ne sprave 100 9 500 10000 186 711 150 1'l 250 132 P45
I-, 150 15500 17000 zzo 211 250 20 000 163 ^/s
svj e ti l j ka za g r uba pogonska m jesta oz nak a tem per atur e nam o- Fc7 P45
250 25000 25500 226 257 JOU 25 000 206
l_l ta, npr . fcz P45
400 47 000 48000 790 285 1000 90 000 260
E Ex svj e ti l j ka za eksplozilom ugr oiena pogonska t" eo/ss/1
2s 1000 120000 130000 400 400 2000 170 000
Fc 2 P45
mj e sta (vi d i s tr . 174) 90" C gr ani i na tem per atur a 490 E40 P50
r dv j etno m j es o: pod n o i a k p o v o l j i : E 4 0 3500 300000
55 C nadtem per atur a u 490 840 p50
T' syi e ti l j ka za povisenu temper atur u okoline nor m al nom s l ui aj u Niskotlatne iarulje s natrils kim parama
(vi d i st. 1 7 4 ) R a s v j e t n a mj e s t a dopu5ceno
125'C nadtem per atur a u
nenor m al nom s l ui aj u 5 sl 90 180 tvn nije dopuiteno
-
POSona

?",@
8000 113
s00 3000
@ s i gur ne od pl am ena
dul j i na u m m zisl:ro J 4Zs | 528 1 110
@ s i gur ne od pl am ena i pr os r or a
rasvjet. mjeto tlsoIrrl 110 I p20
Boje svjetla Oblici Larulia

af ) Ael. )
k ugl as ti s tan d a rd n r
U
g l j rv a s t i
V V
o b l i k s v rl e c e
VV o b l rk k a p l l e
obl i k ob l i k oblik gladak iiljast o k ru g a o iilJast

D a nl e svj e rl o bola: lnterna'

n lo-__-__--l
T r o tra i n e fl u o re sce n tne ciievi
.) n O ll :r__-_rE a^)
HH
VF U V{ ----JY .' U

MMffi
B o j a: d n e vn o svj e tl o

St a nd a rd n e fl u o re sce ntne ci jevi

kruikorik

A
\r'
pr s tenas ti
obl i k
'i;i'J

pr s ten a s t i
obl i k
.'":il:"

v a l j k a s t i k o m-
oaktni oblik
'J;;l

U -o b l i k
ravanistapni

elipsoidni
oblik
obrik

n
tl
tl
tl
\/
valjkasti
ob lik
U-obrik

dq'
lYl

tHl
tHl
tIl
w
sofitni
ob lik

Oblici podnoiaka
,6\
r--r--t t(?, 6) \g/ @
: E L - ll

Boj a: topl i ton

Iv:=l ' v \ -t \rJl I I ti L--J U ] -' r: = t l t t l
J
'v".g-
t d 5 l^l

E 10(E X10)E P 10 E 14 E 27 E 40 B A 9s B 15s B 15d B A 15d

D tN496'10D tN4970' ,1D tN49615 D tN49620 D l N49625 D IN49715 D tN49721 D tN49720
Zivine visokotlatne
JU S N .E 3.00s JUS N .E 3.00s JUS N .N 3.050,051
iar u lje
E di s onovpodnoi ak baj onetnipodnoi ak
t-_| l /-\ / \ sv8 ,5 (o)
EUI \y .t/ DrN ('!9l (o o))

@ 49705
r=)
T=T
l ,-
T vt
JU S
N E3.082 lLJE|'J
(_ )l t a --)l
rEJ
+
FcZ F a4 Fa 6 S 14 s S 14 d P 13,5s
D r N 49749 DrN 49753 DtN 4965 sofitni podnoiak D rN 4 9 6 3 5 D IN 49729
5:R
I
F(od @ ffi-;rr A
(a@)) \:-/ \J)
w tF:--=t
Z aru l l e s n a t r i j e v i m pa r a m a I OU ;aS nl enl e:

R 7s
I
t..l
MF
*13-
w 2,1 x G4
il ?
Gs GY 16
T lvg

G10q
I

D tN 49750 I D IN 49 632 D tN 49757 D tN 49752 D tN 49758 D tN 49663

(@)
ru_l
w ffi

TT- -ff
ffi

UU
Vi s o ko tl a i n e i a ru l j e Niskor laine iar ulje 2G13 GX 9,5
D IN 49 653 l i s t 1 D IN 49651 l i s t 2 D IN 49538

189
 Spojevi za izboine lampe
F l u o r e sce n tn e ci i e vi Z zr u lie s metal ni m parama
Energetska elektron i ka

Ozn a ke u fo r m u l a m a 192
Vr ste p r e tvo r b e e l e ktr i d n e
energije 192
Spojevi s r as i pni m tr ans for m ator om z a
niskotlatne natr i j ev e i v i s ok otl ai ne N a zi vi u sm j e r i va i a i o zn a ke . . .. . 193
O s n ovn i sp o j Ozn a ke u sm j e r i va i ki h a g r e g a tai
L1 N aP arata 193
-r-r- 11 M o d u l a r n i sp o j e vi 194
- -----t i Sp o j e vi m u l ti p l i ka to r a n a p o n a 194
f--6---tD---1 I i N e u p r a vl j a n i u sm i e r i va i i
( i sp r a vl l a i i ) 195
I | |i Po l u u p r a vl j a n iu sm j e r i va - i . . . . 196
-/c\r?J._
-ti )':-{ | | Po tp u n o u p r a vl j a n i u sm i e r i va i i 197
I LPr J C e cve r o - kva d r a n tn iu sm j e r i va i 198
Spojevi sa star ter om s a i ar enj em z a hal ogene D vo str u ki u sm j e r i va i ( r e ve r zi j ski
iar ulie s m etal ni m par am a i Stapne
S p o l b e z sta rte ra r b e z gr ilaceg tr ansfor m ator l niskotlaine natr i j ev e i ar ul j e u sm j e r i va i ) 198
Po g o n skikva d r a n ti u sm j e r i va i ki h
Pr edspojna napr av a u bl i z i ni s v j eti l j k e zagona 199
l zb o r vr ste u sm j e r i va i a 199
L1 N
l sto sm j e r n i p o sta vn i k 200
Fi l ta r ski i sta b i l i za to r skisp o j e vi . . 201
Sta b i l i zi r a n io p skr b n i a p a r a ti i sto s-
mjernog napona 202
Pr e ki d n i i zvo r i n a p a j a n j a .. .. .. . 203
l zm j e n j i va - i p r e tvo r n i k
Sp o j b e z sta rte ra s g ri j a cim tr ansfor m itor onr C 1: pov r atni
fr e kve n ci e j 204
El e ktr o n i i ko u p r a vl j a n l eb r zi n o m

'ff
k ondenz ator
Pr edspojna n apr av a i z v an
svetiljke
z a YF
A1: gener ator
vr tn j e str o j e va s o kr e tn i m p o l j e m .
Pr o tu sm j e r n i sp o i e vi
205
206
,ftl
i m pul s a ( ur edaj
L']
z a pal j enj e) Fa zn o - r e zn ou p r a vl j a n j e 207
L1 iJ]
L'1: pr eds poj na N u l n a p o n ska skl o p ka 208
PnSU Snr C a U p r a vl j a n j ep a ke to m ti r r a j a .. . . . 208
L2: pr i gui ni
t2 s v i tak
Pr e n a p o n skaza i ti ta p o l u vo di i ki h
ve n ti l a i u sm j e r i va - a 209
pal j enl a N a d str u j n a za i ti ta p o l u vo d i i ki h
L---fPi i' Q1: k r atk or r aj na ve n ti l a i u sm j e r i va - a 209
H l a tl e n j e i vr ste h l a d e n j a p o l u vo -
+ .f ." p r fi""f f.oa p"g*"ki ropl i h si i al i ca d i i ki h ve n ti l a i u sm j e r i va i a .... . 210
"
L1 N
r tffi
iili
izu
i'ff
Itr
T a n d e mski sp o j

190
za palienje z a hal ogene i ar ul j e s m etal ni m
par am a i natr i j ev e v i s ok otl ai ne i ar ul l e

191
tf
Eff
s
 D tN 1304/ 2.78
Oznak e u f or m u l a m a D rN48ezl r2.23 Nazivi usmierivaEa i oznake DtN41761ls.7s
. D IN 41 750
P r i m j er :
N a p o n i r) Osta le ve liti ne B 2 H F
U: Uy
U"
l zmj e n rcn r n a p o n. efektr vna vr ijednosr
N a p o n va n j sko g v odiia
C CN
I
Kapac i tet, naboi ni l <ondenz ator s l ov o oz nake T T
d o p u n s k a o z n a k a : p o mo i n e g ra n e
br oj oz n ak e d o p u n s k a o z n a k a : u p ra v l j i v o s t
U, F a zn i n a p o n , u p ravljaiki napon 5 Faktor fi l tr r r ani a ) U 1
tr v2 Vr s c a s k l opa Oznaiivanie Slovo oznake B ro i o z n a k e
l sto smj e rn i n a p o n, ar it. sr ednja vr ijednost l: Le j Indu k ti v nos r . pr i gui ni c a z a fr l r r r r anl e P ol uval ni spoj spoj s izvedenom nulom M
Ut , U z U l a zn i . i zl a zn i i stosm jer ni napon M
llYom enr
U. N a p o n Z e n e r-d i ode n br zr n a v r tnl e mos nrs P oJ B
P ] Radna s naga P unoval ni spoj s poj z a udv os trui enj e B ro j p u l s a c i j a p
UI E fe k-ti vn avri j e dn ost izmjeniine l< omponente Pd i Snaga i s tos m j er ne s tr uj e ( U ; /o) spoj za umnogostruien jr
mJe so vrto S n a P o na P,; P,., Snag a gubi tak a
R; R Otpo r , unutr ai nj i otpor rz ml e n J rv l s P o l Broj faza fl sustava

1li'i" Rr
R,r
Opte r etni otpor
]Tcr m i ak i or por
p o Ii g o n s k i s P o l P izmieniane struje

l zml e n i cn a stru l a , efektr vna vr lednosL 5r D opunske oznake

i Kons tr uk c i j s k a s naga tr ans for m ator a
l sto smj e rn a stru i a, ar ir . sr ednja vr ijednost
-, v Sadri al i z m j eni i nog napona, v al ov i tos t U pr av l j i v os t Zn a i e n j e
S tru j a vo d e n j a (p r opui.) diode, lr r stor a l) Celsi us ov a tem per atur a
O z nak e Z naten l e Oz nak e Zn a i e n i e
U zb u d n a stru j a , str uja emiter a Osta li zn a k ovi U neupr a v l j a n o A (K ) s a n o d n e (k a t o d n e ) s t ra n e
lz S tru j a Z e n e r-d i o de c potpun o u p ra v l j a n o o b u h v a i a n j e m g l a v n e g ra n e
Vr e m e n a , k u t e v i , f u n k c iie
0 Pr az ni hod, s l ui aj r ez onanc i j e, fi z i k al na H pol uup ra v l j a n o a g ra n a g a S e n l a
veliiina l <od 7:0 ( potpuno upr av l j an j e) H A (H K ) pol uup ra v l j a n o s a n o d n e (k a t o d n e ) R P o v ra t n a g ra n a
i ldeal no, bez gubi tak a s tr ane o b u h v a t a n j e m u p ra v l j a n o g F g ra n a s l o b o d n o g h o d a
T: Ts T ra j a n j e p e ri o d e , r r aianie r asl( lopa a Fizik al na v el i i i na k od k uta upr av l j anj a v enti l a u p ra v l j a n a g ra n a s l o b o d n o g h o d a
T ra j a n l e p a u ze u k ljuiivanja SR Sr edn j a v r i j ednos r ( av er age) NZ par al el n o p o l u u p ra v l j a n o n f a k t o r u mn a i a n j a
a K u t u p ra vl j a n j a Ef Efekti v na v r i j ednos t ( r oot m ean s quar e)
(!)f F a zn i ku t (kru i n a fr ekvenciia x vr iieme)
J.C Zapo r ni s l oj , k uc i i te DtN 417s212.72
Mre i n a p o g o n ska fr ekvencija
l zl a zn a , u l a zn a frekvenci ja
H, A Hladi l o. ok ol i na o znakeusmierivaEk
i h agregatai aparata 1,r 2t2.74
t1 '
f,
t2
F re kve n crl a su p e rponir anog izm jenicnog
) M ala slova oz nai uj u a.unr ,n- * ,1ua* r ,'
EiXliltiitflil
naPona fizikalnih v el i i i na Oznake snage za poluvodiEke ispravljaEke agregate

V-rste pretvorbe elektriEne energiie P ri m j er:

DtN412s0
T1/3.8J lr n
o ^r^, ^^^ I tZV
LJU - J
12
Pr e t v o rb a e l e ktri i n e e n e r gije omogucuje tok ener gije izm edu su s tav a s r az l i i i ti m v r s tam a s r r ul e.
broj spoj ev a I
v rs ta hl adenj a(v i s i s t. 210)
l sp ra vl janje: Pr er vor ba izmjeniine str uje u is tos m j er nu s !r ul u. oz nak a s poj a naz i v nai s tos mj ernas truj a u A
Tol< ener gr je od izmjenitnog u i s r os m j er ni s us r av naz i v ni pr i k l j u i n l
napon naz i v nii s tos mj erninaponu V i )
1) k odopter ec enj ak on d e n z a t o ro mu mj e s t o n a z i v n o g i s t o s mj e rn o g n a p o n a s t a v l ] a s e C , k o s a i s p o j n a c rt a o t p a d a j u , n a z i v n a i s t o s mi e rn

Oznake snaga za j ednok ri s tal ne pol uv odi E k e us mj eri v aE k e agregate

Pretvaranie istosmjerne struje: Pr etv ar anj e i z m j eni i ne s tr uj e: Pr i m j er :

Pr e t va ra n j e i sto smj e rn e str uje Pr etv ar anj e i z m j eni tne s tr uj e s i 2/6 86 H A 380/510- 800 F
dano gn a p o n ai p o l a r i t e tau danog napona, fr ek v enc i j e i
is t os m i e r n us t r u j u d r u g o g
napo n ai i i l i p o l a r i r e t a
br oj a faz a u i z m j eni i nu s tr uj u
dr ugog napona i r l i fr ek v enc i l e
i i i l i br oj faz a
K em. si mb. pol uvodi i k ogmater.' ?;f f
R azl omakkod parc. us mj .agregaral
Oz nak a s k l opa
lr_ V rs t a
Ti p n a
Ti p n i
hladenja
i s t o s mj e rn a s t ru j a u A
i s t o s mj . n a p o n u V ! )
Tok ener gije D opuns k a oz nak a Ti p n i p ri k l i u i n i n a p o n u V
u 5m ,er u 2) kod
siliciiskihventilamoie se oznakaSi izostaviti
D o b i va n j e i sto smi e rn e str uie: str el ice D obi v anj e i z m j eni i ne s r uj e:
P r e t va ra n j e i sro smj e rn e str uie Pr etv ar an j e i z m j eni i ne s tr uj e Oznake pri kl j ul aka
b e z me d u skl o p a i zmj e n i inog s nam j ei r ani em i z l az nog O z nak e Z nai en j e
n a Po n a . i z m i eni anog napona pom oc u
ul az nog i z m j eni i nog napona. A (K ) Anodn i (k a t o d n i ) p ri k l j u i a k u s mj e ri v a i k i h g ra n a
A M (K M) Anodn o (k a t o d n o ) s p a j a n j e n a i s t o s mi e rn i p ri k l j u i a k
AK Sr ednji p ri k l j u i a k i z mj e n i i n e s t ra n e s o d v o j k a i p u n o v a l n i h p a ro v a
G (H ) U pr av l j a i k i . p ri k l j u i a k (p o mo i n a k a c o d a , k a t o d a ) t i ri s t o ra b e z p ri j e n o s n i k a i mp u l s a
E ,F U l az ni p ri j e n o s n i k a i mp u l s a , E p o z i t i v i n p o re n c i j a l n i s u p ro t F i
_ p ri k l j u i c i
u, v (u, N ) Pr i k l j u i c i i z mj e n i i n e s t ru j e g l a v n i h k ru g o v a n a u l a z n u i l i i z l a z n u s t ra n u
U , V ,W, ev,N Pr i k l i u t c i t ro f a z n e s t ru j e g l a v n i h k ru g o v a n a u l a z n u i l i i z l a z n u s t ra n u
c,D Pr i k l j u t c i . i s t o s mj e rn set ru j e g l a v n o gk ru g a ; C p o z i t i v n o ,D n e g a t i v n ou i s p ra v l j a i k o mp o g o n u 3 ;
c (D),D(c) Zajednoobuhvaieniprikljuici istosmjernestruje dvostrukogusnijerivaias obzirom na istikiuti smier
P re tvar anje: Pr etvor ba isr osmjer ne sr r uj€ u l z m l enr c nu.
Tol< ener gije iz istosm jer nog u r z m l enr c nr s us tav 3) Kod i s pr av l j ai k i hapa ra t a mo i e s e C o z n a i i t i s
+ i l i s c rv e n o mb o i o m, a D s -i l i s c rn o mb o i o m.
 Mo d ular ni s poje v i v D rN42403/12.77 Neupravljani usmierivat (ispravljaE) orN4176i/s.s7
ti - ;
M o d u l a rn i sp < e vi su h i b ri dni integr ir ani sklopovi usmjer ivaca u p,:drui j u snagado 25 kW vJ lo
I
N
..1
N
F1
d
l"
Gr ani i ne v r i i ednos ti
Nazivi Spoj Svojstva U nnm
1r r /r ^" s
[,'onx ", *!
a-
Fi i;
diodni r Vodonepr opusno kucilte iz t 6
o
modu l plastike otpor ne na udar ce ) 0v . . 26 A . 50 A .. n ^1
81 U o M etalno podnoije bez poten. 600v 90A 140A
D2U r Velika str ujna klizna staza l
AK N
V2U r Eventualni fleksibilni pr ikliuin \-" j .-
vodovi za str ujni kr ug palienja
i glavni str uini kr ug ; 0 0 v . . t5 A .. 25A .. 40A . 40A .. E- N
^
o Laka izm jenjivost na osnovi 1600v 100A 100A 150A 150A o
\- x
l
o
standar dnih kuciita npr .
t iris t o r s k o - K1 K'] Ver idul ( BBC) u izvedbi s o .91
G ' lr l I dvostr ukim utikaiem za O
-diodn i tKx
modu l upr avljaiku elektr odu := : o

BlHK B l H A onzTo4 ( gate) i pomocnu katodu s I

>i ;
D2HK D 2 H A l6 2rl t5A . 35A .. o {J
E'
V2HK V 2 H A
W1 H N
44tl
1600v 160A 250A c
]Y - o
.2
.9
AA o
'-
t iris t o r s k i
G1-l o
o:
:
modu l
6 v :-{ r- 6t
81C 9__ - o,_ ,-:
a o

D2C AK2--1 G

v2c
W lCN
G2-l
6
I
+
I ;o
A F;O
F; 6

Spojevi multiplikatora v DrN41761ts.7s -

Karakteristiane vriiednosti skloDova
ao
N a z i vi spoi Naponska kar akter istika ud, UB fs
.T
U o f .;
.!
(
'dr .3
J edno- ?^ 7,28 2.82 1.0 1
im pu l s ni
udv os t r u -
Eiv at Ua '
DI
at

z tt '-
vdr +{
Dv o- 2.82 2.82 0,5 2
impuls n i 26
.l
l+ E
udv os t r u - tl
iiv al { tl ;6
D2 .l
*f*
\ t4P
,I G
ll <
'-
J edno- ua, n2.2 2.82 1 l--f*
<l '?
;l
impuls n i za za
6; =z z
um no g o - n:3 7.sr! Panl
s t ruE iv a i 2 .c -Nm

v1 c-
5 E
6
E " i -- E- i . - ^6 ;.-.- '- " € E- o
" '6 ; I'rf
s Fi ; ; ;iri:i
JC
i'd 9:; f
6 EE*H L
6 _ F.!;E .=E
€
co ^l
I

194 195
 Poluupravljani usmjerivaE (ispravljaE) v DrN41261ls.7s P otpuno upra vljani usm jer ivat v DI N41761ls. 25
,F
EE b_9 b: o: A5
g"> -V L
:A *=; -
;: Vr c 6
c
]UN

Hl g a ' H
tS= FL iE.! oo
d>
.-
,u^
d:
;=.:
uaud
> o; e
I *- o
h
E9
d ld
o;:=i > l;o 9' 9- y
.9.<!:tr ) u ,Y
':
'u Oo >Jd
19 t; o t >v
Lo
x-
oxo>id
>c4 aN

E i ^ 6.
F 4
c+
o

IF
'! , o o
: I'N::c:tr:" la
;oo ^, . a Fi : -V o.o.i a>
,uoicJ
s*-=i e ; : o- q6 P F i s 56; : : a
5gF-sE
fli! g
: => i-o =
=J,:N ; Pof r ; '=
o
o E.! L t
a' = f i o9 lo
: o E.gF ep ' = ca 9 ";.9 h .:o c Og U 6 d d
Z -i ai ,;
5 o o H
@o
€ o J6
L!
Es ;
OC> 5i o-
N-
c
c
L !r
a
N > C ulf>f
a aa la
-i
n EX l3
L !L )N
--d
la
- -1- --;
-i
:,.
sH_!Js_-__.,_ .9
- c C c
,..1 ;
lo

o {!
., o
o@
; --a i d9 g
o;, Ow
o rE
o d ,, a;
J3€'9 * . 5- : r !c dJo <- 6-E I spEE o
oVc_c
LX- rc E 6.-
CY Ld
x x
'=v n d d; = ! €. 2 * 3 :! ! I I >
o - ;: i=
o.- 99hr E = 6,Y -- ,- 3. r.€ -^t 9u
te l E $ - lil
d aE ! 3 :v; F i 9s 59:
L . : O : i- - c t ,@
ia C C I cc 6 oo q €; -+ IE
- I x ; o6 9Y t
t = \:
;-
'tr u^ =:! O .:.,,

* j9
6 ! 6

'" so! *t P5 r4
- 9
!
i i9 Q I o9:i -d P ";: ^ i 6 x d v Y^
o i i 6;::
i: p v u
E h
-o
-N
o; F o::r o X.: o:

€; erFt f :oAl
+E - l&
-.- d l
= ",
u O
c.Y;E @
jt 1 Z .g -€ € E e -!
.2
o
dts " o:d
t2 c d>
>:
c cN! i E
-!X-'9
.' o I ;4
5-9Al::d
a F xS : F la'
-.9 1 -,-i F
, aa aa aa aa aaa
-..- aaa aa a
''^''OF
oS
''6
t:
N VN ^
= N^9^r VN ,':o'--
i ^6- X
x s Vl d- d
-:F m \'r; u f
- -
O d O c 'r -:
U N U N
'O
O
UJ ^ 0* H ei l ,i03
-
r t=
.l
o
iH
lp
a
d
9a
t-
1.9
-l l5
3l E
';l ]P
'- io
.?i o
-
t1 :d
jl.; .=
;l+ l3
! - 9l
F
3
'- .rl
I i:
= g l'
.2 j
l I'X
o
= 9l
=t cl
I lb
c ol t;
= i
gl t-
3_
;- h J]
ta
lr
-a
.tr ii :-!

z 5- 'r o
oa FF- -t-
n
!
L =
! zli .el
_'-,_+ -I-t
t-----l
- 'o- rlu-+
I I
tl I r
:'
f4--n<-{
t tl
-l
o
E
sl
lr - t u l c I
! Fl
L4..*K-l ,3
,l ^
lr " I
l+rri
l-:
t +l
I l \> I
I
=l
::' :-l !
3l
:= x

il
q-

'o

.EN .EY
d .*-r
N
tt
N
:- n
^-

E o> E ' Ev JN C:-

- ._.
,i- Eu
cF .g l 0
.!.r !>
N .- ov E 09 6.= 6 6 o..:
:€ !; :.- >=m ; o.- >=6
o !-;-3
:d :d
tsro Oj Edl zto ; ;c0 i ;.! iE ;.! ;E
detvero-kvadrantni usmierivaEi Pogonsl<ikvadranti usmierivaEkih zagona
lUa,,)
o Po dru i j a ra d a u smj e ri vaia sa istosm ,er nom n n,Ua
s t r u i o m n a stra n i i zl a za ili ulaza tvor e ietve- ti
I zm j eni i vani e l s prav l j ani e
r o - kva d ra tn o p o l i e .
tt fd kocenle pok r etanj e , 1

r l s t i p re d zn a ci n a p o n a i str uie znace pr edava-

n j e sn a g e (i sp ra vl j a i i )
.E
o generatorskiodnosno m otor ni odnos no
tok enerSi i e
I
I
t
6 -t-
{1 6 v I
tot unereiie

r R a zl i i i ti p re d zn a ct n a p ona i str uje znaie pr i- ll

izm jenjivat k ipogon ispravljaiki pogon >
uo uo" u.,'r Wu-: uo.) uo
m a nj e sn a g e (i zmi e n j i vai)
motor ni odnos no gener ator s k i odno.no&, /d
kotenj e
desnihod I v (M (N 4 L,Jl" pokretanie
des nihod
r K o d p re tvo rn i ka i sto s m ler ne str uje slijedi
s r e d i va n j e sh o d n o stra nt potr oiaia
ispr avljaik i pogon i z m j enj i v ai k i pogon 0 \<
P: (,1\/1) \-(,i) - P - ' M t- ,,,)

II .ylJ pokretanie k oteni e i "l l s pr av l j anj e

l z mi e n l i v a n i e
\.7
pogonski di j agr am urr m j er i v ai k og pogona
i
N aziv Svo j stv a
r S a mo jedan smjer str uje i napona, a
Pr i m i ene
r n eupr av l j ani i pol uupr av l j ani i s pr av -
6 FF/
It
f
z.|.\
I
tor enerS i j e
J edno -
kvad rantn i ti me isam o jedan sm jer toka ener gije li ai k i s poi ev i lJd,, > u0 r+ '1-u,,I ua:> 11.1.
us m je r i v a E
rryt
(1 . i l i lll. kvadr ant) r i z m j enj i v ac
-
r pr etv or ni c i i s tos m j er ne s tr uj e s j ed-
n i m s m j er om tok a ener gi i e
pok retan je
l i j ev i hod I v (M LJI'. [?!ili;",","""
\-/luo o
l = 1 ^ a k t i v n i d l e l o mi i n i
0
Dv o- o Mo g uca r ever zija napona kod odr iava- . potpuno upr av l j ani us m i er i v aai z a usmyerivac
p oSone u tehni c i di z al a, k oi ni po- [!_l:
kvad rantni n j a sm jer a str uje. a tim e iizmjena
us mje r i v a t smj e ra toka ener gije ( npr . L i lV. kvad-
ra n t).
gon k od pr om j enl j i v og s m j er a ok r e-
tanj a
lzbor yrste usmjerivaia za istosmjerne Eagone
r Mo g uca r ever zija str uje kod odr iava- o d v os tr uk i us m j er i v ai i z a pogone, k o- -
n j a smjer a napona, a tim e i izm iena ni pogon k od pr om j enj i v og s m i er a m -
smj e ra toka ener gije ( npr . L i ll. kvad- o m enta
ra n t).

Cetvero- r Mo g uca r ever zija str uje i napona, neo- . p otpuno upr av l i ani us m j er i v ai i s k o-
k v ad r a n t n i vi sn a iedna od dr uge, a tim e moguca i mutator om
us mje r i v a t i zmj ena smjer a toka ener gije izmedu r dv os tr uk i us m i er i v aai bez k r ui ne s tr uj e
svi h kvadr anata. o dv os tr uk i us m j er . s pr ol . k r ui ne s tr uj e

Dvostruki usmierivaE(reverzijski usmjerivaE) i e d a n s mi e r

mo me n t a
Pr e k l a p a n j e ro to rsko g skl opa bez kr uine str uje s k r ui nom s tr uj om dvokvadrantnt
Pogon.
kaokodietir
Aparati
t1 t2 [] L1 L2 L] -kYadrantnog
Po8of,a

p re k l a p a n ja
. > 2 mi n I

I
lta t|,
**
A'
-r
I l/a | <r-
tU do I i uaa
lv e
t'
-\ LI
I

II / . { l +
l'El t
I 'riQ pol u- i l i potpu- P o t P u n o u P ra v - re Y e rz i j s k i
l j a n i j e d n o s t ru k i
no upr av l j ani u smj e ri v a c
B e z mo me n tn o Y ri j e me pr om - o Bezm omentno vr ileme pr o- o N em a bez m om entnog pr ek i da usmjerivac s pre-
j ednos tr uk i b e z k ru i n e
j e n e p re ko 5 0 ms m jene od 5 m s ...10 ms Pr eKr oPa k l a p a n j e m ro -
us m j e r i v ai s t ru l e
P r e sp a j a n j e s i zmj e n i cn i m o U odr edeno vr ijem e sam o jed an r O dv aj anl e od m r ei e, j er s u oba torskog sklopa
s k l o pn i ko n r ko d /d :0 A djelomiini usmjer ivai aktivan dl el om i i na us m j er i v ai a ak tr v na

198 199
 tstosmjernipostavnik }.?ifl,o1,L"'u'tt' Filtarsl<i i stabilizatorski spoievi
suistosmjer nipostaV ni c 'i ( pr etv o'r ni k i m pu| s a,pr ek i -
napona
J a i - u i dra to r). K o d ko n si a tnog ulaznog isr osmier nog napona m oie s r edni a v r i i ednos t i z l az nog P ri g u i n i c a z a f i l t ri ra n j e l z g l a d i v a n j e s t ru j e p ri -
s
U i t i t t u tn o n a mj e !te n a . U iodr uiiu- snaga do nekoliko kW i z v ode s e i s tos m i er ni Pos tav ni c i gu5nicom za izgladivanie
r r a n z i sto ri ma , a ko d ve ci h snaga s tlr istor ima. L e ' L p p o mi i e p re k i d n i
p o g o n p ri mj e re n o k u t u
Pr i m i e r:
u p ra Y l i a n i a a .
J e d n o imp u l sn i i sto sm j e rn i Postavnik M l QF
k r ugom ( V3'
S i m b o l i u p ri n ci P n i m sP o jnim shem ama za V1 s pr ekidnom gr anom ( C 1 ' V2) ' pr ek r etni m L^:
-
k sin u
L 1 ) i gra n o m sl o b o d n o g vodenja ( V4) . " UI !L -A
P\ 2 3 6
l a-f-T--f-or

t: Itar s k i i l an N i s k i p ro p u s t z a v i i e
o p t e re l n e s t ru j e . K ro z

Ili
j t' :r,tr2 Lt C ,
Ic -
U ^1:0,1 U , I ,\cr

R z-stabi l i zaci i a D i f e re n c i j a l n i o t p o rru R Z-p re c i z n a G :Gr' Gz

od V 1 i ma k od i z mj e- s tabi l i z ac i ta R'r
niinih napona stabilizi- ^
ra j u c e d j e l o v a n j e . fzt
+
Vrste upravliania istosmierim postavnicima -
o2-
R ,,
N a z iv i Na o o n ske i str uine kar akter istike 5VOlStVa Pr i m i ene r22
Uprav l j a - o Stalno tr aj anj e o N apaj anj e v ui ni h
nie S i r i - per iode 7 i m otor a u el ek tr i i -
nom . Pr om ienilji v o tr aj a- ni m v oz i l i m a
im pul s a nje ukljuienos ti f. r Pr i m j ena u ur edaj i m a
o Stalni om je r Yr em en- k od k ol i h pr om l enl i i -
ske konst ante oPte- v os t fr ek v enc i j e do-
r etnog kr uga v odi do s m etni i .
L o R egul ator napona z a
T:- ltr ala nJ a Per l o- trofazne generatore
bez i etk i c a.
deL
l z v or k ons tantnog I n t e g ri ra n i re g u l a t o r Regulator stalnog napo-
s tr anz r s tor r m a stalnog napona n a ra d i k a o i z v o r k o n -
U pra v l a - . Pr omlenliiv o tr aj ani e r J ednos tav ni s k l op s stantnog napona s dife-
nie frek- per iode L nez natni m re n c i j a l n i m p o j a i a l o m.
v enc rl o m o Stalno tr aiani e uk l j u- z ahtj ev i m a na v al o- Ul> U2+2v
im pul s a ienosti I.. v i tos t s tr ui e. r , :2 0 m o
o Gubici komutac i i e r N apaj anj e i s tos m j er - Gr 5 0 0 ...5 0 0 0
postiiu naj v efu v r i - ni h s tr oj ev a u pod-
V rl o p ro 5 i re n o :
jednost te k k od nai - r uEj u ar m atur e i uz -
s e r. 7 8 X X z a p o z i t i Y n e
vi5eg upr av l j anl a. ouoe.
s e r. 7 9 X X z a n e g a t i v n e
r R egul ac i j a otpor a
naPone
( i m pul s ni otpor )
Ct :470 . . .2200 VF,
C z : 1 . . . 10 t t F

D v o p ol o - UL r Dvopoloial na r egul a- r Pogoni s r egul i r a- z v or k ons tantne Buduci da je V2 PNP- U p ra v l i a i k i n a p o n - U 6 5

iajna
ud cija m oguta i e s am o nj em br oj a ok r etaj a i s tr anz r s tor m a -t ra n z i s t o r, R L j e p ri - u z i ma s e n a u Y o d n o m

1i
r e g u l a ci j a ako se u o pter etnom s tr uj e s dopu5tenom k l j u d e n n a ma s u . N a m- o t p o rn i k u R 5 . K a ra k t e -
kr ugu na l az i s pr em - os tatnom v al ov i tos ti j e i t a n j e s t ru j e o b a v l j a ri s t i k a . l e U65 daje za
nik ener gij e. s tr uj e opter ec enl a. s e e mi t e rs k i m o t p o rn i - s v a k u v ri j e d n o s t R 5
I t-
r Pr om jenljiv o tr aj anl e
per ode I i pr om j en-
f' kom Rs. k o n s t a n t n u s t ru j u / 1 .
/Ll
- Ucs
Itz
iiivo tr ajanj e uk l j ui i -
, U , U '"- , rt: tD: n
vania 4. ,r- nS

I . . soifoo
^a n., r, : 20...100. re5

200
 Stabilizirani izvori istosmjernog napona DrN4174s/3.71 Prelcidni (impulsni) izvori napaiania DtN412s0
r.2fia.72
Pr ek i dni i z v or i nap a j a n j a s u i s p ra v l j a i i s me d u k ru g o m i z mj e n i i n e s t ru l e .
Z a h ti e vi : l s tos m l er ni napon U j 1 s e p re k i d a , t ra n s f o rmi ra u d ru g i n a p o n i i s p ra v l j a
r l z l a zn i i sto sml e rn i n a pon bez smetnji, neovisan o opter eienju (R :0) i nam j es ti v u i i r ok i m gr ani c am a. D o r eguf ac i j e i z l az n o g n a p o n a U a 2 d o l a z i p ro mj e n o m t ra j a n j a i mp u l s a .
l r Si g u ra n o d kra tko g i tr ajnog kr atkog spoia.
ti O s t va ri va n j e za h tj e va dopuita nekoliko var ijanti sPoieva.
Z a d o b i va n j e u l a zn o g i stosmjer nog napona U1 svim a su zajedni i k i m r ei ni tr ans for m ator , i s pr av l j ai i 5v ol s tv a P ri m j e n e
ii
t,
t i z g I a d iva nj e . o T ei i na i v ol um en s a mo 2 0 . . . 5 0 o / o u o b i i a j e n i h mre i n i h l z v o ri k o n s t a n t n o g n a p o n a i s t ru j e u :

li r ; n r 1 e .'
Mreini
gopw

i sp ra vl j a i s d i fer encijalnim poiaialom r lzvor ko ns tantne s tr ui e ( V3' R r )

i s pr av l j ai a
r Kor i s nos t: 65 ...9 0 7 0
o N F-p o j a d a l i ma s n a g e
o f i l ms k i m i d i a -p ro i e k t o ri ma

liti
o Pr i m j ena napona : < 1 . -. 7 / o r u re d s k i m s t ro j e v i ma
u I . ili3i:::i:ff",:;,:i';1il?:ff51i
", . J ednos tav ni i i pr i g u i n i e l e me n t
o R adna fr ek v enc i j a : 1 5 k H z . . . 5 0 k H z
r TV -a p a ra t i ma
. mi e rn i m u re t l a j i ma
v5l \V, odstr aniui e tem per atur nu ov i s nos t i nac e uobr -
I | - L4\ | | | f M ogufe r adi o sme t n j e , z a p o g o n o v i s n o o p ri l i k a ma
L I Vj ( l -) l_- t- | | | i cajenihr egul ac r j s k i htr anz i s r or a potr ebno odobr e n j e .
I pr A--.5t] 1(} I. I I o Da r t,n gton"ov sk'rop{V 4. V 5r
'
vr so kestruj e opterecenl akod mal i h strul a brzc Os nov ni s poi ev i
. I l | 1 ,,,\t1 n r y1 f , + R,l I Nacin dielovania

illll r Po te n ctomecarnaml ei tenevri j ednostr (R 3):

| | l----JI$r t I V Pr et v or nr K s Pr r S u s n t c o m Tranz i s tors k as k l opk a V 2 pri v odi prek o
l, I I (. 1 +T "" | | | n a m le S taU 2i zmedu0V ...U 2-,.1npr..15V 1 Ll energi ,utroi i l u z a v ri j emefaz ev odenj a
I | | r tzvo r ko nsr.anrnesrru'e(V 6,R 4,R 5,V 7)
| I ll r U z apornojfaz iod V 2 daj e L1 prek o V 3

1,.
A - - - - - - - - - - -- + l- r p r e d stavl ;apri vi dnu ,i rri u X . stabi l i zi rr U 2 energi j urroi i l u, /1 z adri av as v oj s mj er.
-6 X p "fl1 p r o cr vkol ebanj aoprereceni a.
I | \BZt-\€/ I
lii rv ' l v2
I
| ' ll
U'(}T :
ili
lli
I
v-tz v |
p.f't
!
Y
o'ffrk
'Y
I

I
Ir I
ffi v . ei n i i s p r a " l j a t s o p e r a ciiski.t p o l.i.to - I . Sp o r l *n"tni m

;i;i' l;' i"'l ai al o

gubi tkom. ;r;,*' d" t".P *
N 'l opskrbl l u;es ul azntm
Zaporni pretvorni k Ir _ r V i s o k u n u t ra j n j i o t p o r mre i n o g i s p ra v -
l j a t a s a z a p o rn i m p re t v o rn i k o m, b u d u -
c i d a t ra n z i s t o rs k a s k l o p k a V 3 i R t
] lVl$/ I I - | o Op e r a crj skopol acal ousporeduj eporedbenrna- d j e l u l e k a o i z v o r k o n s t a n rn e s t ru j e .
| | I Rq | | R, ly I p o " IJl's (J2'pomocudi l el a rzl aznognaponaU 2 - xL
o P ri ma rn i n a mo t o d Tl d o b i v a s t ru i n e
i *f U 4l I o Ka ko U z pada,npr. zbog l akogopterecen;a, i mp u l s e s t a l n e a mo l i c u d e .
| | 1.4 | | | ta ko r a ste tzl azntnapon U , od N 1. dok U 2 ne o U z a p o rn o j f a z i o d V 3 , d a j e Tl p re k o
---1----1 d o stig nezadrnuvri j ednost.
| | ..t , A V 4 e n e rg i j u n a c ro i i l o (C z , R . )
l' --1 U , p.
I _ .1 ,t.r--l- l lil:n'll'T l u,l| " tu ,
o Za t y a ra Y 4 , a C z n a p a j a t ro i i l o (R s ).

v z h 'o'[l i
II Ill i ,
u,,-u,: u.., u,
T ?
r_ I J !r Jr _lr c U i a z i v o d e n j a t ro i i l o d o b i v a e n e rg i j u

lil
o d t ra n z i s t o rs k e s k l o p k e V 2 p re k o n a -
Prim j e r : o L M 3 1 7 (N l ) i LM 337 (N 2) su uobi i ai eni mo t a 2 . 2 i V 4 .
M r e i n i i sp ra vl j a i s i n tegr ir anim namjestivim integr ir a ni nam j es tl j i v i r egul ator i napona, o U z a p o rn o l f a z i o d Y 2 p ri v o d i s e p re k o
r e g ul a to ri ma n a p o n a V 3 n a u l a z e n e rg i j a o d T1 .
a l s t a k n u t a ra z l i k a p re ma z a p o rn o m p re -
o u 2 1 :(u113v)..1' 2v-r,zs(r+ l r)v t v o rn i k u l e i i u j e d n a k o m s mj e ru n a ma -
r - K l- - - - - - ] t a n j a n a mo t a l i2.2.

liI
Ur r - ""- 40V
- -rL''l-l
.1 :r I_ o U2 2 :1 U12 ( 3 V )l ... 1,2V : - r,zsfrr
{')v. xz,/
\
ili-l-- 'rt I:l ur*
I t R:
T
Pr-t
y" Utz- ": -40Y
o R1o d n osno R 2>170
C1 o d n osnoC r:0,1 F
r zaitita od oov r al ne s tr ui e s V1 odnos no V2
Pr otutak tni pr etv o rn i k o V 2 , V 3 t v o re s C r, C 3 mo s n i s p o j
r U a l s e p re k i d a u p ra v o k u t n i i z mj e n i i n i

I
I
:t-
LLL
-f/
I
I Rt
KL V

uuT
C

t
LRtt
t|,,,
I
o zaitita od i z bi l ani a s VJ odnos no V4
n a p o n a mp l i ru d "

preko T2 na izlaz.
U.,
;'
i t ra n s f o rmi ra

o Y 4 i C 4 p re o b l i k u j u n a p o n s e k u n d a ra u
i z l a z n i i s t o s mj e ri n a p o n U a . .

II I
I
N2,z
Ll"1 |
JJ/ I

V2
l,
t 202 203
I
l
I

lzmjenjivaE i pretvornik frekvenciie E l ektroni tko upr avljanje br zinom vr t nje st r ojeva s okr et nim polf em
lzlazni naponi.____ N apom ene
lIIu"LLtL9l9r!-- 9s i^ i=
o U por eba u podr ui j u s r ednj i h
= .d I :. = lL =l -
Pa r a l e l n i ti tra i n i kru g - .a :,U ; [.,; b _ =: ie c d'i E!.-
o
i z m i e nj i va t (vo tl e n o p te re ienjem ) fr ek v enc i j ak od peti z a tal j enl e > J L, u c O -:
ccy: o -; j
o l z v edba s opter eaenj em k ao: F.-+ a-= 7;=-
Lr par al el niti tr aj ni k r uS s a s i nus -
+; ; ! : ; eEi : r' .l ! N
-o
ni m naponom i pr av ok utnom
s tr uj om i l i s er i j s k i ti tr aj ni k r ug
l --
- -o
s a s i nus nom s tr uj om i Pr av o-
k utni m naponom
'-
;
. -q o
9Y -i : 9 p
, It E -. o
o
p. '
q Yt
L:
l - r
O oY
c= E a
11 1L*
^. : C' a
f I9P !
F
- :l B:to:- - : -.= Aq.6
,U
I 2n y ,LC Er Fsc;
q-v
b3 :, o !.- 6 oE ':
i hi:9 eF aY @ != F E- .91
. l .r r l " " l t" " a ,, .p.1, tr ul . zt;x:33Ys; tudzl c; E
l tom toi k om ops k r bl i uj e s
gotov o Pr av ok utni m i z m i e-
I-
r.^E -o ^
I
o
t
ni i ni m naponom pr ek o po- i;; ! r"== i i -,' o' .!-
n

ll'
: xd cr
v r atni h di oda V3 i V4 bi l o ;si6E[*gft ; o L;
o! _ o
i ll3 F E tx.,SF
LO
k oj e opter e6enj e. !o
o U potr eba npr . k ao oPs k r ba
F h'! s ic-3 i-:-! 9 6i. '

jl***-* -__
s tr uj om u nui di z a tel ek o- l
L: !: e l s i !: e
ili g :-> 6
m uni k ac i l s k u tehni k u. -:d F

--_- i._ o

ili
j

o Pr i m j ena pr v ens tv eno k od ! i : : r; " o : G o Fi

S a m ovo d e € i i zmj e n i i va i
(trofazni ) pogona tr ofaz ni h s tr oi ev a s o Iti f : e.;. t l*c
ie-
u
[ ]
L I
E
r egul i r ani m br oi em ok r e-
!al a.
o l z m j enj i v ai z a s nage od o
+FE Ev*:
Z3.Y E E
'U
i ::i ,: > i;
I
V
9l
E
-l -- a
10k W s ti r i s tor i m a i Poj e- , _- - |':; . .2
di nai ni m k r ugov i m a gui e- ld, ; 9c 6o o t r> t r =i
nl a.
e D i j agr am napona k od k uta
\+ I I o r
i e ! ; ' x ! q E s ' !Eyii;;6
tr O
b .l
:=Vl
..
v odenj a s tr uj e v enti l a od 1--.-1=,1
t\ i! f:; : . 9A1 - : q : 3 : 5 f i '* >'Y
o:180.
f
+\ l d I v E;
;.U;" H ; -d
E*Y i i i r! o
- e
E
ia - ;i ; a dt d

L- j! =r o o =
z r a v n i p re t vo rn i k fre kve nciie . n , i r p *^ f .p"i a-q" : ! d oo-
.-
potpuno upr av l j ani h dj el o-
Y :.: ^" .
t r a p ezn i )
m i tni h us m j er i v ai a om o-
9- 9:
.--@>c32
{bE^ ";
b o
f2 guc av a i z m j eni i ni naPon s c- > -o: o

rl
=!s d :
E
fz < fr . ^ N=
@ ,! c C

o Kod tr apez nog pr etv or ni - Ll C! L M>

'U
k a i z l az ni napon s e odr edu-
,t', j e i z br oj a v r hov a m r ei nog .a

rl naPona.
o T r i pr etv or ni k a k ao i up-
-i
ooo
E

iill
9-o .l
r av l i ai k i pr etv or ni k om o-
di o d n i diodni guc av ai u ops k r bu i z tr ofaz -
ni h pogona.
E ; i€= :
N
usmj e ri va tI u smj e rivaill
d
o Pos ebni m upr av l j ani em i i - -; X
r i ne i m pul s a m oi e s e i z -
m j eni i ni napon m i i eni ati s
obz i r om na fr ek v enc i i u i

il
I
i
am pl i tudu.
o Si nus oi dna {r ek v enc i i a os -
nov nog ti tr ani a l ei i i s pod
fr ek v enc i j e i m pul s a ( pod-
.

ti r r aj ni pos tupak ) .

l. r Si m bol z a ugas i v i v enti l .

c
,J

i,
ili 204
iilJ'"
'
me d u kru g
i,,o,'1"inogi,ili'a
napona
o
.o
E

-
.2
2

ill
 Protusmjerni spojevi v DrN41761ls.7s Fazno-rezno upravlianie
'B|rl}r;i.:trtl
P r o t u s m j e rn i sp o j e vi p ri mjenjuju se kao djelovi usm jer ivaia snage u el ek tr i i k i m s l <l opov i r na i pos tav ni F az no- r ez no upr av l j an ; e u k l i u i u j e n a p o n n a o p t e re c e n j e k o d o d re d e n i h f a z n i h k u t e v a . R a z mj e n a s n a g e
c i m a k ao n p r. n u l n a p o n ske sklopke upr avljane paketom titr aja ili faz no- r ez ni m upr av l j an;em . m oi e s e tak o nam j c s t i t i i z me d u O o f i 1 0 0 0 1 . Tro i i l a i z n a d i z v j e s n i h g ra n i c n i h s n a g a s mi i u b i t i u p o g o n u
s ar r o uz pos ebnu doz v o l u , b u d u c i d a f a z n o -re z n a u p ra v l j a n j r p ro i z v o d e p o v ra t n a d j e l o v rn l a n r n t rc i u
Naziv Spoj I Svojstva r r l m l ene k ao npr . upr av l j ai k u j a l o v u s n a g u .
P oluup r a v l j a . a nesr m etncnr oPte- r l z m j eni i ni pos tav ni k
ni iedn o f a z n i u1 l- r etni napon k od u podr ui j u s naga od
prot us m j e r n i djelom iinog upr av - 507" ..1007a Pr i m j er :
s P oi llaia Sn n i WI r- < r r i i a l z^ m lzr^
ULt
U
^^rrmniiw,;am
. istosm ier na k om po-
wt H nenta u str u j i m r ei e
kod r > 0 . Fl t1
],,
tr I lx
tvri (v2)
.220V,50H 2

P o t p u no a sr m etr r cnr oPter etnl r l z m j eni i ni pos tav ni k u

R]
upravljani naPon. podr ui j u s naga od
j e d n o f a zn i
t1 tl
o upr avljaika j al ov a oyo . ..100o/o
p r o t u s m j e rn i snaga u m r ei i k od o S tr i j ak om k ao pr i gu-
spol r >0 i i v ac em i l i el ek tr o- L1.7
,t ni ak i m opter etni m
w1 c r el e j om .
U pravl j aE ke arakt eri s ti k e i z mfeni tni h pos tav ni k a k od opterei enj a otpori ma

lx ua.l a Pa
U o,l o Po 720
- + -l- srr,2q
1,0 200 A-'t - /, #o
P ol u u p r a v l j a - /_ a neStmetncnt oPr e- o T r ofaz ni pos tav ni k u 0,9 180
P-1
,,., sr n 2 o
ni t rof a z n i ------{ f-t)f-l F I r etni napon k od podr ui j u s naga od d ::1 - i r * +;
prot us m i e r n i .!r* r >0 posp j ei uj e 0o/". ..100o/" kod 0,8 160
s P oi l L + #l db nastaianie i um a k od pogona s nepoz nati m
m or or noS oPr e- z ahtj ev i m a k ao npr . 0'7 11.0
w3H u,'f'"r$tr it r ecenle ni s k i z al etni m om ent Uo u Vkodt,i":220 V
b- d r neznatni potr oi ak k od 0,6 120
ventilnog upr av l j anj a.
0,5 100
vl2 9o-
0,4 80
0,3 60
Dvofazno r stalna veza tr oi i l a s T r ofaz na s k l opk a
uprav ll a n i m r eiom. ( el ek tr oni dk i s k l op- 0,7 t-0
trofazn i o . jednostavni uv i eti ni k ) s r educ i r ani m
prot usm r e r n i
s Poj
v1I
1,, paljenja.
o kod spoja troi i l a u
potr oSk om v enti l a
z a upotr ebe k od
0,1
0
20
0
zvijezdu ne utr al ni i es tog uk l apanj a pr i
w3. 2C vodit ne sm i j e bi ti v el i k i m s tr uj am a.
pr ikljuien.
N aj v ei e s nage tr ol i l a s a s i me t ri l n i m f a z n o -re z n i m u p ra v l j a n j e m

P ri kl j ui ak Z ar ul j e u o b rt n i i k i m p o l j o p ri v re d n i m Tro i i l a s i n d u k t i v n i m u d j e l o m u k u i n o j
ur eda j i ma u p o t re b i (mo ro ri , i z b o j n e s v j e t i l j k e i l i
c ru S e )
P ot pun o poYecani Subi aak z a o T r ofaz ni pos tav ni k z a
uprav j a n i u1 l--1- u? paljenle, jer s e s tr uj ni U rrru=220V ..700w
rkf;
pogone s nez natni m 1400w
t rofaz n i .3r* kr ug zatvar a naj m a- z ahr i ev i m a ( npr .
prot us m j e r n i nje pr eko d v a v anj s k a v enti l ator ) U 11s 2:380 V ..2000w 4500w
s P o,
v1+ r+l- {ui vod i 6a. r U r as v j etni m i ogr i -
j ev ni m ur edaj i m a k od 380v; 3/N /P E 1 20 0 W (s rme rri i n o o p c e re a e n i e ) . 2 5 0 0 W (s i me t ri a n o o p t e re c e n j e )
w3c ad s poj a u z v i j ez du s -50H 2 ]
nH neutr al ni m v odi i em 380V ; 3/P E 350 0 W (s rme rrrt n o o p t e re c e n j e l ..10000W (s i metri i noopterec eni e)
E6 - k ao pos tav ni k 3W 1 C .
-50 H z I
Po k utans k om ur'edai u d o p u i t e n a j e i n s t a l a c i j a s v j e t i l j k i s f a z n o -re z n i m u p ra v l j a n j e m s a mo d o p ri k l j u i n e
v r i j ednos ti od 1( 00w.

205 207
 Nulnaponska sklopka
Prenaponska zaltita poluvodiEkih ventila i usmjerivaEa
N u l n a p o n sko m skl o p ko m naziva se elek-
t r o n i i ka skl o p ka ko j a u klluiuje opr er ece- Pr enaponi nas taj u i z b o g : o e f e k t a u s p o ra v a n j a n o s i l a c a v e n t i l a (E U )
n 1 e u vi j e k u p ro l a zi ma napona kr oz nulu. o rx k l o p n i m. p o s t u p c i ma n a k a p a c i t i v n i m i l i i n d u k t i v n i m o p t e re c e n j i ma
Ak o up ra vl j a n j e u sl j e d u je optoelekr onii- a a t mo s l e rs k t m u t l e c a l l ma
k j m ve zn i m i l a n o m ri j e c je o elektr onit- r fl m l er r s pol ev a | s v o , s rv a ] p ri mj e n e
k i m , od n . p o l u vo d i i krm r ele;ima.
Kom bi ni r ana z al ti ta a z a S t i t a p ro t i v p re n a p o n a u s l i - . z a a t i t a ma l i h u s mj e ri v a t a i
Pr e d n o sti : j e d e f e k t a u s p o ra v a n j a v o d e -
r e l e k ro n i i k l h o p t e re t n i h re l e l a
o g a l v a n sko o d va j a n j e u pr avljaikog opte- n i a (E U ) p o mo f u p o j e d i n a i n i h o d u k u p n i h p re n a p o n a .
r e t no g kru g a 2l' R C -s k l o o o v a v e n t i l a . v a ri s t o ri s u k a o E U s p o j e v i
r u k l j ui i va n j e b e z o d skakivanja, dugo t o p re n a p o n s k o o g ra n i t a v a n j e p ri k l a d n i s a mo z a t i ri s t o re s
t r a j a n i e u p o rre b e u l a z n o g n a p o n a v a ri s t o ro m.
Rt v rh o v i ma p o v ra t n e s t ru j e
a n e z n a tn e ra d i o sme tn j e od nulnaponske
<20 A.
s k l op ke
r v e l i ka b rzi n a u kl j u i i va n l a
Pr im jer :
Elektr oniiki opter etni r el ej z a naz i v ne s tr uj e do
40 A kod upr av l j ai k og napona 3 .. .30 V.

U p rav ljanje pak e to m ti tra j a D rNE rNso0o6/vD0838/i

E 0.76 Lav i ns k a di oda r p re n a p o n s k o o g ra n i i e n j e s i - r o g ra n rc e n j e p re n a p o n a t i rrs c o -
me t ri i n o m l a v i n s k o m d i o d o m ra u u re d a j i ma i z n a d 1 0 0 k W ,
N u l n a p o n ske skl o p ke ko j e ukljuiuju na opter ece- Pr ednosti: (p ro t u s e ri j s k i s p o j ) a z a u n s t o re s n e z n a t n o n l n a -
n ' e n e ki n a mj e sti vi b ro j p er ioda izm jeniinog napo- o nem a nadval ov a u m r ei i , j er j e s tr ui e s i nus oi dna. r izgubljena toplina kod p o n s k o m s t rmi n o m p o t re b a n
n a , d j e l u j u ka o d a su u p r avljane paketom litr aja. o.nema upr av l ;a- k e j al ov e s nage, j er j e c os e_ 1. o g ra n i i e n j a p re n a p o n a mo i e je Codatni EU spoj za
o d n o s n o p u n o va l n o u p ra vljane. Sr ednja pr imljena Nedostaci: s e l a k o o d v e s t i k o n s t ru k t i v - u s p o ra v a n j e .
s n a g a o p te re te n j a mo i e i znositi 0...100o/o. o nije.pr iklad no z a r as v j etu i pogone z bog tr epe- n rm ml e ra ma .
r enla oono s no tr z anta.
Ok i dna di oda . o k i d n e d i o d e i ma l u o d re t l e n i o p re n a p o n s k i o d v o d n i k z a
okidni napon Use od z a 5 t i t u v e l i k i h t i ri s t o ra s n a g e
v2 5 0 0 V . . . 4 0 0 0 V i p ri k l a d n e s u u s mj e ru b l o k i ra n j a .
za paljenje kod viSih napona. . s a mo z a u re d a j e u k o j i ma j e
V1
dopulteno zaititno paljenje

m r eznt napon
Nadstrujna zagtita poluvodiEkihventila i usmjerivaEa
r r r m l er s Pol ev a K a ra k t e ri s t i k e -{Frtmloe
__ Svojstva
O s i gur anj e ogr ank a . niska cijena op-
opter etna str uia kod p=- p - | o p o d ru i j e s n a g a
re me I do oko 20 kW
r dopuitena nad- I
s t ru j a v e n t i l a n e
i
@rd u 0t
mo z e s e p o t p u n o I
i s k o ri s t i t i
Pr i m j er: I
uilCffhtm I
I n d u s t r i j sko u p ra vl j a n j e p aker om tir r aja O s i gur anj e el em enta . viSa cijena op-
z a n a z ivn e stru j e d o 5 6 0 A . ]o k o d p ro t u n a -
re me o v t s n o o ponskog pogona
G l a v n a p ri mj e n a za za g ri j avanje i r egulaciju V'I V3 V5 I
o s a g u ra n j u o g -
t e m p e r a tu re ko d : F1 F] F5 |o k o d v i i e p a ra l e l -
no spojenih ven-
o t a l i o n i i ki p e 6 i t1 Z)\ . ra n k a I
r b o l j e i s k o ri S t e n l e I ri l a p o ' g ra n i
r s u i i l i ca upravljatkislogsa L2
a s t r o j eva za i a re n j e i i ce ll
stupn j emdugi hi m pul s a
F2 F6 cl 1o' z1oJ 1oo 10,
o s t r o j evi za o b ra d u p l a sti k e u mi n
v2 V6
Najv e6 a s n a g a t r o 5 i l a l ) sa sim e tr itn im u p r a vlja n je m p a ke tom ti traj a
p r i k l j u i a k n a 2 2 0V p r iklju ia k n a 3 8 0V na 380V ; 3/N Kom bi ni r ana z ai ti ta o viSa cijena op-
| r p o d ru i j e s n a g a
...4 00 w re me I iznad 20 kW
. . . 900w ...1800w o v rl o d o b ro p ri -
... 50 0w . . . 1500
w . . . 3 0 0 0w |
...9 00 w lagodenje na I
...2200 w ... 4400w k a ra k t e ri s t i k u
...1 70w0 . . . 4100
w . . . 8 3 0 0w I
...2 10w0
,l
. . . 5100
w P re o . P re re c e n J a I
...10400w venlta I
...25 00w . . . 61
00w . . . 12 3 0 0W
...28 00w ...5900 w . . . 1 4 0 0w0 rt S -r-l
...35 00w 10L 101 tOt 10r 100 u mi-n
...8600 w ...17400 W
r1 r 1 l ar ak ter i s uk a
t i s t o o tp o rn i i ko o p re re tenje uiestalost ukapianja ( pr ocesi uk l apanj a i i s k l apanj a) gr anr i n e s t ru l e v e n l l a .
') k ar aLr er r s r i k a br z og o h i d a i a ,
208
209
 Hlaclenie i nalini hlaclenia poluvodiEkih
ventila i usmjerivaEa
DrN41751ts.77 jerenie,upravljanje,regulacija
O d v o d e n j e to p l i n e g u b i ta ka poluvodiikih ventila
u t j e i e na o p te re ce n l e i vo l um en izgr adnje usmler i-
v a c Kr n na P ra va . JO
Pr i m j e r : V e n ti l s tl a i n o lijevanim hladilom

M jeren je Upravljanje i regulacija

O z n a k e n a s k a l a m ai n str u m e n a ta 2 12 Po j m o vi i o zn a ke r e g u l a ci .j ske
M j e r n i t r a n s f o r m ato r ...2 1 3 te h n i ke i te h n i ke u p r a vl j a n j a . . . 221
M j e r e n j a m j e i o v i t i h n a p o n a i str u j a 2 1 3 Vr ste u p r a vl j a j a 222
K a r a k t e r i s t i i n i b r o le vi a p a r a taza Gr a fi i ke o zn a keza u p r a vl j a n j e ,
m j e r e n j e s n a g e i f a kto r a sn a g e . .. 2 1 4 r e g u l a ci j u 222
M j e r n i s p o j e v i z a s n a g ui fa kto r Vr e m e n sko p o n a i a n j evo d e a i h
snage ...2 1 4 veilcrn a 273
Snaga gubi tak a Pu:i ( '') ^; R
K a r a l <t e r i s t i i n ib r o je vi za e l e ktr i i n a Vr e m e n sko p o n a i a nj e i l a n o va
N a d o m j e sn a r[6 ., ." p ri jelazni toplr nski or por b r o j i l a , t a r i f n e u k l o p n e sa to ve i r e g u l a ci j sko gkr u g a . 223
u t tok a s tr ul e
2 , 6 : f ( t)
s r nus ne s tr uj e p r i j e m n i k e d a l j i n s k o g u p r a vl j a n j a 2 15 Vr e m e n sko p o n a i a n i er e g u l a ci j ski h
Ws
Pr i j e l a zn a p o l a va : IC." ]- ..f\- T e h n i i k e v r i j e d n o sti e l e ktr i i n i h staza zLa
* + brojila
T o p l i n s ka vre m. ko n sta n ta r ,n:R, C,r ; [r ,r ] :s 0 l ol ........2 1 5 Ko n ti n u i r a n e r e g u l a cij ske n a p r a ve
S t a c i o n a rn o sta n j e : Spojevi broiila ........ 216 za e l e ktr i i n e r e g u l a ci j skezi d a r ke 22s
,_
z ! h : ^ r h + r{t,:
K M j e r e n j a s k a t o d n im o sci l o sko p o m 2 1 7 N e ko n ti n u i r a n e r e g u l a ci j ske
IX ,h l
W Mjerni mostovi ... .....2 1 9 naprave z/o
P : ': )t :! E l e k t r i i n o m j e r e nj e n e e l e ktr i i n i h Pr i kl a d o str e g u l a to r a ko d d a n i h
" f,nto
veliiina .......2 2 0 r e g u l a ci .j ski h sr a za LLO
R,6 ya R,,,1q + R, htc + R,hc R,hk
-
-
I hJ irhff-
N a mj e i ta nj e r e g ul a to r a 227
Oblici hladila: *) l\-
r i*,/ L o g i i ki ve zn i i l a n o vi .228
: \ *
5
I r,-O-, I Po j e d n o sta vl j e n jsa Ka r n a u g i r o vi m
- s:. l\t/ ta b l i ca m a
I n 2 ' l \' A 229
lT\"/ \ + R e l a ksa ci j sl <i ski o p o vi 230
llfl- - ./lr fl- - ]l + Bi sta b i l n iskl o p o vi .. 231
Ko d o vi 232
i5 ASC II- ko d ......:.... 233
Pr stenr to hladilo
iz alumi.nija
Br o l i l o , d j e l i l o , p o sm i d n i r e g i sta r /-5+
n,n^ : 6
O.grr
u in o ilo iz fi M e m o r i j ski p r o g r a m i r a n o u p r a vl j a -
UCnel bro P OCrn n j e ( M PU ) tJ 5
Si m b o l i za m e m o r i j ski p r o g r a m r -
r a n o u p r a vl j a n j e( M PU ) ..... 236
C e sti u p r a vl j a i ki i l a n o vi , p r i ka z 15/
Ko r a i n i m o to r 238
uc m M i kr o r a i u n a i o ... ......:.. /-5 ''

R e b r asto h l a d i l o i z tl ai- 50 75 100 125 / u hm U p r a vl j a n j e p o m o cu skl o p n i ka . . . 240

n o - l i j eva n o g a l u mi n i j a , kao T o p lin skio tp o r r e b r a sto s T opl i ns k i otpor i R ," " ^ od 1 m m
S i p k a s ti ma te ri j a l h la d r laka o f( /) debel i h, s ol r h. k v adi i ti i ni h l i m ov a
Oznake naEina hladenja
Ne p o- Posr edno hladen je nosiocim a r opl r ne
Vrs t a
sre d no pr ir odan opr ok pr i s i l an optok
hladenj a sre d stvo Vod iii
h l a d enje topline z r aK u lie zrzk ulie v oda
Pr r r o d n o tak s KS LS os LU S ous
Po J a c a n o
zrakl KF LU F OU F
vo d a ow ouw
1 ) K o d p o sre d n o g
p o j a i a n o g hladenja zr akom mogute je um lesto oz nak e F upotr i i ebi ti oz nak u G .

210
 DrN42600;
Ozn a k e na s k ala ma i n s tru m e n a ta D rN43802
r.6t6.64 Mierni transformator ",iBJi:?i gusN.He.loo)
Pr i m j er:

m
+*-
m le rn I me h a n i za m
1tr
? tr
L,J

r azr ed toinosti
-
^..t
vr sta str uje
l-l
os n. pol oi aj r s Pr tnr naPon
N apons k itr ans for m ator n a z i v n it e re t : p ri v i d n av o d l j i v o s ta p a ra t aY p ri k l l u i e n i h n a s e k u n d a ru S
Str uj ni tr ans for m ator - n a z i v n it e re t : p ri v i d n i o t p o r Z a p a ra t ap ri k l l u i e n i h n a s e k u n d a ru Q
T er m i i k a gr ani i nas tr uj a p ri ma ra :p ri ma rn as t ru j a s t ru j n o gt ra n s f o rma t o ra/ 1 , 6 , k o j u i z d ri i n a n o t p ri ma ra1 s e k u n d u .
D r nam r c k agr anr anas c r u l a :1 . a mp l i t u d as t ru j e k ra t k o g s p o 1 ak, o l u i z d ri i s e k u n d a rn n
N az i v nas naga:SN :Y Ut N (n a p .t ra n s f o rma t o r)o d n . S r: l

N azi vne strui e za i nduk ti v ne s trui ne trans formatore

i a mo t s t ru j n o g t ra n s f o rma t o ra ,
I j p (s t ru l n i t ra n s f o rma t o r)u V A .

M jerni s u s t a v Pr i m ar ne naz i v ne s tr u j e u A S ek undarnena-

Niz neDresDoilv o re s o o i i v 1 : 2 Niz pres poj i v1:2:4 z i v ne s truj e u A
0,5; 'l N 5;10; 15; 2 0 ; 2 5 2 5;2 10;2 15 110 N 4 100;4 150 (
3N ;6N 30; 40; 5 0 ; 6 0 ; 7 5 2 25:2 50;2 75
10N ;20N v i i e s tr u j e 2 100;2' 150; 220N 4 150;4 300 1 (ri i e t k o )
2.200;
30N ;45N naz . v r i j e d n . x 1 0 1 2 300;2' 250;
60N 102 i l i 10 3 2 100;2 200 380N I 4 300
.-\.-.;:f,i:iilH; Ir 4 r r Tr r '( r ''

Y
o re tvo rn rko m
.,," .'4 " " '.
,,^,..i'"i:':.;
-

l= :[i'i'"'
N azi vni naponi za induk ti v ne napons k e trans formatore
S e k u n d a rn i
P ri ma rn i n a p o n i u V
S e k u n d a rn i
^, Niz Pr i m ar ni nap o n u k V Niz
t7 0ra n tm naponi u kV naponi u V
- "i "- '
termopretvornikom 0,5 0,1; 0,22;0,3 8;0,5 100 60N 60 220110 1 0 0 2 .1 0 0
r rnr r r n n\r 'l
1N 1;2:5: 6:10; 15; 20 110N -:,-'-
l\- . ..45N 25; 30; 35; 45 v3 J3 J3 t/3 J3

=1il,ii"" A!"*""
kvo cri e nmre
!n r rn i Ar 'r n.'nr 100.. 220N

lJ"il:ir?;;0""'
1r. (rrj etK o) z'zw
i stru k e v ri j ed- /l-:
380NE
J3 nost i /1

N azi vne snage za i n duk ti v ne mj erne trans formatore u V A

Osn o vn i p o loi aj R
Str uj ni tr ans f o rma t o r, n i z o v i N a o o n s k i t ra n s f o rma t o r. n i z o v i

*"''i1t
;;';;;l 0,2
0.5: 1 N 3 N ...45N
5; 10; 15 15
50N ...380N E 0 ,5
10
1 N ...6N
10
10N ...45N
1)
5 0 N ...3 8 0 N E
100

tr
I
l_ ii;T,,,*" 1
3
2,5;5; 10
2.5:5:10
5; 10; 15; 30 30
5; 10; 15l 30 30: 50
5; 10; 15; 30
60
l q lq

25: l 0 50 50:150
s0 (1s0)
(7s)

6
rsptn naP0n
&
*r ,rrrr', p o " i n ,n i Y
T e' r rsuslaY vi i od Gr ani c e pogr el k e induktivnih mi e rn i h t ra n s f o rma t o ra '
: * sVr U( OTZr C0n 500 v,
* l-1 lll;,iiii.,.,,i
*'
npr. 2 kV R az r ed
k od 1,0 /p
fl 6l
k o d 0 , 2 / ru
fl 6r
k od 0,8...1,2 U p
6,
kod 0,05 Up
+F, +6 ,

tr
+ 0,1 o/o
!r n 0,2 + 0,2o/o
+ 5m n
*1 0 m n
+0 ,zyo t S mi n
+ o ?s o/ * 15 mi n
+o 10/
+61o/ 10
1 ,0 7 .
1 '0 7 "
40 mi n
40 mi n

fui#*'* 0,5 fJUM n + 0,7501 i 40 mi n +A <o/ 20 1 'o '/" 40 mi n

il':i
lii' {h.,n, ,,,,,,, 0ez
sPt vanlana
1
?
+1,0o/o +OOm n + 1,5o/o * 80 mi n +1 60/
!2 nol
40
120
2 'o Y"
6 '0 Y"
80 mi n
240mi n
rl U pom
inrm nap0n
maSnet0m
[,u
Mjerenja mjeSovitih napona i struja
El ek tr i i ni naponi i s tr u j e k a ra k t e ri z i ra n i v e i p re ma mj e rn o m s u s t a v u a ri t me t i i k o m s re d n j o m v ri j e d n o s -
ti ( AV) i l i efek ti v nom ( R MS ) v ri i e d n o s t i . Fa k t o r o b l i k a d a j e o d n o s e f e k t i v n e v ri i e d n o s t i p re ma a ri t me ri i -
k oi s r ednj ol v r i j ednos t i . Tj e me n i f a k t o r j e o d n o s v ri n i h v ri j e d n o s l i p re ma e f e k t i v n o j v ri j e d n o s t i

fak tor obl i k a: F - 1,^,* , F-l ^ ! : (i e me n i f a k ro r: + , . , , : i -, F. , . , , = ,,i

U au U^, l n ms U rms

l^ ",iln i^ h_='*
obrik
naPona

t\, tl
serJskr
olPor l rl
L2J
0 , 3 1 .8t
t
0,333.n
fil-l
trl
ffi
I r"
2)0,635
I lv_l'
2)o,5 ri 2)1,0. a
No m in a ln i uvj eti Uov 0 ,5 .n 0,167
U^r s 0,5.n 0,707a 0,578.A 0,408. 0,707 0,s 78.a 1,0.4
e l e ktronda mi ki npr .nomnalniuvje ti
25 C , F 1\7 1 ,4 1 1,73 2,45 1,1'l 1,16 1,0
mie rn P o d r u q e r tW"aoaunt
ecala 2,0 141 ?4q 1.41 t,tJ 1.0
5U5I av ?FO n /;, Ur nazivoe vriiednosti primarne strane, Ft, h struina ili naponska poSreikai d , ii, fazni kut struje odnosno
LJ V t5dol5C p|Y !il 0tp0r
naPona; 2) nakon isPravljanja

212 213
 KarakteristiEnibroievi aparata za mierenie snage, Karakteristitni broievi za elektriEna broiila, tarifne DIN43ss5/1.73
",!:R13;i?Fr: ut<lopnesatove i priiemnike daliinskog upravliania
Primjer ozna-ivanja: 67 01
TT IT Pr i m j er oz nai i v anl a 27
vrstt str ulc na- i n pr i l <l j u- l <a

tj
I
nrlcrnr velrirnr nf,ai n r r l c r c ni a os n o v n f , v rs I i s P o j d o d a rn o S u re d f , l a
br oj i l o I
dodatnr ur ed a i L- - p ri k l j u i a k
n r m e nka V rst srru j e Mjer na veliiina Naain mier eni a N ai i n pr i k l j ui enj a
0 svi slutajev i , os i m 1 ...6 nepos r edan D o d a t n i u re d a i Pr i k l i ui ak S p o j . d o d a t n o g u re d a j a
str ula Br oj I O s nov nr v r s t
1 i sto smi . d va vodiia naPon L+ vodii u s tr uj . s v i tk u na s tr uj ni tr ans for m . n e ma n e p o s re d n o bez vaniskog Pflklluct(
2 i sto smi . - tri vodiia djelatna snaga L vodii u s tr u1. s v r c k u na s tr uj ni i nr p. tr ans .
j ednopol niunutarni i
3 j e d n o fa zn a i zmj enitna jalova snaga bez pr ikllu i . N v odi i a ] na por edne otpor ni k e Li N d v o ra r i f n o
1 s t ru i n i t ra n s { o rma t o r pri k l i ui ak
tro fa zn a tri vodiia, faktor snage s pr ikljui. N v odi i em ]
b) q ,"1 t_ "l i k":1135,) (' ,:..!k "_13l 1 l + )
si me tri i n o o p te recenje l !:t..rik:: v anj s k ipri k l j u-ak
5 tro fa zn a tri vodiia, pr iv. otpor nul te toi k e] L1i L2 ma k s i mu m
p o vo l j i o p te re cenie s t ru j n i i n a p o n s k i (s tez al j k e13. 15
2 tran s{or m ato r
6 tro fa zn a , i e ti ri vodiia, pr ividan u m j etni s poi l (stezal
i k er (s t e z a l j k e : 1 4 , 1 6 ) i l i 14,16)
p o vo l j i o p te re (enje
F L1/12/13 d v o ra t i f n o i :: ma k s i ma l n i o k i d a i
ld ma k s i ma l n o
Mjerni spojevi za snagu i faktor snage '
X (stezal j ke:1 ...9) (s t e z a l jk e : 1 3 . . . 15 )
J u isklopnom spoiu

M iern i i n s t r u m e n t z a d ie la tn u M je r n i in str u m e n t za d r e latnu M j er ni i ns tr um ent z a dj el atnu

- ma k s i n ra l n i o k i d a i u
ma k s i mu m e l e k t r c-
k ra 0 (o s P o l n o m
s naS u z a i z m l e n i L n u s tr u ju
odnos n o m j e r n i i n s t r m e n t
sn a g u tr o fa zn e str u je s tr i
vo d iL a o p te r e € e n je p o vo lli
s nagu tr ofaz ne s tr uj e s i eti r i
v od i i a
l' L r, ,at,t3f\
( s tez al i k e 1 . . . 1 2 )
n i m v ra c a n j e m
(s t e z a l j . : 1 4 , 1 6 . . . 1 e )
c
spoju
i s t o s m i e rn e neposr edan a. -
-- L1/L2iL3 d v o t a ri f n o i ma k s i -
struie pr ikljuiak
.
Il o 60 l <ompe nz ac i j ma l n o s e l e k t ri i n i m ! - ma k s i ma l n i o k i d a i u
) v ra t a n j e m 'i isklopnom spoiu
t-
.F (s t e z a l i k e : 1 3 . . . 1 5 , o
( s tez al j k e:1 e) 1 8 ,1 e ) !
5200
-6
L1/12/13 mak s i mal niok i dai
90 l <ompenz ac i j a u k ratk os poj nom
irl lT ' t6
(M) N l -3 (stezal i ka1...9) s P ol u
ili

f
E L1/L2r'13,'t
t
90 k om pen z a c i j a
M , i e r ni i n stru me n t za jalovu M jer ni instr ument za .jalov u M j er ni i ns t. z a dj el . s n. tr of
( s tez al i k a:1 . . . 1 2 )
s n a g u i zmj e n i i n e stru i e snagu tr ofazne str uje s tr i s tr ui e s i eti r i v odi i a s a s tr .
n e p o s re d a n vod iEa opter e€enje i nap. tr ans . nep. pr i l <l j ui ak Dod atne oznake
prikljuiak i str ulntm Spol ni br oj Z nac en j e
1 6242 S im b o l Zn a i e n j e
I
tr anstor - | | : [ ;- ,l
- -t 3 jednopolnr
I d v o t a ri f n i o k i d a i z a b ro j i a n i k e
m ato r om rzorrrana T ar i fni u k l o p n i s a t s a : L
l d n e v n a s k l o p l < a z a d v o t a ri f n i o k i d a i
po vor ll naponska 01 dnev nom s k l o p k o m d
i tjedna sklopka
translormatora L 02 m ak s i ma l n o m s k l o p k o m
03 dnev nom i ma k s i ma l n o m s k l o P k o m M ma k s i ma l n i o k i d a i z a k v a i i l o
5301
o4 dnev nom i t j e d n o m s k l o p k o m ma k s i mu ma
05 m ak s i ma l n o m i t j e d n o m s k l o P k o m ML ma k s i ma l n i h o d n i me h a n i z a m
06 dnev no m, ma k s . i t j e d n o m s k l o P k o r mo ma k s rma l n a s k l o p k a z a p o k re t a n l e
07 ti ednom s k l o p k o m ma k s i ma l n o g o k i d a i a u rs l < l o p n o m s p o j
Pr i i em n i k daliinskog mk
ma k s i ma l n o g o k i d a i a u k ra t k o s p o j . s p o j u
upr av l j a n j a s a
1l j ednom p re k l o p k o m
N 17 dv i j e pr e k l o p k e @ p o g o n s k i mo t o r
iti
L2
13
14
tr i pr ek l o p k e
i eti r i p re k l o p k e tr p ri j e mn i d i o u re d . d a l i i n s k o g u p ra v l i a n j a

M j e r n i i n stru me n t za faktor M je r n i in str u m e n t za fa kto r M j er ni i ns tr um ent z a j al ov u

TehniEke vrijednosti elektriEnih broiila DIN438s0/8.80
s n a g e i zmj e n i f n e stru j e sn a g e tr o fa zn e str u je s tr i s nagu tr ofaz ne s tr uj e s i eti r i
n epos red an vo d iEa v odi i a nepos r edan pr i k l j uEak
N a z i v n a s t ru i a / r G ra n i i . s t ru i a I . -> 1 , l 5 lr N a z rv n i n a p o n U N
Br oi i l o z a
p r i k l j ui a k --l l i zmi eni anustrui u 104 40A i l i 50A 220V
10A odn.15A 40A ili 60A, odn.50A j J 8 { JV (J v o d rc a ) o d n o s n r
trofaznustruj u
1 2 2 0 / 3 8 0 V (i e t i ri v o d i i a )
strui ni transformat 1 A o d n o s n o 5 A
3400 napons ki 3 1 0 0 V (3 v o d i i a ) o d n o s n o
transformator v, I J99rooV (4 vodiia)
3 s8/1oo
----1- .''
I N
ili
{"-;rt".,t" b."l '1" a u o k re t a j i ma P o l W h: 120;150;187,5;240; 300;375;480;600;750; 960
L2 Mj erni peri od za mrrk s i ma l n o b ro l i l o u mi nutama:5; 10; 15 (prednos nav ri j ednos t);30; 60
ir
I

214

I
 Sp o jev i br oiila D tN438s5/1.73 Mje re n ja s ka t o d n i m o s c i l o s k o p o m
J edno p o l n a i z m j e n i l n a b r o jila d ie la tn e sn a g e Pr i nc i p dv ok anal nog osciloskopa

Katodna cijev

za neposr edni pr ikljuiak, s ] -l

dvotar ifnim ur edajem ( jed- :
Ini ji -l
!"off 'nut"tn Prikllu- Jn I

N tar i fno uk l opno br oj i l o

n e p o s r e d npi r i k l i u i a k s dnev nom s k l opk om

T rov o d i t k o t r o f a z n o b ro jilo d je la tn e sn a g e
2 civopolna
izolir ana
naponska
soooi transformato-
r a u V- spoju

z a n e p o s r e d a np r i klju ia k
Opis i poslutivanje
za p r iklju ia k n a str ui ni i naponskitransformator
N ato i s Zn aaeni e Natois Znaaeni e
CetverovodiEko trofazno brojilo djelatne snage POWER Mre i na s k l opk a,U , l Z, X .MA GN S i renj ev remens k ebaz e
osv j etl j enj eek rans k emrei e
& aoro[ Okidan je V re me n s k a b a z a s e o k i d a
* aoooI -r-----X-X- IN TE N S U pr av l l anl es v l etl i ne A: B - s i g n a l o m k a n a l a A (B )
H E LLIGK osc i l ograma
I
!
I EXT - vanjskim signalom
I FOC U S N am j e i t a n j e o i t ri n e Linija - s i g n a l o m mre i n u g n a p o n a
tr os c i l o g ra ma
! LE V EL l . J a mj e i t a n j e ra z i n e o l < i d n o g
r N P U rA ( B ) U l az n a p ri k l j u d n i c a z a k a n a l A N IV E A U signala
'"ui:: ( k an a l B ), i e s t o k a n a l 1 i 2
f i.: A C -D C -GN D AU TO K ra j n j i p o l o i a j n a rn j e i t a n j a ra z i n e .

ft;
U l az ; p re k o k o n d e n z a t o ra
A u t o ma t s k o o k i c i a n i e v re me n s k e
nepo s re d a n s p o i n a ms u
b a z e k o d v ri n e ra z i n e .
C H OP _ Pr ekl a p a n j e z ra k e s t a l n e B e z o k i d n o g s i g n a l a v re me n s k a
z a n e p o s r e d a np riklju ia k fr ek v e n c i j e s i e d n o g v e rt i k a l n o g baza slobodno teie.
za p ri kl i uE akna struj ni transformator
k ana l a n a d ru g i
_ A LT Pr ekl a p a n j e z ra k e n a k ra j u c i k l u - Okidanje na pozitivnom odnosno
Cetverovoditko trofazno brojilo dlelatne snage Cetverovodilko trofazno brojilo lalove snage
s a v re me n s k o g o t k l o n a s j e d n o g negativnom boku okidnog signala.
7020f {r_ v er ti k a l n o g k a n a l a n a d ru g i
4020| I TIME /D IV V re me n s k o mj e ri l o u p s / D l V i l i
IN V E R TC H .B M l er n i s i g n a l n a k a n a l u B s e
i ms / S K T i l i ms / C M.
I
I ADD
i n v ert i ra
Zbrajanje signala kanala voLTs/Drv V erti k al niatenuatorz a k anal
A i B umV /D l V i l i
Ai B mV /S K T
i l i V /c m.
P OS tTtON Ver tik a l n i p o ma k s l i k e
B a i d a rn a t o t k a z a f a k t o re mi e ri l a
H or i z o n t a l n i p o ma k s l i k e k o d d e s n o g g ra n i i n o g o t k l o n a .
T ehni i k i podac i P ri mi e r P ribor
, ^ mv V
U l az na os j etl j i v os t ^^ R e d n o d j e l i l o n p r. 1 : 1 ; 1 : 1 0 ; 1 0 0 : 1
cm cm
U l az na i m pendanc i j a 1 M ft l l2 sp F Ti p k a d e mo d u l a ro ra n o r. 0 H 2 . . . 1 5 H z
Ver ti k al na i i r i na poj asa 0 H 2 ...2 M 0 Hz C e t v e ro k a n a l n a p re k l d p k a
U l az na v ez a h-
Za i t i t n o s j e n i l o s k a me ro m
za prikljuiak n a stru j n i i n aponski tr ansfor mator za pr ikljuiak na s tr uj ni i napons k i tr ans for m al or Vr i j em e por as ta < 20 ns

215
 Mjerenja s katodnim oscilosl<opom Mjerni most ovi
Pr i nc i p s paj r nj r
P r i m j e r: Mj e re n j e n a P ona i str ule dvokanalnim osciloskopom
1) W heats toneov m j e rn i mo s t . mi e rn i u v l e t / a : 0 A S p ri j e l a z n i m o t p o ri ma i
Bu d u c i d a o b a Y -o tkl o n ska sustava im aju.zajed- k- .- 2 - :; k r r :10 ,ur : k r : 0,2 (u ra v n o t e i e n i mo s t ): o t p o ri ma v o d o v a u p o t re b a
n i i k u ma su , mo ra i u mj e rni vodovl lmaU zalednlc- dsk ds k o5K
R, z a mJ e re n j e o t P o ra z a
k u r e fe re n tn u to i ku (n P r . C) R , : R ru ' ; l R x -1 O . . . 1 MO d o mj e rn i h
n2
o t o i n o s t mj e re n j a o v i s i p o re d toinosti od 0,02o/o.
djelilo 1 O t k l o n s k i mj e rn i mo s t o v i
ostalog o osietlj iYosti galvano-
(/ " * 0 A ) i s t o s n rj e rn e i l i
me t ra i t o i n o s t i p o re d b e n i h
1 0 :1 i z mj e n i i n e s t ru j e . Za mj e re n j e
o tkl o n ski su stavi o t p o rn i k a .
ostalih fizikalnih veliiina
(v i d i s t r. 2 2 0 ).

d ie lilo 2
T hom s onov m i er ni mo s t . mi erni uvj et /a:0 A : mj erenj e mal i h otpora u
R r^R s podrui j u R x :10O do
A,:AN
mi erni h toi nos ti od 0,1/"

I
; -nN
12 ^
14

I
II
r t o c n o s t mj e re n j a o s i m u v j e t a
z a W h mo s t o v i s i i o v e f i m
u p r a ksi vri j e d i s t ru j a ma ; s t o S a s e u p o t re b -

i"
i
I u o s ) u u c i ti me u 4 s: u ^q ljava vaniski izvor napona Us
I num er iiki
N a p o n u .rl mo i e se mj e riti dvokanalnim oscilos- X1 k . 10ds k 2,:l -20ms o i s k l j u i i v a n j e o t p o ra v o d o v a
pr or acun: f.
l < l o p om ta ko d e r ka o d i fer encijalni napon. ds k n e p o s re d n i m z a h v a t o m n a R t
Pr i t o me 11 .( n iR*
t _ !,
o z a o b a ka n a l a n a mi e stiti jednako ver tikalno f 20m s o k o mp e n z a c i j a p ri j e l a z n i h
o t p o ra s R 3 i R a .
m i eri l o (ky2 : ky2 )
r loc:Yr ' krt k .t- 3,1 ds k 10 1o:r''ou
o j e da n Y -u l a zn i si g n a l i nver tar ati * 1
o i z v ri i ti zb ra j a n j e o b a Y- signala W i enov m i er ni most . mj e rn i u v j e t / o : 0 A r ml e re n j a k a p a c i t e t a z a
Asc:Y z ky 2. kr2:zdsk 0,2 mv (i z o s t a n a k t o n a ): C x = 1 n F . . . ' 1 0 0| t F k o d
dsk-T:400 n i s k i h i s re d n j i h f re k v e n c i j a ,

I
. d g c 4 00mv R1
' o! cx(Rx) LX:LN
^-
C x > 1 0 0 p F s g ra n i c a ma
R- , 1 00mQ fr2 p o g re i k e d o 0 , 1 / "
. 360' tg6x :(D CN RN o mj e re n j e f a k t o ra g u b i t a k a
r p :Xz kx

I
lu m5
C rr' (tg fi) do 1o/o mierne
-- R2
m< IAO R*:R* #r{r I tot nosti
:1 ,5 d sk 2; - :54 o W i e n -Ma x w e l l o v mj e rn i mo s t
dsk ^::-
l u ms p7
o u ra v n o t e i e n j e mo s t a s R a
I z a mj e re n j e v e l i k i h
str ana sekundar a m r ez nog tr ans tor m ator a k o l i t a k o d e r mo i e b i t i
t , -^--i,
(dP dL, Lr(d ^?- ^-i
P , | ,-^ll-
". , , , , 1
L1 p a ra l e l n o p ri l < l j u i e n n a C p n a p o n i ma .
U e ne rg e tsko j e l e ktro n i c i osciloskopi se naPaiaiu
p r v e n stve n o p re l <o o d vojnog tr ansfom ator a. Tako
L2 L
s e s va ka to tka u ze ml j e ne m r eie niskog napona L] S cheri ngov . n a z i v n i k a p a c i t e t U u g u b i t a k a l * mj e re n j e l < a p a c i t e t a i f a k t o ra
m o i e p o ve za ti s ma so m osciloskopa. Slika pr ikazu- -1.rni -oJ (t 8 5 N : 0 ). I g u b i t a k a s n rj e rn i m
j e k a ko j e ml e re n l e o p asno. Pr ikliuinice m ase na pogonsk i uz em l j i v ai r uravnoteienje faze s C1 I t o i n o s t i n ra l < a o u W i e n o v o g
p r e d n j o j p l o a i i me ta l n o kuciite pr im aiu mr eini r d d k a z u ra v n o t e i e n j a mo s t a L mosf,a.
us m J enYac v i b ra c i j s k i m g a l v a n o me t ro m c k a o v i s o k o n a p o n s k i mi e rn i
b o t e n ci i a l . Da b i se o tklonila oPasnost od dodir a
o s c i l o sko p tre b a p re kri ti izolir aiuiim mater iialim a i . mi e rn i u v J e t 1 a : 0 A ' mo s t z a o d re d i v a n j e
i . l i m j e rn i n a p o n d o ve sti pr eko r azdvoinog poiaiala k a p a c i t e t a , n p r. k a b e l a ,
I
1 n p r . s o p ti i ki m ve zn i m Lx:
--R , LN ^ i z o l a t o ra p ri mj e rn i m
n2 n a p o n i ma d o 5 0 0 k V .
- lanom) .
tg iiy : o. C1 .R1
r u o b i t a j e n a mj e rn a f re k v e n c i j a
50 H2...150 Hz

M ax w el l ov m j er ni mo s t o u s p o re d i v a n j e L 1 i l p a mj e re n j e i n d u k t i Y n o s t i z a
o u ra v n o t e i e n j e f a z e s R 1 i R 3 L " -0 , 1 mH . . . 1 0 H
P r i m j e r: P ri ka z ka ra kter istike diode
F Y- u la z
(u^-t)
lfl
iv
IN
{R N )
o u ra v n o t e i e n j e mo s t a (1 a : 0 A )
R4
e kod zavojnice bez ieljeznc
j e z g re j e R " o t p o r n a mo t a
z a v o j n i c e (R , : R * )
a K O l e L r: L N
kar akter istika di ode tll R1 & o kod zavojnice sa ieljeznom
=5 a k o j e (R y + R 3 ) R r: j e z g ro m R , j e d j e l a t n i
r<,:O,S
7* L; k y #r : (R N + R 1 ). R 4 o t p o r, R * t re b a d o d a t n o
i s p i t a t i i s t o s mj e rn o m
s t ru j o m.

.)+ X-ulaz (U")

/q: s r r u;a u di ;agona l r mo s t a
@, l k ,2 fa kto ro tk|o n a UY .sm jer uzakana|1/2;dsk:dioska|e'

218
219
 ElektriEno mjerenje neelektritnih velitina Pojmovi i oznake regulaciiske tehnike
|1 l e r n r p o stu p a k JVOJStVa r fl m j ene i tehnike upravliania DrN1e226is.5s
M l e r e n i e te mp e ra tu re r Tem per atur na r azlika izm ed u o K od mal i h, toi kasti h mi esra
t e r m o e l e me n to m O z nak e r egul ac i i e O z n a k e u p ra v l j a n j a
m jer nog r por edbenog m jes ta r V el i ko mj erno podrucj e
. r edno obuhv ac anj e re g u l i ra n e v e l i i i n e r ulazne veliiine utjeiu na izlazne veliiine
uzr okuje pr opor cionalni 9-,: 200 C . 1500'C . o v o s e d o g a d a p re ma z a k o n i t o s t i ma k o j e s u
a us por edi v anj e s v od e c o m v e l i i i n o m
na Pon. o U obi i al enitermoparovi
o z atv or eni tok di elo v a n i a (re g u l a c i j s k i k ru g ) dane sustavom
r Kompenzacijski vodovi su rz sJ.
. o t v o re n i t o k d l e l o v a n l a
istog m ater ijala kao i C u-K onst.: 200 C ...600 C
ter moPar . Fe-K onst.:-200'C ... 900'C lancu
i l anov i i v el i i i ne u r e g u l a c i j s k o m k ru g u e l e me n t i i v e l i E i n e u u p ra v l j a i k o m
r Kod kolebajuce por edbene N i C r-N i : 0'C ...1200"C
materijal 2 temper atur e $6 potr ebna ie P tR h-P t: 0'C ...1500'C rtokenergi j e E t o k e n e rg i j e r-
kom penzaci ja.
- poremei aj nafr
M j e r e n j e te mp e ra tu re tem pe- o M jer ni otpor nlk R,, je sastav ni r D al j i ns k o m j er enj e bez
r a t u r n o o vi sn i m o tp o rn i kom dio mjer nog m jesta. dodatni h poj ai al a.
o M jer ni instr ument leii u o M etal ni tem per atur ni os j etni c i i z v r i ni i l an
dijagonali m osta. a) Pl ati na ( otpor na na k or o- l
m J er- r Poietak m jer nog podr uila z i j u, v i s ok a tem per atur a L
no ( otklon nula) kod ur avnor e- tal i enj a)

I
mJe- ienja mosta b) N i k al ( v i s ok i r em per ar ur ni tz Yr s na
sto o Pr omjena tem per atur e uzr ok uj r k oefi c i j ent, m i er ne r em pe- v el i i i na
orporn
ik pr opor cionalnu str uiu mosta r atur e do 1 50'C )
v
M jerenie si l e ra ste zn o m .
Ur avnoteienje mosta s R3 i . N apaj anj e i s tos m l er ni m i l i
miernom vrp co m (R MV) R4 u neopter eeenom sr aniu. i z m j eni i ni m naponom tok
o Kod opter ecenja pr om jena . M i er enj e s i l e v l ak a, tl ak a, signala

I
otpor a je pr opor cionalna s av i j anj a i tor z i i e.
R1 . pr omjeni duljine odnosno o Pos r edno m j er eni e r az i ne
(DMV) pr omjeni sile. di nam om etar s k om k uti j om v ri , e d n o s t
r egul ac r j s
o Rasr ezna mjer na tr aka, iesto s r as tez nom m j er nom tr ak om . ] u p ra v l j a i k a n a p ra v a
R2
kr ivudava iica iz konstantna . M i er enl e tl ak a pom ac i m a
u plastiinoi foliii. m em br ane.
M jeren j e b r z i n e v r t n i e a Pr omjena m agnetske vodlji- o M oguc a m j er enj a bez dodi r a
induk t i v n i m d a v a f e m vosti pr oizvodi u glavi na bi l o k oj i m m j es ti m a.
* me t a l n ao l o i a s u t o r o m osjetnika naponske impulse. r M j er enj a br z i ne v r tnj e
a Digitalno- analogni pr etvor ni k tahogener ator om bez Pr m J e r egul ac i j a br z i n e v rt n i e m, erl p ra v l i a n i e b rz i n o m v rt n j e
$
I pr etvar a im pulse po jedinici opter ei enj a. L1
$ vr em ena u naPon
t1
p r M j er no podr ui j e od m al i h
L2 L7
g pr opor cionalan br zini vr tnje. do v r l o v el i k i h br z i na v r tnj e.
L] L]
I o Ur avnoteienje m osta u sr ed - o M i er enj e puta pom ak om

ffi njem poloiaju Fe- 5ipke

( lt:1") .
o Pr om jena puta A/ uzr okuje
F e- i i pk e, npr . k od tek uti na
s Pr ov Kom
. M j er en,e tl ak a m i er ni m
V ,1
:
F-
B:
F!
Pr oPor cr onatan naPon mosta
zbog pr omjene induktiviteta
( Lt* Lz) .
m ehani z m om s c j ev as tom
oPr ugom .
VO

o Ostali m jer ni postupci izvode

se difer enci jalnim tr ansfor m at.
@
M j e r e nj e pH rl e d n o sti o pH- vr ijednost je mjer a za a N adz or neutr al nos ti or opi na M1
p o re d bena iakost kiselina ili luiina a M j er enj a k i s el os ti i l ui natos ti .
mjerna
elektrod a o potencijal por edbene elektr od e a U obi i ai en dav ai pH - v r i l ed.:
je neovisan o pH- vr ijednost m j er na el ek tr oda od anti m o-
r Potenciial m ier ne elektr ode i e na s por edbenom el ek tr odom Znak
N az i v Objainienle P ri m j e r
ovisan o pH- vr ijednosti. od s r ebr nog k l or i da; u for m ul i
. Napon ielije je mjer a za s tak l ena m j er na el ek tr oda s R egul ac . s t a z a D i o p u t a d j e l o v a n j a p re d s t a v l j a p o d ru i j e u re d a j a n a .v 5, M1
pH- vr ijednost mjer ne otopin e. por edbenom el ek tr odom od
U pr av . st a z a Lnia t rahr rrt iar: ri
s r ebr nog k l or i da
R egu l ato r A p a ra t k o l i t v o ri , r-e g u l a c i j s k u ra z l i k u i z k o j e s e mo i e G2 ,N 1
M ieren j e j a k rrsti svj e tl a . Kod osvietljenja nastaie . m i er i l o r as v j ete ( l uk s om etar ) t z v e s 0 t z v rs n a v e i l c t n a .
f ot oele m e n t c pr opor cionalni foto napon . s v i etl om j er l z v r l ni il a n C l a n n a u l a z u s t a z e , k o j i z a h v a i a u t o k e n e rg i j e i l i .v 6

tL-.
I- irOo,o
fh
Ue 616 ( vidi str . 73.) .
a
m j er i l o r efl ek s i j e
m i er i l o m utnoae
R egu I i r a n a
v el i Ei na
ma s e o d g o v a ra j u c e i z v rl n o j v e l i i i n i .

V e l i i i n a k o j a n a re g u l a c i j s k o j s t a z i z a h v a c a v o d e i u
veliiinu.
B rz i n a v rt n j e
n

:--l lzlazna
v el i ai na
Fi z i k a l n a v e l i i i n a n a k o j u s e t re b a u t j e c a t i o d g o v a ra j u i e
u t v rd e n o i re g u l a c i j i .
B rz i n a v rt n j e
n

220
 Pojmovi i oznake regulacijske ponasanie
vremensko |iN13i3f1i.33
uusNA3'007) "
tehnikei tehnikeupiavljanja 3iN131391i.38 Vr em ens k o ponal an j e vode6ih veliEina
Znak
" N az i v O bi aa n i e n i e P ri mi e r
Na zi v O biai nj enj e Pr i m i er
u f orm u l i Sl i l edna Vr i j ed n o s t re g u l i ra n e v e l i -i n e s l i l e d i V re me n s k i m p ri l i k a ma v o d e n a
r egu l ac i j a pr om je n l j i v a v ri j e d n o s t v o d e i e v e l i i i n e re g u l a c i i a g ri i a n l a
Vode€a Veliaina l< oja se dovodi izvana u r e gul ac i i s l ( i l <r ug od- U
ve l i E i n a nosno upr avliatki lanr c, koji sam ne uc j ei e na nl u. J K eguracrra Vr s ta s l i j e d n e re g u l a c i j e k o d k o j e j e v o d e c a R e g u l a c i j a g ri j a n j a s d n e v n i m i l i
l< oju tr eba slijediti r egulir ana odno s no i z l una v el i i i na. s vremen, v el i i i n a u t v rd e n a v re me n s k i m ra s o o re d o m i l i t j e d n i m p ro g ra mi ra n j e m
rasooredom
Re g u l . Razlika izm edu vodece i r egulir ane v el i i i ne 'j U r - U. K eguracrl a Z adan a v ri l e d n o s t v o d e c e v e l i c i n e j e R e g u l a c ij a b rz i n e v rt n j e ,
ra zl i ka xd. w x stal ne vri -
nam i e i t e n a n a s t a l n u v ri i e d n o s t s t a b i l i z i ra n j e n a p o n a
Re g u l . o d stup. Negativna r egulacijsl< ar azlika x*: v - w : - - x d ; i ed nosti
S tva rn a Vr ijednost r egulacijske veliiine koj u ov a u pr om atr a- ; U, V remensko ponaganj e E l anov a regul ac i j s k og k ruga
vri i e d n o st tr anom tr enutku doista im a. I
xe Zadana Vr ijednost r egulacijsl< eveliiine ko j oj ov a u pr om atr f,- Z a pos ti z anj e opti m a l n o g me d u d j e l o v a n j a re g u l a c i j s k e s t a z e i re g u l a c i j s k i h n a p ra v a p o t re b n o j e
vri i e d n o st verliile poz nav anj e v r em ens k o g p o n a i a n j a p o j e d i n a i n i h i l a n o v a . K o d i s p i t i v a n j a o s o b i t o s e i z l a i e re g u l a c i j s k a
-'::i-:1 :1"":!:: Y 'bo-8?::"'1,1f " ; s taz a s r az l i i i ti m pr omi e n a ma u l a z n e v e l i i i n e , t e p ro ma t ra v re me n s k i t o k i z l a z n e v e l i i i n e .
)/ l zvri n a Veliiina kola pr enosi djelovanje r e gul ac i j s k og i l i upr a- Kut M oguc i s u s l j edeti po s t u p c i :
ve l i E i n a vljaikog ur edala na r egulacijskuodnos no upr av l j ai k u s taz u. pal j enj a r
z P o re me € e n a Veliiina l<oja izvana djeluje na r egu l ac i j s l <i l ( r ug, te na O pter etenj e
Postu pak O b j ain j e n i e I V remens k itok
ve l i i i n a nepoZeljan naiin utjeie na r egula c i j s k u odnos no i z - m otor a Odz i v Vr em e n s k i t o k i z l a z n e v e l i i i n e n a l < o n s k o k o v i t e
laznu veliiinu. na s k ok pr om je n e u l a z n e v e l i i i n e .

W^ Vode€e podr. Podr uija unutar iijih gr anica smiju l ei ati v odei a r egu
xn Re g u l a c. p o dr lacijska, izvr ina i por em ecajna velii i na, a da s e ne po
Y6 l zvri n o p o d r. povr iledi sposobnost djelovanja ur edaj a.
zr P o re m. p o d r .
l mpul sni Vr em e n s k i t o k i z l a z n e v e l i i i n e k o d i i l j a s t o g
odzi v i m pul s a u l a z n e v e l i i i n e .
Vrste upravlianja
Naziv ( r Dtasntente Pr i m i er i pr i m j ene

'l.--.
V ode6 e u p r a v l i a n j e lzlaznoj velicini su cesr o dodi- Potam nj i v ai z a k ontr nui r ana
jeljene ulazne veliiine ali ovisno upr av l j anj a s v j etl om Odz i v na I Vr em e n s k i t o k i z l a z n e v e l i i i n e k o d f u n k c i j e
o por emecajnoj velidini funk c i j u por as t a s d e f i n i ra n o m b rz i n o m p ro mj e n e k a o
il "i

-
por as ta ul az ne v e l i i i n e .
Upravl j a n l e p r i d r i n i m Ulazni signal se pohr anjuje dok U pr av l j anj a m otor i m a s a
I t l ano m
U pravlianie s
ne nastupi novi signal

Vr emenski ovisno utiecanje Yo-

s k l opni c am a

U pr av l j anj e r as v i ete uk l opni m

I v r e m e n sk i m de6e veliiine pr ogr amskom s atom S i nusni Vr em e n s k i t o k i z l a z n e v e l i i i n e k o d s i n u s n o g
t c) rasporedom m e m o r ijom odzi v obl i k a t o k a i p ro mj e n e f re k v e n c i j e (0 : 0 d o

l, d

6
Upravljanle s
putnim
Potpuno ovisno utiecan je
vodece veliiine
U pr av l j anj e di z al i m a, k otenj e
etai ni m k ontak ti m a, m ehani i k r
o:1,, (o : 2 t t f , k ru i n a f re k v e n c i j a ) u l a z n e v e -
l i i i ne. Fre k v e n c i j s k i o d z i v (l F t , , t l x yj) r faz-
ni odz i v (t o k f a z n o g k u ra rp f ((" ) p ri k a z a n i s u

Irl
E"
rasporedom

P o s t up n o Vodeca veliiina slijedi pr ogr am ,

upr av l j ani ok r etni autom ati N i qui s t o v i m i l i B o d e -o v i m d i j a g ra mo m u s v rh u
oc j ene s t a b i l n o s t i .

fl c
upravljanje iile kor ake potvr duje izlazn a
veliiina pr ije potetka novog
U pr av l j anj e di z al i m a s i v r s to
ugr adeni m pr ogr am om , al ar ni
J ,16 10
G
s tr o; s num er i i l <i m upr av l j r 1,78
kor aka
DO
l j anj em
lI r
Memorijski Upr avljanje kod koleg je pr o- M i k r or ai unal na upr av l j anj a ' 0.562 -5
q
programirano gr am pohr anjen u pr ogr amskoj s a s l obodno pr ogr am i r l j i v om
upravlianje m em or i j i m em onl om . 0,1i6 -t0
0,178 -15

"';"""
GrafiEke oznake a upravlianje, regulaciju (.) 0 d8
-10
mjerno i zvri n i i l a n izvr snl I r egur ar or

i
Poc9n ]mier ni . -20
miesto, j i zvri n o tzvr sne u r edaj
] Pr etvor nr K
- lo
I -40
osletnrk ml e sto naPr ave I Sr Snar a I
l F\ , , 1 1 = l x t y )
$ -50
-60
) f-l _70
OV tl -80
0J 0.20,1 0,5 0 , 8 1 , , , 2 I I 6 810
N i qui s c ov di j agr am B odeovdi j agram d*
222 223
 DIN1e226/s'68 Kontinuirane regulaciiske naPrave DIN'1e225/s'68-
Vremensko pona5anie regulacijsl<ih staza reiulacifske zadatke
DIN1e22el1e'7s
ii.l.f.t"iEne
Po s t u p a k o d zi va n a sk ok
Po s t u p a k o d zi va n a sko k im a u pr aksi naiveie znaie- Kod r egul ac i j s k i h na p ra v a s k o n t i n u ra n i m d i e l o v a n i e m mo i e i z v ri n a v e l i i i n a L u n u t a r i z v rs n o g
n l e , j e r se p ri j e l a zn a fu n kcija m oie eksper im entalno ops ega ) '6, popr i m i ti s v a k u v ri j e d n o s t .
o d r e d i ti n a j d e i ce s n e zn atnim naPor om ALtatl uno l dar i os tav n o s e l e k t ro n i i k i m re g u l a t o ri ma o s t v a ri v a i e l i e n a s v o j s t v a o v d i e - c e s e ra z ma t ra t i
i z " r " gul ati l s k e ur ed a j e k o j i n e ra d e e l e l i t ro n i i k i (me h a n i i k i , p n e u ma t s k i , h i d ra u l i i k i )

R es u l ato r Odz i v regul atora Obi ai nj enj e

Odziv na skok Tip Kar ak ter i s ti i n e veliiine
P Odz i v na s k ok re g u l a c i j s k a ra z l i k a
Po - staza x s l i j edi ul az nu v el i - u z ro k u j e p ro p o rc i o n a l -
koeficijent i i nu y pr opor c i onal no n u p ro mj e n u i z v ri n e
^d
P ro P o rcro n a r-
i neus por eno -v velii ine
nosti Ko: x/Y

Ko: koeficiient
/a p ro p o rc l o n a r n o s t l
P T r-sta
l <o e fi ci j e n t p ro - v el i ti nu y pr opor -
p o rci o n a l n o sti c i onal no, us por eno D Odz i v na funk c i i u poras ta b rz i n a p ro mi e n e re g u -
pr em a e- funl <c i j i l a c i i s k e ra z l i k e u z ro k u -
K r:x'0 j e o d re d e n u v ri j e d n o s t
E vre me n ska rc
l
v
-v
^d
i z v ri n e v e l i i i n e
ko n sta n ta r
o
Cs K e : d i f e re n c i j s k i

IZI hF
x s l i j edi ul az nu v el i -
i i nu pr opor c i onal no
\y - yc)ot
,. --.til- koeficij ent
N
us por eno s dYi i e
"u - /s I e : d i f e re n c i j s k o
.C6:1o v ri j e n re
v r em ens k e r-R 1
N k ons tante Odz i v na s k ok re g u l a c i j s k a ra z l i k a u z -
ro k rrj e o d re d e n u b rz i -
xd n u P ro mj e n e i z v ri n e
0
N tl f" p." p" * veliiine
d P -T , sta za
ko e fi ci j e n t p ro - c" i onal no ul az nu
,, 1dy
p o rci o n a l n o st i v el i i i nu 7, al i K t : i n t e g ra c i i s k i
' x.j d/
K ,: x/y us Por eno z a koefi cij ent
.. v r i j em e f,. 1l f 1 : i n t e g ra c i j s k o
mrtvo vn j e me
T, Ro .cr T v ri i e me

i s l i l edi ul i z nu v el i - PD Odziv na re g u l a c i j s k a ra z l i k a u z -
P T ,-T 1
ai nu / pr opor c i onal - ro k u j e p ro mj e n u
staza
l (o e fi ci j e n t p ro - no us Por en s i z v ri n e v e l i i i n e
p o rci o n a l n o sti e- funk c i j om i
-v s P -i l a n o m i D -i l a n o m
K r:x'-Y m r l v i m v r em enom .
,, Rl +,9
mrtvo vn l e me n..:-
K r: v ri j e d n o s t
I, vrem, l<onstr '' Fo
t0 P ro P o rc t o n a l n o s t l
l . - sta za -R t R z - I ' : d e ri v a c i j s k o v ri j e me
I n te g ra ci l sko
vri j e me f1 PI Odz i v na s k ok re g u l a c i j s k a ra z l i k a
Rr C u z ro k u j e p ro mi e n u
Foc i z v ri n e v e l i i i n e
s P -t l a n k o m i l -d l a n k o m
- v
! .. vn F:
o
l -T r sta za x j e v r em ens l <i
\rt Ro
i n te g ra ci j s ko i ntegr al ul az ne
1 I . : v ri j e me re g u l i ra n j a
vri j e n re fr v el i ai ne /, n :\:
T, Fo C, ili uspostavljanja
vre me n ska us por en nel <om
N ko n sta n ta v r em ens k om re g u l a c i j s k a ra z l i k a
PlD Odziv na skok
u sp o ra va n j a t k ons tantom u z ro k u j e p ro mi e n u
R1 C't
q i z v ri n e v e l i i i n e
N L)l -l
d s P -, l - i D -u d i e l o m.
i ntegr al ul az ne
l v el i i i ne y , us por en
m r tv i m v r em enom .R1R2
R ,+R )
7,. .,n _ nt i n2
Ra
Tn = l R j + R z )C 2

224
 Nekontinuiraneregulacijske
naprave |iNi3il31i;19, N am jeStanje regu latora
D v o p ol o i a j n a re g u l a ci j s ka napr aya Tr opoloiajna r egul ac i j s k a napr ay a R egul ac i j s k a napr av a j e t o b o l j e n a mj e i t e n a , Odz i v regul ac i j s k e s taz e na s k ok
l z v r 5 na ve l i i i n a mo i e ko d dvopoloiajnog r egulato- Tr opoloiajne r egul ac i j s k e napr av e r as pol ai u s tr i r i to j e m anj e pr eo s t a l o re g u l a c i j s k o o d s ru p a n i e g ra n i i n a
r a p o pri mi ti sa mo d va stanja: U i lZ. uklopna stanj a: s tanl e | - l Z - s tanj e l l . I ov a t o l e ra n c i i a
D v o p ol o i a l n i re g u l a to ri pr ikladni su zbog nekonti- vr st r egulac i j e m oi e s e pr i m i enj i v ac i s am o na o i to j e k r ac e v r i j eme u t i t ra v a n i a i u t i t ra v a n l a
n u i r a no g p o n a i a n j a sa mo za pr imienu na takvim uspor enim r egul ac i j s k i m s taz am a. o i to j e m anj e m ak s i ma l n o n a d v i i e n j e V -.
r e g u l aci j ski m sta za ma ko d kojih je pr om jena r egul- Kod pr ev el i k i h poj a-a n j a re g u l a c i j s k o g k ru g a
c i j s k e ve l i i i n e vre me n ski ovisna ( uspor ena) . m oi e r egul ac i j s k i k r u g p o s t a t i n e s t a b i l a n . Ir: v ri i eme
zaorzavanla
K a r a k te ri sti ka . ka r. ve l i i i ne Vr em ensko ponaSanje El ek tr oni i k a i z v edba VO , KPB KPi

Dv op o l o l a j n i r e g u l a t o r
Kr ^: P- k oefr c i j ent ( r e g u l a t o r) d: v ri j eme
Kr t: P- k oefi c i j ent ( s t a z a ) l nacvr anl a
rz eo

^2

I . : m r tvo vri j e me nes tabi l an 2 . g ra n i c a s t a b i l n o s t i 3 . p e ri o d s k i s t a b i i i t e t 4 . a p c ri o d s k i s t a b i l i t e t

i [ : v r e me n ska ko n sta n ta
Pos tupak po Z i egl e ru i N i c h o l s u o lz tablice nalpovoljnijih n a mj e S t a n j a re g u l a -
J ednos tav an pos tupa k k o d n e p o z n a t i h k a ra k t e ri s - t o ra u z e t i
Tropo l o l a i n i r e g u l a t o r ti ani h v r i j ednos ti r eg u l a c i j s k e s t a z e .
Pos tu oak :
regu- D eri v ac i j s k o
vrijemeil,
r' r R egul ator upotr eb l i a v a t i k a o P -re g u l a t o r u z a -
tv or enom r egul ac ij s k o m k ru g u (f : c c ; l : Q ).
o Pov i s i v ati k oefi c i j e n t p ro p o rc i o n a l n o s t i K p x s v e ,
n a mj e i te na dok r egul ac i j s k o od s t u p a n j e x * i z v o d i t ra i n a t i t -
v rij ed n ost r anj a s k ons tantnom a mp l i t u d o m.
o U tom s tani u odr e d i t i t ra i a n j e t i t ra j a I p i k ri t i i -
n ni P- k oefi c i j ent Kp x x .

I
tEs
'
Pos tupak po C hi enu , H ro n e s u i R e s w i c k u
Ak o s u poz nate k ar a k t e ri s t i i n e v ri j e d n o s t i re a l n e
Te i i t i z a n a i k ra i i m t ra j a n j e m p o s t u p k a i re g u l i ra n j ? . .
Mrt v o v ri j e me I , i v ri j e me z a d ri a v a j a I " k o j i
E p o d ru i j e
neosj etlj ivosti
s taz e i l i s e m ogu Ia k o o d re d i t i o d z i v o m n a s k o k
( v i di gor e) ,pos tupas e p o s l j e d e 6 o i t a b l i c i . P ri t o m
k o d s t a z a s f 2 - k a ra l (t e ri s t i i (o m z a j e d n o t v o re
n a d o mj e s n o mrt v o v ri j e me f , r(f , + -L : R , t )
hr I , : m r tvo vri j e me tr eba r az l i k ov at.i da l i j e u t j e i u n a mo g u t n o s t re g u l a c i j e s t a z e , a k o s u

It{ I . : v r eme n ska ko n sta n ta o r egul ac i j s k i tok ap e ri o d s k i i l i

o per i ods k i , a tr eba u s l i j e d i t i s o k o 2 O / o n a d v i 5 e -
veliki u odnosu
P ri b l i l n e
p re ma
v ri j e d n o s t i :
v re me n u i z j e d n a i e n j a 7 ] .

i[i P rik la d n o s t r e g u l a t o r a ko d d a n ih sta za

nj a, odnos no da l i
r r egufac i j s k a napr av a t re b a b i t i n a mj e i t e n a o p t i -
d o b ro re g u l i rl j i v o :
u mi e re n o re g u l i rl j i v o :
Tz l T, E > l O
Te l T, E > 4 < 9
IH Re sul ator m al no z a i z r egul i ra n j e s me t n j i (p o re me i a j n i m l o i e re g u l i rl j i v o : T" f T, E < 3
IH Staza v el i i i nam a) A k o n e ma mrt v o g v re me n a , u j e d n a d i b e s e
P 7-poloi. . nam j es ti ti pr om j en e v o d e c e v e l i i i n e (v o d e n j e ).
PI PD P ID u mj e s t o f , , s t a v l j a I , .
r egul ator
Po X o re me c a , Voalenle
P eri ods ik, P eri ods k i
P-Tr Aper i ods k i re g u l a - A p e ri o d s k i re g u l a -
X X s = 20/o s = 20o/o
o c i j s k i pos t u p a k cijski postupak
nadv i S enj a nadv i S enj a
N
P*r , X XX
T' 18
P Kpa:0,3 ,t K P \ -0 , 7 K P R: 0 . 3 K "^-0.7 ,]-
P-T, XX A p s' " =/ . e APs / rF APs / iE APs / iF

t) L
r! rs
X X ,(pR:0,5 Kr^=0,7 K P R: 0 , 3 5 K P R -0 , 6 1
P -T .-T 1 -----* K;jn k:k Acs /.t AP5 /.E
x> T , X d PI
Ir :4 f,t Ir:2,3 I,E fN:1'2 Is T -T
DO
q) lo o
K P R :o,9 5 l L KpR:0,95
L
N Kr * :1 ,2 K P R :0.6 ;-4-
r!
| -Tr X XX x AP5 r.E Xr s.fa APs /,E k-+
F P ID
t_T X T":0,42' 7,, T,:0,47.7,t I':0 ,s.r ,e T":O,4 T,r
x x : o so b i to p ri kl a d a n , x: pr ikladan - : nepr ikladan Tn:2,4 7,t IH=2 I,e ,N-'r IN :1
' 35 4
225
 LogiEl<i
vezniElanovi BiN
i3633;]
li" " Pojednostavlienja s Karnaughovim tablicama
Tablica s tanj a
Sp o j n i srmb o l i L o g iika funkcija. naziv N adom i es ni s poi Pr av i l a r Susjedne su one potpune koniunkcije polja ko-
A] BLX Kar naugh - Veitchovom d i i a g ra mu ja s e me d u s o b n o d o t i i u s i e d n o m s t ra n o m
o U
X-AnB 000 ( K- V- di i agr am i l i K -V -t a b l i c a ) se zbog po- (n e s u g l o m).
j ednos tav l j enj a no rma l n i h l L l o b l i k a s Y e Y e z e o Ta k o d e r s e mo g u o b u h v a t i t i p o l i a k o i a l e i e n a
l-veza
0'1 0
---L-*) x tabl i c e s tanj a z a ko j e j e X : 1 , P re n o s e u o d g o - ru b u t a b l i c e .
(l<onjunkcija) i .- iol o r V a ri j a b l e j e d n o g b l o k a , k o i e s e p o i a v l l u i u n e g i -
-- -t -f .- v ar aj uc e pol i e Kv - l a b l i c e .
ra n e i n e n e g i ra n e , o t p a d a j -.
111 o Od pol i a do pol j a s a mo k a d a s e i e d n a u l a z n a
v ar i j abl a m i j enj a. r U j e d n o m b l o k u s a d ri a n e v a ri j a b l e s u l -p o v e -
X A vB 0 0 i0 zane,
r Potr ebna s u 2" - po l l a (n : b ro j u l a z n i h v a ri j a b -
I
0 1 11 ti ) . o A k o s e l -v e z e s l L l -v e z o m me d u s o b n o v e i u ,
I L l -v eza
(d rsjunkciia) ] rl1 1 i r Sus j edne potpune k o n j u n k c i i e 2 . , 4 . i i 8 . b l o k o -
v a obuhv ati ti z ai e d n o .
nastaje pojednostavnjena iednadiba funkciie.

- 1
O Tablica stania .r) lednadlba ..+ K - V-tablica .r+ P reos tal e v ari i
X..A
1 A
NE - --\-{-- P ri ml er za 2 vari i abl e
{ n e 8 r ( r lr ) lA tsl xl
I - ----r-----'l
?lJl x -.A .. Ll
I

i
X..ArB

N l - ve za I o-l
11
00

11
1-
0
1
t-
1
0
il? ? IJ
X :A r
X -A
X=A n
B
iJ
B
[-_-l:B

I x . A ,/B i 0
Logi i k a funi r l a:X= A B) ,A . B) + l l i n i t a l i z i ra n lao g i i k af u n k c i j r: 6

Ii. 1 AEX
----F--f
P ri rnj er za 3 vari jabl e
r_ 1
N | L l' ve za
0 I ll

li
[ -r-
1
L
2_
s 0l 0
ol r
I X=A
x :A
B
B
C
.. c
ii
tl
:AnC
!_ I

ti
il
X : ( A r .B) v( An B) -o
0 010
9. !_ ;-T_i)
-1- I X :A .. B r C
L-J

l,

tt E X IL I
i !-- t q
H s X :A n B n C
L 1 oT r q i e-+! 1 X=A B " C
T
( pr o tu valencijr ) --1
i -- t - q l 011 _q X=A n 6 n C
-----+-----
I X. ( AvB) a( AvB) 011
-
t_ 1 110
-----f---- -q X=A n B a 0 ll
_ l i _ '"
,a n t.
" ''

u (c l <v rva le n cija)

ilr: i
00
lo --\ ).-
A".------.-.- B
X
I 1
Lot i c k a
1t1

nk c i j aj X:
0 X :A n B n C
+ Mi n i ma l i z -l ra n a l g g i i k 4 f u r) l(,!iia: ..
(A a C ) v (A a B ) v l: !l

'1 r1 1
P ri mj er za 4 vari jabl e
X AvB
ls B c D X
za P or na vr ata -.- ---| 1 0 U 0 0 X :A B C D !l

(i n h ib ic ija) 2 0 0 0
0 0 l 0
l x :4,.
X :4,,
B .
B ..
C
C .
D
D
il :n n c
X-ArB 0 A
0 I 1 X ' -4..,8 C D |tt |
I
I t-- 5 0 1 0 0 0 X :A n B r 0 n ti tr

I
' ( i m p l i l< a ciia ) f -.-- l
6 0 0 0 X :A r B n C n D U
l ,11 7
1
I 1 0 0 X :A n B n C a D
1
I
4& u ' Ad=l-'g tladom je5tavanje
8 0 1 0 X=A a B n C n D v".,,,
A +
l ogi €k i h El anov a os tal i m a.
9 0 0 0 0 X :A n e e I D
,^\.r^\
cl *-ll
-q
stovr iiedni vezni c l anov i dobi v aj u s e k ada s u:
10 0 X .= A
^
B .. C D
i . svi & kr oz l,
.. svi lr oz & n adom ;ei teni i 11 0 0 0 X :A n 6 n C n D
t'
l
l. svi pr ikljuici pr em a s r ani u i z l az a s u i nv er ti r ani 12 0 l X A ..B .C D :e n D
( izuzetak: NE- ilan) X :A n B n e I D
i, 13 1 0 0 0
Jspor editi logiiku al gebr u ( s tr . 10)
14 1 n 0 X :A a B n e I D
I 15 1 0 0 X=A r B a C n D
l, 16 1 0 X :A n B n C n D
I
Mi n i ma l i z i ra n al o g i i k a f u n k c i j a :
iI Logi i k a funk c i j a;
X:{,\ I' u u A B C O, .A LJ D'+ X = (A ^ e ) t (C ^ D )
I iA g r-: l )i 1A,'J C I r' A I C D)
It : 228 229
i,
I
j
 D IN40e00
r.12184 B i stabi l ni sklopovi DI N40e001, 1217. 84
Re l ak s ac iis k i sklopovi
So o i n i si mb o l i Re a l i za ciia Naponske k ar ak ter i s ti k e r r r m l ena N a p o me n a

Sc h m i tto v Sk l opk a R S - N l Ll - S B x X
o k i d n i skl o p pr ai ne fl i p- fl op postavlianje
0 0 S: postaviti
( Sc hm i tto v v r i j ed-
triger) nosti ,
obl i k o- J.----B
t-t_
0 l 0 P0slaY.
P0Yraln0 R ; n a t ra g
I tl
vai 0 0 x n xn s P re ma n l e POStaY
i m pu l s a --.ln E (Y ra t i t i )
I 0 0 neod redeno

p o s t a vi t i :
U;1,- Us- U 17 t RS -Nl-
X 1 -1
,, u, fl i p- fl op
natrag
R.2 + R E
P O s t a vi t a :
Rs Rc1 RE d;--} Xr
-0

M o n o s ta b i l n i
RE( RB+R K+R c l ) +R B Rcl

Z atez n a
IL-F
m u l t i v i b ra to r *Us s k I op k a,
v r em en- RS FF,
Ra, Rcz s Ka ov i s i o i z l .
I s k l opk a s tani u
lndeks n:
X S t a n j e p ri j e
o l i mp u l s a ri t ma .
C It l Indeks n+1:

i,, Iluv
Stanje nakon
i mp u l s a ri t ma
4
I I
t
tJt, VT v2 l
I
I
t
I
t tu: In 2 C R g1 :0,7'C R .t U sporeni
-l :

-(D ) U s p o ra v a n j a :
Na izlazu se
t As t a b i ln i Gener a-
p ro mi j e n i
II m u l t i v i b ra to
1
tor
Pr av o-
k utnoS
stanie tek kada
ulaz C ponovo
I v o d i p rv o b i t n t
R( Rsz Qgt Rcz i m pul s a
tI X
signal

M as ter - Sl a-
*--lH.

ffi
t) 1R c1 X X
,4-( z v e- F F ( gl av -
xn
[t \,/ ni - pom o€ni ) 0 xn J1: P ro mj e n a
X upr av l j an s stania na izlazu
<i\ ,/ \ /2 lu; lu, oba bok a 0 J-L 1 0 postaje dielo-
4) \s i
l r u - In R ez G =0,7 Rs2 C1 | 0 1 11 0
t v o rn a t e k
t,-i-..1^- a
V1 Y2 I
t fr z: In' R er C 2=0,7 Ru C2 0 0 Jl- X. XN
ponovo vodi
p rv o b i t n i
.1 signal
1 1 J1 0 0
t"i t1 7 Ma s t e r-FF S l a v e -FF
* :b i l o koie stanje (g l a v n i ) (p o mo c n i )
B is t ab i l n i D j el i l o
mult i- fr ek v en-
v ibrato r , c r l e, J - K- M as ter - IJ 1K c1 X
f lip-f lo p m em onJ : Sl av e- F F
s i gnal a
( gl av ni - po- 0 XN xn
m o€ni ) ,
upr av l j an I 0 JA 1 0
s oba bok a
0 JL 0
0 0 .lL x n xn
1 JL xn X"
p ro mi e n a

230
 Kodovi ASCII kod DtN66003t6.7.{
P rim j e r : p r i k a z b r o j a 3 6 5 8 9 c D E
p-1
P ri drui i v .
l t\ 0 1 2 3 ) 6 7 D_n Iri s pi tnog
bi ta
II\ :o
E
P
0
P P
0
P
0
r P P P a
fnsaLS B
u BC D - k o d u 0011 = E 1 1 1 1 7
OllO 0101 ;c
0 0 1 1 I
u A ik e n o v o mk o d u 0 0 1 1 6/
0011 1100 1011 Yi 89 0 1 0 1 0 1 0 : )
o! E! 1 5,,-'4 1
Tetradni kodovi Je d n o ko r aE ni tetradni kod 0o 0 0 NUL D LE 1..!. P a P 0 0 0 0
D e c i ma l n i 01 1 1 soH DC1 1 q 0 0 1
kod BCD-kod Aikenov kod Gr a ye v kod Gl i x onov
O'B ri enov 02 2 2 S TX DC7
k od kaA 2 B R b r 0 0 1 0
0 0000
03 3 3 E TX DC3 3 a s c s 0 0 1 1
0000 0000 0000 0001 04 4 4 EU I
1 0001 DC4 4 D T d t 0 1 0
0001 0001 0001 0011
2 0010 0010 0011
0s 5 5 ENQ NAK 5 E U 0 1 0 1
0011 0010 06 6 ACK
,1i 3 001 1 0011 0010 SYN 6 F f 0 1 1
0010 0110 0
1 0100 0100 0110 0110
0t 7 7 B E L ttb 7 G 0 1 1 1
0100 08 10 8 B S CAN n
;i 5
6
0101
0110
1011 0111 0l 11 1100 0s 't1 HT EM
d
q
I Y
I X
v
1
1
0
0
0
0
0
1
1100 0101 0101 1110 OA 1Z 10 LF SUB
i, 7 0111 1101 0100 0100 J Z j z 1 0 1 0
8 1000
1010 OB I J 1'l EJL ; K t k 1 0 1 'I
l, 1110 1100 't't00 1011 0c 12 FF
9 '1 001 FS I 1 1
1111 1101 1000
L
0 0
l.
il i
Vr i j e dn o st 8421 2421
1001 OD 15 13 C R
O E 16 14 S O RS
:' M
N
l m
n
1
1
1
1
0
1
1
0
O F 17 15 )t US l 0 DEL
ili M ies to 4321 4321 4321
0 0 . . . 0 F1 0.. tr 2 6...3 F30...3F 4A...4F
1 1 1 1

i;
lr
Vi5em j e s n i k o d o v i
0 ..10 20...3740...57 60...77 100
)u . . . )f 6 0...6 F 76...7t
...111120...137140...157160...177 e o k t . b ro j o d -d o
* h e k s . b ro i o d -d c

Dec im a l n i b r . Kod2od5 Ko d I o d 1 0
Ii Trokoratni H ammi ngovkod 0 . . . 1 s16...3132...4748...63 64. ..79 80'...95 96. ..111112...127 e d e c . b ro i od*do

il
tl
tl
0
1
2
00011
00101
00110
0000000001
0000000010
0000000100
0000000
0000111
N ar edba
V rsta i Z nai eni e
naredbe
-

0011001

l
3 01001 0000001000 0011110 NUL N U LL Nula, nilta
01010 0000010000 0101010 S OH l rc S TA R TOF H E A D IN G Potetak linije uvoda
q
01100 S TX lrc STA R TOF TE X T
0000100000 0101101 Zn a k p o i e t k a t e k s t a
6 'I 0001 0001000000 ETX lrc E N D OF TE X T Zn a k k ra j a re k s t a
011001.1
7 10010 0010000000 0110100
EU I

ENQ
lrc EN D OF TR A N S IY IS S ION K ra j p ri j e n o s a
8 10100 0100000000 1001011 lrc EN QU IR Y P o z i v z a p ri j e n o s p o d a t a k a
10000 ACK AC K N OW LE D GE
[{ 1000000000 1001100
BEL lr-lc i P o z i t l v n i p o v ra t n i s i g n a l

[fr Mjesto 54321 9876543210 7 654321 BS i FE

BELL
I BA C K S P A C E
Zn a l < z v o n a
P o v ra t n i k o ra k

ftF AS C I I ko d
( Am e r ica n S ta n d a rd Co d e for Infor m ation- ln-
lsp itn i b it: Kod svakekodne ri j ei i nadopunj ava se
b r o j m je stas v ri j ednoi i u 1, na paranbrol (p: b.) i l i
HT
LT
l rE
IFE
lr e
I HOR IZON TA LTA B U LA TION
I L IN EFE E D
I V E R TIC A LTA B U LA TION
H o ri z o n t a l n i t a b u l a t o r
P o ma k re d a (l i n i l e )

II[fl, terchange) n a n e p a r a nb roj (n. b.). FF IFE ] FOR MFE E D

V e rt i k a l n i t a b u l a t o r
P o ma k f o rmu l a ra
S a s t a v : 7 b i ta i 1 i sp i tni bit, 128 znakova.
LK IFE I C A R R IA GER E TU R N P o v ra t k o l i c a
O v i m e se mo g u p ri ka za ti upr avljaike nar edbe, Pr i m ie r i:
so S H IFTOU T Zn a k ra j n o g p re s p a j a n j a
a l f a n u me ri i ki zn a ko vi i p osebni znakovi.

Vr s t e u p ra vl j a tki h zn a kova:
ko d n a r ijei h ek s ok t. d ec . {sc tl P -bi t
SI
D LE
D C l ...4
n
DC
S H IFTIN
D A TA LIN K E S C A P E
D E V IC EC ON TR OL1,..4
Zn a k p o v ra t n o g s p a j a n j a
P re s p a j a n j ep ri j e n o s a p o d a t a k a
U p ra v l j a i k i z n a k n a p ra v e I . . . 4
I 0 0 1 1 1 OB 13 11 NAK TC N E GA TIV E A C K N OW LE D GE
T C : P ri l e n o sn i u p ra vl j a i ki znak N e g a t i v n i p o v ra t n i s i g n a l
0 0 ,l SYN TC SY N C H R ON OU S ID LE
( Tra n sm i ssi o n -C o n t rol) 1 0 0 54 124 84 T n. b. Si n k ro n i z a c i j a
E TB TC EN D OF TR A N S MIS S ION B LOC K K ra j p ri j e n o s n o g b l o k a
F E : U p ra vl j a i ki zn a k fo rmata 0 1 1 1 I I 1 JT 77 53 n. o.
CAN CANCEL Poniiten, niitetan
( F o rma t E ffe cto rs) EM E N D OF ME D IU M K ra j z a p i s i v a n j a
P 7 6 5 3 2 * LS B SUB S U B S TITU TE
lS: I n fo rma ci j ski ra sta vn i znak Supstitucija
( l n fo rma ti o n S e p a ra tor s)
ESC E SC A P E P re s p a j a n j e
1- P : ispitni bi t ( M SB) FS IS FILES E P A R A TOR Zn a k ra z d v a j a n j ag l a v n e g ru p e
D C : U p ra vl j a i ki zn a k a p a rata
LSB: Least Sig ni fi c ant Bi t
GS ts GR OU PS E P A R A TOR Zn a k ra z d v a j a n i ag ru p e
-: O s ta l i u p ra vl j a i ki zn akovi ( najmanje z nai aj an bi t) RS l(
R EC OR DS E P A R A TOR Zn a k ra z d v a j a n j ap o d g ru p e
US IS U NIT S E P A R A TOR Zn a k ra z d v a j a n j ad i j e l a g ru p e
MSB: M ost Signi fi c ant Bi t SP S PA C E
( najznataj ni j i bi t) z n a K ra z ma k a
DEL UELE If Bri s a nj e

t- 232
233
Broj ilo, djelilo, posmiEni registar 12/784
DrN40e00r Memorijskiprogramirano
upravtianie
(MPU) " BiN
1!i3113:33
P ri m j er: A utomats k i s poj z v l j ez da-trok ut
Str uj na s hem a k onv en c i o n a l - P ri k l j u i i v a n j e MP U P ro g ra mi ra j e p re ma k o n t a k n o j s h e mi
nog upr av l j ani a
MO q

0
iF-
tv 01
Napr ijed - nazad H F-
P r es Pol I vo

[,401 A01 rAA AQ2

Ak s ink r o n o b i n a r n o u n a p r iie d n o b r o iilo ( 3 - b ita ) e
--l ij,tHt 1F
Iba
{A F
Er t;z :o
__l MA O
{F
00

1
o F
nak on
hln i m pul s a

dect- decr-
Sinkrono b i n a rn o u n a zadno br oiilo ( 4- bita) 7
malna Co UD Cr m al na

n 0 0 0 I '1 1 15
0
0 0 1 1 'I 0 14
1 0
0 0 1 U
'| 1 1a

0 0 1 1 1 0 0 12
J

0 I
,| 1 11
1 '10
0 U 1 1 0
6 0 1 1 0 1 I
7 0 1 1 1 0 0 8
0 0 0 I 1 7
I 0 0 '| 0 1 0 6
10 0 1 0 0 0 1
1l 0 1 1 0 0 0 T i j ek z nak ov a z a pr i j e n o s znakova S truk tura uprav l j ai k i h naredbi
12 0 0 0 0 1 1 J s pr ogr am s k e napr a v e
n ,l
0 1 0 0
IJ

14 I 0 0 0 0 '| 1
0 0 0 0 | | ob'llezavanle I Paramecar I
t5 I 1 0
Y t +
Dlelilo fre kve n ci j e :
n
L] F-
ulaz b r. 1 5
rt
t! I o i E 16 |
2l

trt ,l'ffllll,,' lLl ulaz

i
b r. 1 6

/r: u l a zn a fre kvencija o"l lrl t4 Pr i m j er : z nak I c e bi ti p re n e s e n u

f, : p o d i i e l j e n a fr ekvencila tl n
t;
ASC II k odu dodjela izlaz b r. P l
n :b ro i F F Pr ogr am i r anj e ( nai i n i p ri k a z a )
Po s m i i n i re g i sta r
s a s e ri j ski m u l a zi ma

smi, e r .o o sma ka
i izlazim a

Qa
T

E
)i .
..
lrnmi_
br.nl 6:
---F
It
r lo
l5tar rla n akr

J; fr
l-
ma br,

IL'D =

0
0
Shem a dj el ov anj a

aa0
i 0r-
(SD)

400
Kontaktna
F0 0

H/hn
lJ:
s h e ma (K S )
f0'

Ltj
A00

l \ ro o
L
Ta b l i c a
0

0
0
0
I r0 r2
0 s-i-tta
n a re d b i
0 L
1l u
-
N

N
-
TN )
i
l E r0 r0
E 0 1
IM 9
-9-
Lt 2,
____J Qa
2lo 0
/HF 0r0 (Ttf ]E 0 r 3
.l'o l- l 1 D
nf F" 'l ff"'lI
ttl -
l1D

,'l
l- - 1 D
> c1
-+-
5l 0
310
4 t0
t
l:
l0
0
I
0
F:A3

gr afi c k i s i m bol i i s i mb o l i A S C | I k o d a
a 0 r5lo
0 0 6:
M r0
A0
mn e n ro n i i k o s k ra i i v a n j e o z n a k a
6
0

f fu nkcij a

234 235
Simboliza memorijskiprogramirano (MPU)
upravlianje DrN1e2le/s.83 Cesti upravliaEki Elanovi DtN1e23e/s.83
F unk c i i a tr u i n a s h e ma K o n t a k t n a s h e ma S h e ma d i e l o v a n i a I a b l i c a n a re d b i
Operacije o b ra d e si g n a la
---r-- , tgs t01 aIg ,
ut_lt--J
JL \/
rJ
^') IJL |
*r)
*r?
tLl

H',il'il
H'rl I
S premni k

H',H',il"t-l
lEsz rol l I
i rH F I

Povratno fs0
us por enj e Irr
l---1 l--r--l
-l r rr
\ /
I It0 rl
I JL I JL |
l ^ ssl I lr , 4l
-r
| -t T | |
K2-< l-rr
rs 1 as s lss I
I a6s
I
O pera c i i e z a o r g a n i z a c iju p r o g r a m a Vr e m e n ski E l anovi t00

Nulta NOP P ra zn o nr emor ijsko m jesto i-p,,t' Tnl I-]FJF_{H A00

o p e r a ci j a

fi .i..,;lP rra"a, M em or i j a Eqo Es1Eqz

lo^.t""r-pot"tor. , tss E01 Ag6
pr ev l adav a H r I L-{')-l
'l I --" 1
Sl<ok 5 Proqran ce se vra6anje I ts2 Aqq I
Usp o r e n o ' TU
'naStavltl
d:noj
na
adresr
u k lj.u Ei H-'H 'l
va n ,e I I i - 'l
lrlrrl,rl

Oznake o p e ra n a d a 16,6,611,,l E ,0,2l

K o d i s t o v re me n e l 0 0,1i R , , l A ,0,gl
nared be. postavljanja l a,0 2l L l E ,g,6l
I v ra c a n J a (u o s n o v -
ll o,Tltl' , TE-o:n
lQ,g,t,ls lA,0,dl
pr ev l adav a
n o s t a n j e ) p re v l a d a -
v a p o s l j e d n j e p ro g -
l_;-r-l-::.
P rav i l a p r o g r a m i r a n j a
..------ postavljanje ra mi ra n a n a re d b a .
r Sv a ko l o g i tko sp a l a n j e poiinje s P- nar edbom L o Kod r azgr anati h s tr uj ni h tok ov a pr av i l o l Ll m or a Samo- EIs t61 ASS
( t a ko d e r I i l i l L l ). biti pr ije I i z nudeno pr ogr am i r ani em m em or r l e. pod r i anj e

r N a r ed b e r l o g i cka sp a lanja m ogu upr avljati po r Sigur nost od pr ek i da i i c e pos ti i e s e ti m e dr

H H H t_l
v o l j i mn o g i m o p e ra n d i m a. se svi dav ai j nar edbi s poj eni k ao i s k l opni c t k oj i l a00l I
, m or aju isk l j ui i tr potr oi r i r , pr ogr r m r r r ;u s I i l i LI t J I
r J e d an o p e ra n d mo i e b iti po volii cesto Pr oSr a- S0F - IJ L I
lLl.
m r r an
o Sigur nost s poj a uz em l j enl a Pos toj i ak o s u s v i
o Ko d mn o g rh MP U su strv r mor a u naceiu lLl- vezu da;aai nJredbr k o;r s e'uk l ;uc u1u na potr os aa
Pr o S r3 mrrJtr r-ve za spojeni ka o r adni k ontal <t i pr ogr am r r anr .
 -t' 2110' 76
D IN42021 M ikroraEunalo
Ko ra d ni m ot or
Br o j ( o r a- Pol uk or aEni pogon M l k - pr " * * Mi k ro p ro c e s o ri s u v i s o k o i n t e g ri -
Ko n s t r u kci i a i n a i i n d j e l o va nia odgovar aiu sinkr o- ra n i s k l o p o v i k o j i s a d ri e v e l i k i
KA KC
n o m s t r oi u . V rtn i a se p o stiie upr avlianiem naiz- l"d".p"l"l lt"p"l^i s a b i rn i c a p o d a t a k a b ro j v e z n i h s k l o p o v a
m i e n c e sta to rski h n a mo ta (pr om ienom Polar iteta)
s m ier -s2
u z o o m o c e l e ktro n i ke .
ok r et nl a s1 s1-s2 sils1 si s2 Fu n k c i j e k o j e t re b a p re u z e t r mr-
k ro p ro c e s o r o d re d u j u s e p ro g ra -
D L 1 211 2 1,312.411,32,4

1,, 1 X rll,f*l.t mo m
u n o 5 e n j e p o d a t a k a i n a re d b i u
mi k ro p ro c e s o r
t; '' 4
X
X -l "l xl"l
xl
- o b ra d a (p ro mj e n a ) p o d a ra k a
iznoienje podataka
\ ii'i, 3t i , I l" I
u lr,,
-
)' l +,
3
al l
L t2
2
x -l x1x
xl
t
lt
-
xl
x
|
l*l-
I
-
-
x
P o d a c i i n a re d b e mo ra j u b i t i p re d -
s t a v l j e n i b i n a rn i m b ro j e v i ma

f i, r 1 | I lx

b
,/
l''' 1

r k or a E ni se pogon
I'l l i1 l: dobi v a k ad
[*;
otPa(ln u c r veni r edov r .
I --TEranitenle
za po-
n a jve 6 i I
+ gonskopodrui j e
za kr e tn i I 2. ograniienjeza stan-
lednopolno dvopolno
m o m e n t{ no podruE j e,/.:0
Up ra vl i a n ie 3. ograniienjeza srarc-
oSranrcenJeza start-
(s R ,: L /R - upr .)
sta r tn i f
e r a n iin i I
>l no podr ui j e, /, >0

i' o m "n t\ \
pogonski \
[-
Sr a n r cn r l- '
momenr
--l {r ek v enc i j a
koraka
L - 7 )\'--r-
) st: l(f artna
0r;:?'.,
frr
t--
l8l
i \q.1.
anl cna | \l rek
kvencij
>0 'iT
l/' I I startna .,
' l reK vencrJa
s r anit niI I
I I
nai v i i a
6pter etn i{ I ,
I pogons Ka
m oment I I fr ek v enc i i a
rromostr I
I
S k l o p k a S 3 se o tva ra n a ko n postizania dopu5tene I I upr av l j a-k a j e d i n i c a
u p r a v l l a cke stru j e . P ro p u sn e dr ode vode opadalucu r \
frekvenciia
komla
s i r u i u sve d o k se 5 3 . n akon postizania donleg
s k l o p n o g p ra g a n e za tvo rt itd
L !.
R aEunal o s e s as toi i od c e n t ra l n e j e d i n rc e , p ro g ra ms k e m€ mo ri i e , re g i s ra ra z a t rt a n j e i p rs a n j e . re
1 ) u s p ore d i ti str. 8 6 Nat ; ar ak ter i s ti k e
"** ul az no- i z l az ni h m edus k l o p o v a . Mi k ro ra i u n a l o uledinjuje ove ledinice na jednom tipu.
Svoistva u p ra vl j a n i a
Poj m ov i i s k r ai eni c e (i z v o d )
N a t i n up ra vl j a n j a P re d nosti N edos tac i r c c es s Pr i s tup odre d e n o m mi e s t u me mo ri l e EPROM E ra s a b l e P R O M
C u- v ol um en ni j e i s k or i i ten Ac c um ul ator R egi s tar za me mo ri ra n i e Me mo ri j a p ro g ra mi rl j i y a , i z b ri s i v a
jednopolno l e d nostavni sklopni stupnievi snage N em a potpunog z ak r etnog ALGO L Pr ogr am s k i j e z i k z a t e h n i i k o -z n a n - u l t ra Y i o l e t n i m s v j e t l o m
(j e d nostavna pr eklopka)
m om enta. s tv enu Pflml e n u i nterface Me c l u s k l o p z a p o v e z i v a n j e ra i u n a l a
A LU Ar i thm eti c L o g i c U n i t - a ri t me -
dvopolno Cu -volum en dobr o iskor iiten, ve6i zakr etni S kupiskl opnistupnj evisnage ti tk o l ogi i k a j e d i n i c a
s p e ri f e ri j s k i m n a p ra y a ma
mo ment, vi5a fr ekvenciia kor aka (dvostrukaprekl opka). as s em bl e i nterpreter P ro g ra m z a p re v o d e n j e
Pr ev odenj e u s t ro j n i p ro g ra m
V i S a fr ekvencija kor aka zbog m anle vr emen - Pov etana s naga gubi tak a BASIC Pr ogr am s k i i e z i k k o j i s e l a k o u i i K eyboard Ta s t a t u ra
uprav li a n i es t a l n i m buffer
k r oz otpor . Spr em ni k LS B
naponom (l/R) ske konstante L/R. ) e{ tino ogr anitenje str uie Least Significant Bir - n a j ma n j e
by te Obi i no r i i e i o d I b i t a znaiajan bit
o tDor om.
c om pi l er Pr ogr am k o j i p re v o d i p ro g ra m v i i e g
(vi b rato rsko) Op timalna snaga m otor a, visoka fr ekvenciia S kupo upravl l anj e. MS B Mo s t S i g n i f i c a n rB rt n a j z n a i a y n rj i
pr ogr am s k o g j e z i k a u s t ro j n i k o d
u p r a v l j an j e sta l n o m ko raka, veliki zakr etni moment, visoka EER OM El ec tr i c al l y E ra s a b l e R O M
bit
struiom ko ri snost. Pos toj ana me mo ri j a , e l e k ri i k i P R OM P ro g ra mma b l e R e a d O n l y Me mo ry
punok o r a i n ip o g o n V e ti zakr etni m oment N ez natni br oj k or ak a ( k or ak i z br i s i v a - P ro g ra mi rl j i v a s t a l n a me mo ri j a
po ok r etaj u) . EEPR OM El ec tr i c al l y E ra s a b l e P R O M RAM R a n d o m A c c e s s Me mo ry - me mo -
Pos toj ana m e mo ri j a , p ro g ra mi rl l i v a , ri j a s i z ra v n i m p ri s t u p o m, i i t a j / p i 5 i
polukoraini pogon Dvostr uki br oi kor aka nduPr ot Puno- M anj i z ak r etni m om ent. i z br i s i v a ele k t ri i k i p ro l a z n a me mo ri i a
ko ratnom pogonu, neznatno nadviienie

238
 Upravlianje pomoiu sklopnika
Upravlianie Pomo€u skloPnika
Rever zir anje s m i er a v r tnj e tr ofaz ni l r m otor a Pol nopr ek l opi v i tr o f a z n i mo t o r s 1 n a n ro t o n r, 2 b rz i n e
lzravno u kl i u i i va n i e trofaznih m otor a

F] S3F' 51' -

-T- F4 S 4, S 2'

S O, K3 K1

K4 K2

K5 sl'\ l

S 4' - Slr /
r, Ii,.1,,
S3
1l
K2 nl
1l

K2 K1 K4
K2 K3

n vr tnie' 1sm ier om v r tni e' 1nam otom

Po l n o p re kl o P i vi tro fa zni
( D a h la n d e ro v sP o j )
Pol nopr el <l opi v i tr o f a z n i mo t o r s 2 odvojena n a mo t a , 2 b rz i n e v rt n i e , 2 s mj e ra v rt n i e

F5

F3 K2
t?
I
F1 K4 *t
i*
s0'- S2' -

S ,* t-

K2 K2 K2
K1 K4 K2

+];1+
r 2l I
#:l+
r r ls l
J,1.1+
3 1 1J
r 2l I lJl I lrl I
Pom ocni str uini l<r ug l <od
stavliania u r ad tiPka l om
Upravlianie pomo6u sl<loPnika
P"L . . t *t" tro fa zn i h motor a s kaveznim r otor om , KUSA s pol
Materijali

Pe r i o d i i ki su sta v e l e m e n a ta .. 244
Ko n sta n te e l e m e n a ta 245
Svo j stva m a te r i j a l a 246
|" C e l i ci 248
Br o j i a n e o zn a ke za m a te r i j a l e 250
o'
I N e i e l j e zn i m a te r i j a l i
Otp o r ski m a te r i j a l i
252
253
L. M a te r i j a l i o g r j e vn i h . . . 253
Te r m o b i m e ta l i . . . "r p. . "if . " 254
l1 l2
M a te r i j a l i za ko n ta kte 254
Po l ( r e ta n i e zvi i e zd a - tr ol( ut M a g n e tski m a te r i j a l i 255
l 8 N V,_s0hr Ti ska n i sp o l e vi 257
l1
t2 l zo l a ci l ski m a te r i j a l i , p l ".,i i n "'r n u r .
tl Svo j stvap l a sti i n i h m a sa
rt1 -" 259
Pr e p o zn a va n j ep l a sti i n i h m a sa 260
I F1 Sl o j e vi ti p r e i a n i m a te r i j a l i , i zo l a ci l ske
I fo l i j e i i zo l a ci j skil a ko vi /-o I
I Ke r a m i i ki i zo l a ci j skim a te r i l a l i . . .. 262
iI Kl Kl a se i zo l a ci j ski htva r i
Op r e m a r a d i o n i ceu e l e kr o te h n i i ko m
263

i,,
O D TTU zoa
Vrste navoja 265
Vi l ci i m a ti ce 266
iI Bu i e n je 267
L e m l j e nj e 268
L j e p l j e nj e 271
Zavarivanje p l a sti d n i h m a sa 272
P o k re t a nj e zvi i e zd a - tr okut LI -..._
u 2 s n l e r a v rtn l e l e ov sor ,
- ft

L2 - =
L l- -t SOF
Ptr
-'l
,,1+ S1F

*,\
I Vefzogea!rqs
ze len, /l -
'KONijAlt

sPtli
" hi-!:r,:-:';i;1p1i}flfrIA."fleq

pt]i $.[!,

II
"l J K3 K5[ I
121156
,lo rl\lo .ls o .rslo Hlslo
T- firT; tTJt TTjTt rrfil7
L_r I l; l' l r j I i. j" l.ll ' ,
 PeriodiEkisustav elemenata K o n s t a n t ee l e m e n a t a p r i 2 0 " C i t , 0 3 P a
Dleli€ i a t o m a M o d e l a to ma Koef i-
Speci- El ek - Te m-
ciient
Naziv N a b o j e u A s ( C) | M asa m u g G us - fiini tri ana P e ra -
fiina uzdui-
toca l) ro P - v odl l i - l u rn i
El e k t r o n -1 ,60 2.1 0- ' e 9 ,1 0 8 9 .1 02A Si m " Redni Ta l i S t e V re l i 5 t e E e mp e - n08
tme u 8 / c m' linski v os t k o e f i -
Neutron 0 1,6 7 4 8 .1 0 oor b ro i 961 u 'C U 6 u L ra t u ra ra5te-
Plin xu c rl e n t
Proto n +l,60 2 1 0 ' " 1,6 7 7 5.1 0 talj enja g
citet c
zanla u
m :au
mg / c m3 u kJ/kg u 1 0 -o / K
u J/kg K ( 0 ... O mm r0-YK
. . .10 0 'c
AI 66U | Lttu
Anti m on 5b 51 6,69 630,5 I to+o '163 210 10,8 f (q (!

Ar gon 18 1,78 -186 | -tge

Atom s k a Ar s en As 33 s ubl i mi rar)
| 618 350 10,8
l ez Sr a s
Bakar Cu 29 aqa 1083 2390 2o; 390 16,8 58 4t
Bar i j Ba 55 3,8 710 1696 19 2,78
Pr otonl m a I
neutr oni m a Ber i l i j Be 1, 8 5 1283 2870 1885 12,3 31,2 9,0
Bi z m ut Bi 83 9,8 771 1560 54 13,5 0,91 4(

P" . r -
Bor B 5 1 7 . . , 2 , 3 2300 2500 r:o') o 0,91
Br om Br 35 t 1a 59 11502)
, LluSKa
ooa L IN K LN 30 7,13 419,5 906 10; 395 29 17.6 4)
D ui i k N 7 1f( - 210 -196 1050
F l or al 17 1 ,557 34,1
HE
1 A Fosfor P 15 1, 8 3 44,1 280 ;
Pr im jer :
Gal i i ga 31 5,91 29,75 1983 G 2,4 4A

r--l Atom ski br oj Kr atica z 16 tl

G er m an i j be 37 5,32 938 7700 409 :io 2,83 4!
H el i j He 7 0,18 s2:0'?)
I o lt
l 1e Ind i j ln 49 7,3 155 2000 238 +o
2 -'l I1 5 L N NE Ir i d i j tr 77 22,4 2454 > 4800 : t 0, i 4)

l1 , ,l s ?Le,i
lr
100 Joo ) 53 4,94 '113,7 184,5 6). 720
Kadm i j cd 48 8,64 321 54 230 zs,+ t3,7 ,2

3
l :----l
'"1 1
21

AI
'zs ln
si lP
"1"
s?l cl
r0

AT
Kal c i l
Kal i j K
20 1 (q
0,86
850
63,5
1439
776
379
58
630
750 84 t5,9 (7
M Na Mo l Re d n i b r o j - l I- Va le n ci;a K isik o 117 -219 -183 13 920
1l
;ri
rz lrI ,,.,1,,,
''uil,., 180
Kl or fl 17 1 ,557
't490
14 1
;
,5 48 55 b 65 l0
,1J t5 79 90
Kobal t Co 27 8,9 3200 243 437 15 n, ;
l9 {0 51 52 Kosi tar Sn 50 7 10 232 2360 59 228 27 8,7
4 K Sc Ti - Mn- Ni . Qu 7^ Ga 8r
K r i pton Kr 36 3,74 157,2 -1(l a -
N
).{16
K r om Cr 24 7,2 1900 2300 314 460 e,s 6,76

lffi
J l 1 1 Ks enon Xe 54 - 108
19 T 202 11 l 2t+ 6 ]l 160
Li ti j Li 3 0,53 180 1340 669,9 58 1,7 ,3
86 89 ,1 9l t5 u 1 103 r06 108 119 122 128 Z1 1t1 M agnez i j 12 1,74 )? 1
Mg 650 1097 5/ 5 924 26 4,1
M angan Mn 25 7,43 1244 2152 264 504 15 2,56
5 o B b Sr zi Nb Mo TC Ru Rh Pd A9 In S n S b Te J Xe M ol i bden Mo 47 '10,2 2620 r 4800 273 270 5 l0 4,7
l, 2 ,l 1 N atr i j Na 11 0,97 97,7 883 't13 1260 7Z 1
182 19 l i06 68 19 1 s0 I 51 5 5a 0
l5 '1
210 222
N eon Ne 10 0,899 -248 246
rgl 18( r s6 tt: 20"1 109 210

fr$
19 190 192 197 201
131 lle.) t04 N i k al l NI 8,91 1452 3075 301 441 4,5 it
Ol ov o Pb 11,34 327 1750 25 130 29 4,77 4)
6 Cs Ba Hf
2
Re
,, Os lr l
Pt Flg
1
TI Pb
1
Bi
l
t-o At Rn Os m i j Qs 22,7 2500 r 5300 5 0,5 4,2

ffi
2. 2 l Pal adi j Pd 46 12 1554 1387 10,6 0,2
56 5?l t2\ 7t 5 75 1 16\. ?g{ 80: t1 l 82C 860
Pl atina Pt 78 2'l,5 1768 = 4400 100 134 a 0,2
223 226 R adi l Ra 88 5 700 ' t700

iii 7

6
o
8?1
Fr RA

89

) L a nr onidi
Ku Ha
n( 055

Pr
l{1

Nd
n

Pm Sm
150 57

Gd
5t

Tb uy HO Er Tm Yb Lu
t't3 l?5
R adon
Sel en
Si l i c i i
Sum por
Sre bro
St r on c i j
Rn
Se
si
s
Ag
Sr
86
34
' t6
47
38
4,8
? 1(
2,07
10,5
2,54
220
141,4
112,8
950,8
7s7
-61,9
688
2610
444,6
1980
l 1366
83
142
38
105
136
330
75
7101)
230
75
7
90
29,4
0,001
7.1 4,1
1,8
T antal Ta 73 16,6 2990 | 4100 172 138 6,5 7,14
2 T al i l TI 81 11,85 rnll '1457 6,25
i8 59 60 nl 61 ) !tl i? -1 ,8 1 70 1 71 l I

25) 256
T el ur Te 52 6,24 1(? 1390 I 140 200 17,2 0,0016
210 2)1 2LJ 2t1
2t2 249
ii,o *
7 o )A kti nidi
l': YA PU Am Cm B K cl
":
Fm Md NO LT
T i r an
U r an
U gl j i k
Ti

c
22
92
6
4\
18,7
I ql
1' t30
-l
|I
J)l)
r)uu
--^^l
I
| 88
JO)
630
120
500
8,2 2,36
4,76 2,8

,:" 95 ,;' rcc T 0l 102 l tol l Vanadi j 23 6,1 1900 I 3000 l 343 504 8,3
9l 96 91 98
Vodi k
Vol fr am - 74
1 0,09
1 e ,3 l
t5t
3380
l z)/
-. -l
4717 193
|
|
4240
143 4,5 ol-
-l
N emetal I

l,i,l
Laki metal T e iki m e ta li tf Z l ar o 79 1 9 ,3 I ' 1063 2ioo 63 '130
f n I 111
Le\ez o Fe 26 7A ' ' I lsls I 2880 I 26e 466 11 0
P l emeni tiP l i n r8 80 13.96 I * 38.9 3s 7 | 11.3 138 187 1,063
Polumetal I Ple m e n itim e ta l n t] r ) pr i 0 C '? ) p ri 1 0 C

244
 Svojstva materijala Svojstva materijala
Jedinr ca I Objainjenje O z nak e
Z na k o v i
Ob jain jenie
u fo rm. J e di n i c a Fo rmu l a

T opl i ns k a O t p o r p re ma ra z a ra n j u z b o g v i s o k i h
fv r s toaa t e mP e ra t u ra
lzobliienje zbog djelovanja s i l e i nes tanal <
izoblicenja nakon pr estanka dj el ov anj a s i l e Topl i nska S p o s o b n o s t u p o t re b e a l a t a p ri v i s o k i m
stab i I nost t e m P era t u ra ma
lzobliienje zbog djelovanja sile bez nes tanl <a
P las t ii n o s t
izobliienja nakm d- ielovanias i l e T opl i ns k a ), P ro v o d e n j e t o p l i n e : p ro d i ra n i e t o p l i n e k ro z
v od l i i v os t
...'- "
Lomljenje zbog djelovanja sile s m.l i z ra d a k A ,9.A .t
izobliienjem To p l i n s k a v o d l j i v o s t : p ro v o d e n j e t o p l i n e s v e -
d e n o n a ma s u i z ra t k a i ra z l i k u t e mD e ra t u re
V ri j e d n o s t i s u k o d p l i n o v a i t e k u c i n a j a k o
s : debl l i na
Lomljen;e zbog djelovanja sile bez A : pov ri i na
izobliienja o v i s n e o t e mD e ra t u ri !

Otpor pr ema pr odir anju u nek i m ater i j al :

Postupak ispitivanja H , -= : 0,102 Spec i fi i n i c kj To p l i n a p o t re b n a z a z a g ri j a v a n j e s v e d e n a
J r Br inell ( uciskivanle
ieliine k ugl eu m ar erj al ) topl i ns k i k ap. kgK n a ma s u i ra z l i k u t e mp e ra t u re m. n $
o Vicker s ( utiskivanle diiam anr ne pi r a- nnc roo 11_
mide u m ater ijal) u.uul. Spec . tem p. q g To p l i n a p o t re b n a z a t a l j e n j e 1 k g n e k e t v a ri
o Rockwell ( utiskivanje dijam antne l <ugl e F s : Opter etna s i l a tal l enj a kg p ri t e mp e ra t u ri t a l l e n j a
u mater ijtl u dva s r upni a) A: U ti s na pov r i .
tB: tr ai na dubi na KJ
S peci fi i na K o l i t i rra t o p l i n e p o t re b n a z a i s p a ra v a n j e 1 k g
pr odi r anj a
topl i na kg n e k e t v a ri p ri t e mp e ra t u ri v re l i i t a
i sparavanj a

K oefi ci j ent 1 1 To p l i n s k o ra s t e z a n j e : p ro mj e n a v o l u me n a LV
vol umenskog K n e k o g t i j e l a p ri p ro mj e n i t e mp e ra t u re ' Yo As
rastezanja K o e f i c i j e n t v o l u me n s k o g rs re z a n j a : p ro mj e n a
K1 P l i nov i :
v o l u me n a s v e d e n a n a o rv o b i t n i v o l u me n i
p ro mj e n u t e mp e ra t u re
1
' 273K
Koefi c i j ent a 1 P ro mj e n a d u l j i n e s v e d e n a n a p o i e c n u d u l j i n u
Cvr sto 6 a n a ==
A/
sa vila n je r as tez anj a K r, P ro mJ e n u t e mP e ra t u re
" ,ro,lS
K C v rs t a t i l e l a : y : 3 . c
Cvr sto ta n a
p o sm a k S peci fi E na r(J l z g a ra n j e m t v a ri n a s t a j e t o p l i n a , n i i a o g rj e v -

ffi
topl i nska kg n a mo c : d i mn i p l i n o v i s a d ri e v o d e n i p l i n ,
Cvr sto € a n a (kal ori j ska) v i S a o g rl e v n a mo i : d i mn i p l i n o v i s a d ri e
izvila n je vri j ed nost KJ Y o d e n u o a ru
S pec. ogrj ev. Ho
moc K8
Cvr sto ia n a
to r ziju
Spec . el ek tr . p E l e k t ri i n i o t p o r t v a ri d u g e 1 m i p re s j e k a
otPor 1 mm' Rq

i
I
Pr omjena duljine pr i djelovanju s i l e
Q mm2
m

II A: pr i j el om no
E l ektri fna
vodl j i vost
x MS R e c i p ro i n a v ri j e d n o s r s p e c i f i i n o g e l e k -
rr< ra r. n i a m t rrc n o g o t P o ra
45: Pr i j el om no m ^- t-<. q
r as tez anl e, ct;;z
k ada j e k od
v l ai nog Stapa
l " =5 d"
A/r : pr om j . dul j .
Tempera-
turni
koefi ci j ent
d

i'*' P ro mj e n a e l e k t ri i n o g o t p o ra p ri p ro mj e n i
re m P e ra t u re
<200'C: d2o temperarurni koeficijent pri 20'C
''
AR
R 2o.A g
k od pr i l el om a -2
1", po-etna B K >2 0 0 "C B
:
Y*t
d2

dul j i na

11 Gr anica r dtezne ivr stoce ( joi i: gr ani c a r az - A fr: R z o

^_a I vlr ienia) , pr i koioj elasticno izo bl i c enj e pr e- (d.A g + B .A s 2)
i lazi u plastiino r zoblicenje

246
 eelici Jusc.Bo.oo2 delici
O z n a Ea va n j e vrsta E e l i ka Opi i konstrukci l ski tel i c i U U S C .80.500 1970.i ' 1972)
Struktura o zn a ke M e h tn ti ka svo j stva

i e l i c i s e o zn a i a va j u o zn a konr koja se sastoji iz najviie ietir i dijela:

' Gr a nica Udarna iilavost
EXXXX( X) .X( X. .) x(x...) Oznaka
p l a sila.
Vlaina
avrstoaa
RelatiYna
prod u lj.
Pokus
saviianja*
J i * -'^l
m in.
N/mm 2 (r=180 ) c
- s l o v n i si mb o l - C i ti el kojim se oznaiava mater ijal, ielik i l i N /r nm2 % I
i ] |
i e l i i n i l i j e v: I I C.oooo 130...500
- o s n o vn a o zn a ka - s astoii se iz ietir i odnosno pet br oiiani h ] | c .0261 0.35 +20
s i m b o l a , l <o j i ma se o zn aiava vr sta ielika: I C.o27o 21 0 140...420 28 D=0,5a
- d o p u n ska o zn a ka - s astoji se iz jednog, dva ili viie br ojianih i l i I C.o2i1
s l o v n i h si mb o l a i n j i h o vih kom binacija, kojim a se po potr ebi c.0161 0.35 +20
o z n a ca va n a mte n a , o d n o sno Stante celtka: I C.ol62 0,15 0
o s t a l e d o p u n ske o zn a ke - sastoje se iz jednog, dva ili vi i e C .036l 740 370...450 0,15 ..-20
brojianih i l i sl o vn i h si m bola i nlihovih kom binacija, kojima se po C .ol 70
e.ol 71
potrebi o zn a i a va j u d ru ge kar akter istike aelika.
C.o46r
Osnovna o zn a ka o zn a i u j e vr stu celika. C .046
1 . C e l i c i s n e g a ra n ti ra n i m s astayom C .046 264 420...500 z7 D=).a
C .046
S i m b o l n a '1 . mi e stu : 0
C.047 0.35 r2 0
S i m b o l n a 2 . mi e stu o zn a i u je gr upu m inimalne vlaine ivr stoie:
C.o4B 0. r2 0
Sim b o r l .;nx tl s ,,"ool .^l fi T.f c.048.
C .048.
290 440...540 22 0,
0,
0
20
n_ 400...490
c.0551 0,3s +20
C.os62 160 520...620 0,35
i . .::o 5 500...590 c.0s63 0.35
0
z 3+o...ilo 6 600...590 c .0s 45 300 500...600 20
3 I 3 7 0...1 9 0 7 700. .. C .064s 340 600...720 15
Simbol na 3. i 4 . mj e stu o znaiuje r edni br oj ielika: C.o74s 37 0 700...850 10
0 . ..4 4 - u g l j i i n i i e l i c i s negar antir anom iistocom i ielici tr gov ai k e k v al i tete, * a kut saviianja. D promjer pririskivaia, a debljina lima
4 5 . ..8 9 - u g l j i i n i i e l i ci s gar antir anom iistoaom ,
9 0 . ..9 9 - (sl o b o d n o ) C el i ci za automate (l U S C .80.505- 1967)
2 . U g l l i in i i l e g i ra n i E e l i ci s gar ancir anim sastavom Mehaniike svojstva (pri debljini 16...30 mm)

S i m b o l i n a 1 . i 2 . mj e stu : G.an ica Vlaana Rel. produljenje

a ) u u g l j i i n i h i e l i ka plasrianosti o. ivrstoca 55
Oznaka Stanje
- s i mb o l n a 1 . mi e stu : 1 N/m m' %
- s i mb o l n a 2 . mj e stu : deseter ostr uka vr iiednost maksim alnog pos totk a ugl j i k a z aok r ui ena na min. N/mm2
desetin€; br ojiani sim bol za C20,9/o ies t 9 h l a d no vuaeno 350 500...700 8
C .11eo
b ) u l e gi ra n i h i e l i ka n o r malizirano 210 370
- s i m b o l n a 1 . mj e stu : oznaka najutjecainileg legir nog elem enta hladno vuaeno )70 s20...770 7
C .1290
s i m b o l n a 2 . mj e stu : oznaka dr ugog ( po r edu) najutjecajnijeg l egi r nog el em enata; z a j edno- normalizirano 230 380 23

kH El e m e n t : C
str uko legir an ielike br oiiani je simbol 1.
Si Mn Cr Ni W Mo V os tal i
C .r49o
hladno vuieno
normalizirano
poboliiano
400
290
170
600...8s0
500
600...700
7
17
16
Oznaka: 1 2 3 456789
ffi P o d n a j utj e ca j n i j i m l e g i rn i m elem entom r azum ijeva se onai kojemu pr i pada naj v ec i um noi ak s adr i aj a c.1s90
hladno vuaeno
normalizirano
450
330
700...950
600
6
13
fft u i e l i k u [o l ] i fa kto ra vri i e dnosti. pobolj5ano 400 650...800
ts 12
q,,- El e m e n t
F a k t o r vri j e d n o sti
Si
1
Mn
1
CT NiWM o VCo
447141720
Ti
30
Cu
1
Al
130
os tal i
C .i 1 90
h l a d no
n o r m alizi
vuaeno
rano
330
300
550...750
400
8
20

iiru
A k o v i ! e stru ko l e g i ra n i d elici imaju vi5e legir anih elemenata s i s ti m um noi k om , s m atr ar te s e c.3990
h l a d no vuaeno 170 520...770 7
n a j u t j e ca j n i j i m e l e me n to m onaj kojemu oznaka im a viii br oj. n o r m alizrrano 230 i:il

S i m b o l i n a 3 . i 4 . mj e stu o znaiuju r edni br oj ielika: C eti ci za opruge (U S C .80.551- 1960)

0 . ..1 9 - i e l i ci ko j i n isu nam ijenjeni toplinskoj obr adi,
Sastav i nehaniika syoittva
2 0 . ..2 9 - i e l i ci za ce mentir anje,
3 0 . ..3 9 - i e l i ci za p o boljiavanje, Sastav Zareno I Pobot'iano
(prosjeane vriiednosti)
4 0 . ..4 9 - u g l l i E n i i ma l o legir ani alatni ielici, Oznaka Tvrdoia G ra n i c a Vlaana Pro-
5 0 . ..5 9 - vi so ko l e g i ra ni alatni ielici,
% HB plut.- ivrstofa duljenie
6 0 . ..5 9 - i e l i ci s p o sebnim fizikalnim svojstvim a, C si Mn max N,/mm' N/mm2 t"%
7 0 . ..7 9 - ke mi j ski o tp or ni i vatr ostalni ielici, C .2ir o 0,38 1,50 0.65 21' 050 2 0 0 . . .410 0 6
8 0 . ..8 9 - (sl o b o d n o ), C .21i 1 0,46 1,65 0,65 2l( 100 3 0 0 . . .510 0 6
C .21i 2 0.51 1,65 0,65 23( 100 3 0 0 . . .510 0 6
9 0 . ..9 9 - a e l i ci za a u tomar e i osr ali ielici.
C .21l l 0.5s 1,65 0,85 ?11 't00 3 0 0 . . .510 0 6
D o d a t n a o zn a ka o zn a i u j e stanje ielika: t.z tl + 0,65 1,65 0.85 741 200 4 0 0 . . .610 0 6
0 - b e z o d re d e n e to p linske obr ade, 4 - poboljian, C .2330 0,50 1,45 1,05 24( 100 3 0 0 . . .510 0 6
1 - i are n , 5- hladnodefor m iran, C .2i l 1 0.60 1,65 0,85 to'+l 241 100 3 0 0. . . 15 0 0 6
C .42r o 0,67 1,10 0,s0 0.50 241 350 500...1700 5
2 - me ko i a re n , 6 - ljuiten ili b r ui en C .4830 '1,05
0,5'1 0,25 0,95 I 10 23: 200 359...1700 6
3 - n o rma l i zi ra n , 9 - obr aden po pos ebni m uputam a. C .4811 0,58 0.25 0,95 1, 0 5 0.10 23: 150 3 5 0 . . .710 0 6

748 249
d e li ci BrojEane oznake za materiiale
eelici z a o p r u g e f l U S C .8 0 .5 5 1- 1 9 6 0 ) 2. B roi tane oznak e k emi i s k og s as tav a al umi ni j a i al umi ni j s k i h s l i ti na J U SC .C 0.002
Toplinska obrada
Kovanj e Meko iarenje Normalizacija
,c
Po b o l j !a n j e XXX.
Oznaka ,c c ka l i e n i e C I p o p u i ta n j e 'C
Br o j i a n i s i mb o l o s n o v n o g me t a l a , k o , i J e z a a l u mi n i J i s l i t i n e a l u mi n i j a u v i l e k b ro j 3
e .2130 | 0 5 0...850 640...680 830...860 830...850 voda 470...540
C .2 1 3 1 r0 5 0...850 640. ..680 830...960 820...860 voda 470...540 Z na l < z a ra z d v a j a n j e tocka
t.zttz t0 5 0 ...8s0 540...680 830...860 820 ...860 vodi 470...540
C .2 1 rl | 0 s0 ...850 640...680 810...860 830...860 ulje 470...540
470...540 Br oj i a n i s i mb o l p rv o g n a i z s t u p l i e n i i e g d o d a t n o g s l i i e v n o g e l e me n t a , o d n o s n o n u l a
c.2134 | 0 5 0 ...8s0 640...680 830...860 820...850 ulie
830...860 820...850 ulie 470...540 z a a l u mi n i j
c .2 3 3 0 I 0 5 0...8s0 680...700
c .2 3 3 1 1 0 5 0 ...850 640...680 830...860 820...850 ulje 470...5{0
C.42lo r0 5 0 ...850 640...680 830...860 820...850 ulje 410...500 Br oj i a n i s i mb o l d ru g o g n a j z a s t u p l j e n i i e g d o d a t n o g s l i i e v n o g e l e me n t a
C.48lo r 10 0 ...8s0 640...680 830...880 830...860 ulje 430...520
C .4 8 3 r 110 0 ...850 640...680 810...880 830...860 ulie 410...500 Pr vi i d ru g i b ro j d a j u p o d a t k e o n a mi e n i a l u mi n i l a i s l i t i n a a l u mi n i i a (z a l i l e v a n j e
ili gnjeienie)
BrojEane oznake za materiiale
Z na k z a ra z d v a j a n i e o d s l j e d e a e g p o d a t k a - t o i k a (. )
2 . Bro i i a n e o zn a ke ke milskog sastava bakr a i bakr enih s i ti na

2 ,X X X X l \l umi ni j za el ekt rotehni k u

brojaani simbol osnovnoS melala za bakar i bakrene 5litine' koii le uvijek broi 2
znak za razdYajanje toaka
- br ojaalr srmbol prvog n a j v a i n 'i e g dodaLnos elemenla M ehani i k a i el ek t ri t n a syoistya iica p re ma D I N 4 0 5 0 1 - 1973.
brojaani simbol drutog najvainiiet dodainot elemenla
tlavna skupina bakra ili Prvi redni broj bakrenih slitina G ra n i c a Svojstva 20 'C
V l aina
drugi redni broj bakrenih slicina O z nak a P ro m j e r p l a s t ii n o s t i Spec. otpor Vodljivosr
znak za razdvaianie od iduaeg podatka toaka i v rs toc a p ! 2 mm' i m m
I s tanJ e oo,2 I
^
Ukupna oznaka mm n/mm2 N / mm' maks I om;]
Ukupna oznaka osnovnot kemljskog sustavaunosi se u okupnu oznaku slitine. neposredno iza oznake naiina izrade' odnosno
namjene slrtine. 60...901) 60"1 0,0280 ?q 7

Primjer oznatavania prema srandardu.JUSC D1 002 0,2 do 1 70...170 0,02817 35,5

E -A I F7
Brojaana oznaka kemiiskot Oznake kemiiskim simbolama > 1 do 3,5 70. ..100 0,0280 35.7
Redni broj u skupini > 3.5 do 14
sustava za kemilskr sasaav 50... 90 604l 0,0280 ?q 7
2.0001
.00 Ek --cu
E -A l F 92) 1,5 do 6 90...130 70s ) 0,02825 35,4
1.00
2.001 EBl c! -;
2.001
2.00 EB2 Cu E:h F r33) l-- 1J-d" 130180 90,, 0p28x 3s/
2.0021.00 ETI Cu 0,2 do 1,5 180 0,02825 35,4
2.0022.00 ET2 Cu E .A I F 17 > 1,5 do 3 170 1305) 0,02825 35,4
2.0023.00 Tl Cu
T2 CU
> 3 do 6 160 130s ) 0.02825 35.4
2.0024.00
a r r, rl : s i ma l n a v ri l c d n o s t
1 2.0011.00 ED C! 'r s am o z a pl os nr te
'). 2.0012.00 DNP - Cu 'r i z a pl os nar e do d e b . 1 0 mm
5 , mi n i ma l n a v ri j e d n o s t
l 2.0033.00 DVP1 Cu ') i z a ol os nate do d e b . 5 mm
4 2.0014.00 DVP2 - Cu

Bak a r z a e l e k t r o t e h n iku Mehani E ka i el ektri E na s v oj s tv a proi z v oda os i m i i c a prema D IN 40501- 1973.

M eh a n i E k a | € l e k t r i t n a svo istva p r o izYo d a o sim li€ a Pr emaD IN 40500- 1970 Vlaf na G ra n i c a vidlji-
Vodl j i v os t Tv rd o c a
Oznaka i stanie Vlai. ivrst. I Gran. plast Oz nak a Debljina iv rstoca plastii. vost
Deblji na oo, z Tvrdoca O b l i c i i d i me n z i j e HB
orN Oblici idimenziie mrn I i s tanj e do m in. m
N /n m2
HBlO So,2
lus min O - ..' mm N / t m' ft ,".'-
limovi i trake dol
0,1 do 5
E -A t F 5,5 ii pk e 53 65 25 20130
10...100 m aks 45 p l os natido 3i r. 200 15 35,4
E-CuF20 Sipke
ET1-Cu plos. ii r.10...100 2... 40 200 120 do
5...30 70
plos.;ir.100...200 li mo v i 20 501 18/30
ciievi svih O E -A I F 7 t ra k e 3 70 1q 4
limovi i trake dol ciievi do Q250 11
25 20/30
1... 5
E-CuF25 aipke ' 10...100 70
ETI-Cu c25 plos. iir.10...100 2...40 250 200 do 56 E -A I F 8 p l os natii i r > 120 >5 80 50 JJ.Z
plos. iir. 100...200 90
cijevi svih O do 10 li mo v i 6
limovi i trake dol 55 t ra K e J
80 2sl3s
1... 5 E -A I F 10 5ipke 70 100 34,8
E - C uF 3 0 iipke 6...50 m tn 85
56 p l o s n a t i d o i i r. 8 0 10
2...15 300 250 do 70 28/38
ET1-Cu c30 plos. iir. 10...100
( ciievi do Q170
plos. iir.100...200 tf 105
cij.vi do O160 do5 55
I i mo v i 4
limovi i trake dol
t ra k e 2,5 110 32148
1... 3 E .A I F 13
5ipke 10 130 14<
iipke 2...10 mrn 95
370 130 do 55 p l o s n a t i d o i i r. 1 2 90 37142
ETI-cu Cl7 plos. 5ir. 10...100
plos. !ir.10... 50 3... 6 115
ciievi do Q50 do3 E -A I F 16 l i mo v i i t ra k e t( 150 140 37ls2 34.s

250
 Otporski ma t er iiali DI N1747114'83

materiiari
Neieriezni "gf,i,iii\ii,iirus
cD2
' 100
Kr ati c e
( t r gov aak i
p P As d c 7
T^ Pzo Pzo Osobita
P ri m j e n a
u U u u u u
svoistva
naz i v k ao ,lirim'? %
8i mm2 0
-6lK
K lle k
r'r'lm pQm 0iK
pr i m i er )
Legure
220 18 '15,5 130 0,38 I 090 300 0,5 + 1,4 m ekan n i s k o o ms k
'- !
C uN i 2 8.9
o t p o rn i c i ,
o.- o ,2: o g rl e v n e .
c oX
fN
LO
c
'=
6 ,- .;
:e i r
:.9! .a 16 92 0,38 1095 300 0,10 + 0,7
z rc e , o g rl e
ni kabeli
oo
o- !t
i= g EE= -.7
C uN i 6 8,9 250 18
s niskom
O Lc ^"E
F> xr6 6
!-t 9o, ja
= _:;eB .* .9€
t e m P e ra t u
!9 - cg r N:
)NO
ro m
c,l o :
.->V o '0r F;:
tr
gi
o- d> O- v ga t:; :- u .i v c ,U o o!PoranPrema
:=:cd
ELi 9 9U
@ H i .: - ;.: q- 9 0! E lf
C uN i 10 8.9 290 20 to 59 0 ,3 8 1 1 0 0 400 0,15 + U.J k o ro z i j i
i o g o ri n i
6; 6 Y t i' 6 JJ trOU N o- 6
'i
c
-! ;o o 9,0 o:
t! > c oo
oo
ts o t P o rn rc r s
o me k o
N
290 20 lq q 84 0.39' 105( 200 n 1 ? + 0.3 n e z na t n i m
dI - YO C uMn3 8.8 lem ljlv o P t e re c e n j e m
* "-9 -
; =:e;
,
o6 @@ ooq o t P o ra n o g ri e Y n e
-=_d.10
F 7 L -c
0,30 ro )l P re ma
c(= t1 ; C uN i 23Mr 8,9 350 20 16 33 0,37 115( 500 k o ro z i j i o S rj e v n l
'1 o P o ri n i o t p o rn rc l
oo@
oo d o b ro o t P
C uN i 30Mr 8.8 Pok retaii,
400 70 '14 \ 25 0.40 118C 500 0,40 +0 ,1 1 P re ma
(N i keli n) k o ro z i i i i i av l i a i i
U o s o ri n i

dd
"1 v isoka ml e rn r I
: O-
C uMnl 2N 8.4 390 20 td 11 0,41 95C 140
v re me n s k a
0,43 +0 ,0 1 n e P ro m e n
etalonski
(Mangani
n) I o t P o rn rc l ,
v1 u') p re d o t p o r.
o t p o ra
2 od@ o

d o D ro o L - o g rl e v n c
s'I @- 6 . @. C uni 44 0,08
"'I 420 70 11,5 23 0.41 1280 600 0,49 z rc e , P o -
o 6to (Konstantan8.9 P o ra n P rc -
+ 0,041
ma o s o n n r t e n c i o me t ri

OF k a o i C u N i o [ P o rn rc l
N i C r8020 a? 650 18 l3 15 0,42 40c 600 0,93 + 0,1 3 0 i " 1 n n i i e veli kog
(Nikrotal80) f e ro m a g n e - o t P o ra
L
tiaan
N i C r5015 600 18 13.5 0,46 I ?Or 500 0,90 + 0.1
(K roni fer
ll)
OF
x; ".1
: OF

DIN17470110.84
Materiiali ogrievnih otpornika
vlts
da@ FO
p R- As ), T, T. Pro P ro o ar20 Postojanost0sjetljivost
K rati ca u. u u u P rema na
d Or
I S i cm-,l /mm2 0 1 f w,'tr J/sk L po. pd. o -oi l rdanju v i b ra c i j e
dd

-ja
,.} N i C 18020 s,3I no zo | rc | u,t 0,45
l14oo I r,rz
] rzoo ,1 sI 16 Velo veliko Ma l a
N O N@ O dro N i C r5015 8 , 2 | 8 10 30 I 16 | 1 1 .4 0 .s0I 1 i e oI 1 1 s0| 1 ,1 3 ,7 4I 15 Velo velika Ma l a
N i C r3020 7 , e | 7 40 30 | 18 1 1 3 1 0 .s21 1 3 e 0 1 1 1 0 0 1 1 .0,3 4 0I 18 Velo velika ala
1"1
v1 ul N i C r2520 7 , 8 | 6 60 I 30 | 18 I1 l 0 .s2 1 1 3 8 0 J1 0 s0 1 o ,e,26
s 1 18 Velo velika
U omdo
o60
N$d
t€9 o9 6N Q6 @N @ CrAl255 7 . 1 | 7 40 I 12 | 14 1 1 2 .6l 0 .ss 1 1 5 0 01 3 0 0 1 ,4 4 ,49 14 v el i ka
OQ€4
6
CrAl205 7 . 1 l 6 e 0 | rz r+ 1 2 0 0 I1 ,1 7 .45I 14 s re d n j e v e li k a
v]
9z=
I ]1 2 ,5 Io ,ss1 1 s0 0
i*oo =N
;? :'ioo@ ds p: gus toc apr i 20" C c 2 6 : t e mp e ra t u rn i k o e f i c i j e n t < 1 0 0 c
:tdd

:fiNN
o := q -;
r F F u G 1:
r l oefi c i j ei r t r as te z a n j ai z me d u2 0 ' ' . . . 1 0 0 ' C I , : t e mp e ra t u ra t a l i e n j a
o
o tso o
H --- 3S
C i ,^ F
99 < < < :!ef:
o===
z z = F< < >!,aY ' il >a .1,-, ,a
P 'e<N
p6: s pec i fi i ni el ek tri i n i o t p o r p ri 2 0 ' C I , : g o rn j a u p o t re b n a t e mP e ra t u ra
T NN NN Tz z z .OI Y Y Y p16e:s pec i fi i ni el ek tri i n i o t p o r p ri 1 0 0 " C
v E U U9 U
:5r!
^qoq
6 UUO zsd d U U < . 6UL) : E (,(, d; u<

252
 Te rmobim et ali D tN171s
11/11.s3 Magnetsl<i materijali
P rimje r : j IN 45400rl /4.83,r 4 3.76, r 3II 1.7s
!M1lgd:!tj,i:1 1i!1 __,-
T B1 5 7 7 A Pr i m j er :
-[ -f
T, pombi nrci ;a(A i ti B )
t erm o b i m e t a t- T
t erm ii k o s a v i j a n i ea u K 1 1 0 6 -spec. el ek. otpor u pOm.100 k ar ak t. s l ov o ( a) V: h l a d n o u " l l t n i , i z a v rS n a k a l j e n a i z v e d b a
s n e u s mi e re n o m n a z i v n a d e b l i i n a d u mm p u t a 1 0 0
I t e k s t u ro m g u b i c i k o d p re ma g n e t i z i ra n i a
Sastoji n e ] Svoj s tv a VH : h l a d n o v a l l a n i
( tU pu cu 7,u XU W M : s u s m j e re n o m t e k s t u ro m P1 ,5 u . puta 100
S k r a i e n i ca K ra ti ce T" K8
l Mn Ni Fe ostal i 10- 6 kg MS
K1 u"C N az i v n a d e b l j . u mm p rt , 5 P o l a ri z a c i j a / ' ) u T p ri H u k A / m
dm " sk *K m
Kr ati c e ks Fak tor
TB 201 ' 1 0 MnCuNi Ost 10, . . ' 15
0 ,5 18. , . 10Cu2 0 ,8 350 0,46 6 0.9J 0.1 5 0.50 0.65 d m"
nas l age
Kg
) 10 30
i TB 157 7 4 NiMn206 6 20 UST |).) 450 ql
0,46 13 1,28
TB 157 7 8 X60NiMn147 7 14 Ost. 0,5c 450 A1 0,46 IJ 1,28
ll
TB 117 0 A NiMn206 6 20 Ost. 1 1,7 450 o, I 0,46 13 1,43 v 25C 0,95 1,49 1,6 1,7
v 27(. x 7,6 0.esl0,e77,7 1,49 1,6 1,7
i TB 107 5
TB 096 5
NiCr 161
NiMn206 6
to
20
UST,
Ost.
11Cr 1 0 ,8
qe
550
450
8 0,46
0,45
19
t)
1,33
1(4 v 30c X
X
7,65 0,95 3 1,49 LO 1,7
TB 155 5 NiMn206 6 20 Ost, t) 450 0,46 to 1,82 v 31C 7,6 0,97 1,49 I,O 1,7
,i
TB 143 5 NiMn206 6 20 us t. 1 4 ,8 450 0,46 22 taa v 33C X X x 7,65 0,9s /0,e7 1,49 LO 1,7
ri
T B 142 5 N il'1n206 6 20 Osr . 450 0,44 28 4,00 v 40c X 7,65 0,97 4 1,51 1,61 1,71
q')
v 47C 4,7 1,62
ri 7,7 0,97 1,77
qnq X X I
T B 151 1 N il'4n205 6 20 Ost. 1q 400 0,44 70
T B 110 9 N il'4n206 5 20 Ost. 1 1 ,5 400 0,46 88 11,11 v 53C x 7,7 0,97 1,54 1,64 1,74
rl v 60c X 7,75 0,97 6 1 (( 'l ,65 1 al

iil, T 6 : g r an i i n a te mp e ra tu ra za tr ajne pr omjene v 70c X X 7,8 0,97 7 '1,58 1,58 1,76

ilii Materijali za kontakte
v 94C X 7.8 0,97 9,4 1,58 1,68 1,7

vH 280-50 X 7,85 0,97 6,6 '1,67 1,7 ,79 98

p x AU vH 130-65 X 7A < 0,97 8 t,oz 1,7 ,79 98
ks vH 370-50 x 7,85 0,97 1,58 ,78 98
10 3
I,O
K r a r i ce MS Pr i m j er i pr i m j ene
u -L vH 420-65 x 7,85 0,97 10 1,6 1,58 98
dm- m .K m K -1 vH 430-50 7,85 0,97 10,5 1,58 1,55 98
X ,77
vH 500-65 X 7,85 0.97 12 1.58 1.55 .77 98
eis t i m e t a l i :
vM 89-27 0,2 7mm 7,65 n qq 0,89

ill
Ag (ii s t o s r e b r o ) 1 0 ,5 961 0 ,9 4 6 7 ,1 4,1 r el ej KA
AU (ii s t o z l a t o ) ' 1 9 ,3 10 6 3 0 ,7 2 4 7 ,6 4 doj av na tehni k a vM 97-30 0,30mm 7,65 0,955 0,97 ' 1, 7 5 z a H : 0 , 8 -l
lr 72,s 2454 0 ,1 4 20,4 s l i ti ne v M 'l 1l - 3 5 0,35mm 7.65 0,96 1,11 m
Mo 1 0 ,2 2670 0 ,3 8 20 aa< v i s ok onapons k e s k l opk e
3380 0 ,3 1 1 7 ,6 4,8 pr ek i dai k i k ontak ti Transformatorski l i m D IN 41 301/7.67
Pt 11 A 1 76 9 0 ,1 7 10,2 s l i ti ne Ozn aiavan j e p x Trg o v a i k i
Pd 17,0 15 5 2 0 ,1 7 9 ,8 3,7 doj av na tehni k a Kr a- llto2)
r3)
t ice
Sas toji ne
Bo j a B roj ks MS uT u ''c
n a z tv
ilH Re 21,0 3 18 0 0 .1 4 4\ pr ek i dai k l k ontak ti
crta
(lla, (p ri m j e r)

itffi Hg 1 3 ,6 -39 10 't ,04 s k l opni apar ati s i gur ni od

ek s pl oz i i e AO i el i k s 0
dm-
77
m
2 ,5 100
m
2 ,0 3 450 7s0 t rafop re n ,

,]ffi Sl i t i ne
A2
A3
2 , 5. ..
4,570Si
* i 1"tto
zelena
2
?
7,63
a<a
1 ,8 2 50
1 ,4 7 35
2
1q)
800...900
750...900
750
750 h i p e rm 4

itffi
iliF
CuA g ( 2 . . . 6 y oA g \
(s reb r n ab r o n c a )
Ag (2oZCu + N i)
(t v rdo s r e b r o ) 1 0 ,5
1010

945
0 ,2 7

0 ,9 7
JO

52
opr uge, noi ev i , el ek tr ode

s k l opni c i , r el ej i
c2
c5
del i k s
?q
4,5o/o Si
bij el ol
crna
bij el a
P o1
1 7.65
2,00
7.72
l0
t5
2
)
1300
2100
1 9 0 0 ,.
750
750

A gCd ( s . . . 2 0 0 2c d ) 1 0 ,4 930 0 ,4 1 28 1,9 r as v j etne s k l opk e, ter m o- D1 cel i k s s v .P ra Y a / 1 8,15 1 ?? 60 I,J

2400 250 p e rme n o rm3 5 0 1 ,
i l s.
s tati i ok r etni bi r ai i , i m i g.
liiiL PdAg (lyo Pd) 1a
12 3 0 4,9 n ?4 doj av na tehni k a D 1a 36...
s v .p l a v a /
do1 8,15 1,33 50 1,3 2200.. 250 ma g n i f e r 3 5 K
llilF A uA g ( 9 2 o l o
bijela 2300
Au) 18,7 10 4 5 0 ,2 4 11 m i k r otehni k a sv.Prava/ 2500..
A uNi ( 9 5 o l o
Au) 1 8 ,2 1010 0 ,2 0 aa o.se nei z gor i v i k ontak tni di j e- D3 40% N i oo I 8,15 ' t,33 15 1.3 250
flll
llli
?tlr (90o/"Ptl
?tAg (70/" Pt)
21,6
12,8
1790
10 9 0
0 ,1 1 ((
3 ,4
2,2
0.3
l ov i u m j er noj i doj . tehn.
s k l op n i c i , r e l ej i
crna

sv ij e t l o 0,7.
2900
mumetal,
E3 N i - F e- Leg. 1 8,6 2,00 2 ( 16 ...3 s) 400
lilr S int er - m a t e r i i a l i E4
sa
crvena
do 'l 8.7 ' 1,82 1
0,8
0,6.
0,8
( 3 0...4 0 ) 7 0..
2
400
hiperm 500

iiii Agw (20o/oAg) 1q q 960 0 ,5 5 22 ui i ns k a s k l opk a, v i br ator i

:75/. Ni b i ie l a

tii A g-v o l f r a m - l < a r b i d 13 960 22 s k l opk e z a pok r etanj e N i - F e- Leg.

i ut o /
hi perm 50,
liil
lli,
CuW (20ol.Cu)
A gCd o ( 9 0 0 2A g )
1( q
10, 2
10 5 0 0 ,3 7
960
20
43
v i s ok onapons k a s k l opk a F3
:50o/" N i
z et e n a
dol 2,22 10 (4) 470 permenorm 5000,
magni fer50 R G
m otor s k e z ai ti tne s k l opk e
|l; A g-gr a f i t( 2 , 5 % C )
C (gra f i t ,u g l j e n )
960 48
0,07
...0,1
7 o04
k l i z ni k ontak ti
l :B * H - m j er a ma g n e t l i i v o s t i 2)
Fre : | t . p ri H : 1 , 6 A l n
3) Ic,. ra z ma g n e ri z i -
ili, -2 - 390C k l i z n i u m ec i '\ " ' t era
mpn ieara t u ra

nl
f ii i
254
- t:O
255
llir
fii
 Magnetski materijali Tisrcanispoievi o21,0sl)
fly.s.|rr1Tio^2^2,02s,
liN i3331 JUsN R7'080
Kr i v ul i e ma g n e ti zi ra n i a elektr iinog lima isivog lijeva
DtN 4o;6i
M ater i i al podl oge O p t e re t i v o s t s t ru i o m
B b
uT b a k re n i h v o d i i a p ri n a z i v n o j d e b l j i n i p o d l o g e ma -
uT Oznal <ati pa S mo l n a p o d l o g a : t e ri j a l a o d 1 , 6 . . . 3 , 2 mm.
i pri mj eri : P F: f e n o l Redukcila za 15o1, ako je ploiica zaiticena lakom
1, 8 - 1 ,8 EP: epoksid
n p r . YM 1 1 1 - 3 s i l i i e t a n i a o d 0 . 8 mm.
E P GC 02 S mo l n i n o s a i :
1, 6 1 ,6 P F C P 01 CP: celulozni papir 60
I N a d t e mp e ra t u ra
GC: tkanje od stak. 100,,c 40
1, 4 1,t+
I- .u.r"o dobrote lenih niti 75' C .
50"c
1, 2 1 ,2 s m ol n i n o s a i
400c ca4
_'l
Ina p o d l o g a 30.c
1 1 R az r ed dobr oc e: k v a l i t e t a o p a d a s v e i i m b ro j e m 20"c
( v i di D IN a0802) ( di o 2 ) 1 0 "c
0,8 0 ,8 6g

Bak r ena pr es v l ak a
0, 6 0 ,6
naz i v na tei r na I
0,/- 0,1 I OeDlltna dozv. odstupanje 2
m as a P I
u[m 1,5
0. a ,? PO Vr Sr na m - 10 1
lHu 152 18 +6 1- 2 B
305 35 +5
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,2 1,\ 1.6 '1,8 KA
610 70 +8
E
A
I

Kriv u l i e m l q l , e t l z f l a n i a m a te r ija la za r e le ie i tr a n sfo r m atorske l i move N az i v ne debl j i ne m e t a l i z i ra n i h ma t e ri j a l a

podl oge u m m
oul
10 0,2]0,s]0,811 .2 ,sI 1'6 2 ) 4h')
-" 1 -' - p,41 'a u,6
) Kod prikliuaaka sastavnih diielova i; 0,6
ove nazivne debljine nisu
uzece u obzir 0.4
1 R asterske mj ere u mm
0,2
2.50 0.625 I
2.54 10.635 1 "'' ^ . 0,1 0,1
0,02 0,04 0,1 O,2 0 , 6 mm1
0 ,1 P romj er rupe i l emne oti c e u mm P re s i e k v o d i i a 1 7
N a z i v n i n a p o n i z n re c i u v o d i i a (p ri l i ri n r v ri j e d n o s r)
rupa-A 0,4 10,5 0,6 0,8 0,9 1 1.3 11.5 2
lemna
oirca-@ 1.8 2 .3 2 ,8 3 ,1 3,5 2000
0 ,0 1
E l ektri E ni otpor (C u v odi i )
1000
tv 800
600
H u KA 400
m = 1.8. 10
E CM
o 300
= E 200
Krivulje ra zma g n e ti zi ra nja m ater iiala tr ainih magneta .!
tv
DUI o
1,t,
60
1,2 :=
= '- 40
!
.a 30
1 E N

E z ?0

10
0,6 0.1 810
t* N a j ma n l i ra z ma k i z me d u v o d i i a u mm

7
o A b e z i z o l a c i j s k e p re s v l a k e , v i s i n e d o 3 0 0 0 m
B b e z i z o l a c i j s k e p re s v l a l < e , v i s i n e i z n a d 1 0 0 0 d o
Hu 0,01 0,02 0,0 40,060,1 0,2 0,4 0,6 1 5000 m
KA -80 -60 C s i z o l a c i j s l < o m p re s v l a k o m, v i s i n e d o 3 0 0 0 m
m presj e kv odi -a u mm,
D s i z o l a c i j s k o m p re s v l a k o m, v i s i n e i z n a d 3 0 0 0 m

llr 256
t' i 257
lll

tii
lzolacijski materiiali, plastiEne mase JUSGc011 Svojstva plastiEnih masa
T v or ni i k i na- K e mi i s k a p o s t o l a n o s t i t o p i v o s t
Oznake P l a sti i n a masa Svojstva Pr im j en e z i v i ( pr i m l er i ) U p o t re b n a
emP e ra t u ra l < i s e l i n a uztni
gr ad nj a apar ata, gr a- hos tal i t, l) u uC : =€ : Pu R- izo
PVC p o l i vi n i l otPor an na mnoge Oz na 1.8 l
u
t v rdi kl o ri d kem ikalije, otpor an devi ns k a i ndus tr i j a, v i nofl ex , l <e o o I J

o
@ o
pr ema star eniu folije, c i j ev i , boc e tr i v i dur dm'
k ra t . d
I o c
l cm N

m i pol am ,
tr a l - lc _l o
c
o o o mm- ntm MK
PVC p o l i vi n i l m ala kem ijska podne pr ev l ak e,, _ t ra j - !l19 ii 'E
no o ir o
o
m ek an k lor id otPor nost taPete, um l etna k oz a, no E E ; l.9L o E
izolac i j a z a i i c e v es tol i t
PVC 1,35.. 60 . 70. r -t- + C 10t6 50 2 0 ... 100 1 ,3 ..
tvr d, kr t, povr iinski siaj, ambal ai a, nos ai s ti r ofl ek s , 50 4 ,0
PS p o l i sti ro l tvrdi 1,4 70 80
vr lo dobr a elektr iina svit ak a tr ol i tul ,
hos ti r en
svo is!va
PVC 50 .. 60.. i t o 10 1 0 20 2 0 ..
35
100 3,5...
7(
SB sti ro l -b u ta din velika iilavost kao PS, kuc i Sta, i ns tal ac ij s k i s ti r on, meki 1l 60 70 101s
osjetllivost na UV m ater i j al i hos t i r en
sv ije t lo PS 1.05 65 . 75. + 1017 50 50 110 2 .6
kuc ans k i apar ati v es l ov an, 80 90
SA N sti ro l - otpor an na kuhinjske
a kri l n i tri l tekuiine kuiine, otpor an ti r i l
na ogr ebotine SB 1,04 65 . 75... + 10t6 40 40.. 170 2 ,6..
75 85 100 ?q
ABS a kri l n i tri l - povr iinski sjaj, udar na kuc i i ta, di j el ov i n ov od u r ,
b u ta d i n sti r ol iilavost, otpor an na ur edaj a, bater i j s k e per l ur an
ogr e botr ne k uti j e SAN 1.08 85 ... 90...
90 95
f _t
o 10 1 6 30. 170
50
?g

PE p o l i e ti l e n slaba atm osfer ska izol ac i j a k abel a, nos te l en,

LDPE
HDP E
me ki -P E ,
tv rd i - P E
otPor nost, Por astom
gustoce r aste tvr ooca
foli j e, boc e l upol en,
ABS 1,03.
'l.07
75 ... 85...
95 105
I l f i o 101s 40 40 150 3,0..
4.0
i toplinsl( a otpor nost
d
oblika, ali pada
p rozrainost PE 0,92.. 80... 90.., + + l + + C 1017 10.. 70. 350
0.96 95 110 20 100
PP L p o l i p ro p i l en kemijska otpor nost, bater i j s k e k uti j e, nov ol en,
o ku6ans k i apar ati tr ol en P
tvr da por Sina 30 70... 200 7,4
PP 0,9 100 ... I 30... + + + C 1 0 r7
PA 12 p o l i a mi d 12 neznatno upijanje vode, folij e z a i i v ei ne r i l s an A., 110 140 90
vr lo dobr a kem ijska nam i r ni c e, pr ec i z ni d u r etan,
otPo r nost elek tr otehni i k i di j el ov i ul tr am i d P A 12 1,02 8 0... 40.. + + + + + 1 0 14 60 50... 200 3 0 ...
zupi ani c i , k l i z ni hos tofor m , 1 10 150 50 4 .0
POM p o l i o ks i - iilav, toplinska otpor nost
me t i l e n , oblika po zadanoj mjer i, leiaj ev i , ar m atur e, der l i n,
(a ce ta l n asmola) otpor an na habanje, niie skl opni r el ej i , ok ov i s us tain P OM 1,41 90 ...
110
10.. + +
140
+ + + + l o l ors 70 50...
70
250
otpor an pr em a kiselinam a

P MM A p o l i me ti l - pr ozir an, kr t, kemiiski svj etl os ne k upol e, pl ek s i g I as ,

otPor an, otPor an Pem a sjeni l a, opti i l <e l ei e d egal an, PM M A 1.18 75 ... 85... + + + C 1017 70 40 185 3.4
me ta k ri I a t
v edr i l 95 100
scar enju i atmosfer i

CA
CAB
ce l u l o zn i acetat
ce l u Io zn i
iilav, pr ozr aian, nije za
iiveine namir nice, otPo-
okvi r i z a oi al e, fi l m ov i ,
kui i i ta z a el ek tr i i ne
c el i dor
ten i te,
CA
CAB
|,to
1.17
50 ... 70...
80 95
f +
- - o C 10 1 4 30 30...
40
200 3,3. ..
5,0
aceto b uti rat r an na motor ska gor lva aPar ate c el l on

tvr d, kr istalast, otpor an, zup tani c i , i z ol ac i j a v es todur A, B P E TP 1,37 '100 160 + + + + C 101 60 50... 200 3 ,0 ...
PETP p o l i e ti l e n -
PBTP p o l i b u ti l e n- na habanje, neznatno upi- iila, k uc i i ta c i j ev i ul tr adur , P B TP 100 4 ,0
e n te ro fta l at janje vode, m alo r astezanje c r os ti n

tvr d, kr ut, iilav po k uc i Sta, u ti kaai , m oKr ol an, PC 11 1 3 0 140 t- + I C 1016 60 30... 198 3,0
PC p o l i ka rb o nat
50
zadanoj m jer i, otpor an letv i c e, d rici l ex an
Pr ema star enlu
UP t.J 13 0 170 a a f 1012 40 10. 150 2 ,7.
UP p o l i e ste r,. moguinost po zadanoi 5lj em ov i , s k l opk e, hos taphon,
15
n ezastcenI mier i, stalne svietline i dijel ov i k ar os er i j e v es l oPol
boje, vr lo ivr st
EP 1 ,1 ... 13 0 180 f + + X + t + 1 0 r4 70 l5 244 ?(

EP e p o ksi d kemijski otpor an, vr lo pr e c i z ni di j el ov i , ar al d i t, 1,4 5,0

d
lako tekuc, neznatna dvok om Ponentno tev ok ol ,
kr utost na toplini ljepi l o, m etal ni ul oi c i s k otc h- W el d
PF I a(
0 0 .. 4 0.. + + T 108.. 50 20 198 4,0..
sm edkast, potam niuje, kr r uik a z a l onac , nos ai bak el i t, 140 200 1012 10,0
PF fe n o l fo rmal-
dehid nije za iiveine namir nice, svi tak a, podnoi ne r es i nol ,
plo i e, k l i z ni l ei ai tr ol i tan + pos toj an Q uvjetno postojan nepostojan x n i j e mo g u i o p c i s u d
kemijski otpor an

258
Prepoznavanie PlastiEnih masa
S lo je v it i p re g a n im a t e r i i a l i , i z o l a c i i s k ef o l i i e i i z o l a c i i s k il a k o v l
t'l'r:l
lI
O z n ak c . Ma t e ri j a l i , P o s e bn a
N orm i ran e P ri mi ena
e rm oplastni uzor ak
k r ati c e I :alrav !yoistva I _
Vul k ani z i r ani D IN 7 737 P a p i ri s o t o p i n o m 1 ro : 1 0 8 O c m i z ol i ranj e i vf 3112
1t!:'Yl :!?'_ c i n k o v o g k l o ri d a
_j
pliva u vodi Kom bi ni r ana D tN 7 739 l i l e p l j e n i ra z l i a i t i odlil<e plastiinih ;;.;;;;.,i; I VSP
l j epen l <a izolacilski ma s a
ma t e ri i a l i

nos aa,s v i tk a, P s p3020

P rei pan i D rN 7 732 p re i a n a f i n a l j e p e k a i
P ." i i 6.62 J U S od celuloze utors k arz orac rl a
gor i izvan pl am ena

stvaTa
N .A 8 130
---l -"
,---l
ne ia di Gri i ati V D E 0332 t i n j a c s a i e l a k o m, g ra n i i n a t e mp e ra - n o s a c . r P , o K ro v I H E M 3328
koksi t u ra 1 3 0 . . . 1 8 0 C S ri l a c l n z l c f ,
mi kani t I i 11.6 8 u ml e t n a s mo ra
ugasrse
HEM
-i
odnosno silikon
_ .- '.,.1 l
Fl eksibi I ni V D E 0332 t i n j a c s u ml e t n o m g ra n rc n a t e mP e ra - o v o l r, u l o rs K l FLM 3358
mi kani t i 11.6 8 J U S s mo l o m, s i l i k o n o d-n t u ra 1 3 0 . . . 1 8 0 C o b r0 8
FLM N A8401,402e p o k s i d n a s mo l a
topi v u eti l -
!oPtv u eillesrer u es ter u oc tene V D E 0318 g ra n i a n a t e mp e ra - izolaci'a Stapova G LB 3399
Tral <a od ma l a k o l i i i n a t i n j c a s
octne kiseline t u ra 1 3 0 . . . 1 8 0 C a rm a t u re
crnl ca i 11.6 8 u mi e t n o m o d n o s n o
GLM e p o k s i d n o m s mo l o m,
silikon
- -_-''-
i;;'- V D E 0318 "
P re s a n r P a P rr I postojanog oblika nosai svitka,
izolacijske ploae,
!^ fn(l

papi r r.2i 9.75 p l a s t i i n a ma s a 120 C

Hp u t o rs k a i z o l a c i j a

T v r da V D E 0318 p re i a n e t k a n i n s k e t ra k e p o s t o j a n o g o b l i k a nosai svitka, rr"

tk ani na r .29 .75 I
P ' d J L ' r"d
",d J a ,
95 ... 155 C u t o rs k a i z o l a c i j a "t-
ostro
neu- 3:_ azbest, staklena svila

godno T v r da D rN 7711 l<auiuk plus 30o/o postojanog oblikr Hgi 6

8u m a s u mp o ra i o s t a l i h do85 C
o"o1t
i'l
l z ol ac i l s k e D IN 40634 ra z l i i i t i i)ni k o n d e n z a t o ri , : rmo t i Fl 620
fol i i e t e r mo p I a s ti iotO iA17(r.-^
a rma t u re , ma t n e -
F t o f o n s k e v rp c e
Osta le tip iEne znaE ai ke
Vr pc e od VDE O34O P V C , P E ,C A , P C S ra n rc n a t e mP e ra - izolacila K 50
pl as ti i ne T.1ls.7s P E TP t u ra 8 0 . . . 1 3 0 C
Am inoplast ne 8ofl m as e, s am o JUS
pri stru g a n l u fenopl ast n e gor l l j epl l i v e K N . A 8.2 9 2
vo n j a n a ka rb o l fenolna s m o la gor e s am o puni l a
PE- meki,PVC - m ek i el as ti i an T k ane v r pc e, V D E O34O p a mu i n a t l < a n i n a , t k a - ra d o v i n a a n s t a -
PP, PU R nesl om l j i v s am ol epl ,j i v e, T.2i 7 .67 nina od celulozne vune l i ra n j u i
G sa ili bez plastiine p o p ra v c i ma
ABS r az v i j a c i j anov odoni i nu k i s e-
ma s e
l i nu pr i gor enj u os tav l l a
tv r di , c r ni pePeo
Vr pc e, s am o- V D E O34O l j e p l j i v i s l o l g ra n rc n a ra d o v r n a w90
PMM A, potpuno i z Sar a
l j epl j i v e s T.3i8 .70 o rv rd n j u j e p ri t e mP e ra t u ra i z o l i ra n j u i
akr ilna staklo toplini 105 ... 140 C p o p ra v c i ma
ter m ootv r d- JU S
akr ilna sm ola N .A 8.293
nj av aj uti m
sve j tlo i uto, dj elom iano PUR, mr eiasti s m edi os tatatak nak on l epl l i v i m
Z ut o , aadi oatar ( dur oplast) i z gar anla s l o,i em W
lakoiadi vonJ PUR, limar an nem a s m edeg os tatk a nak on
TL 2OO
i z gar anja l zol aci l ski V D E 0360 ra z l i a i t i n a z rY n a l e mP e ra - rmP re S n a c rl a

nhdn
( ter moplast)
l akovi , i m- T.11 9.74 d u ro p l rt i t u ra l 2 0 . . . 2 0 0 " C n a mo t a
PVC r az v i j a s ol nu k i s el i nu Pr i
pregnaci j ski
\v \v gor enj u
l akovi TL

260
 r.1le74 K f ase i zol acijskih m at er ijala vDE0s30
r . 1111'72 JUsN'A8. 00s
KeramiEki izolaciiski materiiali vDE033s
Gr antc . Vezivno S re d s t v o z a
Primj t'o Kl as a r em Pe- l z o l a c i j s k i ma t e ri j a l
s re d s t v o i mp re g n i ra n j e
P ri m j e n a
_l_ r atur a
KER 1 1 0 .0
Y 90c drv o , p a mu l < , s v i l a , p a p i r nem a n rl e p o k ri v a n j e
neoPnoono vod o va
Ker am ik
P s p,V f, P A , P E , P V C , P S ,ani l i n
Grup (npr.100) formal dehi dna umj et.s mol a, k arbami d
A 105 C pa mu k , s v i l a , d rv o , P s p , V f , P A n e ma asfaltni lak, vodovi,

T ip
v rsta
ma te ri j a l a ,
bola,
vrsl a
JJ.,,*
n I
l'i,F,
S,:.,:,ll
ustoca - - :- I"- ' ' ' "

LloasLzanja
u ,. I
r asle-
To p li n
ska
vod lj i -
vos t
), I
f'
s0:rz
te k s t i l n i p a p i r, P A

s l o i e v i t o d rv o (i p e rp l o i a )
l a k o v i o d p ri r.
i u mi e t . s mo l e
f e n o l f o rma l -
d e h i d s k a s mo l a
ielak, kopal,
i z o l a c i j sk o
u rl e
n a mo t i ,
i z o I a c i j sk a
c rJ e v

1';
kR vxr i
ma se :r\'rtu
F l;'lroic -mK C A , mre i a s t e p o l i e s t e r. s k e s mo l e nem a n rl e
p o t re b a n

E 120 C PC -, C TA f o l i j e , mre i a s t e p o l i - n e ma lakovi od n a mo i l ,

110. 1 )1 0 ,4 5 1,2...7,C 6 30 es t e rs k e s mo l e . l a l c o v i z a i i c e u mi e t n i h s mo l a , p re S a ni
110. 2 0 ,5 5 1'> 1l 6 30 mre i a s t e p o l i - diielovi
ma t e ri j a l i o d p a mu k a , p a p i rn i h f e n o l me l a mi n -

1=
111 2.2 n 1( 41 1A
s l o j e v a i k o mb i n i ra n i p re i a n i f o rma l d e h i d n a
e s t e rs k e s mo l e ,
epoksid n e
220 0 ,8 5 7 . ..e ]12,3 ...2,t 2 , s ls ls 20 di l e l o v i s c e l u l o z n i m p u n i l i m: s mo l a
s mo t e
221 7 ,7 0 ,9 0 6 . . . 8 2, 3. . . 2 , t 34 ob ra d i v a n i t e k s t i l i l a k o v i o d s mo l e
240 1 ,9 0 ,1 0 3, 5.. . 9, 51, 4. .. ,1( er i l e n v i n i l a c e t a t k o p o l i m e r nem a , r' 1 " ; ; , ; ; ; ;
250 0 ,8 0 .- 30
13.4...4,2
310 kondenzator- T i ta no ks i d e...e l:,+..+,c 15 B 130 C staklena vlakna. azbest n e ma kao E n a mo t r,
311 ska l<eramil<a (T i 0 2, Rutil) ?q 6. . . 8 13,.1.. 3 , t 15 p re S a ni
6. . . 1013, 5 . . . 3 , [_
te k s t i l i o d s t a l < l e n i h v l a k a n a l a k . o d u mj . s m
15 dijelovi
320 Mg -ti tanat J. I
t.'

I
JJU Ti02 i 40 15 pro i z v o d i o d t i n j c a ielak, asfalt,
331
340
o sta l i ol< sidi
Sr i
K -ti tanat
4 ,8
3 .0 -l l 15
7,
l a k o v i o d u ml .
s mo l a , e p o k s i d
n e s mo l e
350 4 ,0 25 I 3s0...3000 l ak o v i z a i i c e , t k a n i n e i f o l i j e n a nem a
4 ,0 _' 25 | >':ooo

1'
B a -titan at
J) |
ls
,r
os n o v i P E -g l i k o l c e n e f t a l a t n e

410 l l <o rder it

A l -Mg- silikat
'>1 0 ,3 1..2
12..2,3
7 15 slojevita staklena vlal<na,i
azb e s c , V s p , p re i a n i d i j e l o v i
f e n o l s k e -me l a -
m i n s k e -f o rma l -
1 ,9 0 ,2 3. . . s 11 , 2... 1, ; I s mi n e ra l n i m p u n i l i ma d e h i d s k e s mo l e ,
510 bijeli I iino a l u minijev
, 3. . . 1, l
511
s12
520
sme d i I p o ro z. si l i kat, i
sme cr
I
I o st. s astojlne
b i j e l i ... sme d i j ko rd er it
1 ,9
1 ,8
0 ,2
0 ,0 5
2 ,0 I 0 ,2 s
3 . . . s 11
il_
3 . . . s 1, 0. . . 1, '.
1, 5. . . 31, 3. . . 1 , ; F 155 c s ta k l e n a v l a k n a , a z b e s t
e p o k s i d . s mo l e
nem a a l k i d n e s mo l e ,
epol<sidne
namotl

530 il n o P o ro za n 2 .0 I 0 .2 5 3, s . . . s ,( tk a n i n e o d s t a k l e n i h v l a k a n a , a z - k a o s re d s t Y a
11, 4 . . . 1 be s t , p ro i z v o d i o d t i n j c a b e s c e l u - z a rmP re g n rra -
s mo l e , s i l i k o n -

510
]
Al2o3 7 .6 0 .7 s.o s,r LO l o z n i v e z n i ma t e r. (P A o s n o v a )
ske alkidne
s mo l e , mre i a -
1 ,3
lz,:
s...6 10...16 8 18 l a k o v i z a i i c e (o s n o v a : l P E , E l , n e ma s t e p o l i e s t e rs k
706 ke rJmrckr o K - A l -o l<sid
i P U B s mo l e
po l i t e re f t a l a t ), f o l i j e n a o s n o v r
si d n i ma te - (ko ru nd ) I
708. 1 ri l a l (vi - A l -o ksid 3 .5 1 ,7 s...6 0,5 18 po l i mo n o k l o rt ri f l o re t i l e n a
so ko va tro - (ko rund) 114...21 H 180 C s ta k l e n a v l a k n a , a z b e s t nem a : i i l i l (o n s k e Y a t ro o t P o rn l
s...7
;,I
708.2 sta l a n ) A l -o ksid 1 ,8 0,5 9 18
s mo l e Y o d o v r,
(ko ru n d ) 116...24 tek s t i l i o d s t a k l e n i h v l a k a n a , s i l i k o n s k e s mo -
n a mo t i ,
710 A l -o ksid 3 ,7 11 5 ...7 1 9...78 0,2 9 20 azb e s t le, kauiuk
izolacijske
(l <o rund)
10 pr o i z v o d i o d t i n j c a s i l i k o n s k e s mo l e gipke cijevi,
720 P OrOZ a n Mg -oksid 0 ,1 1 8 ...9 5 ,8 ...1t
7 1 24 p o k ro v l
730 Z r-oks i d 5 .0 1 .7 5 8 ...9 1 ,7 ...3,: v l a k n a (o s n o v a : P A ), f o l i j e (o s n o - n e ma
v a : P l ), l a k o v i z a i i c e (o s n o v a : P l )
P ri m j e n a Pr im jena Ti p Pr i m j ena
-I'r 520, z as ti ta od i s k r e i
c >180' ti n j a c , p o rc u l a n , s t a k l o , k v a rc n e ma nem a od n. i z o l a t o ri ,
110 vi so ko i n i sko -n a p o nski izo- 250 taljenje stakla za vakuum- Yezivno n a v ru c i n i
l a ci j ski d i j e l o vi ske posude 530 el ek tr i i nog l uk a teks t i l i o d s t a k l e n i h v l a k a n a , s i l i k o n s k e s mo -
sr e d s t v o : o t p o rn i
111 n i sl <o n a p o n ski i zo l a cijski 300 kondenzator i, osobito za 610 i z ol ac i j s k e i z ai ti tne c i j ev az b e s t , p ro i z v o d i o d t i n j c a le velike top-
n P r, c e me n t n a mo t i
d i j e l o vi z a ter m oel em ente linske postoja-
220 ka o i 1 1 0 (o so b i to VF) 410 toplinska tehnika 706 i z ol ator i z a s v j ei i c e nosti
721 ko n d e n za to ri 510 nosai ogr jevnog otpor nika ( z a pal j enj e)
po l i t e t ra f l o re t i I e n
240 i zo l a ci j ski d i l e l o vi za toplinske apar ate zio i z ol ac i j s k i di l el ov i z a n e ma n rl e
p o t re b a n
(to i n o p o mj e ri ) i1z v ak uum s k u tehni k u

262 263
 Oprema radionice u elel<trotehniEkom obrtu V rste navo ja JUsM . Bo. oio
S m j e rn i ce n ,j e ma i ko g elektr otehniil<og udr uienja:
Metri E ki obi tni nav oj
Op re ma ra d i o n ice za elel< tr oinstalater ski obr t J U S M.80,012 D tN 13 T.1/3.73
Op re ma ra d i o n ice za elel( tr osr r oiar sl< i obr t
- P o tre b n a mi n i m alna opr enr t r adtonr ce za 3kolsl< e pogone u r adi o- i T V- tehni i k onr obr tu
p "*l *-@ ua.r z"n[ ti- *n*ieur u i
" t.t.tr ot" hni i r * ,
Ra d i o n i i ki p ro stor i opr em a r adionica ejektr oinstalar ers k i h pogona
- Ra d i o n i i l <e p ro sr or ije i opr ema elektr ostr ojar skih pogona
E lekt r o i n s t a l a t e r s k i p o g o n i E l ektrostroj arski pogoni
v i b r aci j ska b u i i l i ca pr ibor za gipsanie r uc na br us i l i c a
b u i a 6 i i e ki i vr sak tok ar s k i s tr oj
b u i a i i vi i a k r azulja apar at z a z av ar i v ani e ( autogenol ll, 1 i 2 i1. s0e 1, s67 1 1, 6 lo, u+so, t r zlo, t l+, s
k l i j e ita (V DE 0 6 8 0 ) dr vent metar
M 2, s 2, s 1. e48
I 2, 013 I 2, 1 | O , Zt)to, z++ 0, 4s s
uoar ne s Kar e - ----
ilzrrp zr . , ' ^.
ieliini kutnik ur edaj z a s av i j anj e i i z v i j anl e l -.- l- l -- i 1-
k o m bi n i ra n e i ka re fina pila nam atal i c a z a s v i tk e f' 1 l ' l 3 I 2,187 2,4s e 2,s 0.307 0,271 I 0,s s ,s
p i n c e te
t' l 4 4 3.141) 3,242 l ,l 0.429 0,379 0.7 7
r u- na pila ur edaj z a natapanj e i 'III
a l a t za sti ska n j e l <a b e l a I
i z v i j aa
ubodna pila i .mpr egr i r an j e
! 'r sis 4, 01e4. 1341
4, 2 Lo+gr i0, 4j3i0, B is
pila za buienje Pec z a s us enJ e M 6 6 ) 4.773, 4.917 5.0 0.613 0,541 .l 10
k u t n i i zvi j a c ubodno dlileto Yi tl a M 8 8
l 6.455 6,647 6.8 0.767' 0.677 1,2s ] 1l
probodno iilo lemni iar nik di z al i c e - I .--
1 f-- 1 1- +- t' --f
s v r d li c gr ijalica za lem ljenje
u v l a in a vrp ca
s tez nr - k l r ;ei ta z a gum ene c i i ev i D ubi na nav oj a: iM
y
10 i 10
rv i 8,150
o , ro v 8,376
o 8,s
, J / o Ii b ,) I 0,e20
u,yl.u i 00,812
,61I 1,s
1 ,5 17
1/
I zidno glodalo s t r ugac s v or nj ak hs - 0,613 4 P 12 12 9 .8 5 3
1 .1 0 ,1 0160 ,2 1 ,0 7 40 ,s4 7| t,ts I r
u Z n a za re zn a ste za l j ka i tlaina klijeita za Ijuicenje iila napr av a z a i z v l aaenj e 1---f i- i -i -j - - + - . l - - - ,;
m ati c e H r
z a t e ni l <o l o tu rn i k - 0,5413 . P r o r o
ispitivalo napona gl odal o z a k ol ek tor e im I l r :,s+e ]1 3 ,8 3 s1 4 i t,zzti 1 ,0 s1i 2
i a b i ce l jednopolno i dvopolno s pec i j al ni al at z a i z r adu nam ota tM 2 0 I 2 0 1 1 6 ,e 3 3 i 1 7 ,2 e 4 1 1 ]7 .s r ,s:+]1 ,3 s3 2 ,s 30
kotai za vod Pr om i er J ez gr e:
I voltm etar m ehani tar s k i al at v i j k a d. d - 1 ,226 9 P rT,___--.+l__,+_- I
s t e z a l l ka za te l i i n u o kl o pnu cijev amPer m etar v i s ok onapons k i apar at z a - )M24 2,,4 1 2 0 ,3 i e i 2 0 ,7 s2 1 2 1) t,a +o ) t.szq
- :
- l :o
] m ar i c e D r d 1,0 8 2 5 P
- i _._i + __ -l ,_i r I -:
i
n a p r al a za sa vi j a n j e
p r i r u cn i cj e vn i i kri p a c
I kljeitasti amper m etar i s pi ti v anj e i z ol ac i j e s v r dl o z a r upu u j e z g ri ---''-
M 30
1.1
19 30
30 I12s,705 26,211
25,705|I 26.211 26.s:I
)) 26,5 z,t+t
2.147) 1 t,ae+ 3,s
,694 3.5 I' 46
co
m jer ilo izolacije tahom etar pr om j er a - d- P r 31 .0e3 31 32
,670' z .qs q 2.16s . 4 ] ss
i i i a n a i e rl <a m jer ilo im pendacile petl je m j er i l a ( pr enos i v a) z r i s pi r i v anj e yl _' 42
l11 1g
42 36,47e)37.12e) 37.s ] Z,z oo| 2,$6 I 4,s
i k r i p ac za tu rp i j a n j e I omometar sl r oJ ev a _ts i os
p l a s ti i n i i e ki 6 I ' -1
M 48 i 48 41.866
NH osigur aika utiina r uika 42.587 43
-' --+ 3,067 2.706 | S , 7s
f r o b oj n i za ti ci , p ro b i j a l a I I M s6 s 5 149.252 | 50.045,50,5 , 3374) 2.977 5.5 8s
t't 64 i 64 55.639s7,s0s
I s8 I r.oarr 3.248I 5
ll"oju Atil"to kabelski noi ,r " d" t * l utr c z auar i v anl e
lrlai idl ol on rcke ] I N avoi E el i E neok l opne c i j ev i
tu rP i j e tockalo kabelske Skar e r r di oni c k i s tol s i v r s to m onr r r anr m JUS M.80.090 D tN 40430t2.71
I
m o m e n tn r ste g a c vrj a ka mer alno mjer ilo I uljna m azalica ] Sk r i oc em -I-l-_-'T__.'-T.'--_.-r__-''_T-'--___
b r a v a ro ki i e ki c po- tena mle1fa. ur iini kljui br us i l i c a ( 2 br us ne pl oc e) B ro i
] V a n j s k i j J e z g ra ] D u b i n a ] K o ra k
Kl r i e s taza vo d e n e crP ke l] mikr ometar ski vilak
I
ieljusni kllui
I
k l i j eSr a ( k om bi ni r ana, pl os nar a z a K ra ri c e . n rv o j a I n a v o l a ] z a v o j a
a
Kr r l e - srr-za za zo rn e pr ta za m etal pr etencti kljut c i j ev i , tel efons k a, ok r ugl o l D -D l d 1 -D l H1 p poiniu
I I ,
tem ito stolna buiilica naz ubl j ena, z a tr ganj e,- tl ai na,
,r -z.v| :rrl ,,"
acn " i I I
s k i dal oi z ol ac i j e,l ai ubno Ps
I--= 7 I -.112-_,s
T. --t -t = i 1. 1 ,2 8i 0 ,6 1 1 .2 7 2 0
' j ---.
I f ]
t 1 s.2 1 3 .8 6 o .6 t 1 .4 1 j 1 8
I | _ i'u'")_ l e s -l
s t a c i on a rn o i sp i tn o mj e sto s ugr adenim mler nim instr umeniim a.u, pogonr t , nup" ;, pog* r 1.,
s m j e r o kre tn o g p o l j a , n a zivnu snagu, otpor zaititnog vodiia, otpor i z oEc i j e
,t* 1,,, 1 P s 11 | r a.o i 7.26 0.67 -- 1.41 A
dodatnoi a P g 13.51 20,a 19.06, 0.6t 1.41 18
e l e l ( tro srro j a rstvo : re mp er atur a namota, meduzavojni spoj, or por nam ota.
22.s I 21,16 0.67 1,41 18
Radi o i t e l e v i z i j s k e r a d io n ice 28,3 26,78 0.76
|
R u i n a b u i i l i ca , vi b ra ci j sl < a
s t o l n a b u i i l i ca
univer zalnim jer niinstr ument
svitak za r em agnetizir anje
] m j er i l otonfr ek v enc i j s k og
i z obl i i eni a
i t l n *i o ,ti I
] 47 l 4s ,48l 0,76
r a d n i sto l sa 5 kri p ce m m agnetskihglava/kolor
b r u s ni sta l a k i tr eptal ni tongener ator
kinesl( opa
m e h a n i i a rski a l a t ] i s pi r ni apar ai z a i gl e
mr eini ispr avljai I pov ec al o z a odr edi v ani e i i s to6e s9 ,3 s7 ,7 8I 0 ,7 6 1,59 16
r e g u l aci i sl <ira sta vn i ( stabilizir ani) boi a
transformator mjer ilo istosm jer nog napona ry$9!"hrlEki DtN 40400/12.81
] i s pi c nl apar ar z a dal j r ns k o ".""i
l e m i l o (za i ti tn o o d vo j e n o ) antenski mjer ni TV upr av l j anj e
I mari c a i I V anj s k i
s l o g a l a ta za ra d i o pr ijemnik z as ti tna napr av a z a z am i enu Za o b - K o ra k
T V te h n i i a re antenski m jer ni r adio I k l nes k ooa
n a p r aY aza o tp ra !i va n j e s v o r- l ma t i c a
pr ijem nik
s e r v i sn i ko vi e g
. I s i gnal ni gener ator
digitalni osciloskop s r er eo- ui edai z a k odi r ani e
zrcalo za popravl<e
p o v e ca l o sa svj e tl o m
dvokanalnr oscilosl< op
gener ator uzor aka slike
, br oj i l o fr ek v enc i j e 11,9 111,1112,1112,s
1 s,0 1 5 ,2 1 4 ,4
n a p r a va za re mo n t
I dav ai s i gnal a I ) 1 4 ,6
u boii
]
m j er i l o i nage 18,4 18,7 | 16,7 | 17,1
g ramofon a i mJeflro stereo-snage 2 6 ,3 1 2 6 ,7 7 4 j 7 4 .s
33.4 33,4 30,3 30.8
264
 Vijci i matice BuSenje ( JU SK D 1 0 0 1) D r N 1 4 1 2 ,1526
V alll< ast I v rlal< Ses ter os tr ani v i l al < Vr l al < s r upoul
O z nr k c na s pr r r ln o m s v rd l u
s Prorezom unal <r z

flfillt\ A\ttuuutt*
ltu
\rlf&$iu$4l/ Sumurul I
\/ v r i ni k ut s k o i e n i ru b
lu s r.{.8.'1
1 05 JU S M 81 136 l e d n a o o v ri i n a ,vodeci
p p o . u o n " -l i t . i . i -i ol :i.tPri-ic :a-t " "
\
V a l j ka stivi j a k sa 5ot,"."ti i u ni I Visol<i nasjecl<rni \ ,,, /.
s e sIcro stra n rm

A_}r**r*rrrrt
u P L Jto m pri l agodnivi j ak vrlal< s Pforezom
,I^
t/lturuuuuu t11111U0 I \ lj 1l
\ \5ru*ntu
Y111r1tt\\

\_,
J U SM . 8 1. 1 2 0 JUSr Y Bl .1 4 4 JUs M 8 1 1 1 8 JUsM 81 200
K rrl rti vi j a l < Plosnati l< r uini vijal< Svor ni vijak Z i dni v i j ak I Pr s tenas ti v i j al <
s aetver ostr . nastav- / \' kut uspona ',\'
- gt""nu oi ,.i ." s p i ra l e d.i .k z al ederuba ,/
s-__I[lltllD
lus f.1.81
210 -lu s
1_'
M .8 1 1 7 1 IUS M .8 1 2 8 1 JU SM.81 210 O dabi r s v r d a prema materi j al u
I
P o l u o l <ru g l r vi j a l < UpuStenivr jak Sester ostr aniviial< Pol uok r ugl r Val j l <as ti v i j ak
zr d rvo za dr vo za dr vo v i j al < z a l i nl
Celik
s P ro rczo n l s Pr or ezom m ater i j al
- av l as ti ieliini lijev
]IiD
Fmuut" k ut v r ha
k ut s pi r al e 16...30'
118'
15...30'
lus r.481.s20 lus M 81 s 1s JUSr'4Bl s00 JU S M 81 456 SSy 2 0...35 15...20 10...20 6...9 18...25
S e ste ro stra nma
e t ce Kr unaste matice Zaob. slijepe r natic e M;a r k.* ."p;r.'Mr,,." s prorezol s v r dl o j 0,05. . . 0,45 0,03...0,35 0,03. . .0,3 0,02 0,05...0,45

e ffi
\ |4f
Plo-
in. -
lp
!t n, s t ( e
9@ HMv
s v r ol o J
40...70
0,02. . .012
1 5 ...3 2 q 11

0 ,0 2 . . 0 ,0 6 0,03. . .0.06
6...15
0.02.. .004
2 0 ...4 0
0 ,1. . .0 ,3
jus M 81 600 JUSM 8 1 6 3 0 JUs M 8 1.6 5 0 s l i ti ne bak ar-c i nk
JU SM.B 1.660 m ater i i al ba k a r
al u m i n i i
i e s ro ku t.sa mo si g ma
. r Kr unr ste- m ltr ce Vr sol< e;f!v. m lr r ce t4a,* t a" tr * t m r ti c C uZn 10 C uZn 20 C uZn 4O

e
crstl slitine
,4fi^,
13
JUS M .8 1.6 3 1
/ \
t_,
JUS M .8 1 .6 2 8
ee
. l u s M 8 16 2 2
- pe- N as ;ec k ane

J U SM . B 16 7 1
k ut v r ha
k ut s pi r al e

SSv
14 0
20 ...40'
3 s...7 0 30...3s l+o...eo Jso...roo
118
16...30

50. ..200
14C
35 40
35...60
s v r ol o 5 0 .1 5 ...0 .5 0 ,0 2 ...0 ,4 1 0 ,0 4 ...0 ,8 1 0 ,1 ...0 ,8 0,15. . .0,6 0,03...0,4
Ozn a i a va n j e vi j a ( a i m a tica
H Mv 200.. . 300 90.. .
Pri mj e r: vija l<M 6 . 1 2 .JUS1 4 .8 1
.2 8 0 4 ,8 m ati c a M 10 J U S M .B1 .528 tz>
svrdl o s 0,05. . .0.25 0,03.
vrsta n a vo i a v r s ta nav ol a
I
m ater i j al i el j e z n i lijev duropl as ti , t e rmo p l a s t i
n a zrvn r P ro ml e naz i v ni pr om j er l d rv o
ploEe
d u l j i n a vi j ka (b
o zn a l <aJU S -a
j'1:", l
oz nak a IU S- a - . .- , ' p re s a n i ma t P V C -tv rdi I PE PP
l <l a sai vrsto ce
k ut v r ha 18 180' s v rhom 100m 140'
l <ut s pi r al e o...JU z a c entrrrani ( 10...13 15...30'
R a zre d i i vrsto i e za ielitne vijke D IN ISO B9gf .1 14.79
55v 17...40 30. . .40 30...80 50...100
R a z r e d i v r s t o c e 3 . 6 t, 4 6 4 .8 s6 I se i ,r i 6.e l -8.8 s v r dl o s 16...30' 0,04.. . 0,6 0,1. . .0,5
i 1109-l -i ti
R,, u N'mnr^2 140 400 500 600 800 1000 1200
R. u Ninrnrz 200 240 320 300 400 +go 540 640 900 1080
HMv 25...80 100...120 2 0 . 40
A5uol 25 25 14 Z0 10 8 12 12 9
s v r oto 5 0.1. . .0.3 0,04.. . 0.6 0 ,1 0,3
8
R azre d i i vrst rte za feliine matice DIN o 898 2r3.81 Obj al nj enj e: i el i i n o s v rd l o : s v rd l o o d n i s k o l e g i ra n o g a l a t n o g i e l i k a ii,,
Kod v i j ak a i m ac i c a od nei el j ez
S S s v rd l o : s v rd l o o d b rz o re z n o s i e l i k a
R a zre d i vrsto te 4568 10 12 ni h m etal a nav odi s e unr j es to r.j

l s p i tn a n a p e -
t o st u N n rn r'
^
400 500 600 800 1000 1200 r az l eda c v r s toc e odgov r r aj uc r
m ater i j al
H M s v rd l o :
s:
y:
s v rd l o
p o ma k
b rz i n a
s o i t ri c o m o d -t v rd o g ma t e ri j a l a (v i d i j a )
u mm p o o k re t a j u . Ma n j i p o ma k z a ma n j i p ro mj e r
re z a n j a u m/ mi n z a d : 1 . . . 5 0 0 mm
il
Ka kvo fa
R azre d
l <a l <vo ce .
i zve d b e vi jaka
frn a sr ed-
f nja
i m atica
sr ednja
gr uba
gr u-
ba
Du ine navol a v i j ak a, obl i c i v i j ak a
o b lir < | n B
Br oj ok r e t a j a d o b i v a s e

F al <tor x za p ri b l i i n i ra i u n :
1000
dn r--:_--r-
ldumm I 1
T-
s I 10 I 1s 70
l!
I
;;.4 ;:r rravoldo gl rve vrl l r<asrr
vi j rl . I
o zn a l <a m ntg g s tl etonr
]xu m - 1 l :3 0 0 1 160 r3ol :2 0 1 :1 5
266
267
 Lemlienje
Lemljenje
.83 Vr s te l em ni h Si l i a l < a
Pos t u p a k l e m l i e n i a D r N 8 5 0 sT . 3 / 1
-o. n . . * 1 " - -r*i.. .- _ -_ i- ttu Ptr ' Standar dna l em
Pr i m j ena Mj era
Ozn aiavanje I S ti k a
FL I lzr adak i lem se ugr ilavalu Pl i ns l <om Vel i l <e pov r i r ne, tv r do d u mm l
Lem l j e n l e u
gr iiJlicom l em l j enj e, l em l j eni e ol ov a
Pla m e n u t M i k ro i i l i a k
GA lzr Jdf,l( s lem om se usr llJvl u Pec l T v r do l enr l i enj e, z ai ti tni (mi c ro p o l n t )
Lem l j e n l e u
pl r n: bez l <r r al r z r tor r
plin skol peti
r_""-_',-ll---:l-
|
L SA
f;
lzvadal<s lemom ugr tlan u l ndus tr r j s l \o l em l l eni e, 0 .8
Lemljenje u r\=t-'
s ol n o j k u p e l l i r astallenol solt L
I

ot o " r t [ " - f . - . - I WD Lem ni if,v se uSni Pr otjecr

'--l S:'lt:fl Pr ol z v oonl a' z oot l'2 Plosnat, kos
rrarr..ilrr." lrr-
L qua"r,
lzr r"momu
adal< st lemom svitl<u
u svr s VF,
tl<u s Vl - s er l l s k l D usul i asti L
t n a u ta i i tto i v r s ok og f""]t^Y:9"i::i,9:8
tehnol o( tr oi k r (l on'gscrew drtver) 2,0 (sp a de )
i . i . ]'" 1 'ti tt, skr n efel< t - I 3.2
r zr r dr k ," ugr ,lr u, zf,gr r Jin r n " i tl ton,,t T r s nr ne pl oc r c e i s l ti nt 1' 6
i . - ' fi " .;.: Ro
Stoi as r , l <r ni i 2,4 Obl i k dl i i eta I
_ 1"1 :9 "iqliylllie
nradmeri
;iri!i,,i" .l em r ,l om I 31.;t:' ?,ledmelidol i e)
^ l a <n r ti
( c oni c al bl unt) i 3'2
l e mi i o m KO lzr tdr k i lem se uSr r lavr lu El el .tr otc hni k r {v r dr
L e ml i .
Oblik dliieta 0.8 ,
Vr ste l e mi l a Stoi as t, ul <oi en I 1'2 '_
( c oni c al s pade) 3'2 z a v i n u t (c h t s e l ) i -: : \
O z n a i a va n i e S l i l<ar snaga I

D ngol i -"tt,s-o:"ttl 0,8 6b[ci dtrrer; '-f-,t:-

i e l < i € a sto za vi n u r ( ch i se l ) [:
lemilo (l ong coni crl )
l r m ov a i
temPeraturJ
Pl os nat I 1'5 - -l-
2s0 . s00 c Obl rk dl,t"-
Obl,k dl rl eta ,.l
tei i na 2 l <g
?' 9
J'u
f_-= _-tt
*i-#'.li
Pl os nat m al o lchrsell
uv r nut

S t a n d a rd n o 35 R a z ja i n j e n j a
N atuk ni c a
l e mi l o O . O S-. . O , Zemm, i t o t a n j i , t o b o l i i , k a P i l a rn o d l e l M
s a v o v i ma
Me k i l e mn i s p o i e v i : o k o 4 0 N / mm2 , p ri v rl o t a n k i m l e mn i m

'r
I T
io5 viie
i u . a i -i u mn i s p o j e v i : 2 5 0 . . . 4 0 0 N i n rm2

30 W r Vr i l em e z agr i j av . El el <tr oni l <a. K c i t re n r l e mo u i o t a p a i u u u t u . . . -o g " l " t i l o t -" b o d * t d i * i

F i no l e mi l o Bal <r ena l em i l a
. ..2 m tnute l em nr m i es tr
( i sto i n i sl (o -
od: 1
m r ni : t or mm ' 2
1m U i v r i c i v ani e na l e mn e u i i c e iica voda
n ap o n sl <o l e mi l o ) ,/ _.
.: ffi--'/\;:-1::J'
5
:5 W i Vr i l em e z agr i i av . M i k r oel ek tr oni k r ,
M i n i j a tu rn o
: 15 s el <undi l em l l enl e Pod
l e mi l o , l e mn a Opr em ani e ti s k an i h U i v ri i i v a n j e poloiala sastavnih
igla I POVeC al O m
pl oi i c a

-1
L emn i i a rn i l <
Sav i l anl e pr i k l i ui ni h
v od ov a

U c v r i c i v ani e s as t a Y n i h I
di j el ov a na l em no i s t ra n i 1 - ^l v^ " Ju
B rzo l e mi l o 20w Vr i j em e z agr i j a- PoPr av c i nPr tr s l <ani h pl oc i c a - tiskana ploiica
v anj a...10s ne- ti s k ani h
z natna s naSa Pr l I s Pol ev a staza vodiaa
tr al nom Po8onu
al i ni l e pr i k l adno
z a tr al nr poSon I
N al em l l i v an j e s as t a v n l h
di l el ov a bez Pr i k lj u -n i h
v odov a
sastavni dio
tiskani vod
tiskane ploiice
ii
l

268
@
----. i-r
 Lemtjenje otN
as['l;f$3:JJi Lijepljenje
?,i!l13l:'?l),1i'3
P ri d r u l i v a n j e m a t e r ija l- le m ika ta liza to r -:31],t1il
meko l eml i eni e V aIni poj movi Ljepiral) "li"iill3ll9l
M a te ri j a l B a ka r Ob ja!nien je
Poj am O blai njenj e V rs t l j e p i l a
N a m j e ra - debeli sr ed. debeli tanKl
pok os i tr a-
fino naj fi ni i e D ebl i i na Sav a udaljenost lijepljenih ploha Tu t k a l o iivotinjske biljne ili
vana oc en tto
elementi lem ljen je l em l j enj e v ani e s i n t e t i d k e s i ro v i n e
o Dr a c a Sr eds tv o z a ma t e ri j a l z a n a n o i e n j e n a l i j e p ' otopliene u vodi
L - A9 2 0 L - Sn 5 0 L-Sn63PbA g L-Sn60 L-P b98,5 pr i ani ani e llenu plohu, da bi se postigla
t e mo vr L-Ag-8 L - Ag 1 2
L-S n60P bA gL-Sn60P b(Sb) L-S n35 o p t i ma l n a i v rs t o c a I j e p i l a 5k robno l i e- v o d e n o b u b re n j e s t v a ra v e c k o d
L - A9 2 5 L - Sn5 0
L - Sn 4 0 L-S n50P bA gL-Sn50P bSb L-S n33 pi l o, k el j ma l e k o n c e n t ra c i j e s i ro v i n e j a l < o
Li j epl l eni 5av ra z ma k i z me d u l i l e p l j e n i h
L - Sn 9 0 L-S n60P bC uL-P bS n35S b v i s k o z n u ma s u
L - Sn 5 0 Pb b( S
) L-S n50P bC u P ro n a
L - Sn5 0 Pb Sb z a p re ra d u p ri p ra v n a mi e 5 a v i n a , P l as ti s ol ljepilo bez otapala, kole ve:e
Lj epl i i vi
p ri t o p l i n i 1 4 0 . . . 2 0 0 ' C n a i i e i c e
nanos s a s ro i i n a l i e p i l a
t a l ji vo F.SW21 F - SW2 1 F-SW21 F - SW2 1..,2 4 F-S W21 F-S W22 na osnovi PVC

l i j e pl l en j a ma n j e g v re me n a s u i e n i a , u D i s perz i rano o rg a n s k a s i ro v i n a i t e k u c e
M ate ri j a l E a ka r
( pr i j e: otv or eno koiem je kontaktno liieplienie l j epi l o d i s p e rz i ra n o s re d s t v o
N a m j e ra - tel eko- visoko ni s k a c i l j ev i z YOq U
Yr i j em e) j o 5 mo g u c e
ti ska n i Ljepilo s o rg a n s k a s i ro v i n a o l o p l i e n a
vana m otor l m unika- m ehan iiko r adna tem -
sP o Je vl per ar u r a hl adna topl a otapalom u o rg a n s k o m o t a P a l u
o o ra o a ciie opter ecenje Vr i j em e v l ai . v re me n s k i ra z ma k n a k o n n a n o -
l i j e pl l en j a ienja llepila, u kojem je vlaino
I e mo v i ka o i n a j - L - Sn Ag 5 L - Sn 5 0 L - Sn 3 5 brzi L-Sn50P b L-SnSb5 ( pr i i e: otv or eno l i j e p l l e n j e j o i mo g u i e Ta l j i v o b e z o t a p a l a , k ru t o l j e p i l o ,
fi n i j e L - Pb ,Ag
3 lemov I L-S nC u3 v r i i em e) ljepilo k o j e s e n a n o s i ra s t a l j e n o
l e ml j e i e L - SnPb
cd 1 8 Vr i i em e v re me n s k i ra z ma k u k o i e m j e K ontak tno v e c i n o m k a u i u l < k a o s i ro v i n a :
upotr ebe l i j e p i v i n a n o s j o i u p o t re b l i i v l j epi l o spaja nakon su5enja pod jal<im
F-SW31, F-S W21 F-S W21
p ri t i s k o m
r a l i i vo F - SW2 6 F - SW3 1
32 Vr i j em e i ek a-
nr a or v or eno jepila do sjedinienja D v o k o mp o n . l j e p i l a n a k o n v e z a n i a p re l a z e
M ate ri 1 a l Ol o vo Po cin ta n i li m K osi tar A l umi ni j ljepilo u mre i a s t e p o l i me re

N a ml e ra nj a, z atv or eno do postizanja potpunog Ljepljiva c e me n t s o rg a n s k o m ma t e ri j o m

ka b e l sk i fi no pokos i tra
vana c r lev I tank i l i m veznoS zanvala i b u k a (v e z a n a i vodom
p l a i te v i lem ljeje vanje
o o ra q a (n p r. t l a k , t e mp e ra t u ra ) u z c e me n t
lemovl L.Pd L - Pd L .Pd L - Pb sn 4 0 ( S
b) L-P b L-Sn90P b L-ZnA l 15
Sn3 s ( Sb ) sn 2 5 S
b Sn 4 0 Sb sn30(Sb) P ostupci l i j epl l e ni a (J U SH K 2.021'024' 102' 103) D IN 16920/6.81
L -P b L - Pb L - Sn 5 0 L-P b L-ZnS n je t pak
P os u Obiainjenie
S n33 ( Sb ) Sn 3 0 Sb Pb Sb Sn40(Sb) lg:grt _Obiainten _ _
L - Pb L-PbSn45 L-Zn60Zn Li i epl i eni e f i l m l i e p i l a p ri a n j a u s u a k o u ri A k ti Y no f i l m l j e p i l a p o s t a i e s o rg a n s k i m
Sn 3 5 Sb ori an i an i em l e me p o d l a g a n i m p ri t i s k o m l l epl j enl e otapalom sposoban za Ilepllenje
K ontaktno f i l m l i i e p i l a j e p ri v i d n o s u h , otapal om
talj ivo F-SW23 F - SW2 3 F - SW2 3 F - SW1 2 F-S W12 F-LW1 I i j e p l i eni e l i i e p l i e n j e p o d p ri t i s k o m
Mo k ro f i l m l l e p i l a n a l < o n s p a j a n , a s a d rz i
P r i d ru i i va n l e ma te rijal- lem /taljivo tv r di l em ov i Topl i nski ak- f i l m l j e p i l a p o s t a j e g ri j a n j e m
lijepljenle j o i mn o g o t e k u c i n e
ti vno l i i epl j en sposoban za li jepljenje
tv r d I
b a ka r i nikalj i pl em en i ti
m a te ri j a l novo sr ebr o ielik m etal z a al um i ni j Li i epffenj e metal a (J U SH .K 1.045,041) V D I 222916' 79
sl i ti n e legu r e m etal
i el i k
M ater i j al D o p u n s k a p ri p re ma l i i e p l j e n e p o v ri i n e p ri o p t e re c e n j u (v l a i n o -p o s mi i n a i v rs t o c a )
l e mo vi L-Ms48 L-C uSn42 L - M s4 2 L - M s5 4 L-A g49 L-A g50C d L-A rS i 7,5
L-Ms54 L - Cu Sn 5 L - M s8 5 L-Ag60 L-A tS i 10 N .) i "i r o r 1
L-Ms85 L - Ag 1 5 L-A 975 L-A tS i 12 n i za k{<5 i !- l l sr e o n i i l s...1 0 \ .r o .fm m,)- /
\ m m ', I m m - /l
L - Cu Sn 4 6 L - Cu Sn21 L - Ag 2 5 L-Ag45 bak ar , m j ed n e ma brus i ti S mi rk om a i s t i t i ml a z o m
L-CuP8 L - Ag 2 0 Cd L-Ag40Cd L-Ag50Cd
L - A g 15 P L - CuN i1 0 L - Cu Sn 5 L-A g67C d al umi ni l ske nem a ietkati ili aetkati e i s t i t i ml a z o m i l i j e t k a t i (6 0 ' C ) u P i k l i n g
7n47 kupelji za ietkanie (27,5o/" H2SO4+7,syo
N a 2 C r2 O 7 2 H 2 + o s t . HzO) ili ietkati
L-Ag12Cd L - Ag 1 2 CD L - Cu Sn 1 2 L-4967 (9 0 C ) u C h e mo x a l -o t o p i n i (6 / o f o s f a t n o i
L-Ag25Cd L - Cu Sn 4 6 v o d e n o j o t o p i n i ) (S v i c a rs k a . A l -A G , Zi . i -
L-Ag30 L - Cu Ni1 O ri c h )
cd12 Zn42
S i vi l i l ev o d s t ra n i t i k o ru i mi rk a t i i l i b ru s i t a i s i i t i ml a z o m
L-Ag40Cd L - Ag 1 2 Cd E el i k od lijevanla odn.
l-4g72 bez nje

) VD I- s m j er ni c a 2 2 2 9 , , L i i e p l j e n j e me t a l a " s a d ri i o p i i rn u t a b l i c u s g l a v n i m t rg o v a i k i m i me n i ma
t a l j i vo F -S H 1 F - SH',2
1 r - ) nz F - SH2 ,3 F-S H 3 F-S H 4 F-S H 2

270 271
 Zavarivanje plastitni h masa
Prid r u i i v a n j e m a t e r i ja l- p o stu p a k za va r iva n ja TehniEko crtanie
POM PA PE- w PE.h PM MA MP PP PS PVC P V C .h
E
T e mp e ra tu ra p l i n a 3 10 . 340. 3 5 0.. 330. 3 2 0. . . 300..
"P za za va ri va n j e u 'C JJU 360 380 350 340 3s0
T e mp e ra tu ra ma l e 160. 180, 180. 200. 50 170..
N: ri j a l a u C 190 200 200 270 70 180
Tehni i k o P r s m o 274 D o d a tn i sp o i n i si m b o l i .... ....2 9 7
250 1 9 0. 200. 't 90
E
T e mp e ra tu ra u " C 210
275 200 220 30, ..250 Gri ko P l s m o 274 Sp o j n i si m b o l i za vo d o ve
220
Crte 274 i sp a j a n fe vo d o va ....... 298
S i l a tl a i e n j a
N Mj e r i l a 2\4 Sp o j n i si m b o l i za p o b u d n e i l a n o ve ,
0 ,0 3 0 ,1 5 0 ,1 5 0 .15 0,15 0,1 0,1 1.4...0.6 Formati listova . 275 za g o n e i o ki d a i e ....... 298
N; mm-
Veliiine listova 27s Pr i m j e r i za skl o p n e a Pa r a te ,za So n e ,

l.
V F po stu p a k za va ri va n j a ........ 300
r m a p re d n o st P r o je k c i ja 275 r e l e i e i o ki d a Ee
Prikazivan j e i z v i i e p o g l e d ; : . : : : 275 Sp o j n i si m b o l i za skl o p ke u
P os t u p c i z a v a r i v a n j a 276 za i ti tn o j te h n i ci ....... 301
Linijski dijagrami
C ) n aa a Y a n j e Sl rka Tum aien j e Pom . s r ed. Pr i m j ena O s n o v n e k o n s t r u kci j e 277 Sp o j n i si m b o l i za tr a n sfo r m a to r e ,
Zavariva- dodatni mater ijal Zavar iv ane pl ohe uSr r l anl K o t i r a nj e 279 p r i g u 5 ni ce , m j e r n e tr a n sfo r m a to r e
fol i j e,
n i e to p l i m aParat za i dodat ni i tapi c s e z r ak i l i pl oi e Navoji 280 i tr a n sd u kto r e . ....3 0 2
plinom sav zavar i vanje
( z a va ri va n j e
zagr iiav aj u i ti m e dui i k te po P r e s ej c i 280 Sp o l n i si m b o l i za r o ta ci o n e
zavar ui u. F ol i j e s e potr eb i ..... 303
top lim zavar uj u l agani m dodatni
O z n a E a v a n j ep o v r i i n ske o b r a d e . . 281 e l e ktr i a n e str o i e ve
m l a z o m) pr itisko m . m ater i j al Gratlevni nacrti ,t-6t Sp o i n i si m b o l i za p o kr e ta i e . . . .. 3 0 5
O z n a i a v a n j e e l e ktr i i n e o p r e m e t65 Sp o l n i si m b o l i za m j e r n e
Strujna shema 286 i n str u m e n te , m j e r n e n a p r a ve
P r i n c i p n a s h e m a ..... 288 b r o j i l a , skl o p n e sa to ve i
Zavariva- Zavar iv ane pl ohe gr i j ac i k l i n pr ofi I i ,
n j e g ri j a -
g ri j a ci elem ent N a c r t e l e k t r i i n e i n sta l a ci l i .. : . : 289 p r e tvo r n i ke m l e r n i h ve l i i i n a .... 3 0 5
ugr ijav aj u s e gr i - i l i pei at c i i ev i ,
6im ele- jacim el em entom . topl i ns k og pl oi e N acrt oi i i enj a 290 Sp o j n i si m b o l i za b r o j i l a i u kl o p n e
m e n to m Gr ija6i el em ent s e i m pul s a D i j a g r a m r e d o s l i j e d askl a p a n j a , sa to ve """"3 0 6
odstr ani , a z av ar i -
izraci L" d i j a g r a m v r e m e n sko gto ka ... . .. 291 Sp o j n i si m b o l i za p o l u vo d i i ke
-/;a za"areni sav vanje pl ohe s e
ll )- m eatus obno Obrada informacija 292 e l e m e n te ......3 0 6
.- - .- 1<V- -
p:;;a;/-yss;;{ str snu. Obrada informacija, pravilaza izvedbu Sp o j n i si m b o l i za e l e ktr o n ske
d i j a g r a m a t o k o v a , sp o i n i si m b o l i 293 ci i e vi ...3 0 7
Tarno stezna iahur a Zavar ivane pl ohe s r r oJ z a k rui no Shema djelovanja 294 Gr a fi Eki si m b o l i za p r i n ci p n e
z a v a ri va - se ugr ijav aj u r oti - ok r etan j e si metri i ni Poloiajni nacrt 295 sh e m e ........3 0 7
nie r ajuaim tr enj em . tzracl O z n a E a v a n j en a Ei n asp a j a n j an a m o ta 295 Sp o j n i si m b o i i za e l e l <tr o a l <u sti a ke
Str oj se z aus tav i ,
sr e zn e zaYar iv ane pl ohe s e O z n a E a v a n j ev r s te str u j a i n a p o n a , p r i j e n o sn ea p a r a te ,m a g n e tske
izr a ci
f-} ie liu sti m edusobno i m p u l s a i m o d u l i r a n i h i m p u l sa ... 296 g l a ve i d o i a vn e u r e tl a i e . .... ... 3 0 7
l ^|f_
t1' } t ) - _l_
stisnu. O z n a k e z a p r o m j e n l j i vo st Sp o j n i si m b o l i za i n sta l a ci j fke
U 308
I |' - ,/\\
\ inamjestivost.... 296 n acrte
zavareni 5av zavarenoispupienje S p o j n i s i m b o l i z a o tp o r n i ke i S poj ni s i mbol i z a bi narne
Vis o k o - Zavar iv ane pl ohe preia za fol i j e i pl o- kondenzatore 296 el emente 310
f rek v e n - se medus obno z av anv anJ e i e s v el i - S p o j n i s i m b o l i z a tr a j n e m a g n e te , Gr a fi i ki si m b o l i za a n a l o g n uo b r a d u
c ijs ko stisnu. Pr i k l j uai s e i n fo r m a ci j a ..... 3 16
zavariva-
i VF gene- k i m di el ek - b a t e r i l e , u z e m l i e n j ei za kr i l j e n j a . . 2'' I
VF napon. Z av ar i - r ator tr i ani m k
nle vane pl ohe s e ui ar e gu bi c i m a
r r astale.

U I tra- M ehani i k e v i br a- VF gener a- s k or o s Ye

cijski Senera!or
zvuino cije uzr ok ul u tr enj e r or ( oKo ter m o-
z a v a r i va - oblikovalo na zavar i v ani m 20 k H z ) i p l as tidne
nie (sonotroda) plohama. Z av ar i - obl i k ov al o m as e
vane Ptohe s e ( s onotr od a) ,
izraci uSr iju i z av ar e. s am o l agani
pr i ti s ak

772
273
 Te hniE k o pis m o JU sA .A 0.101 11/4.76
erN6776 For matipa pi r a J Kfi ?i 9l Dim enzije papir a Dr N823s. 8o
1
O b l i k p i sma A : i i ri n a crte
i 4
h
f l
1
O b l i l < p i sma B : i i ri n a crta.,O h
o A4
p_
N'
t A5
k u r z i vn o : i sp o d 7 5
A2
oi
u s p r avn o : i sp o d 9 0 @

:
A1
Gri ko pis m o ) usA .A 0.103 D rN1453
T2l 8.s6
Ko s o : i sp o d 7 5 uspr avno: ispod 90
1) 1)

s P'd 6 e L q . S eL X} , p v E o n g o g r u g X V t^ ) |< --
841 ---+
1

ABf AE Z H 0 I K A M N : 0 n PIT YOXVA neob rezan i

c rt a i i l i s t
1) oba oblil< a pisanja su dopuitena A0 .841 m m r 1 1 8 9 mm 1 m2 1 (n e o b ra d e n i f o rma t )
^
A4 - 210 m m t 2 9 7 mm . - 0 , 0 5 2 4 m' : m2
16 DtN 6771
Crte l u s A .A 0.110 D rNrs r1. T216.84
C r ti c a P roj ekci j e s DI Nsl12. 7o
Pr os to-
V rste
Isp r e kid a n a C i k-cak dv o- ' 1: 1 : 1
P u n a crta cr t a Cr tica toika c r ta r ui na a;b : c a:Dlc
crta
c r ta
crta toak a D imet riia
I z o m e tr i l a
c r ta
i i ro ka u sl <a iir o ka u ska iir oka us k a us k a uska us k a
I I
---l--
Slov-
aana E F J L K
o z n a ka

Sirina 1 0,5 1 0 ,5 1 0,5 0,5 0,5 0,5

crte 0,7 0,35 0 ,7 n ?( 0 ,7 0,35 0,3s 0,35 0,35
u mm 0.5 n lq 0 ,5 0 ,2 5 0 ,5 0,25 0,25 n l( 0.25
n ?( 0,18 0 .3 5 0 .1 8 0 .3 5 0.18 0.18 0.18 0.18
P r i m j e ri V i d l j i vi Migl:i- Oznaka Zaklo- Ozn al<a S r ed- Lin ija Li n i j a Gr ani i ni P ri kazi vanj e iz vi5e Pogleda ius A. A0. 110 DI N6/ 3. 68
p r i m j en e b ri d o vi ca Q, obr ade njenl njica @ Pr r l e- Pr r l e- di j el o-
p re d - P OmOCna POvr - r ubovl ka O l om a @ to m a vi @
me ta O mj er ni- iine @ tijela @ ( ar r er na- gr ani - ni
ca @ ti v a z a pol oi aj
98
ra n r- i ra fur a @ c) pok r et-
IJ ce n Je re fer ent. ni h
n n a vo j a @ l i n i ja @ di el ov a

fi
F
$
tl
n
l i n i ja
n a v oja @
@

tl
F, I pogled I
ll,,' -l'o''i"0"
rI | l
j [' ,
.
>.''/
if,.
I
fi.
M j er ila J U sA .A 0.106 D rNrso s4sst1z.7s
i. r o v e ca n I e Pr r r odno mJer r lo JM anl r v anl e

I 10:1
100: 1
5:1
50:1
2 :1
2 0 :1
1 :1 1:7
1.70
1: 5
1:50
1: 10
1 :100
I

i 274 275
I
l
 L i nijs l< i dijagr am D rN451/3.73 Oslrovne konstrul<ciie
Postavljanje o k o mi c e i sPuitanje
Ka r t ezi j e v ko o rd i n a tn i sustav Op isiva n ie osi v e rt i k a l e
2 kva d ra n t 1 kvadr ant fuA
2 1 . l < ru i n i c a o k o P s a 1 1 (P o v o l j i )
2 . k ru i n i c a o k o S 1 i 5 2 s r2 (rz > 1 1 )
1
o r d in a ta (za 3 . s p o j i t i s l e c i i t a T1 i T2
l, 0
z a v i sn u ve l i ti n u ) Par ametar

i
ka ra kte ri sti i n a
l <ri vu l j a
\
' ' >l tz
!r i"n' v
*r
al
:r trir1 :l
dk '
2'-3'-4,v'
,
-9, P os tav l i ani e s redni e ok omi c e
3 , kva d ra n t ras pol av l j ani e dui i ne
i
aPcr sa
( za nezavisnu veliiinu)
4t
ir 2t / AB\
1. k rui ni c aok oA i B r\r,
iiti rf Z)
0k 2. spojiti siectita Sl i S2
4, kvadr ant 0
lx N o r mi ra n e o si Sir ina linij a
li
lli I kr ivulia : os : r ei etk as ta m r ei a
li .I1 1 : 0,5 :0,25
I l str u ja /
tl r e du cir a n a
npr . 7 m m :0,35 m m : 0,2 m m D i l el i enj e dui i ne npr. na 5 di i el ov a
ll
I
1 ,5
1 1u Nm n a n a ziYn u 1. z rak ai z A (r:20...45' )
I str uju /p 2. nani l etidui i nu i es tarom n puta
(rt 1 c m)
iirl Pr e k i n u te o si ( dekadska) l ogar i tam s k a podi el a
3. s poj i ti 55 s a B
lli
lli
4. paral el es S 5Bk roz 51...S a
l ii
llii Raspolavlianje kuta
liij
ll 1 . k ru i n i c a o k o P s a r (o o v o l j i )
2 . k ru i n i c e 5 1 i S , s a r
3 . s p o j i t i s j e c i i t e T s a t j e me n o m t o i k o m P

5 6 78910r

It ! P ola r n e l < o o r d i n a t e Om r e lja C rt a n i e S e s t e ro k u E a

P r i k a zi va n i e ve l i i i n a o vi snih o kutevma Rje Sa va n zadataka

je ti pa 1 . k ru i n i c u s a r: a (d u l i i n a b ri d a
i e s t e ro k u t a )
it p o zitivni . y:; 2 . p re n i j e t i p o l u mj e r n a o p s e g k ru i rri c e
:l sm je r b r o -
je n jaku ta n Pr . nP r. _
3. spojici sjeci5ta 51...56
I
P )2_
Ih re fe re n tn i sml e r (Polar na os)
-U
tl .
' R Pr imi eri oi i tavanj a: ' Ll
Iitr r R:500 {). U :20 V +/:40 mA
Irfr Pr i m j e n e :
u s m j ere n e ka ra kce ri sti ke, kr ivulje r azdiobe, sviet-
r P- 0.0W.U
Iu m A
70 V :1.-40mA
fiit l o s n e j a ko sti (S J) 100
liit, Pr i m j e r: l <ri vu l j a ra zd i obe svjetlosne jakosti r ef-
l e k t o rn a i a ru l j a 5 0 W/8 0
.20
C rt a n j e n -t e ro k u t a n p r. s e d me ro k u t
si l&tur
20
1 . k ru i n i c a s a 1 1 (p o l u mj e r o p i s a n e
30" -30" k ru i n i c e )
2 . k ru i n i c u o k o B s a 1 2 V 2 -7 r1 )
n t!il 40" _40.
l! : d ! ri 3 . A B p o d i j e l i t i n a n -d i j e l o v a
lii rar 4 . s p o j i t i s 1 i s 2 s T2 , i 4 , T6 (i l i T1 , T3 i Ts )

flt
[il
60" -60.

fil I 90" -90"

tril
E tI 60 20 20 60
Hl 60 80 100U u V
277
tr I
trt I
276

II l
 Osnovne konstrul<cije l(otiranje JU sA.A0 ,1 1 4 D IN 4 0 6r 2 i 8 .8 1
Konstr uir ani e el i ps e Pr av i l a l <oti r anj a
n acr tati:
o tr c z dv os tr ul <og l < o t t ra n j a
1. kr uinice s a 4 i 12 ok o M
o bc z l <oti r ani a na z a l < l o n j e n i rt t ru b o v i t t l l
2. pr avce kr oz M ( pr oi z v ol i an br oi )
r bez r nj er a u oz n a i e n i m p o d ru i j i ma
3. par alele k r oz s j ec i i ta S1...S"
o m i er e u pogl edu u k o l e m, s e n a i i a s n i j e v i d e
4, okom ice k r oz s j ec i l ta T 1 ...T "
. m i er ni br oj ev i ii t l j i v i o d o z d o (s a s t a v n i c a ) i l i s d e s n a
5. spojiti E1 ...E"
o m ;er ni c e s e ne smt l u k rri a rt
za z a k utev e

Po j m ov i K raj ev i mj erni c a
@
nacr tati: i sp ra v n o u n e d o s t a t k u mi e s t a
s i me t ra l a
1. lcr uinicu ok o A ( m j es to po v ol i i ) s a r ( r < pr om -
m j e rn i c a
jer a kr uin i c e)
P O mO C n aml e rn rc a ri--
2. kr uinicu ok o s r edi i ta Ss s a r
3. spoliti sjec i Sta S1 i 52 ---l
o/ \ l
6i | 1 _*ll =t,so-
->F-ll-
4. kr uinicu ok o s r edi i ta T o s a r debl j i na mi e rn i c a
ml e rn rc a
5. spoliti sje c i Sta T 1 i T 2 i z r atk a:7
t' -l-
^
Fr--
lry?q,.1
b ro l k u t a +

Cr tanje tangente &A -,,

r iz P na kr u i ni c u
1. pr epolo v i ti dui i nu M P ( v i di s tr . ?77)
s t re l rc a e?-
\/ ) \,/
,rff
X4 sol
's; !.-
2. nacr tati : k r ui ni c u ok o S na r ( r :M S)
3. povuii z r ak u ( t1) i z P k r oz T d : S i ri n a i i ro k i h p u n rh c rt a
r uQnakr uinic i
1. povuii z r ak u i z M k r oz Q Zaobl l enl a P rov rti
2. podi6i ok om i c u ( t2)
e 08

Zaobllenja na k r ui ni c am a T-
s danim r adij us om z aobl j enj a r
1. povuci par al el e s g na ual j enos ti r
2. nacr tati k r ui ni c u s a s r edi Stem M i r adi j us om
t
o
,-fu€
R+r
3. nacr tati k r ui ni c u s a s r edi Stem u s j ec i Stu S i
r adijusom r

Li ni j e pri l el oma K rati c e

Z..bll""i. p-"".1*
""
s danim polum j er om z aobl j enj a r
1. par alele s pr av c i m a na udal j enos ti r
2. kr uinica o k o s j ec i i ta S s a r
(l : p ro m j e r
l<ugla Q 75:
k u g l a p ro mj e ra 2 5

r1s
k v a d ra t s v e l i c i n o m
s t ra n i c a 1 5
Kr uinice na tr ok utu
x (d i j a g o n a l e z a
o opisana kr u i ni c a o z n a l c u ra v n i h
1. okomice na s r edi ni dv i j e s tr ani c e p l o h a ):
2. kr uinicu ok o M , i s a r ,( r .:M A) ra v n a p l o h a
r upisana kr u i ni c a
1. r r polovni c e od dv a k uta
2. kr uinica ok o M , i s a r , = r az m ak X, - ngl S W 17:

i--- otv or k l j ui a 17

278 279
N av oji D IN2713.67 Ozna[avanj e povr 5insl( e obr ade JUsM 'Ao00s DI Nlso 1302/ 6. 80
Vi i a k sa i e ste ro stra n om Ull\ 7Jl ll//.o sIr cC Or
5 dnjr Jriri Zr
z nos
r9l h rrp
rrr avosti u
dPdvurLr u lf'rrl
.tnr I P ro i z v o d n i
s l i vo m IUS M.B1 .135
viiak s upultenomglavom irjiilldiliS6 i l i r az r c d hr a p a v o s t i postupak
l,u gloj.no
P o je d n o sta vl j e n i p ri ka z ( bez sl< o5enih r ubova) r r r er odr obr rd c
: s l <i danj es t ru S o t i n e
1.2 -iJ- l .
2 ' " -i2 5 ,
3 d ru g i i z n o s h ra p a v . u ; rm
( ,1: bez s tr uS o t i n e 0,5'../C L _ _ __ re f e re n t n a s ra z a
I 'L-
dodatak z a o b ra d u u mm - s mj e r i l i e b o v a
n a v o d i s e E i l i € )@

S mi erovi l l i ebo v a
-
S i mbol l- Obl ai ni enj e
, ../=
Pr ibliine v r i j ednos ti z a c r tani e : : p a ra l e l a n s ra v n i n o m P o g l e d a
Pr i b l i i n e vri j e d n o sti za cr tan,e I-

u g ao n r mi e ra e :7 d d1:0,8 d dr =- 0,8 d c :0,05 d d2:7 d E== , s mj e r i l j e b o v a

m l era kl j u i a s:1 ,7 d kt' .0,7 d kz:0,5.d | - n:0.25.d
=:=: ok omi t na rav nrnupogl eda
Un u t r a i n j i n a v o j VijEa n i spoj I ffi
s mi er i l i ebov a' l l l )
1
2 k o s n a ra v n i n u p o g l e d a (2 s mi e ra )
3
-l 4
_-l l11sLl v i 5 e s n rj e ro v a n a ra v n i n u P o S l e d a

:.1Ri 6
,I iti+ Dio 1: vijak s a i es ter os tr anom gl av om ( s di j el om c e n t ri i n o o k o i e d n e t o i k e
il i** 3. z av i j l ani m )
Dio 5: po dl oi na pl oi i c a
'liTi::i'"
Dio 6: Ses ter os tr ana m ati c a
ra d i j a l n o o k o j e d n e t o i k e
ra v n i n e p o g l e d a
Pr es jec i JusA ' A o.' l 1o D IN6/3.68
P rei naka od D IN 3l 4l na D IN IS O ' 13022/10.80
A schnitiA-F ,|302
K ak v oi a pov ri i ne prema D IN IS O
Sr ednj i i z nos h ra p a v o s t i R " p re ma
D IN 3141 pr rd ru i e n re d o v i ma Zn a c i o b ra d e
R ed 1 R ed 2 R ed 3 | R ed 4 D IN 3141 I R ed 1 Red2 RedS I Red4
/r to /c,.A' /a.c,
f7 / / \/
r----l c t r:f

+-
'T

U p re sj e i n o m p ri ka zu zaklonieni se r ubovi Standar dni di j el ov i ( v i di gor e) c r taj u s e

t i j el a n e u crta va j u . u pr esjek u k ao nac r t

Mogui nosti po s tav l i anj a z nak ov a por5i ns k e obrade

i:-t-
tslN
l------r
j--

-.4 .* -.[
Po o viin i p r esj ek D i el omi i ni presi ek
P un i p r e sie k

O z n a E a v a n j e m a t e r i ja la u p r e sie cim a D IN 201/2.53x

o P ce n i to :
namor izorator keramika
,,ill!ii,, | ,;f",lLjl"| ",,udil:r.o
' 4 a te ri'ra lI
i n a r. me ra l I R:::|!;ll J
Simbol772 n:q:ru t ryl/\/t)l |
'_lffi r,/)&Let tlru - -a I lI--:-:-,1 11 lts---
. J t 1F:=+//)
) u
 D rN 40719T2i 6.78
Grac lev ni nac r t i U U sv.A 0.001
,002,010) D tN13s6/7.74 OznaEavanje elektritne opreme D IN 40719T314.79
S im b o l i i z n a l e n j a Ko ti r a n je
P ro zo rsl <o i vra tn o kr ilo Ko tir a n ie u nutar pri kaza

CKE -,. 1. oz naan i b l o l <

( u r edaj )
za k r e t n ok r i l o

trlE
mimokr etno

ol- E
kr ilo
-l
a
I
p o s m i d n ok r i l o posm iino kr ilo
s podr znom napr avom
I
. nav es ti s am o oz n a i n e b l o k o v e k o j i s u p o t re b n i P ri m; e r: I
z a oz nai av anj e .
o pr edz nak i z os t a v i t i k a d a j e j a s n o
o r edos l i j ed bl ok o v a b i l o k a k a v , a l i i ma p re d n o s t
E gor nj i r edos l i j e d b ro j e v a
Ko tir a n le u nutar pri kaza r uobi c al en 1e vo d o ra v a n i u s p ra v a n ra s p o re d
mimokr etno kr ilo
o kre l n a vra ta bl ol <ov a
dvokr ilno
r bl ol < oz nai av an j a v ri j e d i z a v e c i n u p o g o n s k i h
'/\nn s r eds tav :, m oi c b rt r d l n u s a s t l v n rc r
q.AA/ r oz nai ne bl ol <o v e t re b a n e p o s re d n o u n o s i t i l i j e -
s k l o p i va sti j e n a v o odnos no i s p o d s p o j n i h s i mb o l a , i z u z e t a k :
bl ok 4 ( ,,pr i k l j u i a k " )
Prozor r oz nak a pr i k l j ui ka s t o j i n e p o s re d n o i z v a n s p o j -
nog s r m bol a pr r h o ri z o n t a l n o m n a i t n u p t s a n j a
des no, a pr i u s p ra v n o m n a i i n u p i s a n j a l i j e v o
ipdnostrilko dyostruko por ed s poj nr c e (v e rt i k a l n i k a ra k t e r) s t ru j n i h
os takljenje ostakljenje tok ov a i l i i z nad s p o j n i c e (h o ri z o n t a l n i ) k a ra k t e -
**p r o p u stje 1,5/mi i rok M 1 :50,cm r i s ti k a s tr ui ni h t o k o v a .
V ra ta
i 2 ,2 5m vis ok
Kotir anje koor di natam a

j e d n o stra n i dvostr ani

Prag Prag
D i mn j a ci
rE--?t tE--?-t
p ri ka z p o i zb o ru
o
Ok n a o
Bl ok oz nai av anj a : identifikacija i funkcija
M 1 :50, c m , m
-[

l.
ve n ti l a ci j a Gr adivo Si m bol Boj a/R AL t|
predz nak -l T funk c i j a(tabl i c as tr. 284)
d izalo ze m lja //r':>Yt l84f
1...1!11n1',1
. ."llil'"j
Po d vl a ke , n o sa fi ispunleno tlo ( pod) --
o Oz nai ni bl ok sa s t o j i s e o d o v i h d i l e l o v a V R S -

i
oeton, near mtr an m as l . z el ena 60/3 T A, R ED N I BR O J E V I i FU N K C | J A
F
o r edni br oj m o ra b i t i u v i j e k n a v e d e n , v rs t a i
i-i ar m ir ani i/7./4/t pl av oz el ena 5000
funl <c i j a s m i ;e iz o s t a t i
gotovi dijelovi l j ubi i as ta 4005 r pr i m j eny uj u s e t e k u c i re d n i b ro i e v i
S te p e n i ce . s l ( upi ne pogons k rh s re d s t a v a mo g u s e p ri d o d a t i
zidovi i/////////2. s m edec r v ena 30/6
s k upi nam a r edn i h b ro j e v a
ib u ka , m o r t b ijela l z nam enl <e tr eba o d v o d j i t i s , , .

stepenice ispod dr vo u ur ez. ploh. smetla8001

nacr tanog kata
ravnina kata ie lik u p r e sje ku T T crn a
stepenice iznad za p o r n islo j c r na, bi j el a

t
nacr tanog kata ( vla g a )
pr egr adni sloj
poj ed ngstav lje n i m od r os i v a 5008
( zvuk, toplina) \l \/\/ut/\/\l
pr i kaz

282 283
oznaEavanie
elektriEne
opreme i3ll3l31i:]3
BiN OznaEavanje elel(trif ne oPreme
me DIN 4 0 7 1 9 'r U 6 .7 8
DIN 40719'1314.79
K a r a k t e r i s t i t n a s l o va za o zn a Ea va n jevr ste o p r e m e O z nai ni bl ol <: u re c l a j
Ka ra kte r. V rs ta Kar akter . Vr s ta 71 V N 22 VB 4]
Pr im ler i Pr i m j er i T --f -- _T
-T
sl o vo o p rem e slovo oPr em e
pr edz n a l < 123 3 45
K o n stru k .skuplne pojacala,m agnetska P mJernt tn5[TUtnenIl pok az ni ,pi s ac i
ko n str. o odskupine ooiaiala.laseri ispitni uredaji br oj ai k i m j er ni JZ Y r )Ldvdrrt d

B ur edai i
P re l vo T ntctne- ter m oelektr iini
e l e ktri i n i h veliiina f^r ^-
^<i ai ni .i . podi el a na pet o d l o ma k a . mj c s t a p o d a t a k a o d g o v a ra s t u p n j e v i ma f u n l < c i o -
u e l e ktri i ne elektr iine celije
ve l i i i n e dinam ometarm , ikr o- a s k l opni apar ati ui i ns k e s k l opk e, o odl om c i s adr i e n a i z mj e n c e b ro j e v e i s l o v a
o oz nai ni bl ol <. smi j e s a d ri a v a t i n a j v i i e 1 0 a l f a n u -
n a l n o g rl z v rs t a v a n j a u re d rl a
r zapoiinje se liievo s najvecom jedinicom
fon, zvuinik itd. z a j ak u s tr uj u ter etne s k l opk e,
r ner i tk i h z nal < o v a(k o d e l e l < t ra n a 1 1 ) o j e d a n o d l o ma l < mo i e s a d ri a v a t i 1 d o 3 mj e s t a
a ko n de n zator i o abec edna nr j est a p o d a t a k a d o b i v a j u i e s t o o d re - P O Oa rK a
R otPor nr c l s tal ni otpor ni c i , deno z na- enj e r b l o l < o z n a i a v a n j a mo i e i z me d u 3 . i 4 . o d l o mk a
D b i n a rn i e l ementi, kombinacijskiele- r egul ac i j s kotpor
i ., o num er i i l <a m j e s t a p o d a t a l < a s u b ro j e v l i l i i ma l u b rt r ra z d rl e l l e n o z n a l < o rn rJ z v rs t J v a n j a
u sP o rn en aPr ave, menti, vodovi za pok r etai i i td. odr c deno z naie n j e
me mo ri j s ki usoor enie,bistabilni
uredaji ir tabilni elem enti Oz naEni bl ok : mj e s t o
S s k l opk e,bi r ai i ti pk e, upr av l j ai k e
s k l opk e,k om andne
C 3H 2 B1
s pr av e,bi r ai i
- T TT
razliiito r asvjeta,gr ijanje i.d 2 34
T transformatori tr ans for m ator i , o d l o mc i
F zNUlnl osigur aii,odvodnici, s tr uj ni i napons k i oznal<a razvrstavanla (o do ma 1k n i i eu p o t re b l j e n )
uredaji uaStitnir eleii transformatori
. m or a,u s e nai z mi e n c e u p o t re b l j a v a t i o d l o mc i s
S e n e ra to n, r otacioniSener aaor i, U m odui ator i , dem odul ator i ,pr e- br oi ev i m a i s l ov i ma
o d vo d n i ci,zaititni pretvaraii frekven- pretvornrcl tvaraii frekvencije, o j edan bl ok i m a n a j v i i e 1 8 a l f a n u me ri i k i h mj e s t a
re l e j i cija,oscilator i i nv er tor i i td. POOatak a
n d o j a vni optiaki i akustiaki r bl ok r az dv aj a o z n a k o m ra . ' v r s t a v a n i a i z me d u 5 i
c i j ev i i pol uv odi i i el ek tr ons k ec r l ev r , 6 odl om k a
u re d a j i dojavnici
tr anz i s tor i ,d iode, r l i j ev o od z nal < ara z v rs t a v a rrl r n a l a z e s e p o d a c i o
) sl o b o dn o ti r ;s tor i m i es tu pos tavl j a n a , a d e s n o p o d a c i o mj e s t u
ugr adnj e
N re l e j i , sklopnici,pomocni
Pnl enos nrPU tev l i i c e, k abl ov i , o s v al <i odl om ak i ma n a j ma n j e j e d a n z n a k
skl o p n i ci sklopnici,r eleji, vr e- i upl j i v odi i i , antene s abi r ni c e,di pol i . m j es ta podatak a mo g u i ma t i o d re d e n o z n a i e n j e
m enskir eleji, itd.

L i n d u kti vi teti pr iguanice,valneblo- X s tez al j k e,uti k ai i , uti k ai i , pr i k l j ui ne

kade ( pojasnebr ane) uti c ni c e l etv i c e,uti i ni tul j c i

M mo to ri pojaiala,requlatori Y el ek tr i i k i pok r etati k oi ni c e, s pol k e,

N pojaiala, elektr oniiki ur e- m ehani dk ur i edaj i v enti li
regulatori daji, r egulator i,
pojaiala,pretvaraii
L z ak l j uanial anov i fi l tr i , otk l anj anj e
fi l tr i , k or ek tor i r adi os m etnj i ,pr o-
i z obl i i enj a,l i m i ter i pus ti , fr ek v enc i j s k e
s k r etni c e
Oznai ni bl ok: pri k l j ui ak
K a r a l < t e r i s t i h n as l o va za o zn a Ea va n ieo p 6 e n itih fu n kcij a
A1
Ka ra kte r
Opfenita funkcija
Kar akter
Opc eni ta funk c r j a
-
sl o vo slovo T
P re d z n a k ----' - ''' l odlomak
p o m, fu n kcija, funkc. ,,12" M gl av na fu n k c i j a
B smj e r g i banja N m l er enJ e l oz nal <e pr i k l i ui k a u p o d a c i ma o s p o j u mo ra j u
c b ro j e n j e P p r opor c i onal an s e podudar ati s o n i ma n a p o g o n s k o j o p re mi
n . pr i m j eni i v ati no rmi ra n e o z n a k e (v i d i
E
d e ri vi ra n je
fu n kci j a ,,U"
s tanj e ( s tar t, s top, ogr ani i enj e)
D 1N 42480, s tr . 1 7 2 ) --?J - l-?
F zaiti ta
K
s
v r ac anj e, i z br i s anj e
pohr ani ti , bi l j ei i ti r i nai e s e m oi e u z e t i b i l o k a k v o o z n a a a v a n i e i l i
rl
G
H
i sp i ti va n je
d o j a va
I m j er enj e v r em ena k ai n j enj a
br z i na ( ubr z av ati , k oi i ti )
oz nak e m or a;u b rt i p ro t u ma i e n e
o odl om ak s e s as t o j i o d v e l i k i h s l o v a i b ro j k i 'l
I i n te g ra ci ja z br aj anj e
K i mp u l sn i pogon X m noi en j e - x3 8
11 , 1 2 , L 3 Y anal ogna P ri mj er 2 +
o zn a d a vanie vodiia
t+ t- z di gi tal na
+
o +
- x3 9

LO)
 D rN 40719,T3/4.79
Struina shema
D IN 40719T3/4.79
Struina shema
1
spoia iz koieg se Pr av i l o
St r u i na sh e ma i e p o d o b a n pr ikaz i2
i "t ", j *.., p re p o zn a ti n jegov naiin djelovania
tl s i mb o l a u z e t t u o b z rr:
a) pr i r z bor u s poi ni h
pr ikazu ne
Ko d stru i n e sh e me u povezanom n a j p ri k l a d n i -
pr ostor nt r aspo- o upotr i l ebi ti naj l e d n o s t a v n i j i
. . "b a rre i , u o b zi r me dusobni
S vi d i i e l o vi pogonskog dr cdf,il mor J- j r 'nor i r i r ani o b l i k , i n i e g a P ri mi j e n i t r u
, "d
i u s"o e' uza
.u i,"e.d n o p ri ka za ti i medusobno Povezatl ul <uPnol s tr ul n o l s n e ml
zbog oznair vanir mchr - sa-
i t "*k ' 0 .'" " --tp .i rrrco m . s tv ar r ni c s polt ro g s i rl b o l : r j c d o p u i t c n o
n i i l < o g d i e l a tn o g sP o l a m o ak o ni j c s a d ri a n u n o Trra n l a
K o d p o l u p o ve za n o g pr ikaza odustaie se od niie
r v el i i r na i i i r i n a c rt e u s t ru j n o j s h e mi
i f..za polgonskog u redai a Svi d ri elo- nor m i r ana
, p o g o n i tb g u re d a i a Pr ikazuiu se i Povezuiu s2 [
l".""-"t!**'p. .t;,
m e h an ri ki m d i e l 3 tn rm sPolem
K1r-l- K2 G
sPol Je
Ko d srru tn e sh e me u rl stvor enom Pr ikazu b) Spoi ev e ( D l N 4 0 7 ' 1 1 , v i d t s t r' 2 9 8 )
spojna
se na
T a s tvo T e n u stT u l n e to l( ove Ne obazir e m l es ta i gr anan i a p ri l < a z a t i t o ' k a ma
o i o r to .n l p o l o i a i i P ro stor nu Pr iPadnost Pogon-
i l . o n rre o i tu r. S tru l n i tokovi tcku pr avocr tno o el ek tr r i ne s p o l e v e rz me d u p o g o n s k rh
s re d , -
, "J , ? " i ." o ,.o . to ) P a ralelno po mogucnostttez 5( f,v J Pr l k r /i tl p u n l m c rt f , mJ { l z n l mk e
vlol
L.r vo
i . r i i r n i r o o mre i n o g p ola do nr r eittog Pola D IN 40 711)
s e n u me ri ra ko n tl n u l ra no' S 0'-
r m ehl ni i l <e dj e l a t n e s p o i e v e p ri k a z a t i c rt k a '
U v i eti za stru i n e sh e me: nor r c T tom
pogonsko s.r ed-
. - ; ; ; ;i " ;;; ; ti i a za ri el ektr itno
oler o- o z a onr edeni e d i j e l o v a s p o j a da bi se poka-
i t u o - n u ko g u re d a i a r njr hovo zaiednr cko
F2 z al a funk c tona l n a i k o n s t ru k t i v n e P rl P a d n o s -
ili
. ; : 1'0 " r" . p ri l <a za ti ,p ogonska sr edstva'
tako da i i I ,,potr i j e u i t i c rt a -t o i k a s t e ra z d i j e l n e
i e o re o o zn a tl j i v n a i rn dielovanla
lor m atu M1
__t ok v r r ne c r te ht-
.- D ri l .l za ti stru ;n e sh eme na cr tacem
u sastavnici pr em a
i r " n ,u DIN 8 2 3 s p o dacim a Str uin) - shem a pr ek r etnog s k l opni l <a u Pov ez a-
DIN 6 7 7 1, d i o 5 nom Pr lka z u s r €d s t v a :
DIN 40719' Pogons k a
. fo l o n tL o ^^ tt" asvo Pr ema
"'
d i."o" ti2t',r J vrd r str' 2 8 3 285) qlaYni str ui ni k r ug pom oc ni s tr ui ni l ( r ug c . r-
lsPr tl- - 380V- 5 0H 2 r- pogons k r s r e d s t v J u e n e rS e t s k o l t e h n i c t
e p o n ro tu stru i n e sh e me mor a biti moguce 220V- 50H 2
l eti u r s l .opca n o m s ! f , n l u a u d o l a v n o l t e h -
l a n j e , p o sl u i i va n i e i lol<alizir anie l< var a LI
ni c i u s tanJ U P ri P ra v n o m z a P o g o n

a u r as tv or eno p ri k a z a n i n r s P o l e v l ma p o S o n -
jednom
s l <a s r eds tv a c j e l o v i t o P ri k a z a t i n a
m j es tu Pom o c u s p o j n i h s i mb o l a , t a b l i c e i l i
n j i hov om l ( o mb i n a c ri o m

d) Poi ednos tav ni e n i e :

o v i i ev odi i k i su s t a v i c rt a i u s e i e d n o p o l n o

o v i i e s poj ni h c rt a s j e d n a k i m t o k o m o b u h v a -
ti ti z ai edno

. s pol ne c r ( e k o l e p ro l e z e p re k o v e c e g d rl e l r
,l r u1ne r h" . " . p re k i n u ri z b o g b o l l e p re -
gl ednos ti

.- s poi ne c r te z a o p s l < rb u e l e k t ri i n o m e n e rg i -
1J - n" dof.n rd i i i p o d a c i ma u t a b l i c i i l l
tel <s tom

r v i i e u s er i j i i l i p a ra l e l n o s P o i e n i h . d i i e l o v a

lil
poj ed nos tavn i t i d l e l o mi i n i m i z o s t a v l i a n i e m

r di j el ov e s po j a n a d o mj e s t i t i j e d n i m l e d i n i m
s poi ni m s i m b o l o m

r k od v i i e i e d n a k i h s p o j n i h s i mb o l a z a i e d n o
unutar
oogons k o sre d s t v o i e d n a k o g t i p r
s a mo i e d : n *u\ K4
i " f,nog 1p9; . , p rt k rz a t t P o t P u n o
s tr ul nog k r u-
u Str ulne s hem e pom oc nog i gl av nog s PoJ nl s l nr Do l
P o m o a n i s t r u j n i k r u g Pr e l( r e tn o gsl.lopnika ga pr el< r etnog s k l oPni l ( i u r l s tv or enom Pr l Kaz u
polupovezanom P r i k azu 287

_ _#
 N acrt el ektr iEne inst alaciie r s/ 11. 83
DI N4071e
Principna shema D rN 40719T4l 3.82
N ac r t el ek tr i i ne i n s t a l a c i i e s a d ri i p o l o i a j n i .navesti naain Polagania
Pr i n ci p n a sh e ma i e polednostavljcni pr i- pr i k az el el <tr i i ne p o g o n s k e o P re me P o mo c u s P o l - . n a v e s t i z a i t i t n e mi e re i v rs t u z a s t l t e
k a z sp o j a , l <o j a p o l <a zu je naiin r ada i r aspo- ni h s i nr bol a pr c m a D I N 4 0 7 1 7 (v i d t s t ra n c J 1 0 i r d a t i u p u t e z a p o s e b n a ml e s t a P o S o n a I u v i e t e
r ' e d cl cktri i n o g u re d a la a uzim l u obzir 311) u tl oc r ti m a z g ra d a i n i e z i n o P ri d l e l i i v a n j e o k o l i n e n p r. v rs t p ro s t o rt l e
s a m o b i tn e d i j e l o ve s tr uj ni m l <r ugov i ma . n a v e s t i v i s i n u s k l o p k i , u t i a n i c a i o s t a l o g (v i d i
k uhi nj a D I N 1 8 0 1 5 d i o 3 ) i z n a d g o rn j e g b ri d a z a v ri n o g
^I lstrozaprane U c l el ( tr i anoj i ns ta l a c i i i s e P o re d n a c rt a e l e k t ri i - pod a
Pr i n ci p n a sh e ma mo ra : F 1.21i r posudal l,l t<W ne i ns tal ac i j e upotr e b l j a v a j u j o i i p ri n c i p n e s h e -
t20A s h e me . V i i e r p ri k a z u m; e ri l u d u l j i n a s v j e t i l j a k a z a { l u o re s -
o d ati b rzi p re g l e d za datka, sastava, r asPo- t1 m e, s tr uj ne s hem e i p ri k l j u i n e
- x l n nl a centne caievr
r ed a i n a i i n a ra d a e l ektr iinog ur edaia v r s ta nac r ta m oi e s e o b u h v a t i t i j e d n o m mj e i o v i -
1.1 J- {Str 0lz apr anl € . n a v e s t i v rs t e s v j e t i l j a k a
o s l ui i ti l <o d p o d l o g a u fazi Pr ojel( tir anja .r f r ubl a)l ,i k W tom s poj nom s hem o m.
r opienito ne unositr staze kabela i vodova
o d op u n i ti p re o sta l e p odloge spoia. ako ove
6 mn? kupa0nlcalPr0. Pr av i l a: i z n i mk e : d o j a v n i u re d a j i s v j e t l o s n i P o z i v n i u re -
n e o mo g u cu i u b rzi p regled
4 r oana{r
i al i c a) . nav es ti pr i k l l ui no mj e s t o e l e k t ri i n o g o P s k rb - daj
r p r i l <l a d n i m u p u ta ma om oguciti pr onalaie- n v odu18k W
n ie i scrp n o g p ri ka za nog poduz eta o re i e t k a s t e v o d i l i c e , p o l a g a n j e p ra z n i h c i i e v i ,
. k r hr nl a o pol oi aj no i i s pr a v n o u n o i e n i e s p o j n i h s i mb o l a z i d n e p ro b o j e p ri k a z a t i e v e n t u a l n o n a o d i l e l j e -
" l ur r ccn€,c e!no) z J pogons k u oprc mu s o z n a i a v a n l e m s t ru l n o g n rm n a c rt rma
Pr a v i l a :
, k uhi na k r uga
r p r i n ci p n a sh e n ra mo ra sadr iavati za pr e- o ( uti c ni cre,
1ev ol
g l e d p o tre b n e si mb o le za pogonsl< o sr ed-
s t vo i fu n l <cro n a l n e l edr nice te spolnr ce i 7 k upaon
ca
F1.04
p r a vce d j e l o va n j a 0lA l S 0 V rl N P t -5 0 H r
o o zn a i i ti p o g o n sl <o sredstvo 0 ,! r 8 hodni h L e g e ln d
r d ati te h n i i ke p o d a tl< e. oznal<e tipova i
o .- ",,....^ i .
s lg n a l n e n a zrve
. d ari ra zj sn i e n l a za o dsjeike spoieva npr . 1 . 1s t ru l nkr ru g b ro ls o rf a c e -
f u n l <ci j u s oba
10 dnev na di eaj aso ba n o mb ro i k o m p rrd ru i e npeo .
o d ati u p u tu za p ro n a l aienje iscr pnih pr ika- 8 0 n 5 Koep re me
z a u p n p a d n i m p o d l o gam a spoia 'l 1 d1etla
soba
Naiinpolaganla:
. s asta vn i ca s p o d a ci ma po DIN 6771
r n a i i n i ti o sta l e p o d a rl <e kao 12 ?o( r u[1r i 1a, p o di b u k o m s o d v o j e nki muli-
a ) g ra fi i ki p ri ka z to k a mater iiala, infor - 11x l a ma
I Li6A
ma ci i a i e n e rg i i e 1 3 podi un
i s l ac r i'lonraina visrna rznad gornleg
b ) te h n o l o g i j sku p o vezanos! p o d ian s u 1 ri l s sk kel o p k e
b ri d a
c ) za 5 ti tn e mj e re 5v iv odovs uC u
1,10m u t i n rc e .
v odovsr!
5v rfeor nai eni
k u h i n lW
a , C(7 . 11) 1 0 m
1,5m m2
ostae prostorije 0,30 m
Zaitita pr i indir ek tnomdodi r u o s i mz ak o mbn a c rlsuko p k r
lsklapanje u TN- mr ei i ( D 1N 37'100dl o 410/VD E0100di o 4'10)
dodatnazaitita: zaititapr posrednom
dodrr
Fi zair itnispolu T N m r c i l ( D l N 57100dr o 410VD E 0'100dLo410) rs k a p rn irr I N . n rre i l D N
u kupaonr cr : 57100 d ro4 1 0 V. D t 0 1 i i lc ' o
dodatno Lr lednaiav potenc
anl e r aa ( D l N 57100do 701VD t 0100dr o 701) 4 10 )
raitta
dodarna
{{{{9 F -z a i t i t nui re d aulTN -mre -
Pr incipna shem a ( r az dj el ni pl an) s tana \ i l D l N t 1 0 0 d o 4 1 0 ,V D E
010d 0 i o4 1 0 )
{s
_- {10
u k u p a ocn
.*,:1 _F_*; I _r'I..ti:; li*t xss dnevna soba
dodatno izlednaiavanje poten-
c i i aa { D l N5 7 1 0d0ro7 1 0V, D i
sPavaca sooa 1or@
010d 0 ro7 0 1 )
n? _{

' [E'-'
07 r
o1
F
01
E-
E i{;t
't; t
G}R
vf
L

'J,
I
I
- Pl
ttl
I
*F
lkwhl 1

N ac r t r ns tal ac r l e (M 1 : 1 0 0 )
3 0 kV ra sl <l o p n o p o stro1enie
289
 D r N 4 0 7 1 9T 9 / 4 . 7 9 D i j agramredo slijedasklapania- dijagr amvr em enskogt oka r 11/ 8. 78
DI N4071e
NacrtoiiEenia BiN
iE:11'rIZl,,r:iE D i j a g ra mi v re me n s k o g toka pokazuju funkcio-
D i l agr am r edos l i i e d a s k l a p a n i a p ri k a z u i e f u n -
k c i om l ni s l i i ed s k l o p n i h s t a n j a p o g o n s k e o p re me n a l n i t o k u v re me n s k t t o i n o m mi e ri l u
N a c rti oiiienja sl u i e kao podloga za izr adbu, Nacr ti oi i feni a apar ata daj u podatak o nutar - ( npr . r el ej a)
m o n ta i u i o d ri a va n j e . Kod opseinih ur edaja nacr t njem spaj anj u apar ata i k om bi nac i j a apar ata ( D l N P ra v i l a :
o i i Ee n j a se n a d o mj e i ta ili podijeli na nacr te oii- IEC 113 di o 6) . Pr av i l a: a n a v e s t i f u n k c i l e v o d o ra v n o ' p rt mi e re n o t z a b ra -
i e n j a a p a ra ta , sp o j n e nacr te I pr ikljuEne she- M ogu se d ati upute o v ani s k i m s poi ev i m a. . pr v i s tupac s adr i i t e k u t i . b ro j , a d ru g i o z n a k u n o me v re me n s k o m mi e ri l u
me. Ove se m ogu nadom j es ti ti tabl i c om oi i i enj a apa- s k l apanj a i nl i hov ra s P o re d o v re me n s k e o s i , z a s v a k u d i e l o mi i n u f u n k c i i u
r ata, o pr i gi av nl r edak n a v o d i p o i e d i n a i n u p o g o n s k u o d n o s n o s v a k i t a k t u z a j a mn o p ri k a z a t i
P r a vi l a : opi em u i s i gnal e. G ru p i ra n i e mo ra u z e t i u o b z i r r re f e re n t n a l i n i i a i e d n o g s i S n a l n o g P o t e z a l e s t
o s v u p o g o n sku o p re mu apar ata ili skupina apar ata z aj edni i k o dj el ov a n j e p o g o n s k e o p re me logiiko,,0"
p o re d a ti i sp ra vn o p o poloiaju Spolni nac r ti s adr i e s poj ev e i z m edu apar ata i r v odor av ne c r te r a z i a 3 n i a v a i u u z ro i n o i v re me n - o l o g i i k i , , 1 " k n a v e s t i P re ma g o re
. p ri ka za ri p ri kl i u i n a miesta apar ata sutavnih j edi ni c a ( D l N IEC 113 di o 5) . Poi to ni s u s k o z aj edni i k o d i e l o v a n i e s k u p i n a p o g o n s k e o p - r p o t e t a k p ri k a z a n o g s t a n i a s i S n a l a o z n a c i t i s , , 0 "
. n a crta ti . sp o j n e vo d ove pojedinaino ili zajedno ucr tani un utar ni i s pol ev i m ogu s e dati upute z a r em e ( m oi da opre mi t i s t re l i c o m) ili..1"
o ou n va ce ne odgovar ajuc e s tr uj ne s hem e i l i nac r te oi i i enj a apa- r dodatne podatk e o s k l a p a n i u P re u z e t i u o P i s n i o p ri p a d a j u c e v re me n s k e o s i s u o g ra n i i e n e d e s n o
r k o d za j e d n o o b u h va cenih spojnih vodova, na pr i- s tupac i l i uv es ti o d v o i e n i s t u P a c i l i j e v o u s p ra v n i m v re me n s k i m re f e re n t n i m l i -
k l j u i n i m mi e sti ma n avesti naznaku svr he Ovo se m oi e nadom j es ti ti i l i dopuni ti tabl i c am a. o bez us pr av ne c r te : n I a ma
r n a crta ti p ri kl l u -ke ener getske r azdjelne mr eie - s k l opni pol oi a j , , 1 2 " r u . i | u . " , k o j e s e n e t re b a , P ri k a z a t i , t re b a o z n a i i -
t r o i i l a , ko ma n d n i h spr ava i dojavnih apar ata - m i r ni pol oi ai t i u s p ra v n o m c rt a -t o c k a l l n l l o m
Pr ikljuEne s hem e daj u i nfor m ac i j u o pr i k l j ui k u
- bez uz budne s t ru i e r n a z rv s i g n a l a i l i f u n k c i i e d a t i n a l i ; e v o m ru b u
nutar njih i v anj s k i h el ek tr i i ni h s poi ev a, npr . na
a us pr av na i s pr ek i d a n a c rt a : o ra z j a i n j a v a j u c e P o d a t k e n a d e s n o m ru b u P rr-
pr iklluinu l etv i c u ( D l N 40719, di o 9) . M ogu s e dati
- r el ej i u s tani u mi ro v a n i a p ri p ro t i t u c o i u z - d ru i i t i o d g o v a ra i u c e m s i g n a l u
i upute za s tr uj ne s hem e i pol oi aj ne nac r te k ao i
za funkcional n u pr i padnos t. budnoj s tr uj i
- s k l opno s tani e , , 1 2 " Takt A di j el l en
Ovo se m oi e pr i k az ati tabel ar no.
- s k l apanj e us P o re n i e m, e v e n t u a l n o p o d a t a k o Ta k t I
v r em enu uSP o re n l a d i J el l en
a us Pr av na c r ta Ta k t C lzB
- s k l opno s tanl e , , U " u p ra v l j a i k i o k rn u t
- r adni pol oi aj takt (UT) odAiB
a tr oK utl u p ra v l j a a k i o k inu t
us por edna v r em e n a p ri v l a i e n i a i l i o t P u 5 t a n i a i mp u l s(U l ) odCiUT
r k os a c r ta ( v i di s t u p a c E ):
podatak o smj e ru s t ru i e u re l e i s k i m n a - sklopno ukinut
-
m ottm a s t a n l e(S S ) od Ul
- podatak o Po v e z a n o s t i i z me d u s mi e ra p ro t i e '
c ani a s tr ui e i p o l o i a j a k o n t a k t a CU
o popr ei na c r ta
poi etak i l i k r ai i e d n o g s k l a P a n i a
o v odor av ne c r te:
pr om i ena s k i apa n i a
( na k r i i anj i m a p re k i n u t i )
+u
D

t o'l
B c D E F UE
I B roj Sk l a p a n j e ,]
Sfri

I
l 1 U z r ok s k l a p a n j a
1
2

( ov d1e n a l o g c e n t ra l n o g
2 1
upr av l i a n i a C U )
5b
I

i
2 D j el ov a n j e s k l a p a n j a
( ov d j e i n f o rma c i j a c e n t ra l n o m
i
I
N a crt o i i i e n j a sp o j a p rekr etnog sklopnika upr av l i a n j u l C ) eme USPo rn ( c rna U ns
I

291
 O br ada inf o rm a c i j a JU sA .F0.004 D rN65001/i 2.83 obrada i nf or m acija, pr avila za izvedbu Dr N56001
/ 12. 81
__-_r;v -..i _ L^ r: J U SA .F0.004
D i j a g ra m to ka p odatal( a ( DT) pr ikazuie obr a- dijagrama tokova, grafiEki ^: simboli
de p o d a tke . te veze I mogucnostr pr r stupa
_i ,
me o u n l rma
Pr av i l a:
D i j a g ra m to l (a p r ogr ama pr ikazuje r edoslijed
o s tr el i c e oz nai a v a i u s mi e r t o k r
o b ra d e (b e z p o d a raka) u jednom pr ogr am u
o i z m edu gr afi i k i h s i mb o l a mo i e s e p o v u t i v i s e v e z a
P ro g ra msl <a mre i a ( Plt1) 1e sjedinlenje dilagr a- o k r i i anj e s poj n i h l i n i j a i z b i e g a v a t i
ma to ka p ro g rrma idr lagr am a toka podatal.a r j edan z a dr ug i m n a c rt a n i g ra f i i L r s i mb o l i . i s t e v rs t e t v o re
r c dnu r edr ni c u v ri e rs t o v rs n i h n o s ro c J P o d i t rk a q 1 )
Mre i a p o d a ta ka ( MP) pr ll<azuje podar ak inli- gr afi i k i s i m bo l i mo g u s e me d u s o b n o p o v e z a t i , n P r' u i e d n u
r
h o vo p o ve zi vrn ;e m l.ao moguce puteve pr r stupa. i z l az nu j edi nic u @
P ro g ra mska h i j e rar hija ( PH) pr ikazuje nadr e- r nutar ni i ' natp i s i ; re b a j u o mo g u i i t i p re p o z n a v a n j e d a l j n i i h
d e n o st o d n o sn o p odr edenost obr ade ( bez poda- tok ov a i nj i ho v o i e d n o z n a i n o p ri d ru i i v a n i e
ta l <a i re d o sl i j e d a obr ade) o obr l j ei av a s e g o re l i l e v o o d g rrf i i k o g s i mb o l a
o gor ni om popre i n o m c rt o m S rrf i a k o m s i mb o l r u p u c u j e s e n a
H i j e ra rh i j a p o d a taka ( HP) pr ikazuje saietak
M r eia podatak a: baz a podatak a, podac i PS') oetal i nr or i k az i s t e d o k u me n t a c rj e . n P r' P o s t u P n o rl z l a 8 a n l e
o d n o sn o p o d j e l u podataka ( bez obr ade i puteve podatal <a: i s l ei ak i baz a podatak a, tok a pr ogr ama @
Hijer arhi j a
p rrstu p a ) r dodai ni m - us pra u n l - c rt " -a u g ra f i i k i m s i mb o l i ma ' , p o d a c t
podac i PS1)
K o n fi g u ra ci j e p l an ( KP) pr ikazuje jedinice ob- i ,,obr ada" up u c u i e s e n a d o k u me n t a c i i u n a d ru S o m ml e s t u
ra d e i j e d i n i ce n o si laca podataka s niihoyim veza-
ma (b e z o b ra d e p o dataka)

bralrckr SrmDol G ra f i i k i s i mb o l Naziv

podaci na buie-
n o j v rp c i , i e d r-
nica za buSenje

l zva d a k i z p ro g ra ms ke mr eie PSr ) - dijalog

ri j i , c e n t ri l n r
me n ro rr I a

: ru i n r opticki
i l i rk u s t ra l < l
ulaznr podact

I
I s l 1 e do b rrd ep o
vez vlnla, mo.
SucnostPflstupr

\-\ oorez uan e do P',e'

r.- .osr Podatala P:t
-'\ \ -
pr lerosa podJtJkl
_:
g ra n t c n o mj e -

,^.I
s ro 1 r o k o l rc u t
ff
ff
s t ro l n o P ro l z -
vedeni optiiki v e z n o mi e s t o
\ -/
ili akusticki Po-
d a c r,
izlazna iedinica
ra z ra S a n l e
\
p o d a cn ak a rtc i (n P r

r) P S = p o sre d o va nje f.\ | p re k i d n e k e

b u i e n ak a rt t c ama
, g'
n e s k r k rrt i c r),i e d i - - -
rl napomena
sr anovim a | ) d ru q e o b ra d e 1_
VI n c ab u i e n l hk a rt rc a

292 293
 Shema djelovanja D rN 40719T6/3.77 P ol oi aj ni nacr t olN 4071e
r . 10/ 3. 82
S h ema d j e l o va n i a j e pr ocesno usmjer eni komanda,,U"
p r i ka z u p ra vl j a i ko g zadatka. p o g l e d s p ri j e d a b o k o c rt b e z p o k ro v n e
S h ema d j e l o va n j a p ri kazuje upr avljatki za- Pol oi aj ni nac r ti d a i u p o d a t k e b e z v ra t a ploie i pogonskih
d a ta k s n j e g o vi m b i tn i m svojstvima ( gr uba o m edus obnom p ro s t o rn o m s re d s t a v a
s t r u kru ra ) i l i s p o tre bnim pojedinostim a pol oi ai u j ednog ili vile zzoor
( f i n a stru l <tu ra ). pogons k i h s r eds t a v a . ,,nnj
---l
Si mb o l i
. P ri mi j e n i ti si mb o l e pr em a DIN 40900
S v i s ok onapons k a s k l opk a 1
2000.]
1s00-l I tr.t F ' 3I 2
dio 12.
Ove a ko j e p o tre b n o pr ilagoditi poseb- Pravila:
l ' ,,,1l - r 1l ,l
:l
1
ni m za h tj e vi ma te vr ste shema.
o pogons k a s r ed s t v a p ri k a z a t i
f::]
.ro
" :u
: u Il
|
I
.l |
rt | |
|
| -l
rl
o S i mb o l ,,S T U P A NJ" oznaEava stalnu j ednos c av ni m o b ri s i ma k a o
ko mb i n a ci l u o d vi i e logiikih sastavnih k v adr ate, k r ug o v e i l i 15001
e l e me n a ta , stu p a n j se tada memor ijski
pr av ok utni k e u u s p ra v n o m 1 4 0 0l
po sta vi ka d a se n a svim ulazim a nalazi
pol oi aj u i m edu s o b n o r3 0 o -]
l og i i ko 1 (l -p o ve zi vanje) . Pojedini STU-
i s pr aYnom r asp o re d u |
PA NJ se b ri i e : l 2 o-o -l
Up r a vlje n levisokonaponskog motora s kl i zni m kol uto- o ni j e neophoda n mj e ri l u
a) p o stu p ko m p o stavljanja sljedeceg ko- 1loo1
vim a iskle p a nj e(grubastruktura) odgov ar aj uc i p ri k a z k o t e
ra ka
. pol oi aj ni nac r t mo i e s e loool
b ) n a re d b o m r u in o ,,1 2 " dopuni ti i l i z a mi i e n i t i 900".1
c ) u l a zn o n r n a re d b o m za br isanle
popi s om
. p o mo cu si mb o l a ,,NAREDBA" moie se 8oo.]
r uino , , u' : ai nj i v enti l ator I
p ri ka za ti u tj e ca i i zyrinih ilanova na pr o- 700-'l
ce s i l i a kti vi ra n j e fu nkcija unutar upr av- z a pl i n ,,U "
600
l j a n j a . Ova j se sa sto ji od r r i polja: l
' 1 . vrsta n a re d b e s00
l
2 . d j e l o va n j e n a re d be i sk l opn i /,00
program 2
l
3 . mj e sto p re ki d a i zvodenja nar edbe 300
l
Pr a vi l a : 200
l
o s mj e r to ka i n fo rma cija je od lijeva na
Poloialni nacrt za5titnog to:-l
de sn o i l i o d o zg o p rem a dolje ( u dr ugom
ormari€a - or
s l u i a j u o zn a i i ti stre l icom)
. n a re d b e ra sp o re d i ti jednu ispod dr uge ili
j ed n u p o re d d ru g e
. mj e sta p re ki d a u ve sti, ako r aspor ed na-
r u En o,,Z AT VOR E N O" "?FFFfi€F$FF?F"FFF9Fq
r e d b i n e d o zvo l j a va jednostavno voclenje ,,OTVORENO"
p ra Y a ca d ,e l o va n j a Oznaiavanje na€ina spaiania namota JUsN.A3.006DIN40710/7.73
. p ra va c d j e l o va n j a moie se kod mjesta
p re ki d a n a d o mi e sti ti r ekucim br oiem r u cn o oz n ak a z naaen oznaka znacenle oznak a z n a c e nj e
ie
t r e ce g p o l j a si mb o l a ,.NAREDBA"
r z n a i e n j e sl o va vi d i u DIN 40719 dio 6.
j edan na mo t
T d v a n a mo t a u Ts p o j u
z a t ro f a z n i s u s t a v X S e s t e ro f a z n i n a mo t
u spoiu zvijezda

i e s t e ro f a z n i n a mo t u
i skl opni
program 1 tl dv a odv o j e n a n a mo t a A t ro f a z n i n a mo t u
t ro k u t n o m s p o j u i? viliiastom spoju s
izvodom zvjezdiita

t ro f a z n i n a mo t u
l' m odv oje n i h n a mo t a l\ o t v o re n o m t ro k u t n o m
spoj u
A m-f a z n i u p o l i g o n s k o m
sPolu
i
tem Per atu r a
temPeratura
reaktora
aL1
reaktora
>H 2
dv anam o t a u L s p o i u Y c ro f a z n i n a mo t
u spoju zvi,ezda Y' m-faz niu s poj u
z v i j ez da
i

ov a namo t a z a s u s t a Y \a. t ro f a z n i n a mo t u
sefijski spoj
s a i eti r i v o d i d a c i k -c a k

pokr etanje Ponov no

POKretanlr
dv anam o t a u V s p o j u
z a tr ofan i s u s t a v {}
iesterofazninamot u
s poj u - dv os truk i
trok ut
tl p a ra l e l n i s p o ,
I
I

Zaletno upravljanje
I
I
kemijskog reaktora
( fin astr u ktu r a) X i etv er ofa z n i n a mo t
s i z v odo m z v j e z d i i t a \,
-)
S e s t e ro f a z n i n a mo t u
i e s t e ro k u t n o m s p o j u l_ p o j e d i n a i n i o g ra n a k
s p o mo i n o m f a z o m
j
I
I
I
I
294 295 i
 oznaEavanje vrste struje, napona, impulsa i Spojni simboli za traine magnete,
urs N.AJ.002) baterije,uzemlieniai zakrilfenja $Y^l*itli9lr'?
moduliranih impulsa olru+ozoor.+1z.zr
O zn a ka Znaienje Oznal< a Znaienje l Oz nal <a Z nai enj e S poi ni S poi ni Sooinr
Z nri e n j e z n a c e n re .' i , Zn a i e n j e
si mbol s i mbol ' s rmD o l
i lslosmJerna StrUla, pozitivnr pr av o- PAM - i m pu l s no- am -
JL J,

r_
' istosmjerni kutnr im puls pl i tudno m odul i r an
napon __l tl tr aj n i ma g n e t I z e ml j a rrz d l e l n a l rn t l a
I -=
i zmi e n i a na str uja, PPM - i m pul s no- faz no :-
^v rzml e n rcnr naPon lJ- neSalvnr
l<utni
Pravo-
rmpuls :ft. m od u I i r an
po rz b o ru lsl r
s p o d a t k o m o u . r, i f -
u z c rr l t c n i r n p r

+ r-----l '-l-
n i sl < orfe kv entn a r- I o k v t rn a c rt J
i z m j e n i i nastr u ja .
pozitivni i ne gati v ni l
pr avokur nr r m pul s .
PW M - i m pul s no- - p o g o n s k o u z c m.
ry [:L - i i r i ns k i m odul i r an
L -. -l i
r z m l e n r cnnr a Po n npr . dvolika s r r uj a J L pr i m a rn i tlanak

;,;;;,:;;;; r -r [- b e z s t ra n o q
T ak u mu l a t o r (c e l i j a ),
rr|.:\ nf,PonJ
.v)
.\,
i so ko frekventna
I zmj e n i i n a str uja,
i zmj e n i a ni napon
n p i za p o r r ebe
Drolenla
['l z
PC M - i m pu l s no-
- k odno m odul i r an
npr . petoi l ani k od
-t
D at e f l l a
. - , z 3 k rrl t e n t e
- maSa /-N
(-)
P rk l l u c n o mj e -s t o
z a S ! t n o 8 v o o rc a
--- I

Oznake.za.promienliivost i namiestivost \:./

(tusN.A1.004)
Spojni simboli za otpornike i kondenzatore o"rir
+ozrzTz.zr
Dodatnispoinisimboli gi,jilil:,3:fl
O z n a l <a Znaienje Oznaka Z naien j e Oz nak a Z nai enj e
l i n e a rn a pr om jen mehaniika nel i near na nepr e- Spoj ni Spojni S o o rn r Tn ri p n rp
, Z na i e n j e -Zn a c c n t e
l j i vo st p o d ur ie- ,/' i namjestivost k i dna pr om j en- s i m bol i s i mb o l i s i mb o l i
,/
'
,/ ca l e m n e k e
fi zi ka l n e veliiine
/ ,/ l j i v os t z bog m eha- smler gibanja ru E n i p o g o n
o sietn i k
-/' ni c k og nam j es tanj a
Pr a v o c rt n o , n P r. o- - - - p o k re t a n l e
n e p re ki d na pr o- nelinear na pr o m j en ude s n o me h a n i i k o
Pos tuPno
./ mi e n l i i vo s t zbog ' ,/t lir Yost pod ur j e- nam l es tr v
L_----
s p ri k a z o m o d v i j a -
pr a v o c rt n o u o b a p o k re t a n j e
m e h a n i i kog J calem neke
^h
-tl
n a mj e i ta nja fizikalne veliii ne
,/- s m je ra
i F--- p ri t i s k i Y a n j e m 2
l- -_) lJ
L I _ru__
| n j a g re b e n a ,
3 poloiaja

t- -- ---
Sp oi n r lv
Spojni --
zn a ce n Je Znaienje .' i . znf,cenle
s , mb o l simbol stmool ok re i u c i s e n p r. me h a n i E k i
-;;ina -t p o k re t a n j e t--L__
--.'l------t-
Otp o rn
o p ce n i to
ik
r,
-l---+
nepr ekidno p r o-
m jenljivi s kli z ni m
KOntaktom
Sa s tupnj ev i r o
pr om j en l j r v r r n
l
ul i j e v o J---- povlaienjem tl Pogon
opcenito
i nduk r i v i [er om
lr
- "-'-l *- I ( potenciomer a r )
naponski ovr san ot- t ----
ol <re i u c i s e u o b a
s m je ra r f--- p o k re t a n j e
o k re t a n j e m
s ru a n i m
navijanjenr
tJ
1/+
,l+ por nik ( pr om i ena
otPor a suPr ot na --t-- Kondenz ator ,
i;
_zi i k apac i tet t-fl_ ! L.1Pn I

't --l i_:o'ruall'"4 oPc enr r o

dj el a t n i s p o j r--- p o k re t a n l e
n a k re t a n j e m Lll

s o d vo j ci ma _qr_i
N am ot,
induktivnost
oPcen I r o
tn+
--tF-
pol ar i z i r ani el ek tr o-
l i tni k ondenz ator
po i . z b o ru n p r. n a
m at o m ra z ma K U
ra;__ o d s t ra n j i v n p r.
nasadni kljui
I
--f:-
,";;i"
z a P o rn o
j e d n o m s ml e ru

s kl i zn i m
l <o n ta kto m
-_-arrYa_
l po r zbor u

-{ }- nepol arz i r anrel ek r r o-

l r tni k ondenz ator
--c--
12/m td peri o d s k o
pok re t a n j e
'l 2i m i n

us p o re n j e
l. - o s t " a l i p o g o n n p r.
noznr Pogon

oznaiavanle
z a P o rn o u
o b a s ml e ra

poloiaja s poj k a
-fc- i i sti d j e l atni -@- s iezgr om l pr i g i b a n y u u
ude s n o
n P r. n u me ra c rJ a
kvaiilo
--)-- pr i g i b a n j u

-Gl- p ri vi d n i otpor
s jezSr om I
lfI l- pr ov odni k onden-
z ator , k oak s i j al ni
ul i j e v o
p o rz b o ru

_lll1l":o'11"
zr ainim r r por o m ru i n i pogon z a p o rn a
__- ,) ur ez
n a p ra v a
I 4 poloiaja n P r. z a t v mn a
p ro mj e n l j ivi s r uA
n e l i n e a rn om ------+t- k apac i tet nam j e- s k l o p n a b ra v a
zakr iljen
l <a ra k te r i stiko m
AI
s ti v i ( tr i m er )
ffi s mehaniikim
os l o b a d a n j e m
P O rO Za l rz rJ s u
p o l o i rt i n a u re z u
I koinica
n P r. z a t v o re n a

296 297
 Spoinisimboli za vodovei spajanjevodova S poj ni si mboli za sklopne, DI N40713/ 4. 72
pobudnei okidaEkeEtanove o'* *tt',t31Ti.ll'.;otz,l
S po i n i
Z n a -e n j e
Sp o jn i
Z n a ie n je
Spoj ni "lKtrtfilSTl
Z natenj e
s im b o l i sim b o li s i m bol i S poini
Z na t e n j e
S poi ni S poj ni
vo d v od s oz nai eni m si mbol s i mbol Zn a i e n j e Zn aien j e
r ad io vod s i mbol
o p i e n i to br oj em v odi i a
npr .3 v odi i a S kl opni dl an E l ek tromehani E k a pobuda E l ek romagnets k i ok i daE i
ka d a j e p o tr ebno ostale vr ste
ra sp o zn a vanje npr . pri kaza f= s ai i m an j e {l rl uk l o p n i k o n t a k t 1
l-'rl s dva sklopna
n u l vo d i i =r----E v odov a rI-r] z atv a ra p ri j e 2 ---T--- poloiaj a obti k I obti k tl
npr . vod sigur n os ne
u g ra d n j i -o-o-o- r asviete, vod trep-
tavog svjetla, v od H j ednopol ni
pr i k az
l r| +
tl z(
isklopni kontakt 1
otv a ra p ri l e 2
f--1-
---T---
isto *-l-l
ry
nads truj niok i -
dai s us pore-
ni m ok i danj em
p ro i e kti ra n
nocnog spoja u do-
rtl v od s v odi i i m a u

--1rTh
1'
javnim ur eclaji m a r z m l e n rc n i k o n t a k t
+++++++ s nopu s oz nak om
p o mi i n i vod
(p ro sto ru i na linija) - t- t- t-
ir d.
)' t I s m j er a v odenj a
v ooov a
bez p re k i d a , i z mj e -
ni i n i s l i j e d n i ry s u s P o re n l e m
p ri v l a i e n l a -r
pods truj ni
ok i dai
+ k ont a k t

p o l o i e n p o izbor u ----_ su ka n i vo d
a
s poj no m j es to
opaen i to \
i s to (p o i z b o ru ) q s u s P o re n l e m
otpu5tan ja
-l FN
--r-
okidai za
P O V ra t n u s t ru j u
i l i n a kn a d no po- n p r . d vo iiln i v odl j i v i s poi
+
r
sta vl j e n vo d s u s P o re n l e m
v odov a dv ojn i i s k l o p n i
---e- p ri v l a i e n j a i -r -] -_l_
;: I> l
ok i dai na
---r-'
ffii
za a ri tn i vo d koaksijalni vod KO n t a k t s truj u k v ara
pr i k l l utna l etv i c a otp uStan,a

E+
ll
__-_{_-r- r edne s tez al j k e elek tromagnet-
+
zakr ilieni vod dv oj n i u k l o p n i p o l a ri z i ra n i re l e j i s
+H
/,C###+ stra n i vo d
neuzem ljeni t-,El r edne r x tav ne
\I KOnt a k t rra l n rm ma g n e t o m 'l ---t- s k i nads truj ni
ok i dai

q
p o zi vn i vo d i vod
za zvo n ce _---+
+ uzem ljeni
tE
__l
s tez al j k e :1;
\
prolaznikontakt,dava-
nj e k o n t a k t ap ri
gi ba n j uu o b as mj e ra
p o t p o rn i re l e j
I rli
I prenapons k i
ok i dai
provodiza vodoveu sri-
te l e fo n ski v od
--3-- ----
Spoinisimboli za sklopne,pobudnei okidaike Elanove U"Y,itr|fS,fil
jenklkuciita
ili ridurgrade
-\-1
I
ukl opni k ontak t,
zatv araus P oreno q re ma n e n t n i re l e i -j l-u<
--l--
pod naponski
ok idai
I
podnaponski
I 4 oki.
Spo i n i Sp o in i uk l o p n i k o n t a k t , re l e j i n a
S poi ni -r1
s im b o l Znaienje <i m h n l
Z n a ie n je
si mbol Z nai enj e otv a ra u s P o re n o EI: i z mj e n i a n u s t ru j u dai s uspore-

-t-
I
ni mok i dani em

it
rasklopni o d u zim a t 4r J,
-1 ,
r+
isklopni kontakt, .l

fl
os i gur at okidai kod
elementi str u je
'/ otv ara u s P o re n o
e rmi i k i re l e j --ro-.l lil r>l
u k l o p n i k on ta kt klizn i ko n ta kt
T n a p o n a k v a ra
opc en i to
S kl opka U k l i uten-uz buden
+ pobudni d-*
ri]
elem ent s oz nak om d j e l u j u c a n a mo t a
r as ta y l j a a , b e s t e - ? f fl-1
i skl o p n i ko ntakt
F opfenito npr . z a pr i k l j ui ak a na
\
r etna s k l o p k a
#+ T
, "i",.,*"n*"t"
i eobuda
fr
r elej, sklopnik s tr ani m r ei e
{ T is t o
ffi u k l o p n i k o n ra k t s

It{.+ d-r
s osobitim
{ \$ os i gu ra i k i
rastavljai a u t o ma t s k i m

H
svoistv ima, s v a t me t a rs k i m p o v ra t n i m h o d o m

)I i zmj e n i a n i kontakt t? opcen ito

i
i skri l te
t\
:l i
| ter et n e s k l o p k e
djelovanjem
--lT'tr-

+
L.+,J L-J. p o d i z n i ma g n e t
d vo ste p e n i r adni prenaponski s jednim djelatnim it
f .t r
l tl { t { odvodni k, il

l1 +
ko n ta kt sa tr i
u tia n i za tik t\ | ter ec n i ra s t a v l j a i n a mo t o m
I
m
ra skl o p n a poloiaja naponski L.J.J
li T osi gurat
a is t o
z a k re t n i ma g n e t

u
ui i ns k i ra s t a v l j a t
t-")-l
o zn a a a va n je ne- podi zni magnet

1 au tomatskog
Y u tiin ica steznapl oi a, ma- TI
p o vra tn o g hoda gnetskiseparator
I uc i ns k a s k l o p k a
H
s d v a u i s t o s mi -
sleno djelujuia
1r otkoinik s pod-
l a k o m o Y rs t i

+,f
n a mo t a
lrl r l l u tifn a
vi i e p o l o i a j na
A
m agnets Ka
A s t ru j e

N
1 23 4 5 6 sp o jn ica k oEni c a npr . m a- s l r en u t n rm p re -
skl o p ka n p r .
s p r iklju iko m t- gnet z a k oi enj e k i dom , t re n u t n i rl
sa 6 p o l o i a j a

I
za ititn o g vo d ii a
u tia n atla in a spoj -
po tr ai ni c am a pr ek i d s v i h p o l o v a
wL# isto
J- -I
rPll
-r
HI e l e k t ro ma g n e t s k a
rastavno
n icas je d n a kim J-1. v r tl oi na k oi ni c a n1-l s odvoienimlrenutnim
Ar Al isto I
odvojiva koinica,

T
I
mjesto
d ije lo vim au tikai a H_1_l prekidompojedinainih
pol ov an p r. 3 p o l a
FTT
otkoinik

298
299
Pri m jer i z a s k lo p n e a p a ra te , p o b u d n e sklopl<e u zalt it noj t ehnici Dr N40713
dod. 3i1. 75
D tN40713dodatak114.74 P O J n rS rmD O rr
El a nov e, r eleie i o l < i d a Ee v ra e p o l n i p ri k a z
I
Sp o j n i si mb o l Znaien je Z nai en j e
:t.o p o l n o
dvopolna tipkala, ,' L-.|J
m - l - - i - - t' ,q 'tq 'tq ' skl o p ka
t.\ -\--\
,92 tlt | | r uino pokr etana, opie- \ \ \
| | |
s el ek trotermi i k i mnad-
s trui nrmok i datem
F\ + i - - f - - - l nito za tr i sklopna
poloiaja, osnovni polo-
'll iaj u poloiaju 0 I - . -' ..-' -T
A \' i 1l ,.opol ni s k l opni l <
postavna sklopka, vnJem ( s k l opnii l an tel ek trotermrtl .rm
12 3 4 H \ I I
A l B 1C 1l C 2 nads truj ni mrel e;em
r uino pokr etana, s S
+ - -rl_r+-rhr
J ffi
oznakom sklopnih
|
' li ii- pol oiaj a
l--- r-f--f----+-
2 x programski kodni
mehani zam s di i agra- F++ + I- lI \- -\\- \\ || tr o o o l n a u i i n ska
isto 3 ll* x mom vremensK oS toK a
,
"l
;T;T ,T- ll, skl i p ka s e te ktr o m a g -
4 XI
; (r,,,fr,,+, ffl::TJadsrru'nm
postavna sklopka sa 6
|| || ll
poloiaja spoja bez
lr-lrlll
a1234 5 lL ] pr ekida izm edu ozna- 7 XI .----.--r-..-]-|*
rfi-iii
lrri r r
l-\ ienih sl<lopnih polo- B *
I t | .t ' t ro p o l n a s k l o p k a
e l e k t ro t e rm, c k i m n a d -
iaia 1- 2,3- 4 ' f -rq - \ --\ --\ ,s
l 9 )k I I l S t ru J n rmre re K c ro mi S n e t
r-tL
s k rm k ra c k o -
1 0( 0 ) tL lL I

r-r i tr o p o ln i o sig u r a tki r $ffi

,ffiffi
s P ol nrmok i dai l < i m
mehani z mom
NN\
'*[fill
r a sta vlja E, r u in o p o - tr opol ni ter etni r a- - . , __|_- |- - - - l- -
kr e ta n , o p a e n ito s tav l i ai s r ui ni m po-
YYY k r etanj em i s k l opnom
br av om , s el ek tr om e-
I r [l
+
- - - - +- - I - - \
,. I l I
t r opolnasklopka
s e l e k t ro t e rmi i k i m
hani i k i m otv ar anj em I I F-{fT-Till nadstruinim
i
tr opolna sklopka sa
, t L --f ---1 ----f -e l e k t ro ma g n e t s k i m
zapor nicom s 3 elek-
tr oter m iika i3 elek-
tr opol na uti ns k a s k l op- i| I| t - fi ;t I>>TI>t kr a r ko sp o l n ri m
' e l e k rri i n i m
e l e j e mi

dffil t
k a s dv os tr uk i modv oj e- --l -^ -f --f o k rd a n j e m
tr omagnetska nad- rl -
ni m ur edaj emz a tr enutni | --1___l
str ujna okidaia i pod- pr ek i d 3 pol a,s dv a po- ll
naponskim okidaiem moina kontakta, motor- '
, TT-' l \' jednopolna sklopka sa
npr . m otor ska zaStitna s k i m pogonomi s k l opna
sklopka " t + f -1 ."po.ni.o. r s e l c l < t ro -
br av as el ek r om ehani i k i m t e rn ri i l < i rn i e l e l < t ro n ra g -
IF _I f f -f
otv ar anj em L I
n e r: s i t rn tn a d s t ru j n i n t
; FJ -j
ni simboli '--L+:j ],rn,.",".
-----:sei __
-.-- -l-.- - J- r--1-|
+- +-+-+-t--t-r--I-i- | -----f r'-1-T-1
rr rr rl il i etv eroP ol na
.tI-+-f --+-+-]-f --t-
i

I i6-1+_l_j_j_ :'"#3:.';:'?i;,"u
-tff--'
s k l opk a

-tt-+-t--+- f -- t--n--l-
+t Fi t_-t_il_
--l -l
- ]-,rll
I
t A F-{
F \ t'
|
--
I
l B u c h o l z -o v a z a l t i t a
i trF-+-1

r-l
1 2 3 4 trT-l I r r I r r I , , | , I | | | |
- --l -- -
'-1iir .-\- \
--T
l-ll
\- l tEt!rlr-..- - r
It-fln
| .-.|--+-|-

sklopni sklopni ilan

poloiaj AIBIC
I lll4r+
I
I- tll | | | | I r-J - \' I t ro f a z n a d i f e re n c i -
DiE j eni pri kaz '
poj ednostavl ^ '
posebnoza strui ne | | , ll0l I L - J1 i i a tn a za l ti ta
2 sheme t|-l-;Ftr ! |l
iilrli=--
t
T a b l i cu tre b a p ri ka za ti
n a i s to l stru j n o , sh e mi )t sklopni i l an otv or en
i l i u ne ko j d ru g o j

301
 Spoini simboli za transformatore' priguSnice' DrNoottoJ111.i3 Spojni simboli za rotacione elektriEne strojeve "1j,]r1Y,1^31d.1j
mjerne transformatore i transduktore r.ri:.ee
6usN.A.3.005) Jed nos tav n i Spojn i s i mb o l Zn a i e n j e J e dn o s t a v n i
s p o j n i s i mb .
S p o l n i s i mb o l Z naien je
s poj ni s i m b.
Jed nostavni Pr i g uin ica lednostavni spoini Spoj ni s i m bol Pr i g ui n i c a g e n e ra t osr c i l i n d ri i -
S p o l n i si mbol
s p o i n i si mb o l sim bol *---c-) statoT, n i m ro t o ro m(t u rb o -

I tl {) statorskinamot -generator)bezpri-
tJ pr iguinica s l r ul nl
q guinogkaveza.Sta-

o
tr ans for mator torski namotu spoju
stators 0vasamostal- zvijezda s nulvodiiem
jed nofazn i na namota.re0nostav-

t-J
F-
tl
tr ansfor m a-
tor
2 odvojena
nam ota
EII
I i tedni s poj

s um i r aj ui i
s tr ul nr tr ans -
formator s 3
Ll trJ
--I- I
n i s p o j n is i mb o ls e n e
upotreblJava za isto-
s ml e rn es t ro l e v e
k o mp e n z a c i j s k i
namot
g e n e ra t osr i s ra k n u -
t i m p o l o v i ma(s t ro i
s n u t a rn j i mp o l o v i -
ma),statorskinamot
u t ro k u t n o ms p o j u
T pr i m ar na n a mo tp o mo c n i h
--t-
3 odvojena
| -r-
tu lr lr
namota n amota polova mo t o r s i s t a k n u t i m
- p o l o v i ma(s t ro js
tl

-
s tr uj ni tr ans -
for m ator s a) rotor, osobrto
kavezntrotor
n u t a rn j i mp o l o v i ma )
i z a l e t n i mk a v e z o m,

(a
dv i i e i ez gr e statorskinamotu
stePenasto

r^)
\_f. Totors koncentrtra-
n amiestiv spoluzvijezda
n i m n a mo t o m,n p r.

lr$rlr
3 s tr uj na v i s t a k n u rip o l o v i

dvofazni
tr ansfor mato r
ugr adena u
trofazni vod o rotor s dvaodvojena,
ra z d i j e l j e nnaa mo t a
generalors uzDodon]
s t ra j n i mma g n e t o m
{npr. tahogeneraror)

fazn i

It
i s l os m i er n i
m J er nl
transformator
o r-)
''v/
ro t o r s k l i z n i mk o l u -
tima, kratkospojni-
kom i dizaiemietkica
rotor s namotom,ko-
tta* motor s kavezntm
rotorom beztalet-
nog namora,nrle

s[ t,
trofazn i
tr ansfor m ato r U
lektoromi nepomii-
n i m a e t k i c a ma 6) samozaletan

YNd5 naPonSKl
transformator
r-l O
rotor s namotom,ko-
l e k t o ro mi p o mi i n i m
i e t k i c a ma L$e motors kaveznrm ro-
t o ro mi i n d u k ri Y nvoe -

z a l e t n rmn a mo t o m
u
spol Yzn5..
A mo t o r s k a v e z n rm
rotorom,statorskl
! t a t o rus, a mo z a l e t n l

$[ lt
nam lesUvI
gor njonapon- 5 odv oj k om ( t4 \ namotu spoju motor s kavezninro.
ski nam ot \ 3-Y / zvijezda t o ro m i z a l e t ri mn n -

3 namota u
spoju
Yy0/Yds/Yds,
jedan namje-
t i tedni s poj

(9
^3.
mo t o r s K o l u t n rm
rotorom s dva
ogranka,namot
statorau spoju
s kondenzatorom

trofaznimotor s ka-
vezntmrotorom I
I zvijezda
st|v stePenas-
tom sklop-
KOm
/mt
\Y
+{
I[ -.- dv a s ek undar -
na nam ota
motor s kaveznrmro-
t ro k u rn i ms p o j e m
srarora,le
p ri k l j u i e n

A H
j ed nofazn i
auto- dv a napons k a
polovapremaDahlan-
d e ru (n p r.8 n a 4
motor s kaveznimro-
torom i zaletnimna-

ff
tr ansfor m ator tr ans for m ator a motom u statorus
{ u V- s po1u
pora)
pogonskim i zaletnim
*) tr ofazni u Y kon0enzatorom

A
\/
spoju, stepe-
nasto nam jes-
tr ans 6ul ( tor motor s kavezntmro-
mo t o r s k l i z n i mk o l u -
* tiv torom i dvaodvojena
tovimas tri ogranka
polnopreklopiva
zakretnitransfor. i zaletnimnamotom
namotaod 8 na 4
matorza trofaz- u s t a t o rus o ms k i m
nu str ujus odvo- odnosno6 polova
otporom
m aSnets Ko
lenimnam otima poj ai al o
spoienimu zvi-
jezdu ) s i m bol s e m oz e z a mrl e n ru s

303
 Spojni simboli za rotacione elel<triEnestrojeve ?1,)rt':,ii1il?i Spolni simboli za pol(retate DrN40700
r" zo/s,77
l e d n o sta vn i S p o j n i s imbol Zn aienj e Jednostav ni Spoj ni s i m bol Z nai enj e 5poj ni Spojni Spolni
s po j n i si mb spojni si m b, Znl i eni e Zn a i e n j e
s i mb o l
Zn a i e n j e
s r m ool llr9.oL
lstosmlern
tr ofaz nipar al enr m o.
tor s r otor s k i mna-
pol< reta-
opc enrto H
ll
p o k re t a i .
a u t o ma t s l (l
LA]
p o l < re t a c z a s p o j
z v i j e z d a -t ro k u t
Seneralor
paj anj em i nam j ei ta-
p o k re t a a ,
nj embr z i nev r tnj e pol < re t a i s 5 s t u p -
Nry Y]
por ednSener a-
r or , nam otPo-
pom i c anj emaetk i c a
YI
II
nl c v a p o l (rc t a n l a tl
ll
d l e l o mi c n o
autontatsl<r
18/LpI
p o l n o p re k l o p i v e
mo t o re
E m oinogpolaspo-
p o k re t a i z a j e d n o f a z n
JenJecnosr r ano
na ar m atur u pol( re t a a .
p o k re t a i s a
s a mo o k i d a i e rn vl mo t o f s P o mo c n o m
tr ofaz nis er i j s km
i o-
pr omj e n i i v i I'rF I J a z o m,k a p a c i t i v n i
gener atorkom'
, l -- |

tu
tor , nam j ei tanj e
penzacijskinamot p o k re t a i z a i z ra v n o p o k re t a ca, u t o ma l s ksr,
E pomoanihpoiova
D r z r nev r tnl e Pom r -
spolenisu jedno-
c anj emi etk r c a
F m ot o re s j e d n i m M uklapanjesa sklop-
n i k o m z a mo t o re s
i z mi e n i a m
n n a p a l a n j e m,
i s ro s mj e rni zi l a zp re -
5tr anona ar matur u l* l s m le ro m v rrn l e l*l
tr- | d v a s mj e ra v rt n j e t-?'] u p ra vj la n o gu s mj e ri v a a a

Spojnisimbolizamjerneinstrumente,
mjerneaparate, DIN40716
T,1...6
r stosmlerI n brojila,uklopne i pretvornike
satove mjernihveliiina (Jus
N'A3'008)
ser ijskim otor seiljsl( motor
{uniYerzalnr motor) Spoj ni Sooini )P o l n l
Z na i e n j e ' i , znacenle Zn a i e n j e
s i m bol i s t mo o l l s i mb o l i
ser iiskim otor ,
Sas tav ni El novt I o s n o v e ! e rmo e l e me n t
nam or ipomocnih
polovasim etr iano
5Una aTmatur u
v r s te
Mj erni s us tav
< (t e rmo p a r),

s er i j s k m
i or ors na" ml e rn r s u s t a
m J e rn r I n s t ru me n t {t
podijeljeni
m otompom oc nl h oPc e n rt o ,
opcen ito --)<--l t e rmo p re t v o rn rk s
galvanski vezanim
pol ov ai k om penz a- poka z n i
mJ e rn l s u s t a v , i a ri l o m
c i j s k i mnam or om ,
s
otpor ni kpar al el an s s jednom napon-
skom stazom
IT kapacitivni
Senerator, 7-

T
pom oc nr m pol om davai
nezavisnom m J e rn a n a P ra v a ml e rn t s u s t a v ,
uzbudom oPc e n rro ,
r e8 rsra c i j sl (|
s j e d n o m s t ru j n o m
Stazom
_r-
- - -{----r p re z o e l e l < t ri c ni
-r_ S e n e ra t o r
r epul z i j s km
i otor s mJ e rn r s u s t a v z a
j ednos tr uk i m s l ogom r nte g rra a l u c a c v o rb u z b ro j a i l r l----v
kompaundni P,/
sa
,-\ c er k r c a
z a nam j ei tanj e m j e rn a n a p ra v a . ra z l i l (a -) | t l a i n r p re t v o rn i l <
(( H ) n p r. I . . f (p )
Sener ar or
\r' br z ne v r tnj e pom i - el el < rri i n o mJ e Tn t S u s ra v z a VII
ser ijskom
uz0ucom
c anj emi etk i c a br oj i l o ff)
\u t v o rb u p ro d u k t a
P ri m j e ri

o
Oznake za pokaz i v ani e,
&, ser iiskim otor ,kom -
penzacijski nam oti
nam otipomoinihpo-
tromost, pokaz i v anj e gra.
ni tne vri j ednos ti txt n t l e rn t s u s t a v z a
t v o rb u l < v o c i j e n t i
ml € rnrni S t r! me0nP
b e zo z n a km;
r.(e n L I 0
e e rnvee i n e ,
UJ r epul z i s j km
i otor s s 0 0 0 5 t re n0i lm
Kl0n0m
r-/ lovasimetr iano su na
ar matur upodiieljeni dv os c r uk i m s l ogom \ pol < a z i v a n i e .
mJ e rn r s u s t a v

@
ietkica za namjeita. opc e n i t o

A
(M)
kompaundni m or or
saser ijskkomuzbu-
nj e br z i ne r tnj e
pom i c anj em
v
i etk i c a pol (a z i v a n i e
s l < ri i n i m s v i c i ma
@ a mP e rn re t a r

;;l;;;;;;;;

.@ .A
dom v ab ra c i i o m e l e k t ro d i n a n r i i l <i s ml e rn i i i z mj e n i c
\T-l i e l j e z o m z a k ri l j e n i
\=/ ni napon
pol (a z i v a n j e mJ e rn t s u s t a v z a
s er i j s kuz
i budens tr oj
lo o o l

ff
generators uzbudom di gi t a l n o mj e re n j e s n a g e u n rv e rz a l n i ml e rn i
npr . k aov l as ti to
( nu me ri -k o ) i n s t ru me n t , s p o d .
r-r s tr alnimmaSnetom uzbudenrrofazniuz-
P re t v o rn i c mi erni h v el i E i na (v-A-a) tlal<om jedinice za
( nPr .tanogener ator ) budni k q r etr S t . rrra n l e n rp o n , s t ru j u i
ot Por
tr ovodnigener ators \ mj e rn e l i n i j e z a
AIF
t]
POreonom uzouoom s i n l (ro n o s k o p
strol - nezavrsno
i pr iguinicom
za bez t ro mo s t l
^l_

Erl
uzbudenu rotoru
r aspodjelunapona,
s k om penz ac i j s k i m
nam otpomocnlhpo- ma g n e t s k i d a v a i
namotom,trofazan pok a z i v a n j e i n s t ru me n t s
lovasimetr iinosu na s p o mi -n i m
ar matur upodijeljeni m al < s i ma l n e svitl<om k ri i n i m k a z a l j k a ma
vrijednost,

304 305
 Spojni simboti za brojita, uktopnesatove t3,li',Jf{1;r11 Spojni simboli za elektronske ciievi ''" "ilji""i;'ii3i
"-
S p o i n i i mb o l i Spoj ni s i m bol i Spoj ni s i m bol i Zn a i e n l e S p o j n i s rmb o l i Zn a i e n j e
Znaien j e Z nai enj e
oblik 1 o b l ik 2 oblikl I obl i k 2
osciloskopska cijev
d i o d a s n a p o s re d n o s k a t o d o m, W e h n e l t o v i m
j ed nofazn o g ri i a n o m k a t o d o m c i l i n d ro m, e l e k t ro d a ma
izm jen iino z a p re d u b rz a n j e , z a
b r o jilo f o k u s i ra n j e , z a g l a v n o
u b rz a v a n j e , d v i j e
otklonske ploiice, dvi je
tri o d a s n e p o s re d n o
i etv er ov od no o d v o j e n e n u t a rn i e
r sr osm ler no g ri j a n o m k a t o d o m
trofazn o o D ro S e
am Per satno d vot ar i fno
br oiilo 30 mi n
m ak s i m al no
DrN40700IXli?3
br oti l o
GrafiEki simboti za principne sheme
i poj ni s i m bol i Zn a t e n j e S p o j n r s rmb o l i Z naienj e S p o j n i s i mb o l Znai enj e
E t r ovod n o

ItwnI
l a :-l
trofazno
br ojilo
\t
g € n e ra ro r,
o s c i l a t o r, rJ t e l e p rrn t e r
p ri i e mn i k ,
p ri j e mn i a p a ra t
o P c e n rt o l-l
Spojnisimboliza poluyoditke
S p oj n i si mb o l i
elemente
Z n a i e n je
o tp o r ovisan o
ma g n e tskom
Spojni simboli Z n aienje

dvosm jer na di oda

".,i|1ifl.l31;r11
Spoj ni s i m bol Z nai en j e

7
t^
\,
t,kHz
s Pooatkom o
fre k v e n c i j i

r z ml e n J rv a c ,
tr
l-;l
f i I t a r,
optenito

n i s k i p ro p u s t
A
*7
p re t v o rn rk
f re k v e n c i j e

p re t v a ra (
PN P tr anz i s tor
( var istor ) /- v i b ra t o r
l-l ,/+Ll i mp u l s a

z
polju

ta\
H a l l o v gener ator

fo to o t por n i k
tr isp r avl j aik i
aPa r at

ti r istor ,
opcen i to
')
) N PN r r anz i s tor

PN P foto-
i s p ra v l j a c k i

i s p ra v l j a i k i
l-- I
l*l
I--J
v i s o k i p ro p u s t

P o l a s nr
7R
JJI
K O re K t o r
i z o b l i -e n j a

--f---l- t r anz i stor l-l u s p o rn i i l a n

a p a ra r l*l P ro P U s t

-+F- p o l u vo d iika
-+F POVr atno neYoo- -7c\ ') ,e d n o sl o j n i tr a n r i 5 !o r s

i sp ra vl j aika dioda ljiva tir istor s k a

dioda \F7
b a zo m N - ti p a ( u n r tu n c-
tr o n r r a n s r to r , d i o d a s
d vo tr r u ko m b a zo m ) poj aial o
Polasna ;;l
-"1
ilan za

o')
b ra n a p ri g u 5 en i e

-+F"- k a p a citi vn a
(va ri ca p) dioda --+ts- p-

dioda
tn" r o af;i " i
tir istor ska
N - k anal ni F ET s a
z apor nr m s l oj em S poj ni si mb oli za elekr oakust iike pr iienosne DI N40700
r . 7i 4. 74
-r
apa;ate,magnetskeglavei dojavneuiedaje rus[.il]a3l
--*- u n e l ska dioda
d vos ml er na
tir istor ska /f,-\ ') zP-apor
k anal ni F ET s a
Z nai eni e
dioda f7 ni m s l oj em i poj ni s i m bol r Znai enj e S p o j n i s i mb o l i S p o j n i s i mb o l i Zn a i e n j e

dr'l\ ')
Z dioda za rad povr atno nev odl j i v a
--D- obogai eni l G- F ET
n
u P ro b olnom
^ ^r -,
, : 1,.
f, tir istor skar r ioda
( anodnoupr av l j i v a) E1
s a P- k anal om na
N - s u bs t r atu
zvuinik optiaki doiaYnik
TI zvonce

_DK- Zp reonteurspdoiojud,e u povr atnonev odl j i v a t) obogac eni l G - F ET

//
g r a n i i n ik
tir istor skar r i oda
( katodnoupr av l j i v a) \Li
s N - k anal om na
P- s ubs r r atu zvucntca
a s v i etl os ni
doi av ni k
:-
-..
t;
^
fr zvonce s otkuca
v a n l e m, 8 o n 8

-H-
isklopnatir istor s k a
A')
qw
obogaceni P-kanalni

b
fotod iod a tr ioda ( anodno l G- F ET s i z v edeni m
upr avljlva) pr i k l i ui k om nas ubs r r a( =l te l e f o n s k a
sl u i a l i c a
t re P t a ro
F i e g rt a l 1k a

--+F-
/t povr atno ney od-
i3 ') N - k anal niobogac eni
sv;e tl e c a dioda
P\ PT ljiva tir istor sk a
tetr oda \p/ l G - F ET
i i nter nom
z oms ubs tr at
v e.
- uv od
{ m i k ro f o n
d\
v w zujalo
povr atnovod l j i v a
1\, A' ) osN -Ikranal
om as en I
---rF fo to e l e ment tir istor skatr io da
( anodnoupr a v l j i v a) \w ni
IG.F ET
-T-
I
r e g rs t ra t o r
to n a e d o j a v n i ks k a ra l j k o m {-H
p o k a z nzin a kp, o mi c n i --1-J---J e l e k t ri i n a t ru b a
,, b a ckw ar d "
-q- d vos mJer na
A\ ') N-kanalnrlE'FETs dviie s mj e ro k a r

1)
(n a tra i n a, unitu-
n e l ska ) dioda
tir istor ska tri oda
( tr ijak)
U o kvi re n l e se p ri mj e nluje samo kada to iziskuje pr eglednos t.
\Tt]/ upraYliaake

na 5uDstrat
elekrrodei
s izvedenimpikljuikom

cl magnetska glava
v p a da l i c a
+ rre n a

306 307
 D tN 40 717l 11
Spojni simboli za instalacijskenacrte "i'irlK]iill,ij Spojni simboli za instalacijske nacrte -iLusr.r.rl.oosl
p o j n i si mb o l i Z n a i enje Spojnisim boli Znaienje Spoj nis i m bol i Z n ai en1e
vo d s v tet i l i L a ,
(vi d i i str.298) , --A-
Y
odvoina kutila @ s Yj etl ec r tr pl <a
2\ oPc e n t t o
o p ce n i to

g i b l j i vi
fr l<ucni pr ikljuin
or m ar ic
_:
tT l i nr pul s na ti pl <a
X
I sa sklopkonl

---t7- za kri l l e n
w kabelskaglava,zav r i ni
ogr anak,kr r r kr str ana
kabelskiuvod
/N
\/
-^--"-
efek t pr i bl i i enj a
opc en i to
.;
/\
s pr o n rl e n rt v o m
s v l et l o c o m

I s i gu rn o s n a s v j e t i l i '
f t -l ,
I ;
4
F
I
a p rrrt z a k o n t ro l u
' : ' ! c a .D o < ' e t r-ru c ro

=_ u ze n rl l i ilY PO TZOOTU
s k l opl <a na pr i bl i
i enl e ( s k l opk a) x f]^'l
JPUIU
.t"rno-
-Jl 4^l
-ll@ frll
Centralf, vatTotav
noP ureoJlJ

o
i-

/-\ n a d ze mn i ,
n p r. sl o b o dni vod
rv
V---J pr etvar aa opce ni to
efek t dodi r a,
opc eni to
I
, u PrrPrlvnosnorn
spoju
fffil
s p o re d n i v J t ro i i v s

-\ i

m n a i b u ci z r spr avt1aitiI piii-pi

napr avaza pr ikljui ak
ry tlTL lllutu
W
;
s k l opk a na dodi r
sklopka)
111,,un,rlu a li;l::[;;I"" r-s -. l

I
t e mP e ra t u rn l
oolavnlK

--24- u i b u ci ft
?
osigur aii, opce ni to o
tr z anr r ai i v ai
( i s k l opk a)
-
"
2(, l,?',"Jli;""i"* |- / l
V_J
p o l t c rl s k r d o j rv n rk

s " 1e t ry k rs d o d rt n o m

ft = l
; niskonaponsl( l
i sp o d i b u ke uiinski
osigur a- ( NH)
A j ednos tr ul <a
uti ani c a
a)
v ';;;;;;;;;"'i;,;;;"'
u tr Jl n o ms p o l u
I f I c u v a rs k t d o l a v n t k

r-I-t
o u ci j e vi e l ektr iine
i n sta l a ci j e -^i, str uJna
zaScr tna
sklopka,ietver op ol na
-\
uti i n i c a s a z ai ti t-
ni m k ontal <tom
/!\
(. x
/
I s v l et t l l k a

:
s d o d a t n o ms ' -
SLr n o s n o ms v l e t l l l (o r
' u ofr 0 ra v n o S n osm 00lu
i s v l et i l j k a z r i z b o J -
rrrm i g ri i a n i e p ro s t o rrl a ,
i opcenito

j a k u mu l a c r; s k a
I X I
r
t6t
dol av nrk potres rntr

J.l&t ra zd j e l n i k, r asl< lop- zaStitni autom at I tr ofaz na uti i ni c a s a

z ai ti tni m k ontak tom
a;- - )
nu s v i e t i l j k u
l-ml g ri j a l i c a I lol P ro P u s n a K l l u c rn rc r
n a P o stro l enJa { voda 3/N /P E npr . peter opol no L11 - dojavnik na svlet-
s v i et rl i k a z a f l u o re - i n f ra c rv e n a
lur r r \,, twv,!\, L/, I
motoTna zaStrtna g ri l a l i c a |\ | l o s n e z ra k e , s v ; e _ t -
s c en t n u c I e v
n e u tra l n ivodii
. ( PEN) . JL\
-1'
.
sklopl<a, tropolna
,{ i s k l opl j i v a I O S n aD re o re K a -l
vo o rcza rzl eonacavanle _ I
p o re n ci i a l a( PL) i i ,l ni z s v j e t i l i k i l ) npr
, dolrvnrk po2ara
r
p o i zb o ru (PE) o-l isklopka za
nuid u k bl ok i r ana
,i O w 3 s v j e t rl l k e p o 4 0 W O l "e n ti l a to r |--.!-l

I t,, I isklooka zr

-1- i p o i zb o ru (PEN) J sklopl< a.

oPcer il[o *1
t-
t-_l
z.llamnlrvanle

n e u tra l n i v odii ( N) s kontr olnom

-7r tr os tr uk a

n u l vo d i i (f4)
{ iar uljom m
7"\ el ek ri i n i a p a ra c ,
a ko j e p o trebno o
r sklopka 1 /1 ( is- 7 uti ani c a s r as ta!ni m
tr ans for m ator om
opc e n r(o n p r. k u i n i t e l e f o n 3 )
ra zl i ko va n l e klopka jednopo l na) Y7 npr . z a br i j ac i apar at
i n re rl o n s krz i mj e n i c n
a P a rant P r.K u c n ri l l
k uhin j s k i s t ro j zvonce
t A sklopka 1 /2 v e z n rt e l e t o n
tel el<o m u rr i l<ac i jsl<a
--.-7- P o i zb o ru d ( isklopka dvopo l na) r\ uti ani c a rs t o v re me nI nt t e r-
--a I el ek t ri i n i i t e d n j a k z u j a ro f o n s k ia p a ra rk u c n ii l
sklopka 1 /3 veznt elelon
/ n a p a j a n j e vodi
a ( isl<lopka tr opol na)
-_t_
Itr--ll antens k a ur i ani c a I
P fe ma S o re i

tr
sklopka 5i1 ( se r i j - l ry l mrk rov rl napec ni c r gonS

--j n a p a j a n j e vodi
p re ma d o l j e
V ska sklopka
jednopolna)
br oi i l o
r-r T---
n a p a j a n j e pr ovodi 1k r u i n ap e c t ru b a
/ sklopka 6il ( izm 1e- uk l opni s at npr ..z a tl
P re ma S o re r F niina jednopoln a pr el ( l aPanl e tar l l e
,I sklopka) s tr ui e
s i re n a
v T em ens Kr r er eJ
sl< lopka 7/1 ( kr ii na
I
l
ol<vI tta crta H sklopka jednopol na E nPr . z a r as v l er u
s tubr s ta
e l e k t ri i n a b ra v a
r el ej z a s v j etl uc a-
sp o j vo d i i a Jt vr emenska sklo pk a r-+t nj e, s k l opk a z a
| ll
s v l eu uc anl e /- \ . i ak umu l a c i rs k o
;drl" lrtljl-,
ta+ s v l e U o s n a z a ru r, l a ,
r el ej ton{r ek v ent- \_./ l Sr r l a l o v o o e s Y J e t l o s n rs rg n a l
r-) kuilja tr pl<a T=--1
l<l no! m r ez noq
upi av l j anj a - 1) 2 1 z a 6 ro 1 z v i i e z d a v rd i D I N 8 9 5 0 d i o
s v j eti l l l <e c r tati u mj e ri l u

309
 tfi,1ltnli3lJiii o'*'oil'1k1lLo?1
Spojnisimbotiza binarneelemente "'. Spojnisimboli za binarneelemente
S i mb o l Z naien j e Sim b o l Z n a ienj e Si m bol Z nai enj e Oznatavanj e unutar k onture, nel ogi tne v ez e
Sastavsimbola n a j p rikladnije Ozn a ke n a u la zim a , izlazi ma Oznake unutar konture Si m bol Zn a i e n j e S i mb o l Zn a i e n j e S im b o l Z nai enje
ml e sr o za oPcu i ostalim Yezama
o zn a k u ul az s dv i j e ,,B OR R OW
i z l a z u s p o re d i -
negaciia v r i j ed nos ti P R OP A GA TE "
D -u l a z vanja asocijativ-
------€ Pr a8a, ul az ari tmeti i -

-1-
n e me mo n l e
h i s ter ez a k og el ementa
ulaz

o_- izlaz
_ us Por en I
izlaz

od v anj s k og
J -u l a z
u l a z o p e ra n a d a ,
p ri k a z a n P m
ulaz
utaz
P R U E N OS A
arirm eti ak og

+___+
Pr i m j er :
s tanj a 1
el ementa
na v anl s Ko
dinam iiki ul az s r ani e 0 ,,C A R R Y

+___+
veci od ulaza
K- ulaz
GE N E R A TE "
k o mP a ra t o ra
od L- r az i ne na i z l azari tmeti a-
logiiki pol ar i tet, b ro i e v a
al re rn a ti vn o mj e sto za opcu H - r az i n u kog elementa
o zn a ku fu n kci l e f-- ind ikator
polar iteta
K on t u r e otv or eni i z l az izlaz
u laz ma n j i o d u l a z a
o npr . otYor eni R -u l a z k o m p a ra t o ra
PR|JENOSA
ko n tur a ele- \ k o l ek tor b ro i e Y a
a ri t m e t i a k o g
e l e me n t a
me n ta pr ikaza- izlaz
n a ka o kvadr ant l::

A
utaz
smjer a tok a
o otv or eni i z l az
H - ti p jednakost ulaza ,,C A R R Y
S -u l a z
P R OP A GA TE "
signala sd es na k o mp a ra t o ra
ul az ari tmeti i -
u liie vo b ro j e v a
otv or eni i z l az k og el ementa
ko n tur a upr av-
T
l j a i ko g sklopa
izlaz sm je r a
toka signa l a
o L- ti p, npr . otv o-
r eni k ol ek tor
sdesna uli j ev o N PN rranzisrora ma n j i o d i z l a z a
T-u I az ulaz
k o m p a ra t o ra
d i nam iiki
SADRZAIA
Pas r v nI b ro j e v a
o
l
i nver ti r aj uc i ,,pul l dow n''
ko n tur a izlaz-
n o g sklopa
ulaz izlaz

p o s mi c n i u l a z ,,B OR R OWIN ' I

.t s a i i ma n j e
p ri k l i u i n i h
dinamiiki ul az Pas rvn I ul azari tmeti i -
A n a p ri j e d I I vodova na
s ind ikator om ,,pul l up" k o8 el emenata
S a sta v vi se e l e me n a ta polar iteta tzl az
I
I u l a z n o j s t ra n i

U n u tr a ln je p o ve ziva n je ,,B OR R OW
i z l az s tr i p o s ma c n au l a z G E N E R A TE " u l a z z a c Y rs t r

1_
U nutr aSnj e 17
b s tani a n a t ra g ul azari tmeti i - n a i i n ra d a
b povezivan i e
k og el ementa
c

c d ,.B OR R OW

I
pr oi i r eni ul az
u l a z b ro i e n i a , ouT" (,,R rP P LE i z l a z c v rs t o g
e B OR R OW ")
d inver tir anj e n a p ri j e d s t a ni a
i z l azari tmeti a-
I os l obadal ui i ul az k og el ementa
( EN ABLE i nput)
| N el ogi E k e v ez e i pok az i v at

t s dinam iik i m
djelovanjem P ri mj er: u l a z b ro j e n j a ,
g ru p i ra n j e b i t o -
va za viiebitni
tok a s i gnal a
ffi
ffi
.I n a t ra g ulaz
nelogiina veza
Inver !r an s
d inam iikim
djelovanjem upitni ulaz
asociiativne d v o s mj e rn i t o k
ffi
m e mo ri i e signala
u n u tr a 5 nj ul
i az,
ve r tika lniul az
') m s e m or a z ami i e n i t i o d g o v a ra j u c o m v ri j e d n o i i u . K o d m: 1 mo i e s e 1 i z o s t a Y i t
2i s v ak u z v j ez di c u j * 1 mo . a ' s e z a ml l e n i t i o i n a k o m o p e ra n d a n p r. P o d n o s n o
) zvj e zd i cu (*) n a d o mlestiti odgovar ajuiim simbolom . Q.

310 3 tl
 Spojni simbol za binarne elemente """ ""1'lJi",iil;ij o'* *i|,ort*.1'11?i
Spojni simbol za binarne elemente
O z n a i a v a n j e o v i s n o s ti ( o d n o si izm e d u u la za i izla za ) Kom bi nac i j s k i i s e k v e n c i j a l n i e l e me n t i
---. --------i-*-;---:- - --T
na upr avllaniul:z ilr iztaz
D1e' ovanje
-)rmoor
,, t _- -
AnJcenle l r n9r I lnacente I
S im b o l Zn a t e n j e

C
----i -
"l'lY'
A D RE S E
r ":11:'!'
i d o puita akcilu
r esaodabr ana)
i d o puita akciju
UP R A V L JA NJE
'

--
I
( adr esaniie odabr ana)
spr ecava
*- _ -
akciju
-f"-'--.-
""'',
Kom bi nac i j s k i e l e me n t i

l Ll e l e me n t ,
] i n v e rt o r (u s , p o l - E l ementi s hi s terez om
]
n o l s n e mr u K o J o l
l s e P n ml e n j U l e
l s i mb o l z a p o l a ri -
tet logike)
e l e me n t s
- spr eiavaakciju op c e n i t o n t s t e re z o m,
uor avlianihulazr o P c e n rt o
izazr ,va'vanjsko visok o- fantomsko
om sko stanlena otvor enom
Povezrvanle,
r zr izu r na r zr azrsr ] s r ani a
opcenito
I element,
optenito PraSl 5 nverlranim
I z azom, Schm,ttov

I s rn v e rt i ra n rm 'ok dni nverfran

i z l a z o m. N l

el e me n t v ri j e d -
no s t i P ra g a ,
i l L l s i n v e rt i ra -
j n i m i z l a z o m,
NILI

,,m t z n ' K odi rni k (k odni pretv orni k )

el e me n t ,
op c e n i t o I l L l i n v e rt o r K o d i rn i k ,
KOqnl
p re t v o rn i k ,

Sim bol I Znaienj e

v ec i n s k i
el e me n t ,
oP c e n rt o
N l s o t v o re n i m
k o l e k t o rs k i m
izlazom tipa L x/Y
_l_
r. opcenito

l---
----.1um
G m-u l az1)
- - Nm
l- - - lNm - u la z' ) IEX]6RAY/DTC]
1l
L__ 1eI l oani pretY or-
-^-t G m-i zlaz - - Nm - izla z 1 e re me n t z a
'" r niL iu eL<re<

_:u-- I
Nm
r-
lF b
i s ( o v r i i e d n o st i , ; ' -3 ' ' G ra y o -
; I vog" koda u
f: kod ,,1 od 10"
Pr i m j e r: Pr im je r : a 1l -"
L__'l NEPARNI
el e me n t , e l e -
^ [-- ^ .---f -- - N1 m e n t z b ra i a n j a iskljucivo

;f ;, '--1
b ---?--l
al
o I
" I
i
modula 2,
oP c e n rt o
t L t rN l L l
r o v o s I ru K o

" --l__ -'1

"--H___ a
PA R N I e l e -
me na,

TI
-;L_
V n r-u l azI)

V m-i zl az
zm- ur az )

Zm - izlaz
PA R I TE TN I
el e me n t
opc e n i t o

iskliuiivo lLl
12
ll
10
I
'1
Am - ul az t ) - - l f- -:- :- - ]
__J ' L- - .] el e me n t , a n t t -
i valentni ele-.
--1___J
I--- - } _t r ment, opcentto
a --lvt rF-c P r i m i e r: AO
L_ -J A1
A2
s pr e mn i k b e z
I pos e b n o g p o j a -
--Jn A3
t- l . 0 i an j a n a i z l a z u ,
f^ t 7 -

A6
I
I A7 v er t o r (u s p o l -
nol s h e mr s I , e -
c tn s t v e n o m l o -
' ) m mo ra b i ti za mi j e n j en odgovar ajutim kar akr er istiinim br oje m I gi k o m o d g o v o ra )

312 3t 3
 DrN'roeo, o'* to,tJ3l.ltJi?i
Spojni simboli za binarne elemente k.ltJ:il Spojni simboli za binarne etemente
S imb o l Z n aienje Sim bol Zn aienj e Si m bol Z nai enj e Si m bol ie
Z naaen S i mbol Zn a i e n j e S i mb o l Zn a i e n j e

M u l t i p l e k s o ri d e m u l t ip le kso r D i gi tal ni el em enti z a k a5nj enj e Monostabi l ni el ementi P os mi E ni regi s tri i broi i l a Memori j e
kom parator
b r oj eva,
el em ent z a k ai - mo n o s t a b i l n i
l
) pos mi ak i rs P rs n a
nj enj e s podat- elem enti
mu l ti pleksor ,
opten i to KOm O Vr em e- ponovno okid T regi s tar, T me mo n l a ,
o p i e nito opc eni to I o p c e n i ro
ni m a k ai nj enl a no sposoban I

ar i tm eti ak o- mo n o s c a b i l n i ,) b ro j i l o s
el em ent z a k ai - e l e me n t , n i j e P ro g ra m I r-
- logi dka
d e mu ltiplek- jedinica, ni eni e s a s tup- ponovno okid T
d uljinom
ciklusa 2',
T l j i v a me mo -
so r, opcenito no sposoban ri j a , o p c e n i t o
opcenito nl ev r m a Po I
opcen ito I
10 ns

jednobitno
,) b ro j i l o s memon j a,
MUX
' l Eo lNn
rfl POtPu no
zbr ajalo
B i stabi l ni el ementi mo n o s t a b i l n i
d uii nom
c i k l u s a m,
I s tz rav ni m
10 I
I P ns ruP om,
>G; e l e me n t n i , e opcen ito I opteni to
--12) ponovno okid
--t
,l 5 sPosoo
R S bi s tabi l
,-l mu l ti pleksor 6 pos mi ani x o c r Ia t |v n a
'!
2l ,.1 o d 8" 7 regi s tar, me mo n l a ,

t
mnoiilo
TI t, 8 bi ta o p c e ni t o
4- bita par a-

t-
',5I 3
lelno, koj e
14 1 daje ietir i D bi s tabi l A stabi l ni el ementi
2
::-{
1t I
I
bita najni i e --t-lcl pji- upr av l l an i ed- 10
12 | v r ij ed nos ti qat l- nr m s tani em , a s t a b iI n i 11
t5
pr odukta --{e---F"g d v os tr u k i e t e me n u n P r. 12
t1 S e n e ra ro r IJ

.,DX !akta pos mi i ni \L

'l n ^" TFl 4 14,.1
re8rs tar,
lci 1^ i
8 bi ta s -i:<
2) 2 d e multi- JK bi stabi l u p ra v l j a n i paral el ni m
Tl I
t:
I'
^12
- tl P renKasor
^10
,,1 8"
_s-.1
j-l
6l
I
I
I
upravl j an
j ednoboi no
a s t a b iI n i
e l e me n t
i z l az om
rs P rs n a
me mo n l a ,
32 x I bita
l6 ^1 -Tt
| ,c
| 11 a s t a b iI n i
r
16 elem ent,
Ari t m e t i E k i e l e m e n ti ;--1 ai s i n k ro n o
ar itm eti ak o u p ra v l j a n
logi- ka i ed i -
R S bi s tabi l (ol-*
&1l
o
nica.4 b i ta
upr av l j an s dv a | 3tf
t,t 5
< s tanj a zaustaYliase
T zb ra i alo, ?]d n a k ra j u
l"r ,
I o p ce n i to 22) ^10 tt6 D rn a rn o
u I aznog
I 21)
;;rl ^il i mp u l s a tm
) f-G
b ro i i l o
s 14
.=,iq
< I tr? s u p n j e v a
rld P osebna skl opna svoj stva I [-rs
6
bi stabi l ni h el emenata I f r
I o d b i l alo, l17
I o p ce n i to R S bi s tabi l ni I I-T
1[
.-3l el em ent s po- l| f
cl aetni m s tanj em ,t
6 -tr---.l
r 0| 0 n a p o n s ka 15 |
JN
1'l 2n
u p ra v l j a n i 14-l
j e d i n i ca 14 d ekadno R--l
I Pr rle n osa,
--lI I kompar ator s
R S bi s tabi l ni
osci I ator,
d v o s t ru k i b ro l i l o / -i--'l m e mo rrl e
I o p ce n i to
-71
)l otYor enr m
el em ent s po-
aetni m s tanj em il
djelilo s ff. s t z ra v n t r
p ri s t u p o m,
-j-.1
6l
i'-l
izlazom ti pa- L 'l 14ri
ln
i z l a z i ma z a
7 -s e gm e n t -
n
d e k o d i ra n i n

1f
b16x4
bita
12
13 1 no pokazi-
R S bi s tabi l ni -l

mn o i i lo,
o p ce n ito
_l
15t el em ent
vanle :-10 t-

I 1l
nul napons k i H
-R os i gu r an
) m s e m or a z ami i e n i t i s o d g o v a ra j u c i m b ro j e m

315
 Grafi E l ci si mboli r '13/ 1'81
DI N40e00
G r af iE k i s im bo l i D IN4oe0or.13/.81 JUsN A36s0
JU sN A 3' 6s0 i a anal ognu obr adu inf or m aciia
za analognu o b ra d u i n fo rma c i i a
S rmb o l Zn ri e n l e
Simbol Z n a te n ie Si mbol I Z nai en j e -l; Si m bol __ ,- 419-'i1t"-
J
--l it"!_-- et v a ra koo rd i nata Analogne skloPke
7 fun kcija Pc

J
_--l

'D.l_ poj ai al o z a anal ognu

r,l obr ad u
r;l,I p re t v a ra i k o o rd i n a t a ,
p o l a rn e k o o rd i n a t e u
i u k l o p n i l < o n t a l < t ,o P c e n i t o

:l Y. T.I
i nfor m ac i i a, k a rt e z i i s k e k o o rd i n a t e
b---1!___11_""],
'-t
opi en i to
an-_1
*l
wn nrk
r
x , y /r ,
] P ri mi e r:
a n a l o g n i s i S n a l P re n o s l s e
] u s mj e ru s t re l i c e s v e d o k
vri j e d n o sni faktor

] neinver tir ajuti

-l E -
Pr i m l e r :
di fer enc i j al no poi a- al o s
p re t v a ra i k o o rd i n a t a .
j s k e k o o rd i n a t e
l < a rt e z a
p o l a rn e k o o rd i n a t e
b i n a rn a v a ri j a b l a n a u l a z u
e i ma v ri i e d n o s t 1

Ozn a ta vanje
lnver!rrajUcl

signala
-l -lI *L
I
'_i
v r l o v el i k i m poj ai an j em ,
r atuns k o poj ai al o
P re v o rn i k s k l o p n i k o n t a k t , o P c e n rt o

n
x
analogni signali

digitalni signali
di fer enc i j al no poi ai al o s
fak tor om poj ai ani a 1000 i
t-l j
d i g i t a l n o -a n a l o g n i (D l A ),
p re t v a ra n l e d i g i t a l n o g s t g -
nala u analogni signal P ri m j e r:
a n a l o S n r s t g n a l P re n o s l s e
s a mo u s mi e ru s t re l i c e s v e

F;
O z n a k e n a p o ia Ea lu k om pl em entar ni m i z l az i m a ma ro g n o n i g G i t (A / D )
P re t v o rn rk , P re t v a ra n l e d o k b i n a rn a v a ri i a b l a n a
sumr r aluce analognog signala u diSital u l a z u e i n ra v ri j e d n o s t 0
L
I ni signal

J i ntegr i r ai uce I i nv er ti r aj uc e poj al al o,

i nv er tor s fak tor om
poj ai anj a 1
i
a n a l o g n o -d i g i t a l n i P re t v o r
n i k , a n a l o g n o -d i g i t a l n i
p re t v o rn i k k o j i s i g n a l u
p o d ru i j u o d 4 -2 0 mA n a
b
c
d v o s mj e rn a l (o n t a k t
i s k l o p k u u p ra v l j a i u d v i i e
b i n a rn e v a ri j a b l e
d - 20m A jednim ,,1"
d ifer enci r aj uie poj ai al o s dv a i z l az a, gor ni u l a z u p re t v a ra u t e z l n s K l
dr 4 -b i rn i k o d n a i z l a z u
nei nv er ti r auc i i z l az i m a
fak tor poj ai anj a 2, donj i
log logar itm ir aiuce
i nv er ti r aj uc i i z l r z i m a
;e n e ra 19rl fulkcill_

F;
I
fak tor poj ai anj a 3 d u k l o p n i t t s l < l o p n i l < o n ra l < t
I o b l e s l < l o p k e u p ra v l i a n e
F kom penzaci ja fr ekvencije

t_
opcen ito s u i e d , n a k o m b i n a rn o n l
v a n Ja D lo m
poaetna vr iiednost,

t-
analogna vr ijednost pr i
jednoj integr aciji b- s um i r aj uc e poj ac al o, K oefi c i l entni potenc i ometar
-l ;;;* ' * ;eri c i i enta
s um ator P ri rn j er:
integr ir anje: Yr iiednost 1 d- rnnoi i l o s v ri i ednos ni m
L binar ne var ijable izaziva
integr acilu b-
l^
1l_
fak torom 7 n ro i e s e n a v e s t r u z
s p o j n e s i mb o l e

t; t-
zaustavljan je: vr i jednost 1 K omparatori , us poredni c i , z av rl ni E l anov i
binar ne var i jable izaziva -;
n
zaustavljanle posljednje It d ije Iilo
vr iiednosti i ntegr i r aj uc e poj atal o, -, CON/P

i n tegr ator b- k o n rp a ra t o r. u s P o re d n i l < ,

povr atak u poietno stanje: ^l#

t-
; z a v rs n ! c l a n , o P c e n l t o
vr ijednost 1 binar n€ var i-
R W r . . . W n z a n u me ri i k e
jable postavlia izlaz natr ag
na nulu
.l,' v ri j e d n o s t i v ri j e d n o s n i h
f a k t o ra s p re d z n a l (o m

ff
a- mn o i i l o djelilo
D-
postavl jan je: vr ijednost 1 1v-
S binar ne var i jable postavl ja d i fer enc i r aj uc e pol ai al o,
1:__

F;1-
izlaz na poietnu vr ijednost a-
d i fer e nc i i ator g e n e ra t o r f u n k c i j e

kr bni naoon ( Dr im ieniu

ie se ako postoje posebni
D-
a-
-rt
1l_
kotagens
L-
P ri m!er:
R
ffi

l-
a k o mparator u s p o re d n i l < ,
zahtjevi) . Svako potr ebno b zavrsnl clan
U oznaiavanje opskr be ( nu- g e n e ra t o r e k s p o n e n c i j a l n e C

i- L-
m er iika vr ijedost) ili a- l ogar i tm i r aj ui e pol ai al o a-
l u n k c rl e
polar iteta ( + ili ),
b- b-
slijedislovo U

317
 i v r s tota na i z v i j anje 2 4 6 d v o s m j e rn a d i o d a , d i i a k 6 7
- posmak 245 d v o s mj e rn a t i ri s t o rs k a d i o d a 6 7

Kazalo poi mova

- s av i j anj e 246 d v o s mj e rn i t i ri s t o r, t ri i a k 5 8
-- - torziju 246
- , r as tez na 246
, tl ai na 245 D2
- , v l ai na 246
d i e p n o ra i u n a l o 9

A
c
E
i el i i a, s i m bol 297
access239 BCD- kod232
ac eta l n as m o l a2 5 8 b e r ilil 2 45 EEPROM
239
b in a r n i broj 8 e f e k t i v n a v ri j e d n o s t 4 3
adre s n as a b i r n i c a2 3 9
D efekt usporavanja 209
Aik e n o v k o d 2 3 2 b in a r n o broi i l o 234
b ista b ilniprekretni i l anovi 231 eksplozijska zaitita 17 4
ak ril n i t r i l - b u t a d i n2 5 8
D ahl ander ov s poj 9 4 , 2 4 0 - - u p ro s t o ri i a ma 1 6 8
ak um u l a t o r2 3 9 b it 2 3 9
D ar l i ngtonov s poj 7 2 eksponencijalna funkciia 6
-, m e t a l n i1 2 4 b izm u t 245
Bo d e o vdi j agram223 dav anj e tr aj nog k on t a k t a 2 4 0 e k v i v a l e n t , e l e k t ro k e mi j s k i 3 0
-, o l o v n i 1 2 7 ,1 2 5
dec i m al ni br oj 7 e l rt i c i t e t 2 4 5
-, o z n a k e2 9 7 b o je svjetl osni hdoj avni ka133
- zzrez 74 e l e k t ra n e 1 1 8
ak us t i i k i u r e d a j i ,s i m b oli 3 0 7 - - tipkal a133
- tip ka la133 D e M or ganov i z ak o n i 1 0 e l e k t ri i k i ra d 3 2
Al el e k t r o l i t n i k o n d e n z a to r6i 0
dem ul ti pl ek s or , s i m b o l 3 14 e l e k t ri i n a s n a g a 3 2
ALGO L 2 3 9 b o jle r 181
der i v ac i j s k o v r i j em e 2 2 5 - t ra k a 2 5 5
ALU 2 3 9 bor 245
di el ek tr i i na k ons ta n t a 1 6 , 3 8 - vodljivost 245,247
alum i n i j2 4 5 ,2 5 1 b r o jia n e oznakeal umi ni j ai sl i ti na251
- - b ak;a i sl i ti na250 di el ek r i i r i os t v ak uu ma 3 8 - uzbuna 39
- z a e l e k t r o t e h n i k u2 51
di fer enc i j al na z aj ti ta , s i mb o l 3 0 1 e l e k t ri a n i o t p o r 3 2
alum i n i j s k ab r o n c a2 5 2 - - za materi j al e250
di fer enc i j al ni napon 2 1 8 - - tiskanih spojeva 257
alum i n i j s k e i l e k t r o l i n ik o n d e n za to r6 0 b r o ie vi 7
- ul az ni naponT T - vodovi 151
- lim o v i , r a k e ,S i p k e2 5 1 - ( M PU ) 236
diferenci jalno poiaialo 72, 7 6 e l e k t ri i n o p o l i e 3 8
am p e r 3 2 b r o je vn isustavi7
di fer enc i j s k i k oefi c i j e n t 2 2 5 e l e k t ro k e mi j s k i e k v i v a l e n t 3 0
am p e r m e t a r( s p o i n is i m b o l)3 0 5 b r o iilo 2'14,234
- , b in arno(si mbol i )315 di fer enc i j s k o v r i j eme 2 2 5 e l e k t ro l i t s k i k o n d e n z a ro r 6 0
am p l i t u d a4 3
di gi tal na obr ada po d a t a k a , s i mb o l i 3 1 0 e l e k t ro l i z a 3 0
anal o g n ao b r a d ai n f o r ma cijag, r a fiiki sim b o li 3 1 6 - , sim bol i305
di gi tal ni s k l opni i l a n s u s p o re n j e m s i mb o l i 314 e l e k t ro n 2 8 , 2 4 4
anor g a n s ksi p o j 2 9 h.^i na,,r r ^n 1 ,q

* o kr e taj a23, 29 di j agr am r edos l i j ed a s k l a p a n j a 2 9 1 e l e k t ro n i i l < i o p t e re t n i re l e j i i 0 6 208

ant e n s k iu r e d a j i1 4 8
ant im o n2 4 5 - p a r i pol ova43 - tok a podatal c a ( DT) 2 9 2 e l e k t rc r, ; rc : i j : v i , s i mb o l i 3 u )
- - pr ogr am a 292 e l e k t ro o p s k rb a 1 4 0 , 1 6 4
apar a tz a v r u i u v o d u , s i m b o l 3 0 9 - p r o tona29
- vremenskog tcka291 elipsa 12,278
aps c i s a 275 brom 245
argon 245 b r o n ca252 dijak 67 e n e rg e t s k a ra z i n a 2 8
arit m e t i E k o - l o g i - kjae d in ica2 9 9 - , a lu mi ni l ska252 di el i l o 234 e n e rg i i a g i b a n j a 2 1
arit m e t i i k i e l e m e n t i ,s i m b o li 3 1 4 brzi na 24 di j el ov i j edi ni c a 14 - poloiaia 21
arsen 245 b r zo le mi l o 268 di i el i eni e ( M PU ) 23 6 epoksid 258
ASC l l k o d 2 3 2 Bu ch o lz-ova zai ti ta,spol nisi mbol 301 di m enz i j e papi r a 27 5 E -re d 5 6 , 6 0
as in k r o n im o t o r i 8 1 buffer 239 di m etr i j a 275 E x l L l -p ro t u v a l e n c i j a (MP U ) 2 3 8
di nam i i k a gr ani i na s t ru j a 2 13
- -, p o g o s n k ev r i j e d no sti1 0 3 bus ( sa bi rni ca)
239
- -, s i m b o l i 3 0 3 b u ie n je 267 di oda 65
- pr e t v a r a if r e k v e n c i ja1 0 7 B- vr ije dnost58 - k ar ak ter i s ti k e 21 8 F
- s dv i i e baz e 306
as in k r o n ob r o j i l o 2 3 4 b yte 2 3 9
- , s i m bol i 306 Fa h re n h e i t 2 7
rs em b l e 2 3 9
as t a b i l n ei l e m e n t i ,s i m b o li 3 1 5 di s j unk c i j a 10, 228 f a k t o r (d i e l a t n e ) s n a g e 4 3
dj el atna s naga 43 - jalove snage 43
atom 28,244 c C l el atni s poj , s i m bo l 2 9 7 - oblika 213
-, l e z g r a2 8
-, veza29 dj el i l o fr ek v enc i j e 2 3 0 - otklona 218
CEE- CEK O N uti i ni c a 180 - napona 36
at om s k am a s a ,r e l a t i v n a2 8 - p l a n i ra n i a 1 8 2
Celsius 27
- veza 29 dobi v anj e i s tos m j ern e s t ru j e 1 9 2 , 2 0 0 , 7 0 2 - pojaianja 51
celulozni ac etat 50, 258 - i z m j eni i ne s tr uj e 1 9 2 , 2 0 5
atomski broj 28, 2,44 - p ri g u i e n j a 5 1
centr alna j edi ni c a 239
aut o t r a n s f o r m a t o1r15 dodatni s poj ni s i m b o l i 2 9 7 - s ma n j i v a n j a 1 8 2
cilindr iini m otor 86
dodj el a ( M PU ) 236 - snage 43
-, sp o j n is i m b o l 3 0 2 cink 245
dojavni uretlaj 146, 307 Faradayev zakon 30
cinkov ok s i d- v ar i s tor 58
- ur edaj i , s i m bol i 3 0 9 fazni odziv 223
com piler 239
crte 274 doz i r anj e napona 93 f e n o l f o rma l d e k i d 2 5 8
B dur opl r t 258 f i l t a r, s i mb o l i 3 0 7
dui i k 245 filtarski spojevi 49
bakar 2445;251
- z a e l e k r o t e h n i k u2 5 0 c dv oetai ni nam ot 10 0
dv ok anal ni os c i l os ko p 2 1 7
f i n o l e mi l o 2 5 8
fizika 14
bak r e n ap r e s v l a k a2 5 7
dv ok av ez ni r otor 81 fizikalne konstante 17
baril 2 4 5 ie lici 2 4 8
dv opol ni k or ai ni mo t o r 2 3 8 - veliiine l4
BAS t C2 3 9 - za a u tomate249
- - opruge 249 dv opol oi aj na r egul a c i j a 2 0 0 f l i p -f l o p , s i mb o l i 3 1 4
bat e r i l e12 0
-, s i m b o l i2 9 7 dv opol oi aj ni r egul a t o r 2 2 6 flor 745
ie liin i a kumul atori124
baze28 ie tve r o sl oj nadi oda 67 dv os l oj ni nam ot 97 {ormat effectors 232

318 319
f o r ma ti p a p i ra 2 7 5 heksadec i m al ni br oi 233 i s tos m j er ni gener at o r 8 4 kalii 245
f o r s te n t p o rcu l a n 2 6 2 sustav 8 - , s i m bol i 304 kapacitetska dioda 66
fosfor 245 helij 245 - m j er ni tr ans for m a t o r, s i mb o l 3 0 2 kapacitet 38
focodiode 73 hidr auliik e napr av e 25 i s tos m i er ni m otor i 8 3 -, s i mb o l i 2 9 6
f o t o e l e me n t 7 3 , 2 2 0 hidr ostat s k i tl ak 26 - - , k oi enj e 95 k a rn a u g h -V e i t c h o v e t a b l i c e 2 2 9
f o t o o tp o rn i k 7 3 hipotenu z a 11 - - , pok r etani e 8 8 k a ra k t e ri s t i i n a s l o v a z a o z n a t a v a n i e e l e k t ri i n e
f o t o ti ri sto r 7 3 hladilo 210 - - , s i m bol i 304 o p re me 2 8 4
f o t o tra n zi sto r 7 3 hladenje tek uc i nom 89 - s tr oj ev i 83 k a ra k e ri s t i i n e v ri j e d n o s t i k o n d e n z a t o ra 5 0
f r e k ve n ci j a 4 3 , 5 2 - zr akom 89 - , oz nak e pr i k l j u i a k a 9 2 k a ra k c e ri s t i c n i b ro ; e v i a p a ra t a z a mi e re n j e s n a g e
- ko ra ka 2 3 8 hr apavos t 281 - , nam otaj i 97 214
f r e k ve n ci j ski o d zi v 2 2 3 hyper m 255 i s tofaz ni ul az ni nap o n 7 7 - z a e l e k t ri i n a b ro j i l a 2 15
f r e k vcn ci j sko p o d ru i j e 52 l - T r - s taz a 224 - uklopne satove 215
- ponalanje 77 lf,-staza 224 - - - p ri j e mn i k e d a l j i n s k o g u P ra v l j a n i a 2 1 5
- u p ra vl l a n j e 9 3 l-veza 778 k a ra k t e ri s t i k a o k i d a n j a ' l 3 0 , 1 4 0
f u n kci i e 6 , 1 1 I u z a p o rn o m s mj e ru 6 8
l - v ez ni i l an 228,237
- ku ta 1 1 i z j ednai enj e poc en c i j a l a 1 5 8 , 1 6 1 k a t e t e 11
f u n l <ci j ske l <l a se1 3 7 idealni trans or m ator i z l az ( M PU ) 236 k a v e z n i mo t o r 8 1 , 1 0 3
l- elem en t, s i m bol 313 i z l az na v el i i i na 221 - , s i mb o l i 3 0 3
funkci j a 10 i z l ui i v anj e tv ar i 30 Kelvin 27
236 i z m j ene el ek tr i i ni h a p a ra t a 1 7 8 k e mi j a 2 8
G elem ent, s poj ni s i m bol 313 i z m j eni i na s tr uj a 43 k e mi j s k e o z n a k e 2 8
funkci j a 10 i z m j eni i ni k ontak t, s i mb o l i 2 9 8 k e mi j s k i s p o i 2 8
galij 245 - veza 728,737 i z m j eni i ni m otor s k o n d e n z a t o ro m 8 5 k e ra mi i k i k o n d e n z a t o ri 6 0
g a l va n i za ci j a 3 0 impedanc i j a petl j e 153 pogons k e v ri j e d n o s t i 1 0 4 k e y b o a rd 2 3 9
g e n era to r, i sto smj e rn i 84 implikaci j a 228 - , s poi ni s i mb o l i 3 0 3 k i n e t i i n a e n e rg i j a 2 1
- p ra vku tn o g i mp u l sa 230 impr egnac i j s k i l ak 261 - m otor i 85 kiseline 28
- . , si mb o l i 3 0 3 | ( M PU 2
) 35 - - bez pom otne f a z e 8 5 kisik 245
- , tro fa zn i -si n kro n i 8 4 im puls( M P U )2 3 6 - - , k oi enj e 95 K i rc h o f o v i z a k o n i 3 5
g e o m e tri j a u p ro sto ru 13 impulsni ni z 74 k l a s a i z o l a c i j s k i h ma t e ri j a l a 2 6 3
- - s otporom pomo6ne faze 85
- - ra vn i n i 1 2 - odziv 223 - - - PO m OC nr m nam o t a l e m k l a s e p ri mj e n e s x t a v n i h e l e ma n a t a 5 4
g e r ma n i j 2 4 5 - pr etvo r ni k 204 - , s i m bol i 303 k l i z n i k o n t a k t , s p o j n i s i mb o l 2 9 8
gibanja 24 klor 245
- tr ansf or m ator 74 napon 43
g l a vn a j e d n a d i b a tra n sfor mator a 111 kobalt 245
- um no Sos tr uai v ai 194 i z ol ac i j s k e fol i i e 26 1
g l a vn i p ri kl j u i ci (p o l u vodiii) 67 kocka 13
indeks r efl ek s i j e boi a 183 i z ol ac i j s k i l ak ov i 25 1
- s kl o p n i ci 1 3 2 k o i e n i e i s t o s mj e rn o m s t ru j o n r 9 6
indukcija 41 m ater i j al i 258
G l i xo n o v ko d 2 3 2 - , k er am i i k i 26 2 - mt o ra 9 5
induktivnos t 40
g o d ii n l a ko ri sn o st 1 1 2 k o i i o n i mo t o r 9 5
- , sim bol i 296 i z om etr i l a 275
g r a d e vn i n a crti 2 8 2 k o i n i c a , e l e k t ri i n a o d v o j i v a , s i mb o l 2 9 9
induktivni dav ai 220 i z otopi 28
g r a f i i ke o zn a ke u e l e ktr otehnici 176 -, ma g n e t s k a , s i mb o l 2 9 8
industr ils k e ur i ane napr av e 180 i z r av ni pr etv or ni k 2 0 4
- - za u p ra vl j a n j e i regulaciju 222 -, s p o j n i s i mb o l 2 9 7
infor m ac i j s k i r as tav ni z nak 232 i z r av no uk l j ui i v anj e t ro f a z n i h mo t o ra 2 4 0
g r a n i ca rrte za n j a 2 4 6 k o d i rn i k , s i mb o l 3 1 3
infor m ati on s epar ator s 232 i z v edbeni obl i c i el e k t ri i n i h s t ro j e v a 1 0 9
g r a n i ce p o g re i ke i n d uktivnih m jer nih tr ansfor - k o d n i p re t v o rn i k , s i mb o l 3 1 3
inhibicija 228 i z v or k ontak tne s tru j e 2 0 1
matora 21 3 kodovi 232
instalaci j s k i s poj ev i 1 42 k ons tantnog nap o n a 2 0 1
g r a n i i n a fre kve n ci j a 4 9 k o e f i c i j e n t p ro p o rc i o n a l n o s t i 2 2 4
ram ^ar r t "r : (r' . ) A?
instalaci ona s k l opk a, s i m bol 308 i z v r Sna v el i i i na 221
-
i z v r 5ni i l an 221 - t re n j a 2 1
G r a yo v ko d 2 3 2 integr acij s k i k oefi c i j ent 225
- u z d u i n o g rrt e z a n j a 2 4 5 , 2 4 7
g r d ka sl o va 8 integr acij s k o v r i j em e 224
- v o l u me n s k o g ra s t e z a n j a 2 4 7
g r - k i a l fa b e t 8 inter face 239 k o e rz i t 2 5 6
g r i k o p i smo 2 7 4 inter fon z a v r ata 145 t koliiina topline 27
g r e b e n a sti l <o n tro l o r 3 00 inter pr eter 239 kolotur 22
g r i j aca ti j e l a , si mb o l i 3 09
j akost el ektri i nog pol j a 38
inver tir aj ui i ul az 77 k o mb i n i ra n a l i e p e n k a 2 6 1
g r i j al a to p l e vo d e 1 8 1 - magnetskogpolj a 39
ion 29 - zaitita 209
si mb o l i 3 0 8 ionska v ez a 29
- magnetskogpolj a 39
strute 32 k o mp a u n d n i S e n e ra t o r, i s t o s mj e rn i 8 4
gromobranska zairita 1 61, 1 67 ionski naboj 29 - motor 83
g r u p e p o g o n ski h sre d stava 174
j al ovasnaga43
l6-staza - -, i s t o s mj e rn i 8 3
glu oo lP- zaitita 1 73 i edi ni ce15
j ednofaznii zmj enii ni motori 85, 104 - -, s i mb o l i 3 0 4
g u b ita k sn a g e 1 2 8 ir idij 245 - transformator41,111 k o mp e n z a c i j a 1 3 1
g u s to ca 2 5 , 2 4 5 isklopni k ontak t, s poj ni s i m bol 298 - -, si mbol i 302 - f re k v e n c i j e 7 7
stru j e 3 0 ,3 2 isklopivi ti r i s tor 58 j ednopol noupravlj anj e(k orai ni motor) 238 - j a l o v e s t ru j e 1 3 1
ispitivan j e i z ol ac i j e m j er i l om 178 j ednosl oj ninamot 97 k o mp e n z a c i j s k i n a mo t i s t o s mj e rn i h mo t o ra 8 3
- na tlak el ek tr i i ni h apar ata 178 - tranzi stor67 kondenzator 38
H - zaitite od v ode 173 fl o p-fl op231 -, s i mb o l i 2 9 5
JK -master-sl ave
ispitni bi r 232 jod 245 - z a p o g o n i z b o l n i h l a mp i 6 4
H a l l o v e fe kt 7 6 - napon i z ol ac i j e, optok opl er 74 k o n d e n z a t o ri s p l a s t i i n o m f o l i i o m 6 0
- g e n e ra to r 7 6 - napon i el ek tr i ani h apar ata 178 - s tinjcem 50
- - , si mb o l 3 0 6 - - - str ojev al 0T K - z a mo t o re 6 4
- n a p o n p ra zn o g h o d a 75 - - m j er ni h s us tav a 212 - p o g o n i z b o j n i h l a mp i 5 4
H a l l o va ko n sta n ta 7 6 - znako v i 175 kabeli 127, 179 k o n f i g u ra c i j s k i p l a n , K P 2 9 2
H a mmi n g ko d 2 3 2 - - elek tr i ani h apar ata 175 kadmi i 245 konstantan 253
H D K ko n ce n za to r 5 2 l-staza 224 kal ci j245 k o n s t a n t a (MP U ) 2 3 6

320 321
I
lr

I k on d e n z a t o r3 8
-, s i m b o l i2 9 6
- za p o g o n i z b o j n i hl am p i 6 4
LBS ( M PU ) 732,239
LDR ( fotootpor ni k ) 73
LED ( sv j etl ei a di oda) 73
nr em or i j a 237
s i gnal a 230
m em or i j s k i pr ogr a mi ra n o u p ra v l j a n i e 2 2 2 , L 3 5
N

n a c rt e l e k t ri i n e i n s t a l a c i j e 2 8 9
k on d e n z a t o rsi p l a s t i t n o mfo lijo m 5 0 lemljenie 268 m etal i , l ak i 244 , s i mb o l i 3 0 8
- s t i n j c e m5 0 lemne oii c e ( ti s k ani s poi ev i ) 257 , nei el j eni 252 - oiiienja 290
- za m o t o r e 6 4 lemni iar ni k 268 , pl em eni ti 244 n a d o mj e s n i s p o j l o g i i k i h i l a n o v a 2 2 8
- - p o g o n i z b o j n i hl am p i 6 4 temovt z /u n a d o mj e s n o mrt v o v ri j e me 2 2 7
, tei k i 244
k on f i g u r a c i j s kpi l a n , K P 2 9 2 liieplieni i av 271 m etal na v ez a 29 n a d o mj e i t a n j e l o g i t k i h i l a n o v a 2 2 8
k on s t a n t a n2 5 3 lijeplienj e 271 n a d s t ru j n a z a i t i t a p o l u v o d i i a 2 0 9
m i i ei anj e 27
k on s t a n t a( M P U ) 2 3 6 liieplienj e pr i anj ani em 271 m i k ani t 261
n a d s t ru j n i z a i t i t n i o rg a n i 1 3 7 , 1 5 5
k on s t r u k c i j s kiie l i c i 2 4 9 linear itet ( H al l ov gener ator ) 76
m i k r opr oc es or i 23 9
n a d z e mn i v o d o v i 1 2 7
k on t a k t n as h e m a ,K S ( M PU) 2 3 5 ,2 3 7 linear ni m otor 85
m i k r or atunal o 23 9
n a j v e c i z a k re t n i mo me n t 7 5
k on t a k t n ol l e p i l o 2 7 1 linear ni pr i l agodenj e ( H al l ov gener ator ) 76 n a mj e i t a n j e re g u l a t o ra 2 2 7
m i ni i atur no l em i l o 2 5 8
k on j u n k c i j a1 0 , 2 2 8 liniie pr i j el om a 279 n a mo t k o l u t n o g ro t o ra 1 0 1
m i ni m al na m j er a si g u rn o s t i 1 7 8
k ora i n i m o t o r 2 3 8 linliski di j agr am 276 p o mo t n o g p o l a 8 3
m i ni m i z i r ana l ogi ik a f u n k c i j a 2 2 9
korisnost 20 lir ii 245 - s ra z l o ml j e n i m b ro j e m u t o ra 1 0 0
-, e l e k t r o l i z e3 0 logar itam s k e funk c i l e 6 m i ed 252 n a mo t i 9 7
-, m e t o d e1 8 3 logar itmi r anj e 9 m j es to br oj i l a 137 -, s i mb o l i 2 9 6
- sv j e t i l j k e1 8 2 logiika al gebr a 1 0 m j er a poj ai anj a 51 za trohzne motore 1 00
- pr i j enos a 51
, to p l i n s k a3 7 - funkc i j a 228 napon 32
k oro z i j a3 1 - - , m i ni m i z i r ana 229 m j er e pr i gui enj a 5 1 - indukcije 41

ft
k os i n a2 2 logiiki ilanov i 228 m j er enj e br oj a ok re t a j a 2 2 0 - k a t k o g s p o j a t ra n s f o rma t o ra 1 ' 1 1
k os i n u s11 L/R upr a v l i ani e 238 - el ek tr i tni h otpo ra 3 4 - ma k s i mu ma 6 7
k os i t a r2 4 5 luina m j er a 25 - fak tor a s nage 2 1 4 - ^^
Id --^-^r:1.^-^
J !c .4 ' l ^ d ,,,d
17
J,

k os i t r e n ab r o n c a2 5 2 luminaci j a 182 j ak os ti s v j etl a 2 2 0 p ra z n o g h o d a 3 7

ffi k ot a n g e n s11
k ot i r a n j e2 7 9
luiine 28 - otpoa 34
- puta 220
- ra d i o s me t n j i 1 7 9
n a p o n s k e k a ra k t e ri s t i k e 2 3 0

ffi k ratk o s p o j e nni a m o t 1 01

k ratk o t r a j n ip o g o ne l e ktr itn ih str o je va1 0 8
k rip t o n 2 4 5 LJ
stle z2u
- s nage 214
naponski ovisna sklopka 67
- re d e l e me n a t a 3 1
n a p o n s k o -v re me n s k a p o v rS i n a 7 4
ffi k rit e r i j z a i z b o r m o t o r a 1 0 1
k riv u l j a p r a i n j e n j a12 0 Ijepilo 771
- s tr uj e odv oda 1 7 8
- tem per atur e 22 0 n a p ra v a , z a p o rn a , d o d a t n i s p o j e n i s i mb o l 2 9 7

ili mierilo 274 n a p re z a n j e v l a g o m 5 4

- r a s p o d j e l es v j e t l o s neja ko sti1 8 2 ,1 8 5 ,7 7 6 lie p ljivai buka 271 - napona ( s pol ni s i mb o l ; 3 0 5 nastanak potencijala 31
k rnj a p i r a m i d a1 3 m j er ni apar ati , s po j n i s i mb o l i 3 0 5 n a t p i s n e p l c i i c e e l e k t ri i n i h s t ro j e v a 9 6

l$ k rnj i s t o i a c 13
k rom 2 4 5 M
- m os t 34
pr etv or ni k , s po j n i s i mb o l 3 0
- - t ra n s f c rma t o ra 1 1 5
n a t ri j 2 4 5
k roni f e r 2 5 3 s us tav i 212 navoj 265, 280
krtost 246 m a g n e ti ,si mbol i297 , oz nak e v r s t e s t ru j e 2 12
n a z i v n a ra s v ij e t l j e n o s t 1 8 2
k rug 12 m a g n e tska gl ava,spol ni si mbol 307 - - , s poj ni s i m bo l i 3 0 5 - t e i i n a b a k re n e p re s v l a k e 2 5 7
k rui n a f r e k v e n c i j a4 3 - in d u kci i a39 - tr ans for m ator (s p o l n i s i mb o l ) 3 0 2 nazivne debliinc pod loge 257
- struja198 - p e r meabi l nost39 - s n a g e mj e rn i h t ra n s f o rma t o ra 2 1 f
M KC - k ondenz ator 6 2 * s t ru j e 3 3
k rui n i i s j e i a k1 2 - - vakuuma39 M KP- k ondenz ator 6 2
- o d r e z a k1 2 - u zb uda39 s k l o p n i h a p a ra t a 1 3 5
M KS- k ondenz ator 6 2
- p r s t e n1 2 - vo d li i vost39 - s t ru j n i h mj e rn i h t ra n s f o rma t o ra 2 1 3
M KT - k ondenz ator 6 2

lili
k rui n o g i b a n j e2 5 m a g n e tskesonde76 nazivni kapacitet 60
k s e n o n2 4 5 M KU - k ondenz ator 5 2 - napon 33
m a g n e tskikrug 39 M KV- k ondenz ator 6 2
KS- k o n d e n z a t o 6 r i2 - m a teri j al i255 e l e k t ri i n i h s t ro j e v a 10 7
k u6 i 5 t e s, i m b o l i2 9 7 m noi enj e 235 - - i z me d u v o d i i a 2 5 7
- o tp o r 39 m odul ar ni s poj ev i 1 9 4
k uf n e i n s t a l a c i j e1 3 6 ,1 4 0 to k 39 - - n a p o n s k i h mj e rn i h t ra n s f o rma t o ra 2 1 3
k ut n i p r i k l j u i c i 1 5 8 m ol i bden 245 p re s i e k 1 5 4
m a g n e tskopoj ai al o,si mbol i 302,307

I - i n t e r f o n1 4 7 m onos tabi l ni el eme n t i , s p o j n i s i mb o l i 3 1 5 - t e re r 2 13

- p o lje 39 m os ni s poj 34,195
k uf n o z v o n o1 4 6 magnezij245 N D K -k o n d e n z a t o r 6 2
k ug l a13 m otor gener ator 1 0 7 NE 2]6
m a ksimal na vri j ednost43 m otor i , el ek tr i i ni (k ri t e ri j i z a i z b o r) 1 0 1
k ug l i n o d s j e t a k13 m a ksimal niopteretni moment 238 e l e me n t , s p o j n i s i mb o l 3 13
k uh i n i s k ia p a r a t i ,s i m b oli 3 0 8 mangan245 . s poj ni s i m bol i 3 0 3 - funkcija 228
k ulo n 3 2 , 3 8 m a n g a ni n253
m otor s k ol utni m ro t o ro m 8 1 - o p e ra c i j a 1 0
KUSA spoj 242 - , * k r atk os poj e n i m ro t o ro m 8 1 negacija 10, 228
mua 19
k ut { a z n o gp o m a k a4 3 m a ste r -sl ave fl i p-fl op231 - - pl oi m ti m r o t o ro m 8 6 n e i n v e rt i ra j u i i u l a z 7 7
- vr h a s p i r a l n o gs v r d l a2 6 7 m a te m ati akiznakovii poj movi 6 - - pr i gonom 86 n e me t a l i 2 4 4
- z r a i e n j a1 8 2 m a te m ati ka5 - - r as c i j epl j eni m p o l o v i ma 8 5 neon 245
k ut n a b r z i n a2 5 m a te r ijalza nadzemnevodove127 m otor s k a z ai ti ta, z a h t i e v i 9 0 n e p o s re d n o h l a d e n j e 8 9
- m j e r a2 5 - o g r jevni hotporni ka 253 - z ai ti tna s k l opk a 9 0 n e p re k i d n a p ro mj e n l j i v o s t 2 9 6
k v a d r a t1 2 - za kontakte 254 m otor s k i z ai ti tni r e l e j 9 0 n e p ro p u s n a z a p ra i i n u 1 7 3
k v o c i l e n tk v a r a ( z a s t o la5) 4 m a tice255 M P- k ondenz ator 6 0 , 6 2 n e u t ra l n i v o d i i 4 4

iirf K -V t a b l i c a2 2 9 M a xwe ll ovmi erni most 219

m e d u krui ni pretvorni k 204
M PU 235
m r ei ni i s pr av l j ai 2 0 2
n e u t ro n 2 8 , 2 4 4
nezavisno hladenje 89

{i L m e h a n i i kaenergi j a2'l
* sn a ga20, 25
m r tv o v r i j em e 224
M SB 232, 239
-. ' u z b u d e n i mo t o r 8 3
n e i e l j e z n i ma t e ri j a l i 2 5 2
k lak i m e t a l i7 2 4 , 2 4 8 m e h a n i i ki rad 20 m ul ti pl ek s or , s pojn i s i mb o l 3 1 4 - me t a l i 2 5 2
']:,
[ir'{ lav i n s k ad i o d a 2 0 9 m e ko leml l enl e270 m um etal 255 nikalj 245

t]i
TI
32,2 323
 pc r i ods l <i s us tav 2 4 4 p o s rc d n i p ri k l j rri n i t ra n s f o rma t o ri ' 1 1 6
nikelin 251 osigur an j e i l ank a 209 postavljanje 236
pc r r neabi l nos c 39
n i k ro ta l 2 5 3 - ogr an k a 209 f l i p -f l o p 2 3 1
, r el ati v na 40
N I Ll -ve za 2 2 8 osietnik , s i m bol 297 s re d n j e o k o mrc e 2 7 7
per m enor m 256
n i s ki p ro p u st 4 9 osmij 245 p o s t a v n a s k l o p k a (s p o i n i s i mb o l ) 3 0 0
peter os l oj na di od a 6 7
n i s ko n a p o n ska mre i a 129 osnovne l edi ni c e 14 ?^-staza 724
petl i as ti nam ot i s t o s mi e rn i h s t ro i e v a 9 7
n i s ko n a p o n ski o si g u ra di 1 37 - konstr uk c i j e 277 p 6 s t u p c i o t k l a n j a n j a ra d i o s me t n j i 1 7 9
'. tr ofaz ni h st ro j e v a 1 0 0
- r- 6ar
^^l,rePr
^^^i
,' ^^^- - r i t
4Pa,dr
I il
,JJ veliiine 1 4 p o s t u p n o u p ra v l j a n j e 2 2 2
pH v r i j ednos t, mj e re n j e 2 2 0
nul t o i l < a4 4 osnovni otpor ti s k ane pl oi e 76 p o t a mn i i v a i s t i p k o m 1 4 4
pi r am i da 13
novo s r e b r o 2 5 2 - poloial i m j er ni h s us tav a 213 p o t a mn j i v a i k i s k l o P 1 4 4
pi s m o, gr i k o 274
NT C - o t p o r n i k5 8 otklanjanj e r adi o s m etnl i 179 p o t e n c i i a l n a e n e rg i i a 2 1
, tehni tk o 274
n-t e r o k u t , p r a v i l n i1 2 otklonsk i fak tor 218
Pi t.r gor i n poui ak 1 1 potpuna konjunkcija 229
NT K - o t p o r n i k ( t e r n r i sto r )5 8 otkoanik 95
pl an v ez a 290 z a i t i t a mo t o ra 9 0
^ ,.r.^ ^^^-,^- 121 - , simbol 299
,'u 'rd uPs 4r:,i-J d lJ w p o t re b a t o p l e v o d e 1 8 1
pl as ti i ne m as e 25 8
n u ta rn j e h l a d e n j e 8 9 otPor 34 p o t ro i n a a n o d a 3 1
s l i ti ne 252
N y q u i sto v d i j a g ra m 2 23 - Iiuds k og ti j el a 159
pl as ti i ni fol i j s k i ko n d e n z a t o ri 5 0 D O U C C|T|
, mag nets k i 39 p o v e z a n i p ri k a z s t ru j n e s h e me 2 8 5
pl as ti i nos t 246
- mctal a 55 p o v ra t n o u s p o re n j e 2 3 7
pl ati na 245
- ovisan o naponu 58 p o v ri i n s k o h l a d e n j e 8 9
N' pl em eni ti pl i n 24 4
tem per atur i 58,220 p o z i v n i v o d , s p o j n i s i mb o l 2 9 8
metal 744
- , oznak e boj a 56 p o i a rn a s i g u rn o s t 1 8 6
n j u tn (N ) 1 9 pl oi e s uputam a 1 6 6
- plem eni tog m etal a 55 p ra v i l a a s o c ij a t i v n o s t i 10
podac i o pouz dan o s t i e l e me n a t a 5 4
- , spec i fi i ni 34 p ro g ra mi ra n j a 2 3 5
podi z ni m agnet, s i mb o l 2 9 8
- - el ek tr i ani 247
pods i nk r ona us m j e ri v a i k a k a s k a d a 2 0 5 s i g u rn o s t i 1 5 6
- , simbol i 295
o - tiska ni h s poj ev a 257
pogl ed, s v i i e s tr a n a 2 7 5 p ra v i l n i n -t e ro k u t 1 2
pogoni , s i m bol i 2 3 , 1 3 3 , 2 9 8 p ra v i l o d i s t ri b u t i v n o s t i 1 0
- uglle na 55
o b li ci mre i a 1 6 0 pogons k a m j es ta 1 5 8 k o mu t a t i v n o s t 1 0
uzem l j enj a 140, 153 p ra v o k u t n i g e n e ra t o r 2 3 0
o b li ko va i i mp u l sa 2 3 0 - - s r eds ty a z a ek s p l o z i j o m u g ro i e n a p o d ru i i a 1 7 4
otpor i u k r ugu i z m j eni i ne s tr uj e 47 p ra v o k u t n i k 1 2
o b r a d a i n fo rma ci j a 2 9 2 pogons k e k l as e 1 3 7
f : i- - - ^- ^. ^1. ^ aoa otpor ni m ater i j al i 253
u, l dt s d, , , d pogons l <i k onden z a t o r 8 5 p ra z a n s k u p 7
' r otor 81 p ra i n j e n j e k o n d e n z a t o ra 4 2
- p r a v i l az a i z v e d b u2 9 3 poj ai anj e i s tol az n o g n a p o n a p ra z n o g h o d a 7 7
otpor no k oi enj e 95
-, g r a f i i k i s i m b o l i2 9 3 r egul ac i j s k og k ru g a 2 2 7 p re k l a p a n j e ro t o rs k o g s k l o p a 1 9 8
otvor k l j ui a 279
O ' B r i e n o vk o d 2 3 2 pok r etai ( el ek tr o mo t o ra ) 8 8 p re k re t n i n a p o n 5 7
otvor eni k r ug dj el ov anj a 221
n rlri'r nia pnpr oiio )l , s i m bol i 305 p re n a p o n s k a z a i t i t a p o l u v o d i i a 2 0 9
oznaka s m j er a 35
o d r i a va n j e e l e l <tri d n i h str ojeva 91 pok r etanj e z v i j ez d a -t ro k u t 8 7 , 2 4 2 p re n a p o n s l < i o d v o d n i k 2 0 9
oznake boj a k od otpor ni k a 56
o d uzi ma i stru j e (sp o j ni simbol) 298 , s poj ni si mb o l i 3 0 5 p re s j e l < , d j e i o mi i n i 2 8 0
v od i i a 1 28
o d uzi ma n j e (MP U ) 2 3 6 ( tr ofaz ni h m ot o ra ) 2 4 2 , poloviani 280
- u v i i ei i l ni m k abel i m a 127
o d zi v n a fu n kci j u p o ra sta 223 pol i am i d 258 , puni 280
- , inde k s i 18
- - sko k 2 2 3 pol i buti l enenter of t a l a t 2 5 8 p re i p a n 2 5 1
- oper anada ( M PU ) 236
O h mo v za ko n 3 2 pol i es ter 258 p re t v a ra n j e e n e rg i l e 2 1 , 1 1 8
- pr il< l j u- ak a i z m j eni i ni h s tr oi ev a 92
o k i da i 1 3 3 pol i eti l en 258 p re t v o rb a z v i j e z d a -t ro k u t 3 6
- toiak a u s us tav u 44
, si mb o l i 2 9 8 pol i m eti l m etak r i l a t 2 5 8 p re t Y o rn i c i mj e rn i h v e l i i i n a 3 0 5
- vodiia 44
o k id a n j e stru j e p a l j e n j a 57 pol i k ar bonat 50,2 5 8 p re t v o rn i l < 1 9 2 , 2 4 0
- zaitite od r adi o s m etnj i 179
o k id n a d i o d a 2 0 9 pol i ok s i m eti l en 2 5 8 - i mp u l s a 2 0 0
oznaiav anj e tel i k a 248
okomicz 277 pol i pr opi l en 50,2 5 8 s p ri g u i n i c o m 2 0 3
elektr i Ene opr em e 284
oksidi 28 pol i s ti r ol 60,258 -, s i mb o l i 3 0 7
kond enz ator a 56,60
o k ta l n i b ro j 2 3 3 pol i ter eftal at 60 p ri g u i e n l e 5 1
- otpor ni k a 56 p ri g u i n i c a , s i mb o l i 3 0 2
o k v i rn a crta , si mb o l 2 97 pol i v i ni l k l or i d 25 8
- pr ikl j ui ak a el ek tr i i ni h apar ata 172 p ri j e l a z n e p o i a v e ' 13 5
o l o vo 2 4 5 pol onopr ek l opi v i t ro f a z n i mo ro r 2 4 0 , 2 4 1
o l o vn i a ku mu l a to ri 1 2 2 - - - Pogons k i h s r eds tav a 172 - tr ofaz ni m otori , s i mb o l i 3 0 3 k o n d e n z a t o ra 4 2
om 32 - - gl av ni h r as k l opni h tl anov a 133 pol oi aj ni nac r t 2 9 5 - s v i c a l < a4 2
o m j e r i mp u l s-p a u za 4 3 - - kondenz ator a 61 pol uga 22 p ri j e l a z n o p o n i i e n j e 2 2 4
- p a u za -i mp u l s 4 3 - - n i s k onapons k i h r as k l opni h apar ata 133 pol uk or ai ni pogo n 2 3 8 p ri j e l c mn a i v rs t o c a 2 4 6
- p ri j e n o sa stru i e 7 5 - - r o tac i oni h el ek tr i dni h s tr ol ev a 92 pol um etal 244 p ri j e n o s s n a g a 1 5 7
omreiie 276 - - tr ans for m ator a 115 pol upov ez ani pr i k a z , s t ru j n a s h e ma 2 8 6 - t ro f a z n e s t ru i e 4 5
o p asn o st e ksp l o zi vn o g jamskog plina 174 - - z aSti tni h ur edaj a 133 pol uv odi i i , k uc i i t a 6 5 p ri i e n o s n a k a ra k t e ri s t i k a o p e ra c i j s k o g p o i a i a l a 7 7
o p ii ko n stru kci l ski i e l ici 249 - vr ste i el i k a 248 - , oz nai av anj e 6 5 p ri l e n o s n i f a l < t o r 5 1
o p era ci j a (l o g i i ka ) 2 3 5 pol uv odi i k i el eme n t i , s i mb o l i 3 0 5 - lanac 51
o p era ci j e o b ra d e si g n ala 235 pol j e, el ek tr i i no 3 8 p ri j e n o s n i o mi e r 4 1
- za o rg a n i za ci j u p ro gr ama 236 - , m agnets k o 39 - u p ra v l j a i k i z n a k 2 3 2
o p era ci j sko p o i a i a l o 7 7 P pom oc ni s k l opni c i 1 3 2 p ri k l j u i n a s h e ma 2 9 0
o p era n d 2 3 5 ,2 3 6 popr av c i el ek tr i i n i h a p a ra t a 1 7 8 p ri k l j u i n e o z n a k e n i s k o n a p o n s k i h ra s k l o p n i h
1,.v'
14 1,Jv
1L
o P re ma ra d i o n i ce 2 6 4
^P-di u ,^.^a^P^-v,,4
- por edni m otor , is t o s ml e rn i 8 3 , 8 4 a p a ra t a 1 3 3
paladii 245 ( s poj ni s i mb o l i ) 3 0 4 p rrl a g o d e n i e 3 7
o p to i n o h l a d e n l e 8 9 '
papir ni k ondenz ator i 60 - - , tr ofaz ni 86 . l i -n e a rn o (H a l l o v g e n e ra i o r) 7 6
o p to e l e ktro n i i ki sa stavni elementi 73
par aleln a k om penz ac i j a 64 - , ( s poj ni s i mb o l ) 3 0 4 napon 37
ve zn i e l e me n t 7 5
par aleln i ti tr aj ni k r ug 50 por em ec aj na v el ii i n a 2 2 2 snage 37
o r d i n a ta 2 7 6
par alelo gr am 12 por em ec aj no pod ru i j e 2 2 2 - s t ru j e 3 7
o s ci l a to r, sp o j n i si mb ol 307 p ri ma r 4 1
pauza 43 por c ul an 262
o s ci l o sko p ska ci j e v 3 0 7 pos m i i ni r egi s tar 2 3 4 p ri ma rn i e l e me n t i 1 2 0
o s ig u ra i i , sp o j n i si mb ol 298 PEN- vo di i 44
I 20 , s poj ni s i m b o l 3 1 5 p ri mj e r re g u l c i j e b rz i n e v rt n l e 2 2 1
-^ - ^: - . . . . ^^- - ^. ^ d L d
4Pd' I Je per iods k i s us tav 244
325
324
 p r i n ci p n a sh e ma 2 8 8 r astavno m i es to, s i m bol 298 , optoel el ( tr on i a k i 7 3 s mj e r s t ru j e 3 5
- - , si mb o l i 3 0 7 r aster ske m j er e 257 ov i s ni o nr ag n e t s k o rn p o l l u 7 6 iljebova 281
p r i p e ma to p l e vo d e 1 8 1 r astezanj e 246 Sc her i ngov m j er ni mo s t 2 1 9 s mo l n a p o d l o g a 2 5 7
prirodno hladenje 89 r astezljiva m j er na v r pc a ( R M V) 220 Sc hm i ttov tr i ger 23 0 s n a g a , e l e k t ri i n a 3 2
p r i Yi d n a sn a g a 4 3 r asvijetlje nos t, hor i z ontal na 1 82 - - - - , s poj ni s i m bo l 3 13 -, me h a n i i k a 2 0 , 2 5
p r i v l a te n j e , u sp o re n o , simbol 299 - ' , nazivna 182 Sc hottk y j ev a di oda 6 6 , p ri j e n o s n a 7 5
p r i z ma 1 3 - , sr ednj a 182 s edam s egm entno p o k a z i v a n j e 7 5 s o l a rn a c e l i j a 7 3
p r o b oj n o p o d ru a i e 6 7 , ver tikal na 182 s egm entna s tr ui a 7 5 soli 28
p r o g r a mi ra n o u p ra vl j a n i e ( M PU) 235, 237 r asvjeta, j ak os t 182 s el ek ti v nos t 130,13 8 s p a j a n j e v o d o v a , s i mb o l i 2 9 8
- - , si mb o l i 2 9 4 - , kut zr ai enj a 182 s el en 245 s p e c i f i i n a o g rj e v n a mo t 2 4 7
p r o g r a mi ra n l e 2 3 5 - , pr or ai un 183 s enz or s k i s k l op 14 4 - t o p l i n a i s p a ra v a n l a 2 4 7
s er i j s k a k om penz aci i a 6 4 * vodljivost 34
p r o S ra mi rl ,i vi j e d n o sl o j ni tr anzistor 57 - , r azna 183
p r o g r a mska h i j e ra rh i j a ( PH) 292 - , vr sta 185 s er i j s k i gener ator , i s t o s m j e rn i 8 4 specifiini otpor 34
- mre i a (P M) 2 9 2 r asYietna m j es ta 187 m otor , i s tos m j e rn i 8 6 toplinski kap acitet 27, 37, 245, 747
p r o g r a mski ko d n i me h a nizam 300 - tehnika 182 - - , ( s poi ni s i mb o l ) 3 0 4 v o l u me n 2 5
p r o g r a msko u p ra vl j a n j e 222 r azina 51 - - , tr ofaz ni 86 s p e c i j a l n i mo t o ri 8 5
PROM 239 r azlika ulaz nog napona 77 ( s pol ni s i mb o l ) 3 0 4 - t ra n s f o rma t o ri 1 1 6
p r o n rj e n a b ro j a p o l o va 93 r azmak s v j eti l j k i '184 ti tr ai ni k r ug 50 s p e k t ra l n a o s i e t l i i v o s t 7 4
p r o mj e r ru p e (ti ska n i spojevi) 257 r azr ed do br ote 257 s hem a dj el ov anj a 2 9 4 s p i ra l n o s v rd l o 2 6 7
p r o p usn i smj e r 6 7 - hr apav os ti 281 - - el ek tr i i ni h u re d a j a 1 7 8 spoj cik cak '112
p r o p ust, sp o j n i si mb o l 307 tem pe r atur e 174 s i gnal na s hem a 145 - s izvedenom nulom 195, 197
p r o s to ri i e 1 0 8 , '1 7 0 ,'l 8 4 toinosti m j er enj a 212 s v j eti l j k a, s pol n i s i mb o l 3 0 9 - n a D o n s k o m P o q re i k o m 3 4
- zaitite 161 - i ar ul j a 309 z a i e d n i i k rm o d -v o d o m (D ) 7 1
P r o s to rn a ko ri sn o st 1 8 2
p r o s to rn i i n d e ks 1 8 3 r eakcije, k em i j s k e 29 s i gur nos ni z nak ov i 1 5 6 s a s t ru i n o m p o g re s k o m 3 4
p r o i i re n j e mj e rn o g o p sega 36 r edni br o j 28, 244 s i Sur nos t od pr ek i d a i i c e (MP U ) 2 3 6 - z a j e d n i i k i m e mi t e ro m 7 1
p r o t o i n o g ri j a l o vo d e 1 81 r efer entn o uz em l j eny e 44 - s poj a uz em l j enj a (MP U ) 2 3 6 ---k o l e k t o ro mTl
proton 28 r egulacija 221 s i l a i z m edu s tr uj om p ro c j e n a n i h v o d i c a 4 0 ---u Y o d o m7 1
p r o t u ko mp a n d i ra n j e 8 3 stalne v r i j ednos ti 223 m edu naboj i m a 3 8 - - - z u u n o m (G ) 7 1
p r o t u smj e rn i sp o j e vi 2 0 5 - staze 277 uz gona 25 - - zaiedniikom bazom 71
p r o t u stru j n o ko i e n l e 9 5 I- ^-c.,1-
5u,L,l
,1- )t,^
r4 -f --^
a1l
s i l i c i j 245 - s v i t k a , p a ra l e l n i 4 0
p r o t u ta l <tn i p re tvo rn i k 203 - tehnik a 221 s i l i c i j ev k ar bi d 58 - -, s e ri j s k i 4 0
p r o t u ta ktn o p o l a i a l o 7 2 r egulacijsk e napr av e, k onti nui r ane 225 s i l ni c e m agnets k og t o k a 3 9 - z v i j e z d i (t ro f a z n a s t ru j a ) 4 5
p r o t u va l e n ci j a 2 2 8 - - , ne k onti nui r ane226 s i m bol i oz nak e el e k t ri i n e o p re me 2 8 3 s p o j e v i b ro i i l a 2 1 5
- , v e zn a 2 2 8 - staze b ez i z j edna- enj a 224 - - nai i na s paj ar rj a n a mo t a 2 9 5 - l < o n d e n z a t o ra 3 8
p r o v od n i p re tvo rn i k 2 0 3 - - sizjednai enj em 224 - pr i k l i ui ak a e l e k t ri i n i h p o g o n s k i h s u s t a v a - s l < o n d e n ; a i o ri ma 3 8
P-staze 224 r egulacijsk o podr u- j e 222 172 n a p c ' n s i : il r i z v o ri ma 3 7
P T K-o tp o rn i l < 5 8 r egulator s tal nog napona 201 toi ak a i v odii a u s t ru l n o m s u s t a v u 4 4 - O t p o rn i c i ma 3 5
P - T , - sta za 2 2 4 r egulir ana v el i i i na 221 - . z a otpor ni k e i k o n d e n z a t o re 2 9 6 -, t i s k a n i 2 5 7
P-Tr-staza 224 r ekuper at i v no k otenj e 95 - - - v r s te s tr u i e , n a p o n a , i mp u l s a i mo d e l i ra - - z a i z b o j n e l a mp e ' 1 9 0
P-f 774 r elacije 6 ni h i m pul s a 296 s p o j n e g ru p e 1 1 2
"-staza - z a ek s pl oz i j s k u z a i t i t u 1 7 4 s p o j n i e l e me n t i , s i mb o l i 2 9 8
P-Ti-T,-staza 224 r elaksaci j s k i s k l opov i 230
p u n bko ra i n i p o g o n 2 3 8 r elativna di el ek tr i i nos t 1 6, 38, 259, 762 k ontak te 298 -- s i mb o l i 2 3 0 , 2 9 6
p u n j e n j e ko n d e n za to ra 42 - per m eabi l nos t 39, 40 v r s tu z ai ti te 1 7 3 -u z a i t i t n o j t e h n i c i 3 0 1
- ( MP U ) 2 3 6 r eleji 1 32 s i m ens 32 - s i mb o l i z a b i n a rn e e l e me n t e 3 1 0 , 3 0 4
p u l s ira j u ci o tp o r ro to ra 205 , spojni s i m bol i 299 s i nk r oni gener ator , t ro f a z n i 8 2 - - - d i S i t a l n u o b ra d u i n f o rma c i i a 3 ' 1 0
PUI 67 r em enski pogon 23 - m otor , s i tni 86 - - - e l e k t ro a k u s t i i k e a P a ra t e , ma g n . g l a v e '
puini pogon 23 r epulzijski m oc or 85 - - , tr ofaz ni 82 d o j a v n e u re d a j e 3 0 7
- - , spo,ni s i m bol 304 - s tr oj ev i 82 -' - - e l e k t ro n s k e c i i e v i 3 0 7
r ever zir anj e s m j er a v r tnj e 240 - - , s poj ni s i m bo l i 3 0 3 - - - i n s t a l a c i j s k e n a c rt e 3 0 8
R r ezonanc i j a 50 s i nk r ono br oi i l o 23 4 - - - logiike vezne ilanove 228
r im ski br oj ev i 8 s i nter - m ater i j al i 25 4 mJ e rn e i n s t ru me n t e ' ml e rn e a P a ra l e '
r a d di za n j a 2 0 r om b 12 s i nus 11 b ro j i l a , u k l o p n e s a t o v e i p re t v o rn i k e mi e rn i h
, el e ktri i ki 3 2 r otacioni el ek tr i i ni s tr oj ev i , s i m bol i 304 s i nus ni odz i v 223 veliiina 305
- , me h a n i i ki 2 0 r otor s dubok i m utor i m a 81 s k al ar 1 4 - - - okidne diode 57
nnr r r op ?O r otor ski nam oti i s tos m j er ni h m otor a 97 s k l opk a, pos tav na 3 0 0 - - - o p t o e l e k t ro n i i k e s a s t a v n e d i j e l o v e 7 3
- trenja 20 - - tr of az ni h m otor a 101 - pr ai ne v r i j ednost i 2 3 0 - p o k re t a i e 3 0 5
radii 245 - pokr etai tr ofaz ni h m otor a 87 - , s poj ni s i m bol 3 0 0 - - - P o l u v o d i i k e e l e me n t e 3 0 5
r a d i o i T V a p a ra ti , sp o j ni sim boli 309 RS- Nl- flip- fl op 231 , tr opol na 300 - - - p ri n c i p n e s h e me 3 0 7
- s me tn j e 1 7 9 RS- NlLl- f l i p- fl op 231 u z aj ti tnoj tehni c i 3 0 1 - - - ro t a c i o n e e l e k t ri t n e s t ro j e v e 3 0 3
- v o d , sp o j n i si mb o l 2 98 r uini pog on, s i m bol i 297 - z a z apor ni c om , s p o j n i s i mb o l 3 0 0 - - - sklopne, pobudne i okidaike ilanove 298
radon 245 s k l opk e 1 34 - t ra i n e ma g n e t e , b a t e ri j e , u z e ml i e n i a i
RAM 239 s k l opna br av a 297 zakriljenjz 297
r a s i p n i tra n sfo rma to ri 1 15 s s k l opni apar ati , s po j n i s i mb o l 2 9 8 , 7 9 9 - - - t ra n s f o rma t o re , P ri g u S n i c e ' mi e rn e t ra n -
r r k l o p n i e l e me n ti 2 9 8 - r el ej i 132 s f o rma t o re i t ra n s d u k t o re 3 0 2
ri r a s p od j e l a l u mi n a n ci j e 183 s k l opni c i 1 32 - - - vodove i sPaianjevodova 298
sabir nica podatak a 239
1, r a s p ol a vlj a n j e d u i i n e 2 7 7 sam od r ianj e 237 s k ok 236 s p re i a v a n j e n e z g o d a 1 6 5
il r a s t a vl j a i , sp o j n i si mb o l 299 sastavljan j e s i l a 1 9 s l i j edna r egul ac i j a 2 2 3 s p re mn l k , o t v o re n i 1 8 1
r a s t a vl l a n j e si l e 1 9 sastavni d i j el ov i ov i s ni o m agnets k om pol j u 76 s l obodni pad 24 , (s p o j n i s i mS o l ) 3 1 5
r a s t a vn a skl o p ka , si mb o l 299 - elemen ti 54 s l oj ni otpor ni c i 55 -, z a t v o re n i 1 8 1
r a s t a vn i !ra n sfo rma to r 115 - ' - , kla s e pr i m j ene 54 - z ak r etni otpor nic i 5 7 s re b ro 2 4 5

326
 tr ak a od ti nj c a 261 , t ro l < u t 1 1 2
s r a b i l i te t re g u l a to ra 2 2 7 T Ilz
zvllczol
s t a bi l i zi ra n i i sp ra vl j a i i 202 tr r ns dul <tor , s i m bo l i 3 0 2 .

tr ans for ntator 41, 7 4 , 1 1 1 . s p o j n e g ru p e 1 ' 13

s t a k l e n i ko n d e n za to r 6 2 tablica nar edbi ( M PU ) 235,237
, i s pi ti v ani e 114 c ro l <u t 2 7 8
s t a nd a rd n i p o te n ci j a l 3 1 - stanl a 228
, j ednofaz ni 111 t ro k u t n i s p o j z a t ro f a z n u s t ru i u 4 6
s t a nd a rd n o l e mi l o 2 5 8 takt ovis an o i z l az nom s tanj u 231
, natpi s ne pl oti c e 1 1 5 t ro p o l o i a j n i re g u l a t o r 2 2 6
s t a rtn a fre kve n ci j a 2 3 8 talii 245
, r as taYni 115 TT-mre i a 1 6 0 , 1 6 2
<rrrrn a hr r pr r e 1l? taliite 245
s fl uor es c entnom c i i e v i 1 1 5 t u rb i n a 1 1 9
s t a to rski n a mo t i sro smier nih str oieva 97 taljivo 270
, s i gur nos ni 116 t v a ri 2 8
- - - tro fa zn i h stro j e va 100 tangens '11
, s i m bol i 302 t v rd a g u ma 2 6 1
s t a vl j a n j e u ra d ti p ka l o m 240 tantal 24 5
s nage I r a - tkanina 261
s t e a ti r 2 6 2 tantalni el ek tr ol i tni k ondenz ator i 60
, c r ofaz ni 116 t v rd i l e mo v i 2 7 0
s t e p e n i i a sti n a mo t 9 8 tar ifni uk l opni s at 215
. upr av l j ai k i 116 papir 251
s t e zn a p l o i a (sp o j n i si m boli) 298 tehnika upr av l j anj a 221
, v r s te hl adeni a 1 1 4 t v rd o c a 2 4 6
s t i r ol -a kri l n i tri l 2 5 8 telefons k i v od, s i m bol 298
s t i r ol -b u ta d i n 2 5 8 telur 245 - z a i gr ai l <e 116
stoiac 'l 3 tem eljni uz em l j i v ai 157 - m edi c i ns k e sv rh e 1 1 6
tem per atur a 27 ' od l edi v ani e ' l 1 6 U
s t r oi e vi , e l e ktri i n i 7 9
- (n a zi vn i i i sp i tn i naponi) 107 taljenj a, s pec i fi i na 245, 2.47 Pok r etanj e 8 7
r ui ne s v j eti lj k e 1 1 5 u b rz a n j e 2 4
, (sp o j n i si mb o l ) 303 tem per atur ni fak tor s m anj i v anj a 182
- z ai ti tu 116 slobodnog pada 19,24
, i zve d b e n i o b l i ci 1 0 9 - koefi c i j ent 34, 58.245,247
z av ar i v anj e ' l 1 6 u i i n s k a s k l o p k a , s i mb o l 2 9 9
, mo n ta i a 1 0 9 tem per atur ni ov i s an otpor ni k 220
Z v onc e 116 u d v o s t ru i i v a i 1 9 4
, o d ri a va n j e 9 1 ter etna s k l opk a, s i m bol 299
tr ans for m ator i z a p a l i e n j e 1 1 6 u g l j i i n i i l e g i ra n i i e l i c i 2 4 8
, o zn a ke p ri kl j u i a ka 92 ter etni r dtav l j ai , s i m bol 299
- - r ui ne s v j eti l i k e 1 1 6 ugljik 245
, u fo rmu l a ma 8 0 ter m iika gr ani - na s tr uj a 213
- zaitit a m otor a 90 tr ans for m ator s k i li m 2 5 5 u)r 67
, smj e r vrtn j e 9 2 uklopni kontakt 298
u p ra vl j a n i e b rzi n e vr tnje 93 ter m isto r 58 tr ans m i s s i on c ontro l 2 3 2
tr anz i s tor , bi pol ar n i 6 9 - s a l o v i , s p o l n i s i mb o l i 3 0 5
, vrste kva ro va 1 0 2 ter m isto r s k a z ai ti ta m otor a 90
k ao s k l opl <a 72 u l a z (MP U ) 2 3 6
p o g o n a 10 8 ter m obimetal 254
, os nov ni s poj ev i 7 1 u l a z n a n u l t a s t ru j a 7 7
s t r oj n i sl o g o vi 1 0 7 ter m oele m ent 220
, s i m bol i 305 -. s t ru i a mi ro v a n j a 7 7
s t r on ci j 2 4 5 ter m opla s t 258
, unupol ar ni 70 ulazni nulti napon 77
s t r uj a l <ra tko g sp o j a transfor m ator a 111 teiki metal i 244
tr anz i s tor i s efek to m p o l i a 7 0 u l i i n a ra s v j e t a 1 8 4
o d vo d a e l e ktri i n i h apar ata 178 tetr adni k odov i 232
- , s i m bo l i 3 0 5 u n a z a d n o b ro i i l o 2 3 4
pri d ri a va n j a 6 7 teiina 1 9
trapez 12 u n i v e rz a l n i mo t o r 8 5
s t r uj n a o p te re ti vo st 1 54 Thomso nov m j er ni m os t 219
ti ska n i h vo d o va 257 Ticonal 255 r r apez ni pr etv or nik 2 0 4 - , s i mb o l i 3 0 4
tr enutna v r i j ednos t 4 3 u n u t ra i n j i o t p o r k o d n a p o n s l < i h i z v o ra 3 7
- sh e ma 2 8 6 tir istor , i s k l opi v i 58
aoi s N- vr ati m a 68 u p ra v i j a i k a j e d i n i c a 2 3 9
- -r PUv s 4d, , , ^- . r , ^-
P' .uu tr enj e 2'l
' ^d. k a ra k t e ri s t i l < a 2 0 7
s t r u j n i su sta v 4 4 P- v r ati m a 68 - l <l i z anj a 21
n a p ra v a 2 2 1
- lra n sfo rma to r (sp o ini simbol) 302 , sim bol i 306 l <otr l j anj a 2'1
- n a re d b a 2 3 5
s t r u i n o -vre me n ski d i j a gr am 138 tir istor sk a di oda 67 m i r ov anj a 21
n a z i v n a s t ru j a (H a l l o v g e n e ra t o ra ) 7 6
s t r u j o m p ro tj e ca n i vo dii u m agn. pollu 40 tetr o da 68 tr i ger ( ol <i dna) di o d a 6 7
s a b irn i c a 2 3 9
s t u pa n j o tl <l a n j a n j a ra dio sm etnji 179 tr ioda 58 tr i gonom etr i j s l <e f u n k c i i e 6 staza 221
r e fl e ksi ye 1 8 2 tiskani s poj ev i 257 tr i i ak 68 u p ra v l j a i k i i l a n o v i (MP U ) 2 3 7
- z a i ri te 1 7 3 titan 24 5 tr oetai ni nam otai 1 0 0 - t ra n s f o rma t o ri 1 1 6
s t u po vi 1 2 6 titr ajni k r ug 50 tr ofaz na r az dj el na mre i a 4 5 u re a a l t L l
s u mp o r 2 4 5 tjem eni fak tor 213 s tr uj a 45 z n a l < f o rma t a 2 3 2
s v i ta k 4 0 tkane v r pc e, s am ol l epl j i v e 261 tr ofaz ni as i nk r oni mo t o ri 8 1
tlak 25 u p ra v l j a n j e 2 2 1
, sp o j n i si mb o l 2 9 6 - , l <ar ak teri s t i k a o p t e re c e n j a 8 1 - b rz i n e Y rt n j e , p re g l e d 9 3 , 2 0 5
TM - m r ei a 160,162 - , k ar ak ter i s t i l < a z a l e t a 8 1
, u ma g n e tsko m p o l j u 40 toaka nam ota 41 , p ri mj e r 2 2 1
s v j e ti l j ke , n a i i n u g ra d nle 185 , pol no pr e l < l o P i v i 1 0 4 d v o p o l n o (k o ra i n i mo t o r) 2 3 8
tok djel ov anj a 221
, si mb o l i 3 0 8 - - autotr ans for m a t o ra , s i mb o l i 3 0 2 - f re k v e n c i j o m i mp u l s a 2 0 0
- signal a 221
s v j e tl e i a d i o d a 7 3 gener ator i , s i m b o l i 3 0 3 j e d n o p o l n o (k o ra i n i mo t o r) 2 3 8
toler anci j a uti tr av ani a 227
s v j e tl o sn a j a ko st 1 8 2 , 184 k av ez ni m otor i , p o g o n s k e v ri i e d n o s t i 1 0 3 , me mo ri j s i < i p ro g ra mi ra n o 2 2 2
toplina 27
s v l e tl o sn i d o j a vn i k, si m boli 307 - ispar av anl a, s pec i fi dna 247 k ol ek tor s k i m o t o ri 8 5 p o mo c u s l < l o p n i k a 2 4 0
- to k 1 8 2 toplinsk a i v r s tota 247 m otor i , i z r av no u k l j u i i v a n j e 2 4 0 -, p o s t u p n o 2 2 2
- kor is nos t 37 - , pok r etanj e 8 7 p ri d ri a n i m i l a n o m 2 2 2
- -, u ku p n i 1 8 3
- obr ada i el i k a 250 , pos l ui i v anj e 8 7 - s p u t n i m ra s p o re d o m 2 2 2
s v o j stva ma te ri j a l a 2 4 6
- stabi l nos t 247 - , s tandar dne mj e re 1 0 5 - stalnim naponom 238
vr ijednos t 247 na i z m j eni c n i n a p o n 8 5 s t a l n o m s t ru j o m 2 3 8
toplinsk i ak ti v no l i i epl i enj e 271 - - s k ol utni m ro t o ro m, p o g o n s k e v ri i e d n o s t i i i ri n o m i mp u l s a 2 0 0
s otpor 210 104
- r egul ator 205
- v re me n s k i m ra s p o re d o m 2 2 2
- zasilecanjem 93
toplinsk o r as tez anj e 27
tr ajanje i m pul s a 43,75 - tr ans for m ator i 1 1 2 u ra n 2 4 5
S e ste ro ku t 2 7 7 opter ei en j a s as tav ni h el em enata 55 - , k ar ak ter i s ti i n i b ro l 1 1 2 uredaj za doiavu poiara 146
i e s te ro stra n a g l a va 2 8 0 - pauz e 43 - , par al el no s p a j a n y e1 1 4 - - o t v a ra n j e v rz t a 1 4 6
5 i r in a p o l a sa 5 0 - per ioda 43 - , poj m ov i 11 2 u re d a j z a p u n i e n j e a k u mu l a t o ra 1 2 5
S i r o ko p o j a sn a ko mu n i k acija 149 * tir.raja 227 , s i m bol i 302 z a i t i t u p ro s t o ri i a 1 4 6
i k r ob n o l j e p i l o 2 7 1 tr ajni m agnet, s i m bol 297 -- , s poj c i k c ak 1 1 2 u re z , d o d a t n i s p o j n i s i mb o l 2 9 7
i u p l i i va l l a k l 3 - pogon el ek tr i i ni h s tr oj ev a 108 , - gr uPa r rz u s m j e ri v a i (i s p ra v l y a i ) 1 9 2 , 1 9 5

328
 - , si mb o l i 3 0 6 Yr sta za i ti te od pal l enj a 174 upoz or eni a 1 65 2
u s m j e ri va i ka ka ska d a , podsinkr ona 205 vr ste hla denj a el ek tr i i ni h s tr oj ev a 89 - z abr ane 155
u s m j e ri va i ki mo to r 2 0 5 - kabel a 151 z one i ns tal i r anj a 137 i arul j e 187
u s p o ra va n j e 2 3 1 - kvar ov a na s tr oj ev i m a 102 z upi ani pogon 23 ieliezo 245
u s p o re n i - (D ) fl i p -fl o p 231 mreia 126, 129 z v j ez di i te 44 i i l av os t 246
u s p o re n o i skl j u i i va n l e (MPU) 235 - pogona el ek tr i i ni h s tr oj ev a 108 z v onc e, s i m bol i 307, 3 0 9 i i v a 245
- otp u a ta n j e , si mb o l 299 - upr av l j ai k i h z nak ov a 232
- pri vl a i e n j e , si mb o l 299 - upr avl j anl a 222
- ukl j u i i va n j e (MP U) 236 - zaitite el ek tr i i ni h pogons k i h s r eds tav a 173
u s p o re n j e 2 4 vr Sna vr i j ednos t 43
- , si mb o l 2 9 9 vr tloina k oi ni c a, s i m bol 298
- vre me n ska ko n sta n ta 224 vulkaniz i r ani fi ber 261
u t i a n a sp o j n i ca , sp o i n i sim bol 298
u t i i n e n a p ra ve 1 8 0
u t i a n i ce , sp o i n i si mb o l 308 w
u z e m l j i va i 1 5 7 , 1 6 7
W heatstoneoy m os t 34, 219
W ienov m j er ni m os t 219

Va c o ma x 2 5 6 z
v a l e n ci j a 2 4 4
valna dullina 52 zadana v r i j ednos t 221
- ' p o d ru a j a 5 2 zakljuini otpor ( H al l ov og gener ator a) 75
v a l o vi ti n a mo t i sto smj e r nih str ojeva 97, 9 9 zakon ivor i i ta s tr uj e 35
- - tro fa zn i h stro j e va 10 - slitnos ti 11
valjak 13 zakr etni m om ent 20, 25
v a n ad i j 2 4 5 zakr iljen j e, s i m bol 297
v a n jska ra svj e ta 1 8 4 zaletni kondenz ator 85
varijabla 229 zaobljenje 278
v a r i sto r 5 8 , 2 0 9 zapor na napr av a, dodatni s poj ni s i m bol 297
V D R -o tp o rn i k 5 8 - YfaLa 116
v e k t o ri 7 ,1 4 zapor ni p r etv or ni k 203
v e n t i l , si mb o l 2 9 7 - sm ler 58
viici 266 zapor no v odl j i v i ti r i s tor 68
v i s i na zn a ka 7 4 zaiti6eno od pr ai i ne 173
v i s o ki p ro p u st 4 9 zaitita mal i m r adni m naponom 151
Yi i e kra tn i ci j e d i n i ca 1 4 motora 90
v i 5 e n a mo tn i tra n sfo rma tor ' l 1 2 - , os i gur ai i 9l
V - k r ivu l j a 8 2 - - , zas ti tni ur edaj 90
v l a s ti to h l a d e n j e 8 9 od dodi r a 161,173
v o d ece u p ra vl j a n j e 2 2 2 - - str ani h ti j el a 173
vodik 245 - - pr sk aj uc e v ode 173
v o d o n e p ro p u sn o 1 7 3 - vode 173
- p od tl a ko m 1 7 3 - pr osto r i j a 146
v o d ovi , si mb o l i 2 9 8 zaititna s k l opk a od s tr uj ne gr ei k e 1 39
v o d z a zvo n ce , si mb o l 2 98 * - voda 140, 155
volfram 245 zastitne m l er e 159, '161
v r a c an j e 2 3 5 zNtitni trans for m ator 1 16
- f l ip -fl o p 2 3 1 ur edaj 162
v r e me n ska ko n sta n ta 4 2 - za str uj u k v ar a 150, 154
- s kl o p ka 2 3 0 - vodii 44
v r e m e n ski i l a n o vi (MP U) 236 - vod, s poj ni s i m bol 298
- t o k p u n j e n j a a ku mu l ator a 1 23, 1 25 zaititno i z ol i r an j e 16'l
v r e m e n sko p o n a i a n j e 2 23 - odvaja nj e 151
- - i l a n o va re g u l a ci j skog kr uga 223 zatvor eni k r ug di el ov anl a 221
- - vo d e ci h ve l i i i n a 2 23 zaYar ivan j e pl r ti i ni h m as a 272
v r e l i ite 2 4 5 zbr ajanje ( M PU ) 235
v r i j e me i e ka n j a 2 7 1 Z- diode 66
- i sti tra va n j a 2 2 7 zemlja, si m bol i 297
- i zj e d n a i a va n j a 2 2 7 zlato 745
- r e g u l i ra n j a 2 2 5 znakovi i poj m ov i 6
- u g ri j a va n j a e l e ktri i n i h apar ata 178 , kemijs k i 28
u po tre b e 2 7 1 , matemati i k i 6
- u sp o sta vl j a n j a 2 2 5 - spuava nj a 1 65
- u ti tra va n i a 2 2 7 - teor ije br oj ev a 7
- vlainog ljepljenja 271 - u for mul am a 15
- zadriavanja 227 - - - ras Yj etne tehni k e 182
v r i j e d n o st i zme d u vrh o va 43 ener geti c i 192
v r p c e o d p l a sti a n e ma se 261 s tr oj ev a 80
330